Şəfiqə Axundova (1924–2013) — görkəmli Azərbaycan bəstəkarı, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti, Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar.

Şəfiqə Axundova
Axundova Şəfiqə Qulam qızı
Şəfiqə Axundova
Şəfiqə Axundova.
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 21 yanvar 1924(1924-01-21)
Doğum yeri Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ
Vəfat tarixi 26 iyul 2013 (89 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan
Dəfn yeri İkinci Fəxri Xiyaban, Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlığı SSRİ Azərbaycan
Milliyyəti azərbaycanlı
Peşəsi bəstəkar
Atası Qulam Axundov

Təhsili

 • Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində (1943–1944)

 • Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası, Boris Zeydmanın kompozisiya sinfi (1951–1956)
Mükafatları "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 1973"Azərbaycan Respublikasının xalq artisti" fəxri adı — 1998
"Şərəf Nişanı" ordeni  — 1959"Əmək veteranı" medalıVladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı“Şöhrət” ordeni (Azərbaycan) — 2005
Commonsda da Şəfiqə Axundova ilə əlaqəli mediafayllar var

Haqqında məlumatlar Redaktə

21 yanvar 1924-cu il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub.

Təhsili Redaktə

1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində,

1951 – 1956-cı illərdə isə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında – Boris Zeydmanın kompozisiya sinfində təhsil alıb.

Yaradıcılığı Redaktə

1938-ci ildə – yeddinci sinifdə oxuyarkən, “Röya” və “Qəlbimiz” mahnılarını bəstələyib.

Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyi ərəfəsində isə “Nə gözəlsən” və “Ay nigar” romanslarını yazıb.

1944-cü ildə Üzeyir Hacıbəyovun məsləhəti ilə Azərbaycan SSR-in himninin yaradılması üçün keçirilən müsabiqədə iştirak edib və Azərbaycan SSR himnini Dövlət Filarmoniyasında dövlət komissiyası qarşısında ilk dəfə o, ifa edib.

Daha sonra “Balam”, “Sevgilim”, “Vətən məhəbbəti”, “Nə gözəlsən”, “Çiçək”, “Hind qızı”, “Nə gözəldir kəndimiz” və s. mahnılarını bəstələyib.

1948-ci ildə Moskvada keçirilən plenumda onun da vokal əsərləri ifa olunub.

Şəfiqə Axundova orkestr üçün “Cahanda”, “Mənim qəlbim”, “Sənin məhəbbətin”, “Qələbə bizimdir”, simfonik orkestr üçün “Nuxa rapsodiyası”, “Üç pyes”, “Qəzəl” (M.Rahimin sözlərinə) melodiyalarını, həmçinin, C.Cabarlının “Aydın”, B.Vahabzadənin “Vicdan”, H.Seyidbəylinin “Böyük ürək” tamaşalarının, “Ev bizim, sirr bizim” musiqili komediyasının musiqisini bəstələyib.

1972-ci ildə isə “Gəlin qayası” operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera olub.

Təltif və mükafatları Redaktə

Digər Redaktə

1920-ci illərin birinci yarısında bir müddət Azərbaycan K(b)P Nuxa qəza partiya komitəsinin məsul katibi vəzifəsində çalışmış Qulam Axundovun qızı, ilk azərbaycanlı qadın alim, pedaqoq Zümrüd Axundovanın bacısıdır.

Vəfatı Redaktə

Həyatının son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11 iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən daha da pisləşmiş, əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, növbəti günlərdə vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində vəfat etmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra İkinci Fəxri xiyabanda dəfn edilmişdir.

Ədəbiyyat Redaktə

  1. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Axundova Şəfiqə // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 53-55. — 1.000 nüsx.
  2. "Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой" (русский). news.day.az. 27 июля 2013 16:07. 29 Jul 2013 - 23 Mar 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  3. "Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib" (azərb.). www.bbc.com. 26 İyul 2013. 29 Mar 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  4. Ахундова, Шафига Гулам-кызы // Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание). — Версия 3.0. — М.: Бизнессофт, ИДДК, 2007.
  5. Aytən Qiyas-Rüstəmova (April 14, 2009). "Unknown Azerbaijan...First female opera composer in the Orient - Shafiga Akhundova..." shekiazerbaijan.blogspot.com (English).
  6. Axundova Şəfiqəı Qulam qızı // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası : ensiklopediya  : [25 cilddə] (tiraj: 10 000; 608 s.). — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2009. —I  c. — Səh. 223. — ISBN 978-9952-441-02-4.

Filmoqrafiya Redaktə