"İsmayıl xan Xoyski" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər
Jump to navigation
Jump to search
| (Eyni redaktor tərəfindən edilmiş 5 dəyişiklik göstərilmir) | |||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
| − | [[Kateqoriya: | + | [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Xoyski İsmayıl xan]] [[Kateqoriya:1826-cı ilədək Şəki hakimləri, xanları və s.]]{{Dövlət xadimi |
| − | {{Dövlət xadimi | ||
| adı = | | adı = | ||
| orijinal adı = İsmayıl xan Xoyski | | orijinal adı = İsmayıl xan Xoyski | ||
| − | | şəkil = | + | | şəkil = Tuti aga.jpg |
| − | | şəklin izahı = | + | | piktoqram = xan |
| + | | şəklin izahı = İsmayıl xanın arvadı olmuş [[Tuti ağa|Tuti ağanın]] [[Xan qəbiristanlığı (Şəki)|Şəki Xan qəbiristanlığındakı]] qəbri, 2009-cu il. | ||
| şəklin ölçüsü = | | şəklin ölçüsü = | ||
| titul = [[Şəki xanlığı|Şəki xanı]] | | titul = [[Şəki xanlığı|Şəki xanı]] | ||
| − | | dövr əvvəl = 3 sentyabr | + | | dövr əvvəl = 3 sentyabr 1814 |
| dövr son = 5 avqust 1819 | | dövr son = 5 avqust 1819 | ||
| − | | sələfi = Cəfərqulu xan Xoyski | + | | sələfi = [[Cəfərqulu xan Xoyski]] |
| xələfi = Şəki xanlığı ləğv olundu | | xələfi = Şəki xanlığı ləğv olundu | ||
| − | | tacqoyma = 22 may | + | | tacqoyma = 22 may 1815 |
| varisi = | | varisi = | ||
| − | | milliyəti = kürd | + | | milliyəti = kürd dünbüli tayfası<ref>Onlar özlərini Xəlifə Harun ər-Rəşidin vəziri olmuş Cəfər Bərməkinin nəslindən hesab edirdilər.</ref> |
| dini = islam, şiə | | dini = islam, şiə | ||
| doğum tarixi = | | doğum tarixi = | ||
| doğum yeri = Xoy, İran | | doğum yeri = Xoy, İran | ||
| vəfat tarixi = {{Vəfat tarixi|1819|8|5}} | | vəfat tarixi = {{Vəfat tarixi|1819|8|5}} | ||
| − | | vəfat yeri = [[Nuxa]] | + | | vəfat yeri = [[Nuxa]] (indiki Şəki) |
| dəfn yeri = Kərbəla | | dəfn yeri = Kərbəla | ||
| sülalə = | | sülalə = | ||
| Sətir 25: | Sətir 25: | ||
| həyat yoldaşı = Tuti ağa [[Məhəmmədhəsən xan]] qızı | | həyat yoldaşı = Tuti ağa [[Məhəmmədhəsən xan]] qızı | ||
| uşağı = 2 qız; 1.Səadət bəyim 2.? | | uşağı = 2 qız; 1.Səadət bəyim 2.? | ||
| − | |||
}} | }} | ||
| − | + | '''İsmayıl xan Xoyski''' (?–1819) — 1814–1819-cu illərdə hakimiyyətdə olmuş [[Şəki xanlığı|Şəki xanı]]. | |
| − | '''İsmayıl xan Xoyski''' (? | ||
== Haqqında məlumatlar == | == Haqqında məlumatlar == | ||
| − | + | Çar Aleksandrın 22 may (Yuli təqvimi ilə: 10 may) 1815-ci il tarixli fərmanı ilə rəsmi şəkildə Şəki xanı kimi təsdiqlənmişdir. Lakin atası [[Cəfərqulu xan Xoyski|Cəfərqulu xandan]] fərqli olaraq, rus hakimiyyət dairələrinin ümidlərini doğrultmadı. Yüksək çinli rus məmurlarının öz aralarındakı yazışmalarında İsmayıl xanı hətta “böyük axmaq” da adlandırmışdılar. Nəhayət, İsmayıl xan xəstələndi və bir həftəlik yataq vəziyyətindən sonra 5 avqust (Yuli təqvimi ilə: 24 iyul) 1819-cu il tarixdə öldü. Belə bir fürsət gözləyən ruslar isə onun oğul varisinin olmamasını bəhanə edərək Şəki xanlığının ləğv edildiyini və yerində [[Şəki əyaləti|Şəki əyalətinin]] yaradıldığını elan etdilər. Şamaxı xanı Mustafa xan o vaxt iddia etmişdir ki, İsmayıl xanı ruslar öldürüblər. Ruslar isə öz növbələrində onun, bacısı Sara bəyim tərəfindən zəhərlənməsindən şübhələndiklərini bildirirdilər. | |
| − | Çar Aleksandrın 22 may (Yuli təqvimi ilə: 10 may) 1815-ci il tarixli fərmanı ilə rəsmi şəkildə Şəki xanı kimi təsdiqlənmişdir. Lakin | ||
| − | Şəki xanlığının ləğv edilməsindən az sonra, ruslar mərhum xanın qohum-əqrəbasının bir qisminə illik təqaüd kəsdilər. Məsələn, “Kiçik ağa” | + | Şəki xanlığının ləğv edilməsindən az sonra, ruslar mərhum xanın qohum-əqrəbasının bir qisminə illik təqaüd kəsdilər. Məsələn, “Kiçik ağa” ləqəbi ilə tanınan əmisi oğlu Kəlbəli bəyə əvvəl 1300, sonra isə 2300; Kəlbəli bəyin anası Səltənət bəyimə 1200 manat və s. Lakin bununla yanaşı, həm də onlara Nuxanı tərk etmək “məsləhət” görüldü. |
İsmayıl xanın ölümündən bir il sonra əmisi oğlu Kəlbəli bəy rus hakimiyyət dairələrinə rəsmən müraciət edərək mərhumun nəşinin Kərbəlaya aparılması üçün təşkilati köməklik göstərilməsini istəmişdir. | İsmayıl xanın ölümündən bir il sonra əmisi oğlu Kəlbəli bəy rus hakimiyyət dairələrinə rəsmən müraciət edərək mərhumun nəşinin Kərbəlaya aparılması üçün təşkilati köməklik göstərilməsini istəmişdir. | ||
| − | İsmayıl xanın arvadı Şəkinin yerli xanlarından olan [[Məhəmmədhəsən xan|Məhəmmədhəsən xanın]] qızı Tuti ağa idi. Tüti ağa isə İsmayıl xanın 2 qızının anası idi və bu qızlardan biri isə İsmayıl xanın ölümündən bir-neçə gün sonra dünyaya gəlmişdir. | + | İsmayıl xanın arvadı Şəkinin yerli xanlarından olan [[Məhəmmədhəsən xan|Məhəmmədhəsən xanın]] qızı Tuti ağa idi. [[Tüti ağa]] isə İsmayıl xanın 2 qızının anası idi və bu qızlardan biri isə İsmayıl xanın ölümündən bir-neçə gün sonra dünyaya gəlmişdir. |
| − | == | + | == İstinadlar və qeydlər == |
| − | + | <references/> | |
| − | == | + | ==Ədəbiyyat== |
| − | + | # {{ATŞCX|4|35-59| Ханы Хойские. Материалы к родословной и биографиям|Исмаилов Э.Э.|ru}} | |
| + | # {{Sayta istinad|url=http://www.almanach.be/search/i/iran_khoy.html |author =Mirzazade P.Ch.|authorlink= |title='''Khoy, Iran''' |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20030812040847/http://www.almanach.be/search/i/iran_khoy.html |url-status=live |archivedate=16 Apr 2002 - 6 May 2021 |lang=en|showlang=yes|responsible= |website=Almanach de Bruxelles|websiteurl=http://www.almanach.be/ |type= |date= |accessdate= 16.09.2021|quote= |quoteup= |description= |ref= }} | ||
| + | # {{Sayta istinad|url=http://shekinin-sesi.narod.ru/xoyski.htm |author = Məmmədov A.S.|authorlink=Aydın Məmmədov (jurnalist) |title='''Bir qəbir kitabəsinin izi ilə, yaxud F.X.Xoyskinin əsli-nəcabətinə dair faktlar''' |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305023829/http://shekinin-sesi.narod.ru/xoyski.htm |archivedate=13 Mar 2012 - 5 Mar 2016|lang=az |showlang=|responsible= |website=“Şəkinin səsi” qəzetinin saytı |websiteurl=http://shekinin-sesi.narod.ru |type= |date=06.05.2009 |accessdate= 16.09.2021|quote= |quoteup= |description= |ref= }} | ||
== Xarici keçidlər == | == Xarici keçidlər == | ||
[http://sites.google.com/site/fxxoyski/ Aydın Məmmədov. Fətəli xan Xoyskinin əsli nəcabətinə dair faktlar] | [http://sites.google.com/site/fxxoyski/ Aydın Məmmədov. Fətəli xan Xoyskinin əsli nəcabətinə dair faktlar] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Şəkidə hakimiyyətdə olmuş şəxslər}} | {{Şəkidə hakimiyyətdə olmuş şəxslər}} | ||
| + | |||
| + | {{Yoxlanılmış məqalə}} | ||
| + | |||
| + | [[az:İsmayıl xan Xoyski]] | ||
11:47, 16 sentyabr 2021 versiyası
| İsmayıl xan Xoyski | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| İsmayıl xan Xoyski | |||||
 | |||||
| İsmayıl xanın arvadı olmuş Tuti ağanın Şəki Xan qəbiristanlığındakı qəbri, 2009-cu il. | |||||
|
|||||
| Tacqoyma | 22 may 1815 | ||||
| Sələfi | Cəfərqulu xan Xoyski | ||||
| Xələfi | Şəki xanlığı ləğv olundu | ||||
| Doğum yeri | Xoy, İran | ||||
| Vəfat tarixi | 5 avqust 1819 | ||||
| Vəfat yeri | Nuxa (indiki Şəki) | ||||
| Dəfn yeri | Kərbəla | ||||
| Dini | islam, şiə | ||||
| Atası | Cəfərqulu xan Xoyski | ||||
| Anası | Şərəfnisə bəyim | ||||
| Həyat yoldaşı | Tuti ağa Məhəmmədhəsən xan qızı | ||||
| Uşaqları | 2 qız; 1.Səadət bəyim 2.? | ||||
İsmayıl xan Xoyski (?–1819) — 1814–1819-cu illərdə hakimiyyətdə olmuş Şəki xanı.
Haqqında məlumatlar
Çar Aleksandrın 22 may (Yuli təqvimi ilə: 10 may) 1815-ci il tarixli fərmanı ilə rəsmi şəkildə Şəki xanı kimi təsdiqlənmişdir. Lakin atası Cəfərqulu xandan fərqli olaraq, rus hakimiyyət dairələrinin ümidlərini doğrultmadı. Yüksək çinli rus məmurlarının öz aralarındakı yazışmalarında İsmayıl xanı hətta “böyük axmaq” da adlandırmışdılar. Nəhayət, İsmayıl xan xəstələndi və bir həftəlik yataq vəziyyətindən sonra 5 avqust (Yuli təqvimi ilə: 24 iyul) 1819-cu il tarixdə öldü. Belə bir fürsət gözləyən ruslar isə onun oğul varisinin olmamasını bəhanə edərək Şəki xanlığının ləğv edildiyini və yerində Şəki əyalətinin yaradıldığını elan etdilər. Şamaxı xanı Mustafa xan o vaxt iddia etmişdir ki, İsmayıl xanı ruslar öldürüblər. Ruslar isə öz növbələrində onun, bacısı Sara bəyim tərəfindən zəhərlənməsindən şübhələndiklərini bildirirdilər.
Şəki xanlığının ləğv edilməsindən az sonra, ruslar mərhum xanın qohum-əqrəbasının bir qisminə illik təqaüd kəsdilər. Məsələn, “Kiçik ağa” ləqəbi ilə tanınan əmisi oğlu Kəlbəli bəyə əvvəl 1300, sonra isə 2300; Kəlbəli bəyin anası Səltənət bəyimə 1200 manat və s. Lakin bununla yanaşı, həm də onlara Nuxanı tərk etmək “məsləhət” görüldü.
İsmayıl xanın ölümündən bir il sonra əmisi oğlu Kəlbəli bəy rus hakimiyyət dairələrinə rəsmən müraciət edərək mərhumun nəşinin Kərbəlaya aparılması üçün təşkilati köməklik göstərilməsini istəmişdir.
İsmayıl xanın arvadı Şəkinin yerli xanlarından olan Məhəmmədhəsən xanın qızı Tuti ağa idi. Tüti ağa isə İsmayıl xanın 2 qızının anası idi və bu qızlardan biri isə İsmayıl xanın ölümündən bir-neçə gün sonra dünyaya gəlmişdir.
İstinadlar və qeydlər
- ↑ Onlar özlərini Xəlifə Harun ər-Rəşidin vəziri olmuş Cəfər Bərməkinin nəslindən hesab edirdilər.
Ədəbiyyat
- Исмаилов Э.Э. Ханы Хойские. Материалы к родословной и биографиям (rus.) // Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri : jurnal / baş red. Eldar İsmayılov. — Bakı: Adiloğlu, 2003. — В. IV (tiraj: 400; 120 s.). — Səh. 35-59. — ISBN 9952-25-001-3.
- Mirzazade P.Ch. Khoy, Iran : [arx. 16 Apr 2002 - 6 May 2021] : [ing.] // Almanach de Bruxelles. — Müraciət tarixi: 16.09.2021.
- Məmmədov A.S. Bir qəbir kitabəsinin izi ilə, yaxud F.X.Xoyskinin əsli-nəcabətinə dair faktlar : [arx. 13 Mar 2012 - 5 Mar 2016] // “Şəkinin səsi” qəzetinin saytı. — 2009. — 6 may. — Müraciət tarixi: 16.09.2021.
Xarici keçidlər
Aydın Məmmədov. Fətəli xan Xoyskinin əsli nəcabətinə dair faktlar
 Şəkidə hakimiyyətdə olmuş şəxslər | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Şəki dövləti |
| ||||||||
| Şəki hakimliyi |
| ||||||||
| Səfəvi–Osmanlı dövrü |
| ||||||||
| Şəki xanlığı | |||||||||
 | © 2019 – 2024 Şəki Ensiklopediyası Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur. |