Məzmuna keçin

Hüseyn xan (Səlim xanın oğlu): Redaktələr arasındakı fərq

redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 36: Sətir 36:
'''Hüseyn xan''' — sonuncu Şəki xanı, Şəkinin yerli xanlarından biri olan [[Səlim xan|Səlim xanın]] oğlu idi. II Rus-İran müharibəsi (1826-1828) başlayanda Hüseyn xan İranda yaşayırdı. Çox güman ki o, İrana yalnız 1806-cı ilin sonunda — Şəkidən mühacirət edən atası ilə birlikdə getmişdi. II Rus — İran müharibəsinin əvvəllərində İran şahzadəsi Abbas Mirzə böyük  bir ordu ilə Cənubi Qafqaza daxil olarkən Hüseyn xana  qoşun verib Nuxaya göndərir. Hüseyn xan 11 avqust 1826-cı il tarixdə  Nuxaya daxil olur və heç bir müqavimətlə üzləşmir. Çünki  rus əsgərləri onun gəlişindən 3 gün əvvəl — 8 avqust tarixində, artıq Nuxanı tərk etmişdilər. Hüseyn xanın Nuxaya gəlməsi, həm 7 il əvvəl ruslar tərəfindən rəsmən ləğv edilmiş Şəki xanlığını bərpası və həm də 20 il əvvəl onların devirdikləri [[Hacı Çələbi xan]] sülaləsinin Şəki xanlığında yenidən hakimiyyətə qayıdışı demək idi.
'''Hüseyn xan''' — sonuncu Şəki xanı, Şəkinin yerli xanlarından biri olan [[Səlim xan|Səlim xanın]] oğlu idi. II Rus-İran müharibəsi (1826-1828) başlayanda Hüseyn xan İranda yaşayırdı. Çox güman ki o, İrana yalnız 1806-cı ilin sonunda — Şəkidən mühacirət edən atası ilə birlikdə getmişdi. II Rus — İran müharibəsinin əvvəllərində İran şahzadəsi Abbas Mirzə böyük  bir ordu ilə Cənubi Qafqaza daxil olarkən Hüseyn xana  qoşun verib Nuxaya göndərir. Hüseyn xan 11 avqust 1826-cı il tarixdə  Nuxaya daxil olur və heç bir müqavimətlə üzləşmir. Çünki  rus əsgərləri onun gəlişindən 3 gün əvvəl — 8 avqust tarixində, artıq Nuxanı tərk etmişdilər. Hüseyn xanın Nuxaya gəlməsi, həm 7 il əvvəl ruslar tərəfindən rəsmən ləğv edilmiş Şəki xanlığını bərpası və həm də 20 il əvvəl onların devirdikləri [[Hacı Çələbi xan]] sülaləsinin Şəki xanlığında yenidən hakimiyyətə qayıdışı demək idi.


Abbas mirzənin özü də Nuxaya gəlib çıxmışdı və burada onun atasının — İran şahı Fətəli xan Qacarın, adından sikkə zərb edilməsinə başlanılmışdı. Lakin Abbas mirzənin Gəncə yaxınlığında ruslar tərəfindən məğlub edilməsi və onun 30 sentyabrda Arazı keçib İrana geri çəkilməsi nəticəsində hərbi dəstəkdən məhrum olan Hüseyn xan, bundan sonra cəmi 1 ay yerində duruş gətirə bildi. Qafqazdakı rus qoşunlarının baş komandanı knyaz [[Aleksey Yermolov]] 31 oktyabrda böyük bir ordu ilə Nuxaya yaxınlaşanda Hüseyn xan ruslarla qarşıdurmaya getməyərək İrana qaçdı. Beləliklə, Hüseyn xanın xanlıq dövrü heç 3 ay davam etmədi.
Abbas mirzənin özü də Nuxaya gəlib çıxmışdı və burada onun atasının — İran şahı Fətəli xan Qacarın, adından sikkə zərb edilməsinə başlanılmışdı. Lakin Abbas mirzənin Gəncə yaxınlığında ruslar tərəfindən məğlub edilməsi və onun 30 sentyabrda Arazı keçib İrana geri çəkilməsi nəticəsində hərbi dəstəkdən məhrum olan Hüseyn xan, bundan sonra cəmi 1 ay yerində duruş gətirə bildi. Qafqazdakı rus qoşunlarının baş komandanı knyaz Aleksey Yermolov 31 oktyabrda böyük bir ordu ilə Nuxaya yaxınlaşanda Hüseyn xan ruslarla qarşıdurmaya getməyərək İrana qaçdı. Beləliklə, Hüseyn xanın xanlıq dövrü heç 3 ay davam etmədi.


== Hüseyn xanın Şəki xanı olması (mənbələrdən iqtibaslar) ==
== Hüseyn xanın Şəki xanı olması (mənbələrdən iqtibaslar) ==
Sətir 47: Sətir 47:


{{Sitatın əvvəli}}
{{Sitatın əvvəli}}
* "''Hacı Çələbi xanın oğlu Həsən ağanın oğlu [[Məhəmmədhüseyn xan Müştaq|Hüseyn]] xanın oğlu Səlim xanın oğlu alicah Hüseyn xanın Şəki vilayətində hökmranlıq etməsi tarixi: 4 məhərrəm 1242 (avqust 1826)"''.
* "''Hacı Çələbi xanın oğlu Həsən ağanın oğlu [[Məhəmmədhüseyn xan|Hüseyn]] xanın oğlu Səlim xanın oğlu alicah Hüseyn xanın Şəki vilayətində hökmranlıq etməsi tarixi: 4 məhərrəm 1242 (avqust 1826)"''.
* "''Hüseyn xanın Şəki vilayətinə gəlməsi tarixi:  7 məhərrəm 1242 (11 avqust 1826)''"<ref>[http://shekinin-sesi.narod.ru/SHTQ5.htm#_Toc315818431 Ədalət Tahirzadə. Şəkinin tarixi qaynaqlarda, Bakı, 2005.]</ref>.
* "''Hüseyn xanın Şəki vilayətinə gəlməsi tarixi:  7 məhərrəm 1242 (11 avqust 1826)''"<ref>[http://shekinin-sesi.narod.ru/SHTQ5.htm#_Toc315818431 Ədalət Tahirzadə. Şəkinin tarixi qaynaqlarda, Bakı, 2005.]</ref>.


Sətir 83: Sətir 83:


Düşmən kökündən sarsıldıqdan və onların mal və dövlətləri əllərindən çıxdıqdan sonra şirvanlı Mustafa xan Şirvanı tərk edib, sərdar İbrahim xanla birlikdə Qaradağa tərəf qaçdılar. Mir Həsən xan da Talış xanlığından əl çəkib, qızılbaşların yanına getdi. Amma nuxalı Hüseyn xan bir müddət Nuxada birtəhər yaşadı. Başqa yerlərdən buraya gəlmiş bəzi tacir və qaçqınlar da çoxlu mal və dövlət toplamışdılar.
Düşmən kökündən sarsıldıqdan və onların mal və dövlətləri əllərindən çıxdıqdan sonra şirvanlı Mustafa xan Şirvanı tərk edib, sərdar İbrahim xanla birlikdə Qaradağa tərəf qaçdılar. Mir Həsən xan da Talış xanlığından əl çəkib, qızılbaşların yanına getdi. Amma nuxalı Hüseyn xan bir müddət Nuxada birtəhər yaşadı. Başqa yerlərdən buraya gəlmiş bəzi tacir və qaçqınlar da çoxlu mal və dövlət toplamışdılar.
Hüseyn xan qardaşı Hacı xanı [[ləzgilər|ləzgi]] qoşunu ilə Qarabağa göndərdi. O da Kürü keçib Qarabağ obalarının bəzi yerlərini qarət etdi..."<ref>[http://ebooks.preslib.az/pdfbooks/azbooks/qarb2.pdf Qarabağnamələr. İkinci kitab, Mirzə Yusif Qarabağı, Bakı, 2006, səh. 96]</ref>.}}
Hüseyn xan qardaşı Hacı xanı ləzgi qoşunu ilə Qarabağa göndərdi. O da Kürü keçib Qarabağ obalarının bəzi yerlərini qarət etdi..."<ref>[http://ebooks.preslib.az/pdfbooks/azbooks/qarb2.pdf Qarabağnamələr. İkinci kitab, Mirzə Yusif Qarabağı, Bakı, 2006, səh. 96]</ref>.}}


==Hüseyn xanın İrana qaçmasından az sonra Şəki xanlığının bərpası istiqamətində edilən başqa cəhdlər ==
==Hüseyn xanın İrana qaçmasından az sonra Şəki xanlığının bərpası istiqamətində edilən başqa cəhdlər ==
Anonim redaktor