Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...

"Çingiz Mustafayev" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
(29 intermediate revisions by 3 users not shown)
Sətir 1: Sətir 1:
[[Kateqoriya:Ç]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış jurnalistlər]]
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış jurnalistlər]]
 
{{Şəxs
 
{{Şəxs
|Şəkil            = Çingiz Mustafayev2.jpg
+
|Şəkil            = Çingiz Mustafayev3.jpg
|Şəkil məlumat    = Çingiz Mustafayev
+
|Piktoqram        = film
 +
|Şəkil məlumat    = Çingiz Mustafayev.
 
|Şəkil miqyası    =  
 
|Şəkil miqyası    =  
 
|Adı              = Çingiz Mustafayev
 
|Adı              = Çingiz Mustafayev
Sətir 8: Sətir 9:
 
|Digər adları    =  
 
|Digər adları    =  
 
|Fəaliyyəti      =  
 
|Fəaliyyəti      =  
|Doğum tarixi    = {{Doğum tarixi və yaşı|1960|8|29}}
+
|Vətəndaşlığı    = {{SSRİ}}→{{AZE}}
|Doğum yeri      = Kapustin-Yar, Axtyubinsk rayonu, Həştərxan Vilayəri {{RSFSR}}, {{SSRİ}}
+
|Doğum tarixi    = {{Doğum tarixi|1960|8|29}}
 +
|Doğum yeri      = Kapustin-Yar, Axtyubinsk rayonu, Həştərxan vilayəti {{RSFSR}}, {{SSRİ}}
 
|Vəfatı          = {{Vəfat tarixi və yaşı|1992|6|15|1960|8|29}}
 
|Vəfatı          = {{Vəfat tarixi və yaşı|1992|6|15|1960|8|29}}
 
|Vəfat yeri      = Naxçivanik, Xocalı rayonu, {{AZE}}
 
|Vəfat yeri      = Naxçivanik, Xocalı rayonu, {{AZE}}
 
|Vəfat səbəbi    = Qumbaraatan (Qranatomyot) mərmisinin zərbəsi
 
|Vəfat səbəbi    = Qumbaraatan (Qranatomyot) mərmisinin zərbəsi
|Dəfn yeri        = Şəhidlər Xiyabanı, Bakı  
+
|Dəfn yeri        = Şəhidlər Xiyabanı, Bakı, {{AZE}}
 +
|Təhsili          = N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutu (1977–1983)
 
|Atası            = Fuad Mustafayev
 
|Atası            = Fuad Mustafayev
 
|Anası            = Naxış Mustafayeva
 
|Anası            = Naxış Mustafayeva
|Yoldaşı          = Validə Bağırova
+
|Yoldaşı          = Rəfiqə Mustafayeva
 
|Uşaqları        = Fuad Mustafazadə
 
|Uşaqları        = Fuad Mustafazadə
 
|Sayt            =  
 
|Sayt            =  
 
|IMDB            = 1050276
 
|IMDB            = 1050276
 
|Mükafatları      = {{Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı|1992}}
 
|Mükafatları      = {{Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı|1992}}
 +
|Commons          = Chingiz Mustafayev
 
}}
 
}}
  
'''Çingiz Mustafayev''' mülki və hərbi jurnalist, Azərbaycan televiziyası ilə, həmçinin, bir sıra xarici xəbər agentlikləri ilə əməkdaşlıq etmişdir. Dağlıq Qarabağdakı müharibə səhnələrini, o cümlədən Xocalı qətliamından az sonrakı hadisələri işıqlandırması ilə yadda qalıb. Dağlıq Qarabağda çəkiliş edərkən yaxınlığına düşmüş Qumbaraatan (Qranatomyot) mərmisinin zərbəsindən daxili zədə almış və halak olmuşdur. Ölümündən sonra [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]] adına layiq görülüb.
+
'''Çingiz Mustafayev''' (1960–1992) — tanınmış mülki və hərbi jurnalist, Azərbaycan Dövlət Televiziyasının reportyoru, [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]]. Dağlıq Qarabağdakı müharibə səhnələrini, o cümlədən Xocalı qətliamından az sonrakı hadisələri işıqlandırması ilə yadda qalmışdır; hərbi əməliyyatları çəkərkən yaxınlığına düşmüş qumbaraatan (qranatomyot) mərmisinin zərbəsindən daxili zədə alaraq həlak olub.  
  
 
== Haqqında məlumatlar ==
 
== Haqqında məlumatlar ==
 
 
[[Şəkil:Building on 23 Murtuza Mukhtarov Street.jpg|thumbnail|Çingiz Mustafayevin Bakıda yaşadığı bina]]
 
[[Şəkil:Building on 23 Murtuza Mukhtarov Street.jpg|thumbnail|Çingiz Mustafayevin Bakıda yaşadığı bina]]
  
29 avqust 1960-cı il tarixdə Həştərxan vilayətinin Vladimirovskiy rayonunun Kapustin-Yar kəndində Fuad Mustafayevin və [[Naxış Mustafayeva|Naxış Mustafayevanin]] ailəsində anadan olub.  
+
29 avqust 1960-cı il tarixdə Həştərxan vilayətinin Vladimirovskiy rayonunun Kapustin-Yar kəndində, hərbçi ailəsində anadan olub.  
  
1964-cü ildə ailəsi ilə Bakı şəhərinə köçüb.
+
1964-cü ildə ailəliklə Bakıya köçüblər.
  
 
=== Təhsili ===
 
=== Təhsili ===
3-cü sinifdən 10-cu sinifə qədər Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi məktəbdə təhsil alıb.
+
1977-ci ildə Bakı şəhərindəki 167 saylı orta məktəbi bitirib.
 
 
1977-ci ildə Bakı şəhər 167 saylı orta məktəbi bitirib.
 
  
 
1977 – 1983-cü illərdə N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda təhsil alıb.
 
1977 – 1983-cü illərdə N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda təhsil alıb.
  
 
=== Əmək fəaliyyəti ===
 
=== Əmək fəaliyyəti ===
 +
1983 – 1986-cı illərdə Dəvəçi rayonunda,
  
Özünü islahatçı-novator görən Mustafayev, 1970-ci illərdə [[SSRİ]]-də və Azərbaycanda ilk disko-klubun yaradıcısı olmuşdur.<ref name=rap/><ref>[http://www.azerbaijans.com/content_288_az.html Azərbaycanda rep]</ref> O, Azərbaycanın ilk [[Dj|DJ]] kimi tanınır.<ref name=omur/> [[1981]]-ci ilin sentyabr ayında, Mustafayevin başçılığı altında, 12 nəfərdən "light DJ" və "texnik"lərdən ibarət olan “3M” adlı qrup yaratmışdır.<ref name=omur/>
+
1986-cı ildən İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun yataqxanasında həkim işləyib.
 
 
<ref name=rap/> Təhsilini başa vuran Mustafayev təyinatla [[Şabran (rayon)|Şabran rayonu]]nda üç il həkim işləmişdir.<ref name=rap/> Tibb İnstitutunu bitirdikdən sonra, o, İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun yataqxanasında baş həkim təyin edilmişdi.<ref name=rap/>
 
 
 
1983-cü ildə dünyada ilk dəfə olaraq [[Azərbaycan dili]]ndə "[[Dünənki keçdi]]" [[rep]] janrlı mahnını səsləndirib.<ref name=rap>[http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/73_folder/73_articles/73_chingiz.html Documenting the Horrors of Karabakh]</ref> Həmin müddət vaxtı Mustafayev Bakıda "Sevinc" adlı kiçik kafe açmışdı.<ref name=rap/> [[1985]]-ci ildə yaratdığı "Cəngi" birliyindəki fəaliyyəti Azərbaycan gəncləri arasında populyarlıq qazanmışdır.<ref name=rap/> Birlik Sovet İttifaqında başlanan yeniləşmə prosesinin Azərbaycanda təşəkkül tapan ilk yetkin təzahürü idi.<ref name=rap/>
 
 
 
[[1990]]-cı illərdə Azərbaycan televiziyasında "İmpromptu", "Cümə axşamı" verlişlərinin, "Gənclik" estrada tamaşasının və "[[Ozan (musiqi qrupu)|Ozan]]" rok qrupunun yaradıcısı olmuşdur.<ref name=rap/>
 
 
 
=== Jurnalist fəaliyyəti ===
 
[[Şəkil:Çingiz Mustafayevin Turgut Özalla müsahibəsi.jpg|thumb|left|Çingiz Mustafayevin [[Turqut Özal]]la müsahibəsi]]
 
 
 
[[1990]]-cı il [[Qara Yanvar|20 Yanvar hadisələri]] zamanı, Mustafayev klinikanı terapevt mərkəzi kimi istifadə edirdi.<ref name=rap/> [[1991]]-ci ilin noyabr ayından jurnalist və [[Azərbaycan Dövlət Televiziyası]]nda reportyor kimi fəaliyyət göstərmişdir.<ref name=rap/> Ancaq [[Azərbaycan]] miqyasında fəaliyyət göstərməklə kifayətlənmədi.<ref name=rap/> Onun reportajları informasiya blokadasında olan Azərbaycan haqqında gerçəkliklərin [[Amerika]] və [[Avropa]]nın aparıcı teleagentlikləri və televiziyalarına yol tapdı.<ref name=rap/> Dövlət televiziyasında mövcud olan senzura və ciddi yasaqlar Mustafayevi geniş fəaliyyət imkanlarından məhrum edirdi.<ref name=rap/> Ona görə də Çingiz əlahiddə olaraq 215 kl studiyası kimi muxtar qurumun yaradılmasının təşəbbüskarı və yaradıcısı oldu.<ref name=rap/><ref>[http://modern.az/articles/68545/1/ Keçmiş deputat: “Heydər Əliyevə dedim ki, bizi ailəliklə Sibirə də göndərsəniz gedərik” - MÜSAHİBƏ]</ref> Onun reportajları bir qayda olaraq cəbhədən olduğundan, bir çox tamaşaçılar 215 kl studiyasını məhz müharibədən məlumat verən telequrum kimi qəbul edirdilər.<ref name=rap/>
 
 
 
Ölkənin döyüş gedən bütün bölgələrindən operativ xəbərlər, ayrı-ayrı əsgərlər haqqında xüsusi reportajlar və bütün bunlarla yanaşı Azərbaycanda gedən siyasi proseslər barədə ətraflı informasiyalar onun müəllif yaradıcılığı idi.<ref name=omur/>
 
 
 
==== Qarabağ müharibəsində iştirakı ====
 
Çingiz Mustafayev səkkiz ay ərzində [[Qarabağ müharibəsi]] haqqında 18 sənədli film çəkmişdir.<ref name=rap/> Mustafayev döyüş zonalarına yalnız reportyor kimi yollanmırdı.<ref name=omur/> O, cəbhədə bir əsgər, zabit və hətta komandan kimi çox vəzifəni öz üzərinə götürürdü.<ref name=omur/> [[Laçın]]dan çıxan əsgərlərlə onun geri qayıtmaq bərədə verdiyi kəskin və qısa göstərişlər, bu əmrlərin yerinə yetirilmədiyi təqdirdə Çingizin emosional davranışı teletarixin dramatik səhifələri kimi yadda qalmışdır.<ref name=omur/> Teletənqidçi [[Elşad Quliyev (professor)|Elşad Quliyev]] Çingiz Mustafayevi “[[Görüş yerini dəyişmək olmaz]]” filmindəki Jeqlov obrazı ilə müqayisə etmişdi:
 
 
 
{{cquote|müəllif=|''Çingizdə öz həssaslığı və romantizmi ilə əsl azərbaycanlı xarakteri var idi. O, həmişə haqlı olsa da, heç vaxt öz həqiqəti uğrunda döyüşməyib. O, həmişə qorxaqlara, satqınlara qarşı amansız olub. Bununla belə o, yoldaşı ilə axırıncı çörək tikəsini də bölməyə hazır idi. Ən əsası - Çingiz Mustafayev Vətəni təmənnasız olaraq sevirdi.<ref name=esger>[http://www.anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=88338 Vahid Mustafayev: "Çingiz və Mübariz: jurnalist və əsgərin şücaəti"]</ref>''}}
 
  
==== Xocalı faciəsi ====
+
1991-ci ilin oktyabr ayından Azərbaycan Dövlət Televiziyasında reportyor kimi fəaliyyət göstərib.
[[Allahverdi Bağırov]]un Vitali Balasanyanla apardığı danışıqlar nəticəsində hərbi operator [[Seyidağa Mövsümlü]] və Çingiz Mustafayevin [[Xocalı soyqırımı|Xocalı hadisələrinin]] görüntülərini lentə alması mümkün olmuşdu.<ref name=Vitali>[http://ideologiya.az/2014/06/isgal-altinda-qalan-q%C9%99hr%C9%99man-m%C9%99zarina-gul-aparan-erm%C9%99ni-foto-video-i-v%C9%99-ii-hiss%C9%99l%C9%99r/ İşğal altında qalan qəhrəman məzarına gül aparan erməni (FOTO-VİDEO) I və II hissələr]</ref>
 
  
Çingiz Mustafayev Azərbaycan tamaşaçısına hər bir reportajı ilə tanış olsa da, dünya onu daha çox Xocalıda çəkdiyi filmlə tanıdı.<ref name=omur/> Çingiz Mustafayevin məhz bu filmi ilə [[Ermənistan]]ın reputasiyası bütün dünyada ciddi sarsıntıya məruz qaldı.<ref name=omur/> Çingiz Mustafayev isə həmin hadisəni Seyidağa Mövsümlüdən iki gün sonra fevralın 28-də lentə ala bilmişdi.<ref name=salname/> Sonradan, [[1993]]-cü ilin əvvəllərində Seyidağa öz çəkdiyi kadrlar əsasında “Xocalı əsrin faciəsi” adlı film hazırladı.<ref name=salname/> Bu Xocalı soyqırımı hadisə haqqında ilk film idi.<ref name=salname>[http://modern.az/articles/68353/1/ Qarabağ müharibəsinin əfsanəvi salnaməçisi]</ref>
+
==== Reportyor fəaliyyəti ====
 +
1990-cı ilin 20 yanvar tarixində sovet ordusunun Bakıda mülki əhaliyə qarşı törətdiyi vəhşilikləri həvəskar reportyor kimi lentə alıb. Dağlıq Qarabağ regionunda döyüş əməliyyatları başlandıqdan sonra isə öz karyerasını tam olaraq hərbi jurnalistikaya həsr edib. Onun reportajları Azərbaycanın müharibə əməliyyatlarına məruz qalan regionlarında öz yaxınlarının taleyi barədə məlumat almaq istəyən sadə camaat üçün ən etibarlı və dürüst məlumat mənbəyinə çevrildi. Çingiz Mustafayev öz kiçik heyəti ilə birlikdə cəbhə bölgələrinə səfərlər edir və bu bölgələrdə real vəziyyət barədə birbaşa olaraq dəyəri olmayan məlumatlar yayırdı. Məhz bu video və foto materiallar sayəsində dünya münaqişənin həqiqi xarakterini öyrəndi və Ermənistan qüvvələrinin dinc əhaliyə qarşı qəddarlıqlarının şahidinə çevrildi. Çingizin reportajları Azərbaycanın məruz qaldığı informasiya blokadasının aradan qaldırılmasında və erməni nəzarətində olan media strukturları tərəfindən qərəzli məlumatların yayılmasının qarşısının alınmasında əhəmiyyətli rol oynamışdır.
  
 
=== Ölümü ===
 
=== Ölümü ===
[[Şəkil:Chingiz mezar.jpeg|thumb|Çingiz Mustafayevin [[Bakı]]dakı [[Şəhidlər xiyabanı]]nda məzarı]]
+
[[Şəkil:Chingiz mezar.jpeg|thumb|Çingiz Mustafayevin Bakıdakı Şəhidlər Xiyabanında məzarı]]
  
[[1992]]-ci ilin iyun ayının 15-də [[Xocalı rayonu]]nun [[Naxçıvanlı]] kəndində çəkiliş zamanı aldığı mərmi qəlpəsindən həyatını itirmişdir. Vahid Mustafayevin sözlərinə görə Çingiz “ABC News” üçün material hazırlayırdı və yaranan çətin vəziyyətə baxmayaraq həmin hücumu çəkdi.<ref name=esger/> Minaatandan atəş zamanı Çingiz qəlpələrdən ağır yaralandı, onun sağ ayağının bud sümüyündən arterial damarı zədələndi o, sürətli qan axmasından döyüş meydanında dünyasını dəyişdi.<ref name=esger/> Lakin Çingiz Mustafayevin kamerası çəkməkdə davam edirdi.<ref name=esger/>
+
15 iyun 1992-ci il tarixdə Dağlıq Qarabağda hərbi əməliyyatları çəkərkən yaxınlığına düşmüş qumbaraatan (qranatomyot) mərmisinin zərbəsindən daxili zədə alıb 31 yaşında halak olub.
  
[[2015]]-ci ildə Qarabağ qazisi Bakir Behbudovun verdiyi müsahibədən:
+
Bakıda Şəhidlər Xiyabanında dəfn edilib.
  
{{cquote|müəllif=|''Bircə onu deyim, Çingiz Mustafayev heç nədən öldü. Boş söhbətdir ki, guya onu bizimkilər vurub. Çünki döyüş zamanı hamıdan arxada dayanmışdı. Onu ermənilər vurub. Güllə ona təsadüfən, "rekaşetlə" dəyib.<ref>[http://aztoday.az/news/6803.html “Erməninin başını kəsdiyimiz bıçaq indi də məndədir...”]</ref>''}}
+
=== Ailəsi ===
 +
*''Atası'': '''Fuad Mustafayev''' ({{d.}}16 avqust 1927-ci il, Bakı – {{ö.}}8 aprel 2019-cu il, Bakı, Bakı) Leninqrad Dövlət Hərbi Akademiyasının məzunu idi, 1958 – 1964-cü illərdə hərbi qulluqda olmuş, daha sonra Bakıya qayıtmış, Bakıda müxtəlif mülki vəzifələrdə işləmişdir.
 +
*''Anası'': '''Naxış Mustafayeva''' ({{d.}}18 yanvar 1940-cı il, Nuxa – {{ö.}}19 Fevral 2015, Bakı).
 +
* ''Həyat yoldaşı'': ''' Rəfiqə Mustafayeva'''.
 +
*''Oğlu'': '''Fuad Mustafazadə''' ({{d.}}1991).
  
1992-ci ildə Bakıda [[Şəhidlər xiyabanı]]nda dəfn edilib.<ref>[http://www.amerikaninsesi.org/content/robert_sekuta/2658207.html ABŞ səfiri Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib &#91;Fotoqalereya&#93;]</ref>
+
=== Xatirəsi ===
 
 
=== Şəxsi həyatı ===
 
1979-cu ildən 1983-cü ilə kimi aktyor [[Lütfəli Abdullayev]]in qızı Gülnarə Abdullayeva ilə nişanlı olub.<ref>{{cite web|title=Nazir gəlini, nəhəng sənətkarın qızı: "Çingiz Mustafayevlə 4 il nişanlı olmuşam"|url=http://publika.az/news/art/184907.html|website=publika.az|publisher=publika.az|accessdate=11 fevral 2017|archiveurl=http://publika.az/news/art/184907.html|archivedate=11 fevral 2017}}</ref> Evli idi, Fuad adlı oğlu var.<ref name=milli/> [[ANS TV|ANS Şirkətlər Qrupu]]nun prezidenti [[Vahid Mustafayev]] və ssenari müəllifi [[Seyfulla Mustafayev]]in qardaşıdır.<ref name=milli/>
 
 
 
== İrsi ==
 
 
[[Şəkil:Chingiz barelyef.jpeg|thumb|Çingiz Mustafayevin yaşadığı binada barelyefi]]
 
[[Şəkil:Chingiz barelyef.jpeg|thumb|Çingiz Mustafayevin yaşadığı binada barelyefi]]
  
Bakıda yaşadığı binanın önündə barelyefi vurulub.<ref name=milli>Vüqar Əsgərov. "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları" (Yenidən işlənmiş II nəşr). Bakı: "Dərələyəz-M", 2010, səh. 220.</ref> Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi liseydə büstü qoyulub.<ref name=milli/> [[Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyi]]nin [[Şüvəlan]]dakı istirahət guşəsi, Bakı küçələrindən biri, [[ANS ÇM]] radiostansiyası, "[[Palmali]]" şirkətlər qrupuna məxsus tanker onun adını daşıyır.<ref name=milli/><ref>[http://www.azadliq.org/content/article/161992.html Azərbaycanda uşaqların istirahəti]</ref><ref>[http://www.azadliq.org/content/article/25234002.html Deputatların sayı 150 olsun]</ref><ref>[http://www.anspress.com/index.php?a=2&cid=31&lng=az&nid=286426 Çingiz vətənə qayıtdı (VİDEO)]</ref> [[1996]]-ci ildə [[Dəyirman (qrup)|Dəyirman]]ın sayca 2-ci olan "[[Qurd (albom)|Qurd]]" albomundan olan "[[Ya Qarabağ, Ya Ölüm (mahnı)|Ya Qarabağ, Ya Ölüm]]" mahnısı Çingiz Mustafayevin [[Xocalı soyqırımı]] haqqında çəkdiyi filmlə [[remiks]] olunub.
+
Bakıda yaşadığı binanın önündə barelyefi vurulub. Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi liseydə büstü qoyulub. Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Şüvəlandakı istirahət guşəsi, Bakı küçələrindən biri, ANS ÇM radiostansiyası, “Palmali” şirkətlər qrupuna məxsus tanker onun adını daşıyır.
  
[[2010]]-cu il avqustun 28-də [[ABŞ]]-ın [[CNN]] telekanalı Mustafayevin həyat və yaradıcılığına, onun lentə aldığı Xocalı faciəsinə dair reportaj yayımlayıb.<ref name=CNN>[http://www.today.az/news/society/72743.html CNN broadcasts Chingiz Mustafayev's documentary on Nagorno-Karabakh war ]</ref> Jurnalist [[Sevinc Osmanqızı]]nın müəllifi olduğu süjet Xocalıda ermənilər tərəfindən törədilmiş vəhşilikləri dünyaya çatdıran Çingiz Mustafayevin çəkdiyi kadrlar üzərində qurulub.<ref name=CNN/> [[2011]]-ci il [[31 avqust]]da [[Almaniya]]da 3 min nüsxə ilə Mustafayevin təsviri olan poçt markası buraxılıb.<ref>[http://news.day.az/society/286032.html В Германии выпущена почтовая марка, посвященная Чингизу Мустафаеву]</ref> [[2013]]-cü ildə [[Şabran]]da onun vaxtilə işlədiyi və adını daşıyan parkın açılışı olmuşdur.<ref>[http://www.anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=222549 Çingiz Mustafayev adına parkın açılışı oldu (VİDEO)]</ref>
+
2010-cu ildə ABŞ-ın CNN telekanalı Mustafayevin həyat və yaradıcılığına, onun lentə aldığı Xocalı faciəsinə dair reportaj yayımlayıb. Jurnalist Sevinc Osmanqızının müəllifi olduğu süjet Xocalıda ermənilər tərəfindən törədilmiş vəhşilikləri dünyaya çatdıran Çingiz Mustafayevin çəkdiyi kadrlar üzərində qurulub.  
  
=== Çingiz zirvəsi ===
+
2011-ci ildə Almaniyada 3 min nüsxə ilə Çingiz Mustafayevin təsviri olan poçt markası buraxılıb.
"Çingiz zirvəsi" kimi tanınan [[Şahdağ (zirvə)|Şahdağ]]da 4062 metr hündürlükdə yerləşən zirvə onun adını daşıyır və ilk dəfə 2000-ci ildə fəth olunub.<ref name=zirve>[http://www.anspress.com/index.php?a=2&lng=az&nid=164086 Çingiz Mustafayev zirvəsinə yürüş artıq ənənəyə çevrilib]</ref><ref name=yurush>[http://anspress.com/index.php?a=2&lng=az&cid=111&nid=357207 “Çingiz zirvəsinə” yürüş başladı (VİDEO)]</ref><ref name=yurush/> Zirvədə onun adını daşıyan lövhə var.<ref name=zirve/>
 
  
=== Çingiz Mustafayev Fondu ===
+
2013-cü ildə Şabranda onun vaxtilə işlədiyi adını daşıyan parkın açılışı olmuşdur.
[[1999]]-cu ildən Çingiz Mustafayev adına fond fəaliyyət göstərir.<ref name=omur>[http://modern.az/articles/27970/1/ Çingiz Mustafayev -52: ömür yolu...]</ref> Atası Fuad Mustafayev fondun prezidentidir.<ref name=omur/> Fond “[[Azərbaycanda ilin adamı mükafatı|İlin adamı]]”, “Ən yaxşı jurnalist” mükafatları və “Vətənpərvər və hərbi mahnı müsabiqəsi”ni həyata keçirir.<ref name=omur/> Fondun təşəbbüsü ilə [[Şəki]]də “Çingiz Mustafayev adına Klub” yaradılıb. Fond KİV işçilərinin təhsil almasına “Çingiz Mustafayev” adına düşərgəyə yardım edir.<ref name=omur/>
 
  
 
=== Filmoqrafiya ===
 
=== Filmoqrafiya ===
# [[Adam cinsi arasında cins adam (film, 1998)]] (qısametrajlı sənədli film)
+
# [[:az:Adam cinsi arasında cins adam (film, 1998)|Adam cinsi arasında cins adam (film, 1998)]] (qısametrajlı sənədli film);
# [[Azərbaycana namus və sevgiylə (film, 2006)]]
+
# [[:az:Azərbaycana namus və sevgiylə (film, 2006)|Azərbaycana namus və sevgiylə (film, 2006)]];
# [[Bəd xəbər gətirən qəribə insanlar-2 (film, 2005)]]
+
# [[:az:Bəd xəbər gətirən qəribə insanlar-2 (film, 2005)|Bəd xəbər gətirən qəribə insanlar-2 (film, 2005)]];
# [[Bəd xəbərlər gətirən qəribə adamlar (film, 1993)]]
+
# [[:az:Bəd xəbərlər gətirən qəribə adamlar (film, 1993)|Bəd xəbərlər gətirən qəribə adamlar (film, 1993)]];
# [[Özgə ömür (film, 1987)]]
+
# [[:az:Özgə ömür (film, 1987)|Özgə ömür (film, 1987)]];
# [[Payızın 17 anı (film, 2007)]]
+
# [[:az:Payızın 17 anı (film, 2007)|Payızın 17 anı (film, 2007)]];
# [[Yaramaz (film, 1988)]]
+
# [[:az:Yaramaz (film, 1988)|Yaramaz (film, 1988)]].
 
 
== Təltif və mükafatları ==
 
Azərbaycan Respublikası prezidentinin [[6 noyabr]] [[1992]]-ci il tarixli 294 saylı fərmanı ilə Mustafayev Çingiz Fuad oğlu ölümündən sonra "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı" adına layiq görülmüşdür.<ref name=milli/>
 
 
 
* [[1992]] — {{bayraq|AZE}} [[Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı]]<ref>{{cite web|title=Milli Qəhrəman Çingiz Mustafayevin doğum günü anıldı|url=http://www.moderator.az/news/53529.html|website=www.moderator.az|accessdate=28 October 2015}}</ref>
 
  
== İstinadlar ==
+
{{Yaxşı məqalə}}  
<div style="height:30em; overflow:auto; border: 2px solid #088">
 
{{İstinad siyahısı|2}}
 
</div>
 
  
== Xarici keçidlər ==
 
{{Vikianbar kateqoriyası|Chingiz Mustafayev}}
 
* [http://www.elchinaliyev.azersayt.com  Milli Qəhrəmanlar]
 
* [http://www.adam.az/az.php?subaction=showfull&id=1204747077&archive=&start_from=&ucat=13,40&go=headlines&category=40  Şəxsiyyətlər]
 
* [http://www.chingizmustafayev.com/biography.php Çingiz Mustafayevin bioqrafiyası]
 
* [http://zengilan.com/qehreman.php?subaction=showfull&id=1198521876&archive=&start_from=&ucat=10&  Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları]
 
* [https://www.youtube.com/watch?v=rblb7SKFXSQ Unudulmayanlar: Çingiz Mustafayev]
 
 
[[azb:چنگیز مصطفی‌یئف]][[az:Çingiz Mustafayev]][[ba:Мостафаев Сыңғыҙ Фуад улы]][[bn:চিঙ্গিয মুস্তাফায়েভ]][[de:Çingiz Mustafayev (Journalist)]][[en:Chingiz Mustafayev]][[fa:چنگیز مصطفی‌اف]][[hy:Չինգիզ Մուստաֆաև]][[id:Chingiz Mustafayev (wartawan)]][[it:Çingiz Mustafayev (giornalista)]][[ms:Chingiz Mustafayev]][[ru:Мустафаев, Чингиз Фуад оглы]][[tr:Cengiz Mustafayev]][[uk:Чингіз Мустафаєв (журналіст)]]
 
[[azb:چنگیز مصطفی‌یئف]][[az:Çingiz Mustafayev]][[ba:Мостафаев Сыңғыҙ Фуад улы]][[bn:চিঙ্গিয মুস্তাফায়েভ]][[de:Çingiz Mustafayev (Journalist)]][[en:Chingiz Mustafayev]][[fa:چنگیز مصطفی‌اف]][[hy:Չինգիզ Մուստաֆաև]][[id:Chingiz Mustafayev (wartawan)]][[it:Çingiz Mustafayev (giornalista)]][[ms:Chingiz Mustafayev]][[ru:Мустафаев, Чингиз Фуад оглы]][[tr:Cengiz Mustafayev]][[uk:Чингіз Мустафаєв (журналіст)]]

13:31, 28 avqust 2021 versiyası

Çingiz Mustafayev
Mustafayev Çingiz Fuad oğlu
Çingiz Mustafayev
Çingiz Mustafayev.
Doğum tarixi 29 avqust 1960(1960-08-29)
Doğum yeri Kapustin-Yar, Axtyubinsk rayonu, Həştərxan vilayəti Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic (1954–1991).svg RSFSR, Flag of the Soviet Union.svg SSRİ
Vəfat tarixi 15 iyun 1992 (31 yaşında)
Vəfat yeri Naxçivanik, Xocalı rayonu, Flag of Azerbaijan.svg Azərbaycan
Vəfat səbəbi Qumbaraatan (Qranatomyot) mərmisinin zərbəsi
Dəfn yeri Şəhidlər Xiyabanı, Bakı, Flag of Azerbaijan.svg Azərbaycan
Uşağı Fuad Mustafazadə
Atası Fuad Mustafayev
Anası Naxış Mustafayeva
Vətəndaşlıq Flag of the Soviet Union.svg SSRİFlag of Azerbaijan.svg Azərbaycan
Təhsili N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutu (1977–1983)
Mükafatları Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı — 1992
Commons-logo.svg Commonsda da Çingiz Mustafayev ilə əlaqəli mediafayllar var

Çingiz Mustafayev (1960–1992) — tanınmış mülki və hərbi jurnalist, Azərbaycan Dövlət Televiziyasının reportyoru, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı. Dağlıq Qarabağdakı müharibə səhnələrini, o cümlədən Xocalı qətliamından az sonrakı hadisələri işıqlandırması ilə yadda qalmışdır; hərbi əməliyyatları çəkərkən yaxınlığına düşmüş qumbaraatan (qranatomyot) mərmisinin zərbəsindən daxili zədə alaraq həlak olub.

Haqqında məlumatlar

Çingiz Mustafayevin Bakıda yaşadığı bina

29 avqust 1960-cı il tarixdə Həştərxan vilayətinin Vladimirovskiy rayonunun Kapustin-Yar kəndində, hərbçi ailəsində anadan olub.

1964-cü ildə ailəliklə Bakıya köçüblər.

Təhsili

1977-ci ildə Bakı şəhərindəki 167 saylı orta məktəbi bitirib.

1977 – 1983-cü illərdə N.Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunda təhsil alıb.

Əmək fəaliyyəti

1983 – 1986-cı illərdə Dəvəçi rayonunda,

1986-cı ildən İnşaat Mühəndisləri İnstitutunun yataqxanasında həkim işləyib.

1991-ci ilin oktyabr ayından Azərbaycan Dövlət Televiziyasında reportyor kimi fəaliyyət göstərib.

Reportyor fəaliyyəti

1990-cı ilin 20 yanvar tarixində sovet ordusunun Bakıda mülki əhaliyə qarşı törətdiyi vəhşilikləri həvəskar reportyor kimi lentə alıb. Dağlıq Qarabağ regionunda döyüş əməliyyatları başlandıqdan sonra isə öz karyerasını tam olaraq hərbi jurnalistikaya həsr edib. Onun reportajları Azərbaycanın müharibə əməliyyatlarına məruz qalan regionlarında öz yaxınlarının taleyi barədə məlumat almaq istəyən sadə camaat üçün ən etibarlı və dürüst məlumat mənbəyinə çevrildi. Çingiz Mustafayev öz kiçik heyəti ilə birlikdə cəbhə bölgələrinə səfərlər edir və bu bölgələrdə real vəziyyət barədə birbaşa olaraq dəyəri olmayan məlumatlar yayırdı. Məhz bu video və foto materiallar sayəsində dünya münaqişənin həqiqi xarakterini öyrəndi və Ermənistan qüvvələrinin dinc əhaliyə qarşı qəddarlıqlarının şahidinə çevrildi. Çingizin reportajları Azərbaycanın məruz qaldığı informasiya blokadasının aradan qaldırılmasında və erməni nəzarətində olan media strukturları tərəfindən qərəzli məlumatların yayılmasının qarşısının alınmasında əhəmiyyətli rol oynamışdır.

Ölümü

Çingiz Mustafayevin Bakıdakı Şəhidlər Xiyabanında məzarı

15 iyun 1992-ci il tarixdə Dağlıq Qarabağda hərbi əməliyyatları çəkərkən yaxınlığına düşmüş qumbaraatan (qranatomyot) mərmisinin zərbəsindən daxili zədə alıb və 31 yaşında halak olub.

Bakıda Şəhidlər Xiyabanında dəfn edilib.

Ailəsi

  • Atası: Fuad Mustafayev (d. 16 avqust 1927-ci il, Bakı – ö. 8 aprel 2019-cu il, Bakı, Bakı) Leninqrad Dövlət Hərbi Akademiyasının məzunu idi, 1958 – 1964-cü illərdə hərbi qulluqda olmuş, daha sonra Bakıya qayıtmış, Bakıda müxtəlif mülki vəzifələrdə işləmişdir.
  • Anası: Naxış Mustafayeva (d. 18 yanvar 1940-cı il, Nuxa – ö. 19 Fevral 2015, Bakı).
  • Həyat yoldaşı: Rəfiqə Mustafayeva.
  • Oğlu: Fuad Mustafazadə (d. 1991).

Xatirəsi

Çingiz Mustafayevin yaşadığı binada barelyefi

Bakıda yaşadığı binanın önündə barelyefi vurulub. Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi liseydə büstü qoyulub. Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Şüvəlandakı istirahət guşəsi, Bakı küçələrindən biri, ANS ÇM radiostansiyası, “Palmali” şirkətlər qrupuna məxsus tanker onun adını daşıyır.

2010-cu ildə ABŞ-ın CNN telekanalı Mustafayevin həyat və yaradıcılığına, onun lentə aldığı Xocalı faciəsinə dair reportaj yayımlayıb. Jurnalist Sevinc Osmanqızının müəllifi olduğu süjet Xocalıda ermənilər tərəfindən törədilmiş vəhşilikləri dünyaya çatdıran Çingiz Mustafayevin çəkdiyi kadrlar üzərində qurulub.

2011-ci ildə Almaniyada 3 min nüsxə ilə Çingiz Mustafayevin təsviri olan poçt markası buraxılıb.

2013-cü ildə Şabranda onun vaxtilə işlədiyi və adını daşıyan parkın açılışı olmuşdur.

Filmoqrafiya

  1. Adam cinsi arasında cins adam (film, 1998) (qısametrajlı sənədli film);
  2. Azərbaycana namus və sevgiylə (film, 2006);
  3. Bəd xəbər gətirən qəribə insanlar-2 (film, 2005);
  4. Bəd xəbərlər gətirən qəribə adamlar (film, 1993);
  5. Özgə ömür (film, 1987);
  6. Payızın 17 anı (film, 2007);
  7. Yaramaz (film, 1988).

Şablon:Yaxşı məqalə