Şəfiqə Axundova: Redaktələr arasındakı fərq

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
(2 fərqli redaktor tərəfindən edilmiş 20 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
[[Kateqoriya:Ş]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış musiqiçilər]]
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış musiqiçilər]]
{{Musiqiçi
{{Musiqiçi
| Adı                = Şəfiqə Axundova
| Adı                = Şəfiqə Axundova
| Orijinal adı        = Axundova Şəfiqə Qulam qızı  
| Orijinal adı        = Axundova Şəfiqə Qulam qızı  
| Şəkil              = Şəfiqə_Axundova2.jpg
| Şəkil              = Şəfiqə Axundova3.jpg
| Şəkil məlumat      = Şəfiqə Axundova, 2012-ci il
| Şəkil məlumat      = Şəfiqə Axundova, 2012-ci il
| Şəkil ölçüsü        =  
| Şəkil ölçüsü        =  
Sətir 18: Sətir 18:
| Musiqi aləti        =  
| Musiqi aləti        =  
| Səs tembri          =  
| Səs tembri          =  
| Təhsili            = Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası
| Təhsili            = Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində (1943 – 1944)
 
Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası, Boris Zeydmanın kompozisiya sinfi (1951 – 1956)
| Üslub              =  
| Üslub              =  
| Peşəsi              = bəstəkar
| Peşəsi              = bəstəkar
| Fəaliyyət illəri    =  
| Fəaliyyət illəri    =  
| Əlaqələri          =  
| Əlaqələri          =  
| Albom şirkəti      =  
| Albom şirkəti      =
| Atası              = [[Qulam Axundov]]
| Veb saytı          =  
| Veb saytı          =  
| Mükafatları        =  {{Azərbaycan Respublikasının xalq artisti|1998}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1973}} {{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı}} <br/>{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2005}}{{"Şərəf Nişanı" ordeni|1959}} {{"Əmək veteranı" medalı}} {{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}}
| Mükafatları        =  {{Azərbaycan Respublikasının xalq artisti|1998}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1973}} <br/>{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2005}}{{"Şərəf Nişanı" ordeni|1959}} {{"Əmək veteranı" medalı}} {{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}}
| imdb_id            =  
| imdb_id            =  
| İmzası              =
| İmzası              =
| Commons            =  Shafiga Akhundova
| Commons            =  Shafiga Akhundova
}}
}}
'''Şəfiqə Axundova''' (Axundova Şəfiqə Qulam qızı; {{d.}}21 yanvar 1924-cü ildə, [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ {{ö.}}26 iyul 2013-cü ildə, Bakı, Azərbaycan Respublikası) — azərbaycanlı bəstəkar, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998). Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar<ref name="bbc"/>.
'''Şəfiqə Axundova''' (1924 – 2013) — görkəmli Azərbaycan bəstəkarı, [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar.


== Haqqında məlumatlar ==
== Haqqında məlumatlar ==
21 yanvar 1924-cu il tarixdə Nuxada,  tanınmış mədəniyyət xadimi Qulam Axundovun ailəsində anadan olub<ref name="1news"/>.  
21 yanvar 1924-cu il tarixdə Nuxada anadan olub.  


=== Təhsili ===
=== Təhsili ===
1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi məktəbində ilk musiqi təhsilini alıb.
1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində,


1956-cı ildə təhsilini Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında davam etdirməyə başlayıb və Boris Zeydmanın sinfini bitirib<ref name="biography">{{Kitab3|başlıq=Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание)|hissə=Ахундова, Шафига Гулам-кызы|nəşr=Версия 3.0|yer=М.|nəşriyyat=Бизнессофт, ИДДК|il=2007}}</ref>.  
1951 – 1956-cı illərdə isə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında –  Boris Zeydmanın kompozisiya sinfində təhsil alıb.


=== Yaradıcılığı ===
=== Yaradıcılığı ===
1972-ci ildə «[[:az:Gəlin qayası (opera)|Gəlin qayası]]» operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera idi<ref name="bbc">[http://www.bbc.co.uk/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib]. // [[:az:BBC]]. 26.07.2013 {{ref-az}}</ref>.  
1938-ci ildə – yeddinci sinifdə oxuyarkən, “Röya” və “Qəlbimiz” mahnılarını bəstələyib.
 
Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyi ərəfəsində isə “Nə gözəlsən” və “Ay nigar” romanslarını yazıb.
 
1944-cü ildə Üzeyir Hacıbəyovun məsləhəti ilə Azərbaycan SSR-in himninin yaradılması üçün keçirilən müsabiqədə iştirak edib və Azərbaycan SSR himnini Dövlət Filarmoniyasında dövlət komissiyası qarşısında ilk dəfə o, ifa edib.
 
Daha sonra “Balam”, “Sevgilim”, “Vətən məhəbbəti”, “Nə gözəlsən”, “Çiçək”, “Hind qızı”, “Nə gözəldir kəndimiz” və s. mahnılarını bəstələyib.
 
1948-ci ildə Moskvada keçirilən plenumda onun da vokal əsərləri ifa olunub.
 
Şəfiqə Axundova orkestr üçün “Cahanda”, “Mənim qəlbim”, “Sənin məhəbbətin”, “Qələbə bizimdir”, simfonik orkestr üçün “Nuxa rapsodiyası”, “Üç pyes”, “Qəzəl” (M.Rahimin sözlərinə) melodiyalarını, həmçinin, C.Cabarlının “Aydın”, B.Vahabzadənin “Vicdan”, H.Seyidbəylinin “Böyük ürək” tamaşalarının, “Ev bizim, sirr bizim” musiqili komediyasının musiqisini bəstələyib.
 
1972-ci ildə isə [[:az:Gəlin qayası (opera)|“Gəlin qayası”]] operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera olub.


=== Vəfatı ===
=== Vəfatı ===
Həyatının son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11 iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən daha da pisləşmiş, əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, növbəti günlərdə vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində vəfat etmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir<ref>[http://news.day.az/society/418498.html Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой]</ref>.
Həyatının son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11 iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən daha da pisləşmiş, əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, növbəti günlərdə vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində vəfat etmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.
 
=== Digər ===
Tanınmış mədəniyyət xadimi [[Qulam Axundov|Qulam Axundovun]] qızı, ilk azərbaycanlı qadın alim, pedoqoq [[Zümrüd Axundova|Zümrüd Axundovanın]] bacısıdır.


=== Təltif və mükafatları ===
=== Təltif və mükafatları ===
* [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 1959.
* [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 1959.
* [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]], 1973<ref name="biography"/>.  
* [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]], 1973.  
* [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], 1998.
* [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], 1998.
* [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət ordeni]], 2004<ref name="1news">[http://1news.az/culture/20130726125758859.html Скончалась композитор Шафига Ахундова.]</ref>.
* [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət ordeni]], 2004.


== Filmoqrafiya ==
=== Filmoqrafiya ===
# [[:az:Azərbaycan elləri (film, 1976)|Azərbaycan elləri (film, 1976)]].
# [[:az:Azərbaycan elləri (film, 1976)|Azərbaycan elləri (film, 1976)]].
# [[:az:Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)|Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]].
# [[:az:Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)|Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]].
# [[:az:Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)|Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]].
# [[:az:Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)|Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]].


== İstinadlar ==
== Ədəbiyyat ==
{{İstinad siyahısı}}
*{{ŞAZ|1|53 – 55}}
*{{cite news |last= |first= |title=Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой |date=27 июля 2013 16:07 |publisher=news.day.az |work= |location= |url=https://news.day.az/society/418498.html|language=ru |accessdate= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200323232244/https://news.day.az/society/418498.html |archivedate=29 Jul 2013 - 23 Mar 2020 }}
*{{cite news |last= |first= |title=Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib |date= 26 İyul 2013|publisher=www.bbc.com |work= |location= |url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml |language=az |accessdate= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200329025402/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml |archivedate= 29 Mar 2020}}
*{{Kitab3|başlıq=Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание)|hissə=Ахундова, Шафига Гулам-кызы|nəşr=Версия 3.0|yer=М.|nəşriyyat=Бизнессофт, ИДДК|il=2007}}
*{{cite web |url=https://shekiazerbaijan.blogspot.com/2009/04/unknown-azerbaijanfirst-female-opera.html |title=Unknown Azerbaijan...First female opera composer in the Orient - Shafiga Akhundova... |author=[[Aytən Rustəmova|Aytən Qiyas-Rüstəmova]] |date=April 14, 2009 |website=shekiazerbaijan.blogspot.com |publisher= |language=en |accessdate= |archiveurl = |archivedate = }}
 
{{Yaxşı məqalə}}


[[ar:شفيقا أخوندوفا]][[az:Şəfiqə Axundova]][[en:Shafiga Akhundova]][[es:Shafiga Akhundova]][[fa:شفیقه آخوندوا]][[hy:Շաֆիղա Ախունդովա]][[ru:Ахундова, Шафига Гулам кызы]][[tr:Şefika Ahundova]][[uk:Шафіга Гулам кизи Ахундова]]
[[ar:شفيقا أخوندوفا]][[az:Şəfiqə Axundova]][[en:Shafiga Akhundova]][[es:Shafiga Akhundova]][[fa:شفیقه آخوندوا]][[hy:Շաֆիղա Ախունդովա]][[ru:Ахундова, Шафига Гулам кызы]][[tr:Şefika Ahundova]][[uk:Шафіга Гулам кизи Ахундова]]
{{Yaxşı məqalə}}

23:41, 23 yanvar 2021 versiyası

Şəfiqə Axundova
Axundova Şəfiqə Qulam qızı
Şəfiqə Axundova
Şəfiqə Axundova, 2012-ci il
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 21 yanvar 1924(1924-01-21)
Doğum yeri Nuxa, Şəki qəzası, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ
Vəfat tarixi 26 iyul 2013 (89 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan
Dəfn yeri II Fəxri Xiyaban, Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlığı SSRİ Azərbaycan
Milliyyəti azərbaycanlı
Peşəsi bəstəkar
Atası Qulam Axundov

Təhsili

Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində (1943 – 1944)

Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası, Boris Zeydmanın kompozisiya sinfi (1951 – 1956)
Mükafatları "Azərbaycan Respublikasının xalq artisti" fəxri adı — 1998 "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 1973
“Şöhrət” ordeni (Azərbaycan) — 2005"Şərəf Nişanı" ordeni  — 1959 "Əmək veteranı" medalı Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı
Commonsda da Şəfiqə Axundova ilə əlaqəli mediafayllar var

Şəfiqə Axundova (1924 – 2013) — görkəmli Azərbaycan bəstəkarı, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti, Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar.

Haqqında məlumatlar

21 yanvar 1924-cu il tarixdə Nuxada anadan olub.

Təhsili

1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində,

1951 – 1956-cı illərdə isə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında – Boris Zeydmanın kompozisiya sinfində təhsil alıb.

Yaradıcılığı

1938-ci ildə – yeddinci sinifdə oxuyarkən, “Röya” və “Qəlbimiz” mahnılarını bəstələyib.

Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyi ərəfəsində isə “Nə gözəlsən” və “Ay nigar” romanslarını yazıb.

1944-cü ildə Üzeyir Hacıbəyovun məsləhəti ilə Azərbaycan SSR-in himninin yaradılması üçün keçirilən müsabiqədə iştirak edib və Azərbaycan SSR himnini Dövlət Filarmoniyasında dövlət komissiyası qarşısında ilk dəfə o, ifa edib.

Daha sonra “Balam”, “Sevgilim”, “Vətən məhəbbəti”, “Nə gözəlsən”, “Çiçək”, “Hind qızı”, “Nə gözəldir kəndimiz” və s. mahnılarını bəstələyib.

1948-ci ildə Moskvada keçirilən plenumda onun da vokal əsərləri ifa olunub.

Şəfiqə Axundova orkestr üçün “Cahanda”, “Mənim qəlbim”, “Sənin məhəbbətin”, “Qələbə bizimdir”, simfonik orkestr üçün “Nuxa rapsodiyası”, “Üç pyes”, “Qəzəl” (M.Rahimin sözlərinə) melodiyalarını, həmçinin, C.Cabarlının “Aydın”, B.Vahabzadənin “Vicdan”, H.Seyidbəylinin “Böyük ürək” tamaşalarının, “Ev bizim, sirr bizim” musiqili komediyasının musiqisini bəstələyib.

1972-ci ildə isə “Gəlin qayası” operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera olub.

Vəfatı

Həyatının son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11 iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən daha da pisləşmiş, əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, növbəti günlərdə vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində vəfat etmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.

Digər

Tanınmış mədəniyyət xadimi Qulam Axundovun qızı, ilk azərbaycanlı qadın alim, pedoqoq Zümrüd Axundovanın bacısıdır.

Təltif və mükafatları

Filmoqrafiya

  1. Azərbaycan elləri (film, 1976).
  2. Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007).
  3. Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012).

Ədəbiyyat

  • Məmmədov Ə., Xalıqov F. Axundova Şəfiqə // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 53 – 55. — 1.000 nüsx.
  • "Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой" (русский). news.day.az. 27 июля 2013 16:07. 29 Jul 2013 - 23 Mar 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  • "Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib" (azərb.). www.bbc.com. 26 İyul 2013. 29 Mar 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  • Ахундова, Шафига Гулам-кызы // Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание). — Версия 3.0. — М.: Бизнессофт, ИДДК, 2007.
  • Aytən Qiyas-Rüstəmova (April 14, 2009). "Unknown Azerbaijan...First female opera composer in the Orient - Shafiga Akhundova..." shekiazerbaijan.blogspot.com (English).

Şablon:Yaxşı məqalə