Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur.

"İskəndər xan Xoyski" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
(35 intermediate revisions by 2 users not shown)
Sətir 1: Sətir 1:
−
[[Kateqoriya:İ]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Xoyski İsgəndər xan]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış hərbçilər]]
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Xoyski İsgəndər xan]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış hərbçilər]]
−
{{Şəxs
+
{{Hərbi xadim
−
|Adı           = İskəndər xan Xoyski
+
|Adı                 = İskəndər xan Xoyski
−
|Orijinal adı  =
+
|Tam adı             = Xoyski İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu
−
|Tam adı       = Xoyski İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu
+
|Şəkil                = Seltenet_beyim.jpg
−
|Digər adları  =  
+
|Şəkil miqyası        = 220
−
|Şəkil         =  
+
|Şəkil məlumat       = İsgəndər xan Xoyskinin qızı [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyimin]] [[Xan qəbiristanlığı (Şəki)|Şəki Xan qəbiristanlığındakı]] baş daşı, 2009.
−
|Şəkil məlumat =  
+
|Həyat dövrü          =
−
|Şəkil miqyası  =  
+
|Ləqəbi              =
−
|Fəaliyyəti    =  
+
|Təxəllüs            =
−
|Milliyəti      =  
+
|Doğum tarixi         = ≈ {{doğum tarixi|1819|9|16}}
−
|Doğum tarixi   = ≈ {{doğum tarixi|1819|9|16}}
+
|Doğum yeri           = ≈ [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Şəki əyaləti]], {{RUSEMP}}   
−
|Doğum yeri     = [[Nuxa]], [[Şəki əyaləti]], {{RUSEMP}}   
+
|Vəfatı               = {{vəfat tarixi və yaşı|1894|7|16|1819|9|16}}
−
|Vəfatı         = {{vəfat tarixi və yaşı|1894|7|16|1819|9|16}}
+
|Vəfat yeri           =  
−
|Vəfat yeri     = Gəncə
+
|Dəfn yeri            = Səbiskar qəbiristanlığı
−
|Vəfat səbəbi   =  
+
|Vəfat səbəbi         =
−
|Dəfn yeri      = Səbiskar qəbiristanlığı
+
|Vətəndaşlıq          =  
−
|Atası         = [[Kəlbəli xan Xoyski]]
+
|Mənsubiyyəti        =
−
|Anası         = Sara bəyim
+
|Atası               = [[Kəlbəli xan Xoyski]]
−
|Həyat yoldaşı  = [[Səadət xanım Xoyski]], şəkili Hacı Molla Zeynalabdinin qızı Şəhrəbani, ?
+
|Anası               = Sara bəyim
−
|Uşaqları       = ([[Səadət bəyim Xoyski|''Səadət xanımdan'']]) [[Səltənət bəyim Xoyski|Səltənət bəyim]], Tuti bəyim (1871– ?) və Cahangir xan, ''Şəhrəbani xanımdan'': [[Fətəli xan Xoyski]], [[Rüstəm xan Xoyski]]...
+
|Arvadı              = Səadət bəyim Xoyski, şəkili Hacı Molla Zeynalabdinin qızı Şəhrəbani, ?
−
|Rəsmi vebsaytı =  
+
|Uşaqları             = [[Səltənət bəyim Xoyski|Səltənət bəyim]], Tuti bəyim, [[Cahangir xan Xoyski|Cahangir xan]], [[Hüseynqulu xan Xoyski]], [[Fətəli xan Xoyski]], [[Rüstəm xan Xoyski]]
−
|Mükafatları   = {{III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}}{{II dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni}}{{IV dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni}}{{II dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}}
+
|Təhsili              =
−
|İmzası         =  
+
|Qoşun növü          =
 +
|Xidmət illəri        =
 +
|Rütbə                = {{РИА, Генерал-лейтенант}}
 +
|Hissə                =
 +
|Komandanlıq edirdi  =
 +
|Vəzifəsi            =
 +
|Döyüşlər            =
 +
|Əlaqələr            =
 +
|İstefada            =
 +
|Mükafatları         = {{III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}}{{II dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni}}{{IV dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni}}{{II dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}}
 +
|İmzası               =
 +
|İmzanın eni          =
 +
|Sayt                =
 +
|Commons              =
 
}}
 
}}
−
 
+
'''İskəndər xan Xoyski''' (≈1819–1894) — Rusiya İmperator Ordusunun general-leytenantı.  Rusiya İmperator Ordusunun general-mayoru [[Kəlbəli xan Xoyski|Kəlbəli xan Xoyskinin]] oğlu, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin baş naziri [[Fətəli xan Xoyski|Fətəli xan Xoyskinin]] atasıdır.  
−
'''İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu Xoyski''' (sentyabr 1819 – 16 iyul 1894) — Rusiya İmperiyasının<nowiki/>un general-leytenant<nowiki/>ı, [[Fətəli xan Xoyski]]ın atası.
 
  
 
== Haqqında məlumatlar ==
 
== Haqqında məlumatlar ==
−
1819-cu ildə Nuxada anadan olub.  
+
Rəsmi sənədlərdə 25 may 1820-ci il tarixdə Yelizavetpolda (indiki Gəncə) anadan olduğu göstərilsə də, çox böyük ehtimal var ki, o, əslində 1819-cu ilin sentyabr ayında Nuxada (indiki Şəki) anadan olmuşdur<ref>Belə ki Şəki xanı [[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan Xoyskinin]] 24 iyul 1819-cu il tarixdə  vəfat etməsindən sonra rus hakimiyyət dairələri Şəki xanlığının ləğv edilməsinə, mərhum xanın ailə üzvlərinin, həmçinin xoyluların Nuxadan çıxarılmasına qərar vermişdilər. Həmin vaxt İsmayıl xanın əmisi oğlu [[Kəlbəli xan Xoyski|Kəlbəli bəy]] və Kəlbəli bəyin arvadı olan bacısı Sara bəyim hələ bir müddət burada qalmalı olmuşdular. Həmin ilin 25 avqustunda tərtib edilmiş sənəddə onların ləngimələri və bunun səbəbi belə göstərilir: “''Sara bəyim 20 günə doğmalıdır, səhhətinin pisləşə biləcəyindən çəkinərək Nuxanı tərk etmək istəmir''”. Əgər həmin sənəddə proqnozlaşdırıldığı kimi həqiqətən də Sara bəyim hamiləlik yükündən 20 gün ərzində azad olubsa və bu vaxta qədər yaşadığı şəhəri tərk etməyibsə, deməli, onun övladı 1819-cu ilin sentyabr ayında, özü də Nuxa şəhərində dünyaya göz açmışdır. Nuxa şəhərinin 1848-cu il siyahıyaalma aktlarında 30 yaşlı qvardiya proporşiki İsgəndər xan Kəlbəli oğlu qeydə alınıb. 1860-cı ildə tərtib olunmuş ikinci – analoji sənəddə isə eyni şəxs 42 yaşında və lakin bu dəfə qvardiya polkovniki rütbəsində göstərilib. Bunlara əsasən isə 1819-cu ilin sentyabr ayı tarixini tərəddüd etmədən İsgəndər xanın anadan olduğu vaxt hesab etmək mümkündür.</ref>.  
  
 +
===Əmək fəaliyyəti və hərbi xidməti===
 
19 noyabr 1841-ci il tarixdə Zaqafqaziya müsəlman-suvari alayında naib kimi xidmətə başlayıb.  
 
19 noyabr 1841-ci il tarixdə Zaqafqaziya müsəlman-suvari alayında naib kimi xidmətə başlayıb.  
  
−
22 oktyabr 1847-ci il tarixdə Leyb-Qvardiyaya kornet,
+
7 avqust 1842 il tarixdən çar ordusunun zabiti olub<ref name="Список"/>.
 +
 
 +
22 oktyabr 1847-ci il tarixdə leyb-qvardiyaya kornet rütbəsi alıb.
 +
 
 +
1848-cu ildə − Nuxa şəhərinin siyahıyaalma aktlarında 30 yaşlı qvardiya proporşiki kimi qeydə alınıb.
  
 
6 dekabr 1852-ci il tarixdə ştabs-rotmisr,  
 
6 dekabr 1852-ci il tarixdə ştabs-rotmisr,  
Sətir 38: Sətir 55:
 
15 aprel 1854-cü ildə totmistr rütbəsi alıb.
 
15 aprel 1854-cü ildə totmistr rütbəsi alıb.
  
−
15 may 1883-cü il tarixdə general-mayor,  
+
1860-cı ildə − Nuxa şəhərinin siyahıyaalma aktlarında 42 yaşında və qvardiya polkovniki rütbəsində qeydə alınıb.
 +
 
 +
1875-ci ildə Nuxada barışdırıcı hakim vəzifəsində çalışırdı və polkovnik rütbəsində idi.
 +
 
 +
15 may 1883-cü il tarixdə general-mayor (1524 manat maaşla)<ref name="Список">[[:ru:Список генералам по старшинству|Список генералам по старшинству]]. Испр. по 1-е сентября [1886]. — 1886. — [2], XXVIII, 810 с. Стр. 650</ref> rütbəsi alıb.
 +
 
 +
1887-ci ildə zabit çinində (XL) [[:ru:Знак отличия беспорочной службы|Qüsursuz xidmət nişanı]] ilə mükafatlandırılıb<ref>Список генералам по старшинству. 1889. — СПб., 1889, с. 584</ref>. 
 +
 
 +
21 aprel 1888-ci il tarixli “Kavkaz” qəzetində adı Nuxa qəzasında yaşayan varlı şəxsərlə bir sırada  qeyd edilib.
  
 
16 dekabr 1889-cu il tarixdə general-leytenant rütbəsi alıb.
 
16 dekabr 1889-cu il tarixdə general-leytenant rütbəsi alıb.
  
−
16 iyul 1894-cü ildə vəfat edib.
+
===Təltif və mükafatları===
 +
* 3-cü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] (23.02.1849);
 +
* 2-cü dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni|Müqəddəs Stanislav ordeni]]  (4.07. 1859);
 +
* 4-ci dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni  (27.09.1871);
 +
* 2-cü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] (16.11.1871) ordeni;
 +
* qılınc;
 +
* Georgi xaçı (11.10.1914);
 +
* və başqa təltiflər.
  
−
== Ailəsi ==
+
=== Ailəsi ===
−
İskəndər xan birinci nikahda Səadət bəyim İsmayıl xan Xoyskinin qızı ilə, ikinci nikahda Şəhribanu xanım Molla Hacı Zeynal qızı ilə ailə qurmuşdur. Birinci nikahdan Səadət bəyim, Səltənət bəyim adlı qızları və Cahangir xan adlı oğlu, ikinci nikahdan Hüseynqulu xan, [[Fətəli xan Xoyski|Fətəli xan]], Abbasqulu xan, [[Rüstəm xan Xoyski|Rüstəm xan]] adlı oğlanları, Tubu bəyim adlı qızı doğulub.
+
İskəndər xan birinci nikahda Səadət bəyim İsmayıl xan Xoyskinin qızı ilə, ikinci nikahda Şəhribanu xanım Molla Hacı Zeynal qızı ilə ailə qurmuşdur.
  
−
==Mükafatları==
+
===Vəfatı===
 +
16 iyul 1894-cü il tarixdə vəfat edib.
  
−
*3-cü dərəcəli “Müqəddəs Anna” ordeni (23.02.1849);
+
== İstinadlar və qeydlər ==
−
*2-cü dərəcəli “Müqəddəs Stanislav” ordeni  (4.07. 1859);
+
{{İstinad siyahısı}}
−
*4-ci dərəcəli “Müqəddəs Vladimir” ordeni  (27.09.1871);
 
−
*2-cü dərəcəli “Müqəddəs Anna” (16.11.1871) ordeni,
 
−
*qılınc;
 
−
*Georgi xaçı (11.10.1914);
 
−
*və başqa təltiflərə layiq görülmüşdür.
 
  
−
==Maraqlı faktlar==
+
==Ədəbiyyat==
−
İskəndər xan öz böyük nəsli üçün Gəncənin Səbskar məzarlığında iri bir məqbərə tikdirmişdi. Orada uyumaq yalnız iki övladına qismət olub: oğlu [[Cahangir xan Xoyski|Cahangir xan Xoyskiyə]] və qızı Tutubəyimə.
+
# {{ATŞCX|4|35-59| Ханы Хойские. Материалы к родословной и биографиям|Исмаилов Э.Э.|ru}}
 +
# {{Sayta istinad|url=http://www.almanach.be/search/i/iran_khoy.html |author =Mirzazade P.Ch.|authorlink= |title='''Khoy, Iran''' |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20030812040847/http://www.almanach.be/search/i/iran_khoy.html |url-status=live |archivedate=16 Apr 2002 - 6 May 2021 |lang=en|showlang=yes|responsible=  |website=Almanach de Bruxelles|websiteurl=http://www.almanach.be/ |type= |date= |accessdate= 16.09.2021|quote= |quoteup= |description= |ref= }}
 +
# {{Sayta istinad|url=http://shekinin-sesi.narod.ru/xoyski.htm |author = Məmmədov A.S.|authorlink=Aydın Məmmədov (jurnalist) |title='''Bir qəbir kitabəsinin izi ilə, yaxud F.X.Xoyskinin əsli-nəcabətinə dair faktlar''' |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305023829/http://shekinin-sesi.narod.ru/xoyski.htm |archivedate=13 Mar 2012 - 5 Mar 2016|lang=az |showlang=|responsible=  |website=“Şəkinin səsi” qəzetinin saytı |websiteurl=http://shekinin-sesi.narod.ru |type= |date=06.05.2009 |accessdate= 16.09.2021|quote= |quoteup= |description= |ref= }}
  
−
== İstifadə olunmuş mənbələr ==
+
{{Yoxlanılmış məqalə}}  
−
*{{cite web |url        = http://bsu.edu.az/az/news/milli_dvltilik_tariximizin_parlaq_simas |archiveurl  = https://web.archive.org/save/http://bsu.edu.az/az/news/milli_dvltilik_tariximizin_parlaq_simas |archivedate = 16 dekabr 2019 |title  = Milli dövlətçilik tariximizin parlaq siması |author      =  |date  =  |work  =  |publisher  = bsu.edu.az |accessdate  = |language    = }}
 
  
−
== İstinadlar ==
+
[[az:İskəndər xan Xoyski]][[ru:Хойский, Искендер Хан]]
−
{{İstinad siyahısı}}
 

11:46, 16 sentyabr 2021 versiyası

İskəndər xan Xoyski
Xoyski İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu
İskəndər xan Xoyski
İsgəndər xan Xoyskinin qızı Səltənət bəyimin Şəki Xan qəbiristanlığındakı baş daşı, 2009.
Doğum tarixi ≈ 16 sentyabr 1819(1819-09-16)
Doğum yeri ≈ Nuxa (indiki Şəki), Şəki əyaləti, Flag of Russia.svg Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 16 iyul 1894 (74 yaşında)
Dəfn yeri Səbiskar qəbiristanlığı
Uşaqları Səltənət bəyim, Tuti bəyim, Cahangir xan, Hüseynqulu xan Xoyski, Fətəli xan Xoyski, Rüstəm xan Xoyski
Atası Kəlbəli xan Xoyski
Anası Sara bəyim
Arvadları Səadət bəyim Xoyski, şəkili Hacı Molla Zeynalabdinin qızı Şəhrəbani, ?
Hərbi fəaliyyəti
Rütbə Генерал-лейтенант
General-leytenant
Təltifləri III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeniII dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeniIV dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeniII dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni

İskəndər xan Xoyski (≈1819–1894) — Rusiya İmperator Ordusunun general-leytenantı. Rusiya İmperator Ordusunun general-mayoru Kəlbəli xan Xoyskinin oğlu, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin baş naziri Fətəli xan Xoyskinin atasıdır.

Haqqında məlumatlar

Rəsmi sənədlərdə 25 may 1820-ci il tarixdə Yelizavetpolda (indiki Gəncə) anadan olduğu göstərilsə də, çox böyük ehtimal var ki, o, əslində 1819-cu ilin sentyabr ayında Nuxada (indiki Şəki) anadan olmuşdur[1].

Əmək fəaliyyəti və hərbi xidməti

19 noyabr 1841-ci il tarixdə Zaqafqaziya müsəlman-suvari alayında naib kimi xidmətə başlayıb.

7 avqust 1842 il tarixdən çar ordusunun zabiti olub[2].

22 oktyabr 1847-ci il tarixdə leyb-qvardiyaya kornet rütbəsi alıb.

1848-cu ildə − Nuxa şəhərinin siyahıyaalma aktlarında 30 yaşlı qvardiya proporşiki kimi qeydə alınıb.

6 dekabr 1852-ci il tarixdə ştabs-rotmisr,

15 aprel 1854-cü ildə totmistr rütbəsi alıb.

1860-cı ildə − Nuxa şəhərinin siyahıyaalma aktlarında 42 yaşında və qvardiya polkovniki rütbəsində qeydə alınıb.

1875-ci ildə Nuxada barışdırıcı hakim vəzifəsində çalışırdı və polkovnik rütbəsində idi.

15 may 1883-cü il tarixdə general-mayor (1524 manat maaşla)[2] rütbəsi alıb.

1887-ci ildə zabit çinində (XL) Qüsursuz xidmət nişanı ilə mükafatlandırılıb[3].

21 aprel 1888-ci il tarixli “Kavkaz” qəzetində adı Nuxa qəzasında yaşayan varlı şəxsərlə bir sırada qeyd edilib.

16 dekabr 1889-cu il tarixdə general-leytenant rütbəsi alıb.

Təltif və mükafatları

Ailəsi

İskəndər xan birinci nikahda Səadət bəyim İsmayıl xan Xoyskinin qızı ilə, ikinci nikahda Şəhribanu xanım Molla Hacı Zeynal qızı ilə ailə qurmuşdur.

Vəfatı

16 iyul 1894-cü il tarixdə vəfat edib.

İstinadlar və qeydlər

  1. ↑ Belə ki Şəki xanı İsmayıl xan Xoyskinin 24 iyul 1819-cu il tarixdə vəfat etməsindən sonra rus hakimiyyət dairələri Şəki xanlığının ləğv edilməsinə, mərhum xanın ailə üzvlərinin, həmçinin xoyluların Nuxadan çıxarılmasına qərar vermişdilər. Həmin vaxt İsmayıl xanın əmisi oğlu Kəlbəli bəy və Kəlbəli bəyin arvadı olan bacısı Sara bəyim hələ bir müddət burada qalmalı olmuşdular. Həmin ilin 25 avqustunda tərtib edilmiş sənəddə onların ləngimələri və bunun səbəbi belə göstərilir: “Sara bəyim 20 günə doğmalıdır, səhhətinin pisləşə biləcəyindən çəkinərək Nuxanı tərk etmək istəmir”. Əgər həmin sənəddə proqnozlaşdırıldığı kimi həqiqətən də Sara bəyim hamiləlik yükündən 20 gün ərzində azad olubsa və bu vaxta qədər yaşadığı şəhəri tərk etməyibsə, deməli, onun övladı 1819-cu ilin sentyabr ayında, özü də Nuxa şəhərində dünyaya göz açmışdır. Nuxa şəhərinin 1848-cu il siyahıyaalma aktlarında 30 yaşlı qvardiya proporşiki İsgəndər xan Kəlbəli oğlu qeydə alınıb. 1860-cı ildə tərtib olunmuş ikinci – analoji sənəddə isə eyni şəxs 42 yaşında və lakin bu dəfə qvardiya polkovniki rütbəsində göstərilib. Bunlara əsasən isə 1819-cu ilin sentyabr ayı tarixini tərəddüd etmədən İsgəndər xanın anadan olduğu vaxt hesab etmək mümkündür.
  2. ↑ 2,0 2,1 Список генералам по старшинству. Испр. по 1-е сентября [1886]. — 1886. — [2], XXVIII, 810 с. Стр. 650
  3. ↑ Список генералам по старшинству. 1889. — СПб., 1889, с. 584

Ədəbiyyat

  1. Исмаилов Э.Э.  Ханы Хойские. Материалы к родословной и биографиям (rus.) // Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri : jurnal / baş red. Eldar İsmayılov. — Bakı: Adiloğlu, 2003. — В. IV (tiraj: 400; 120 s.). — Səh. 35-59. — ISBN 9952-25-001-3.
  2. Mirzazade P.Ch. Khoy, Iran : [arx. 16 Apr 2002 - 6 May 2021] : [ing.] // Almanach de Bruxelles. — Müraciət tarixi: 16.09.2021.
  3. Məmmədov A.S. Bir qəbir kitabəsinin izi ilə, yaxud F.X.Xoyskinin əsli-nəcabətinə dair faktlar : [arx. 13 Mar 2012 - 5 Mar 2016] // “Şəkinin səsi” qəzetinin saytı. — 2009. — 6 may. — Müraciət tarixi: 16.09.2021.
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/index.php?title=İskəndər_xan_Xoyski&oldid=28031"