Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur.

"İskəndər xan Xoyski" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
(Səhifəni 'Kateqoriya:İ{{Şəxs |Adı = İskəndər xan Xoyski |Orijinal adı = |Tam adı = İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu Xoyski |Digər adları =...' ilə yarat)
 
(39 intermediate revisions by 2 users not shown)
Sətir 1: Sətir 1:
−
[[Kateqoriya:İ]]{{Şəxs
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Xoyski İsgəndər xan]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış hərbçilər]]
−
|Adı           = İskəndər xan Xoyski
+
{{Hərbi xadim
−
|Orijinal adı  =
+
|Adı                 = İskəndər xan Xoyski
−
|Tam adı       = İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu Xoyski
+
|Tam adı             = Xoyski İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu
−
|Digər adları  =  
+
|Şəkil                = Seltenet_beyim.jpg
−
|Şəkil         =  
+
|Şəkil miqyası        = 220
−
|Şəkil məlumat =  
+
|Şəkil məlumat       = İsgəndər xan Xoyskinin qızı [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyimin]] [[Xan qəbiristanlığı (Şəki)|Şəki Xan qəbiristanlığındakı]] baş daşı, 2009.
−
|Şəkil miqyası  =  
+
|Həyat dövrü          =
−
|Fəaliyyəti    =  
+
|Ləqəbi              =
−
|Milliyəti      =  
+
|Təxəllüs            =
−
|Doğum tarixi   = {{doğum tarixi|1820|5|25}}
+
|Doğum tarixi         = ≈ {{doğum tarixi|1819|9|16}}
−
|Doğum yeri     = [[Gəncə]]
+
|Doğum yeri           = ≈ [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Şəki əyaləti]], {{RUSEMP}} 
−
|Vəfatı         = {{vəfat tarixi|1894|7|16}}
+
|Vəfatı               = {{vəfat tarixi və yaşı|1894|7|16|1819|9|16}}
−
|Vəfat yeri     = [[Gəncə]]
+
|Vəfat yeri           =
−
|Vəfat səbəbi   =  
+
|Dəfn yeri            = Səbiskar qəbiristanlığı
−
|Dəfn yeri      = [[Səbiskar qəbiristanlığı]]
+
|Vəfat səbəbi         =
−
|Atası         = [[Kəlbəli xan Xoyski]]
+
|Vətəndaşlıq          =  
−
|Anası         = Sara bəyim
+
|Mənsubiyyəti        =
−
|Həyat yoldaşı  = Səadət xanım
+
|Atası               = [[Kəlbəli xan Xoyski]]
−
|Uşaqları       = [[Fətəli xan Xoyski]], [[Rüstəm xan Xoyski]]
+
|Anası               = Sara bəyim
−
|Rəsmi vebsaytı =  
+
|Arvadı              = [[Səadət bəyim Xoyskaya]], şəkili Hacı Molla Zeynalabdinin qızı Şəhrəbani, ?
−
|Mükafatları   = {{III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}}{{II dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni}}{{IV dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni}}{{II dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}}Georgi xaçı
+
|Uşaqları             = [[Səltənət bəyim Xoyskaya|Səltənət bəyim]], Tuti bəyim, [[Cahangir xan Xoyski|Cahangir xan]], [[Hüseynqulu xan Xoyski]], [[Fətəli xan Xoyski]], [[Rüstəm xan Xoyski]]
−
|İmzası         =  
+
|Təhsili              =
 +
|Qoşun növü          =
 +
|Xidmət illəri        =
 +
|Rütbə                = {{РИА, Генерал-лейтенант}}
 +
|Hissə                =
 +
|Komandanlıq edirdi  =
 +
|Vəzifəsi            =
 +
|Döyüşlər            =
 +
|Əlaqələr            =
 +
|İstefada            =
 +
|Mükafatları         = {{III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}}{{II dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni}}{{IV dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni}}{{II dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}}
 +
|İmzası               =
 +
|İmzanın eni          =
 +
|Sayt                =
 +
|Commons              =
 
}}
 
}}
 +
'''İskəndər xan Xoyski''' (≈1819–1894) — Rusiya İmperator Ordusunun general-leytenantı.  Rusiya İmperator Ordusunun general-mayoru [[Kəlbəli xan Xoyski|Kəlbəli xan Xoyskinin]] oğlu, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin baş naziri [[Fətəli xan Xoyski|Fətəli xan Xoyskinin]] atasıdır.
  
−
'''İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu Xoyski''' (25 may 1820-16 iyul 1894) — Çar ordusunun general-leytenantı, [[Fətəli xan Xoyski]]ın atası.<ref>{{cite web |url        = http://bsu.edu.az/az/news/milli_dvltilik_tariximizin_parlaq_simas |archiveurl  = https://web.archive.org/save/http://bsu.edu.az/az/news/milli_dvltilik_tariximizin_parlaq_simas |archivedate = 16 dekabr 2019 |title  = Milli dövlətçilik tariximizin parlaq siması |author      =  |date  =  |work  =  |publisher  = bsu.edu.az |accessdate  = |language    = }}</ref>
+
== Haqqında məlumatlar ==
 +
Rəsmi sənədlərdə 25 may 1820-ci il tarixdə Yelizavetpolda (indiki Gəncə) anadan olduğu göstərilsə də, çox böyük ehtimal var ki, o, əslində 1819-cu ilin sentyabr ayında Nuxada (indiki Şəki) anadan olmuşdur<ref>Belə ki Şəki xanı [[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan Xoyskinin]] 24 iyul 1819-cu il tarixdə  vəfat etməsindən sonra rus hakimiyyət dairələri Şəki xanlığının ləğv edilməsinə, mərhum xanın ailə üzvlərinin, həmçinin xoyluların Nuxadan çıxarılmasına qərar vermişdilər. Həmin vaxt İsmayıl xanın əmisi oğlu [[Kəlbəli xan Xoyski|Kəlbəli bəy]] və Kəlbəli bəyin arvadı olan bacısı Sara bəyim hələ bir müddət burada qalmalı olmuşdular. Həmin ilin 25 avqustunda tərtib edilmiş sənəddə onların ləngimələri və bunun səbəbi belə göstərilir: “''Sara bəyim 20 günə doğmalıdır, səhhətinin pisləşə biləcəyindən çəkinərək Nuxanı tərk etmək istəmir''”. Əgər həmin sənəddə proqnozlaşdırıldığı kimi həqiqətən də Sara bəyim hamiləlik yükündən 20 gün ərzində azad olubsa və bu vaxta qədər yaşadığı şəhəri tərk etməyibsə, deməli, onun övladı 1819-cu ilin sentyabr ayında, özü də Nuxa şəhərində dünyaya göz açmışdır. Nuxa şəhərinin 1848-cu il siyahıyaalma aktlarında 30 yaşlı qvardiya proporşiki İsgəndər xan Kəlbəli oğlu qeydə alınıb. 1860-cı ildə tərtib olunmuş ikinci – analoji sənəddə isə eyni şəxs 42 yaşında və lakin bu dəfə qvardiya polkovniki rütbəsində göstərilib. Bunlara əsasən isə 1819-cu ilin sentyabr ayı tarixini tərəddüd etmədən İsgəndər xanın anadan olduğu vaxt hesab etmək mümkündür.</ref>.
  
−
== Həyatı ==
+
===Əmək fəaliyyəti və hərbi xidməti===
−
İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu [[1820]]-ci ildə [[Gəncə]] şəhərində anadan olmuşdu. İlk təhsilini ailədə almışdır. [[19 noyabr]] [[1841]]-ci ildə Zaqafqaziya atlı-müsəlman alayında naib kimi xidmətə başlamışdı. [[22 oktyabr]] [[1847]]-ci ildə Leyb-Qvardiyaya kornet rütbəsində dəyişilmişdi. [[6 dekabr]] [[1852]]-ci ildə ştabs-rotmisr, [[15 aprel]] [[1854]]-cü ildə totmistr rütbələri almışdı.
+
19 noyabr 1841-ci il tarixdə Zaqafqaziya müsəlman-suvari alayında naib kimi xidmətə başlayıb.  
  
−
İskəndər xan Xoyski [[15 may]] [[1883]]-cü ildə [[general-mayor]], [[16 dekabr]] [[1889]]-cu ildə [[general-leytenant]] rütbələri almışdı.
+
7 avqust 1842 il tarixdən çar ordusunun zabiti olub<ref name="Список"/>.
  
−
İskəndər xan Xoyski [[16 iyul]] [[1894]]-cü ildə vəfat edib.
+
22 oktyabr 1847-ci il tarixdə leyb-qvardiyaya kornet rütbəsi alıb.
  
−
== Ailəsi ==
+
1848-cu ildə − Nuxa şəhərinin siyahıyaalma aktlarında 30 yaşlı qvardiya proporşiki kimi qeydə alınıb.  
−
İskəndər xan birinci nikahda Səadət bəyim İsmayıl xan qızı Dünbili ilə, ikinci nikahda Şəhribanu xanım Molla Hacı Zeynal qızı Şəkili ilə ailə qurmuşdu. Birinci nikahdan Cahangir xan adlı oğlu, Səltənət bəyim adlı qızı, ikinci nikahdan [[Hüseynqulu xan]], [[Fətəli xan Xoyski|Fətəli xan]], Abbasqulu xan, [[Rüstəm xan Xoyski|Rüstəm xan]] adlı oğlanları, Tubu bəyim adlı qızı vardı.
 
  
−
==Mükafatları==
+
6 dekabr 1852-ci il tarixdə ştabs-rotmisr,
  
−
İskəndər xan Xoyski 3-cü dərəcəli “Müqəddəs Anna” (23.02.1849), 2-cü dərəcəli “Müqəddəs Stanislav”,(4.07. 1859), 4-ci dərəcəli “Müqəddəs Vladimir”  (27.09.1871), 2-cü dərəcəli “Müqəddəs Anna” (16.11.1871)  ordenləri, qılınc, Georgi xaçı (11.10.1914) və başqa təltiflərə layiq görülmüşdü.
+
15 aprel 1854-cü ildə totmistr rütbəsi alıb.
  
−
==Maraqlı faktlar==
+
1860-cı ildə − Nuxa şəhərinin siyahıyaalma aktlarında 42 yaşında və qvardiya polkovniki rütbəsində qeydə alınıb.
−
İskəndər xan öz böyük nəsli üçün [[Gəncə]]<nowiki/>nin Səbskar məzarlığında iri bir məqbərə tikdirmişdi. Orada uyumaq yalnız iki övladına qismət olub: oğlu [[Cahangir xan Xoyski]]yə və qızı Tutubəyimə. Digər övladları isə [[Aprel işğalı|bolşevik işğalı]]<nowiki/>ndan sonra ya ölkədən getməli olmuş, getməyənlər isə ya güllələnmiş və ya sürgünə göndərilmişdir.
 
  
−
== Həmçinin bax ==
+
1875-ci ildə Nuxada barışdırıcı hakim vəzifəsində çalışırdı və polkovnik rütbəsində idi.
  
−
*[[Xoyskilər]]
+
15 may 1883-cü il tarixdə general-mayor (1524 manat maaşla)<ref name="Список">[[:ru:Список генералам по старшинству|Список генералам по старшинству]]. Испр. по 1-е сентября [1886]. — 1886. — [2], XXVIII, 810 с. Стр. 650</ref> rütbəsi alıb.
−
== İstinadlar ==
+
 
 +
1887-ci ildə zabit çinində (XL) [[:ru:Знак отличия беспорочной службы|Qüsursuz xidmət nişanı]] ilə mükafatlandırılıb<ref>Список генералам по старшинству. 1889. — СПб., 1889, с. 584</ref>. 
 +
 
 +
21 aprel 1888-ci il tarixli “Kavkaz” qəzetində adı Nuxa qəzasında yaşayan varlı şəxsərlə bir sırada  qeyd edilib.
 +
 
 +
16 dekabr 1889-cu il tarixdə general-leytenant rütbəsi alıb.
 +
 
 +
===Təltif və mükafatları===
 +
* 3-cü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] (23.02.1849);
 +
* 2-cü dərəcəli [[Müqəddəs Stanislav ordeni|Müqəddəs Stanislav ordeni]] (4.07. 1859);
 +
* 4-ci dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni  (27.09.1871);
 +
* 2-cü dərəcəli [[Müqəddəs Anna ordeni|Müqəddəs Anna ordeni]] (16.11.1871) ordeni;
 +
* qılınc;
 +
* Georgi xaçı (11.10.1914);
 +
* və başqa təltiflər.
 +
 
 +
=== Ailəsi ===
 +
İskəndər xan birinci nikahda Səadət bəyim İsmayıl xan Xoyskinin qızı ilə, ikinci nikahda Şəhribanu xanım Molla Hacı Zeynal qızı ilə ailə qurmuşdur.
 +
 
 +
===Vəfatı===
 +
16 iyul 1894-cü il tarixdə vəfat edib.
 +
 
 +
== İstinadlar və qeydlər ==
 
{{İstinad siyahısı}}
 
{{İstinad siyahısı}}
−
[[Kateqoriya:Xoyskilər]]
+
 
−
[[Kateqoriya:Azərbaycan hərbçiləri]]
+
==Ədəbiyyat==
−
[[Kateqoriya:Gəncədə doğulanlar]]
+
# {{ATŞCX|4|35-59| Ханы Хойские. Материалы к родословной и биографиям|Исмаилов Э.Э.|ru}}
−
[[Kateqoriya:1820-ci ildə doğulanlar]]
+
# {{Sayta istinad|url=http://www.almanach.be/search/i/iran_khoy.html |author =Mirzazade P.Ch.|authorlink= |title='''Khoy, Iran''' |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20030812040847/http://www.almanach.be/search/i/iran_khoy.html |url-status=live |archivedate=16 Apr 2002 - 6 May 2021 |lang=en|showlang=yes|responsible=  |website=Almanach de Bruxelles|websiteurl=http://www.almanach.be/ |type= |date= |accessdate= 16.09.2021|quote= |quoteup= |description= |ref= }}
−
[[Kateqoriya:1894-cü ildə vəfat edənlər]]
+
# {{Sayta istinad|url=http://shekinin-sesi.narod.ru/xoyski.htm |author = Məmmədov A.S.|authorlink=Aydın Məmmədov (jurnalist) |title='''Bir qəbir kitabəsinin izi ilə, yaxud F.X.Xoyskinin əsli-nəcabətinə dair faktlar''' |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305023829/http://shekinin-sesi.narod.ru/xoyski.htm |archivedate=13 Mar 2012 - 5 Mar 2016|lang=az |showlang=|responsible=  |website=“Şəkinin səsi” qəzetinin saytı |websiteurl=http://shekinin-sesi.narod.ru |type= |date=06.05.2009 |accessdate= 16.09.2021|quote= |quoteup= |description= |ref= }}
−
[[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]]
+
 
−
[[Kateqoriya:Gəncədə doğulanlar]]
+
{{Yoxlanılmış məqalə}}
−
[[Kateqoriya:Gəncədə vəfat edənlər]]
+
 
 +
[[az:İskəndər xan Xoyski]][[ru:Хойский, Искендер Хан]]

16:48, 11 may 2022 versiyası

İskəndər xan Xoyski
Xoyski İskəndər xan Kəlbəli xan oğlu
İskəndər xan Xoyski
İsgəndər xan Xoyskinin qızı Səltənət bəyimin Şəki Xan qəbiristanlığındakı baş daşı, 2009.
Doğum tarixi ≈ 16 sentyabr 1819(1819-09-16)
Doğum yeri ≈ Nuxa (indiki Şəki), Şəki əyaləti, Flag of Russia.svg Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 16 iyul 1894 (74 yaşında)
Dəfn yeri Səbiskar qəbiristanlığı
Uşaqları Səltənət bəyim, Tuti bəyim, Cahangir xan, Hüseynqulu xan Xoyski, Fətəli xan Xoyski, Rüstəm xan Xoyski
Atası Kəlbəli xan Xoyski
Anası Sara bəyim
Arvadları Səadət bəyim Xoyskaya, şəkili Hacı Molla Zeynalabdinin qızı Şəhrəbani, ?
Hərbi fəaliyyəti
Rütbə Генерал-лейтенант
General-leytenant
Təltifləri III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeniII dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeniIV dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeniII dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni

İskəndər xan Xoyski (≈1819–1894) — Rusiya İmperator Ordusunun general-leytenantı. Rusiya İmperator Ordusunun general-mayoru Kəlbəli xan Xoyskinin oğlu, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin baş naziri Fətəli xan Xoyskinin atasıdır.

Haqqında məlumatlar

Rəsmi sənədlərdə 25 may 1820-ci il tarixdə Yelizavetpolda (indiki Gəncə) anadan olduğu göstərilsə də, çox böyük ehtimal var ki, o, əslində 1819-cu ilin sentyabr ayında Nuxada (indiki Şəki) anadan olmuşdur[1].

Əmək fəaliyyəti və hərbi xidməti

19 noyabr 1841-ci il tarixdə Zaqafqaziya müsəlman-suvari alayında naib kimi xidmətə başlayıb.

7 avqust 1842 il tarixdən çar ordusunun zabiti olub[2].

22 oktyabr 1847-ci il tarixdə leyb-qvardiyaya kornet rütbəsi alıb.

1848-cu ildə − Nuxa şəhərinin siyahıyaalma aktlarında 30 yaşlı qvardiya proporşiki kimi qeydə alınıb.

6 dekabr 1852-ci il tarixdə ştabs-rotmisr,

15 aprel 1854-cü ildə totmistr rütbəsi alıb.

1860-cı ildə − Nuxa şəhərinin siyahıyaalma aktlarında 42 yaşında və qvardiya polkovniki rütbəsində qeydə alınıb.

1875-ci ildə Nuxada barışdırıcı hakim vəzifəsində çalışırdı və polkovnik rütbəsində idi.

15 may 1883-cü il tarixdə general-mayor (1524 manat maaşla)[2] rütbəsi alıb.

1887-ci ildə zabit çinində (XL) Qüsursuz xidmət nişanı ilə mükafatlandırılıb[3].

21 aprel 1888-ci il tarixli “Kavkaz” qəzetində adı Nuxa qəzasında yaşayan varlı şəxsərlə bir sırada qeyd edilib.

16 dekabr 1889-cu il tarixdə general-leytenant rütbəsi alıb.

Təltif və mükafatları

Ailəsi

İskəndər xan birinci nikahda Səadət bəyim İsmayıl xan Xoyskinin qızı ilə, ikinci nikahda Şəhribanu xanım Molla Hacı Zeynal qızı ilə ailə qurmuşdur.

Vəfatı

16 iyul 1894-cü il tarixdə vəfat edib.

İstinadlar və qeydlər

  1. ↑ Belə ki Şəki xanı İsmayıl xan Xoyskinin 24 iyul 1819-cu il tarixdə vəfat etməsindən sonra rus hakimiyyət dairələri Şəki xanlığının ləğv edilməsinə, mərhum xanın ailə üzvlərinin, həmçinin xoyluların Nuxadan çıxarılmasına qərar vermişdilər. Həmin vaxt İsmayıl xanın əmisi oğlu Kəlbəli bəy və Kəlbəli bəyin arvadı olan bacısı Sara bəyim hələ bir müddət burada qalmalı olmuşdular. Həmin ilin 25 avqustunda tərtib edilmiş sənəddə onların ləngimələri və bunun səbəbi belə göstərilir: “Sara bəyim 20 günə doğmalıdır, səhhətinin pisləşə biləcəyindən çəkinərək Nuxanı tərk etmək istəmir”. Əgər həmin sənəddə proqnozlaşdırıldığı kimi həqiqətən də Sara bəyim hamiləlik yükündən 20 gün ərzində azad olubsa və bu vaxta qədər yaşadığı şəhəri tərk etməyibsə, deməli, onun övladı 1819-cu ilin sentyabr ayında, özü də Nuxa şəhərində dünyaya göz açmışdır. Nuxa şəhərinin 1848-cu il siyahıyaalma aktlarında 30 yaşlı qvardiya proporşiki İsgəndər xan Kəlbəli oğlu qeydə alınıb. 1860-cı ildə tərtib olunmuş ikinci – analoji sənəddə isə eyni şəxs 42 yaşında və lakin bu dəfə qvardiya polkovniki rütbəsində göstərilib. Bunlara əsasən isə 1819-cu ilin sentyabr ayı tarixini tərəddüd etmədən İsgəndər xanın anadan olduğu vaxt hesab etmək mümkündür.
  2. ↑ 2,0 2,1 Список генералам по старшинству. Испр. по 1-е сентября [1886]. — 1886. — [2], XXVIII, 810 с. Стр. 650
  3. ↑ Список генералам по старшинству. 1889. — СПб., 1889, с. 584

Ədəbiyyat

  1. Исмаилов Э.Э.  Ханы Хойские. Материалы к родословной и биографиям (rus.) // Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri : jurnal / baş red. Eldar İsmayılov. — Bakı: Adiloğlu, 2003. — В. IV (tiraj: 400; 120 s.). — Səh. 35-59. — ISBN 9952-25-001-3.
  2. Mirzazade P.Ch. Khoy, Iran : [arx. 16 Apr 2002 - 6 May 2021] : [ing.] // Almanach de Bruxelles. — Müraciət tarixi: 16.09.2021.
  3. Məmmədov A.S. Bir qəbir kitabəsinin izi ilə, yaxud F.X.Xoyskinin əsli-nəcabətinə dair faktlar : [arx. 13 Mar 2012 - 5 Mar 2016] // “Şəkinin səsi” qəzetinin saytı. — 2009. — 6 may. — Müraciət tarixi: 16.09.2021.
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/index.php?title=İskəndər_xan_Xoyski&oldid=38236"