Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...

"Əbdüləzəl Dəmirçizadə" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
Sətir 38: Sətir 38:
  
 
== Haqqında məlumatlar ==
 
== Haqqında məlumatlar ==
−
Azərbaycan Milli Elmlər Aka­de­mi­ya­sı­nın müxbir  üzvü Əbdüləzəl Məmməd oğlu Dəmir­çi­za­də 1909-cu ildə Şəkidə anadan ol­muşdur. O, ibtidai və or­ta təh­silini Şəkidə almışdır. Şəki Müəllimlər Se­mi­nariyasını bitirdikdən sonra 1925-ci ildə 2 saylı şəhər mək­tə­bində müəl­lim kimi əmək fəaliy­yə­tinə başlamışdır. Onun ilk məqaləsi də həmin ildə «Yeni Məktəb» məc­muəsində dərc edil­miş­dir. Ə.Də­mir­­çi­za­də gəncliyində bədii yaradı­cılığa bö­yük həvəs göstərmiş, bir sıra şeirlər, heka­yə­lər və oçerklər yazmışdır. La­kin onu elmi iş da­ha çox maraqlan­dır­mış və buna görə də bü­tün fəaliyyətini elmi tədqiqat sahəsinə isti­qa­mətlən­dirmişdir.
+
8 iyul 1909-cu il tarixdə Nuxada anadan olub.
−
Ə.Dəmirçizadə 1929-cu ildə Bakı şəhərinə gəlmiş və ADU-nun Peda­qoji fakültə­sinə daxil ol­muşdur. O, 1933-cü ildə APİ-nin Dil­­lər kafedrasına aspirant qəbul olun­muşdur. 1936-cı ildə «Türk dili» adlı ilk  kitabı, as­pi­ran­tu­ra­nı qur­tar­dıqdan sonra isə, yəni 1938-ci ildə «Azər­bay­can ədəbi dili tarixinin xüla­sə­ləri» adlı ikinci kitabı işıq üzü görmüşdür. 1940-cı ildə Ə.Dəmirçizadəyə filolo­giya elmləri nami­zə­di alimlik dərəcəsi verilmişdir.
 
  
−
Dil tarixi sahəsində elmi tədqiqatlarını da­­vam etdirən alim 1944-cü ildə «Azərbaycan di­linin ta­rixi (qədim dövr)» mövzusunda dok­tor­luq disser­ta­siyası müdafiə etmişdir. 1945-ci il­də isə professor elmi adına layiq görül­müş­dür. O, 1940-cı ildən 1943-cü ilə qə­dər Azər­baycan Dövlət Universi­tetində (in­di­ki BDU), 1943-cü ildən ömrünün sonuna qə­dər isə Azər­baycan Pedaqoji İnsti­tutunda Azər­baycan dilçiliyi kafed­ralarına rəh­bərlik etmişdir.
+
=== Təhsili ===
 +
Nuxada ibtidai və or­ta təh­sil alıb.  
  
−
Ə.Dəmirçizadə 1955-ci il­də Azərbaycan EA-nın müxbir üz­vü seçil­miş­dir. Onun 20-dən çox ki­tabı, 200-dən artıq elmi və elmi-me­to­dik məqa­ləsi çap olun­muş­dur. Bu əsər­lərdə yenilikçi alim ki­mi daha çox Azər­baycan dilçiliyinin iş­lə­nil­mə­miş sahələri (fonetika, orfoepiya, eti­mo­lo­gi­ya, üslubiy­yat, dil tarixi və s.) araş­dı­rıl­mış­dır. Alimin «Azərbaycan dili tarixi xü­la­sə­lə­ri», «M.F.Axundov dil haq­qında və Axun­do­vun dili», «Azər­baycan dilinin tarixi», «Azər­bay­can ədəbi dilinin inkişaf yolları», «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanının dili», «Azəri ədəbi di­linin tarixi», «Azərbaycan di­li­­nin tarixi qram­matikası»  və ölümün­dən sonra çap olun­muş «Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi (II his­sə)», «Azər­baycan dili orfoepi­yasının əsasları» ki­­tabları yalnız Azərbaycan dilçi­liyi­ni deyil, ümu­milikdə türkologiya elmini zən­gin­ləş­dir­miş­dir. Görkəmli alim etimoloji tədqi­qat­lar sahəsində də xey­li iş görmüş, araş­dırmalarını ümu­mi­ləş­di­rə­rək 1962-ci ildə «50 söz» adlı orijinal kitab nəşr etdirmişdir.
+
Nuxa Müəllimlər Se­mi­nariyasını bitirib.  
 +
 
 +
1929-cu ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin peda­qoji fakültə­sinə,
 +
 
 +
1933-cü ildə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutun aspiranturasına daxil olub.
 +
 
 +
=== Əmək fəaliyyəti ===
 +
1925-ci ildən Nuxa şəhər 2 saylı mək­tə­bində müəl­lim işləyib.
 +
 
 +
=== Ədəb-publisistik fəaliyyəti===
 +
1925-ci ildə ilk məqaləsi «Yeni Məktəb» məc­muəsində dərc olunub.
 +
 
 +
Gəncliyində bədii yaradı­cılığa bö­yük həvəs göstərib, bir sıra şeirlər, heka­yə­lər və oçerklər yazıb.
 +
 
 +
=== Elmi fəaliyyəti===
 +
1936-cı ildə «Türk dili» adlı ilk elmi kitabı,
 +
 
 +
1938-ci ildə «Azər­bay­can ədəbi dili tarixinin xüla­sə­ləri» adlı ikinci kitabı çap olunub.
 +
 
 +
1940-cı ildə filolo­giya elmləri nami­zə­di elmi dərəcəsini alıb.
 +
 
 +
1944-cü ildə «Azərbaycan di­linin ta­rixi (qədim dövr)» mövzusunda dok­tor­luq disser­ta­siyası müdafiə edib.
 +
 
 +
1945-ci il­də isə professor elmi adını alıb.
 +
 
 +
1955-ci il­də Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üz­vü seçil­ib.  
 +
 
 +
Onun 20-dən çox ki­tabı, 200-dən artıq elmi və elmi-me­to­dik məqa­ləsi çap olun­mub. Bu əsər­lərdə yenilikçi alim ki­mi daha çox Azər­baycan dilçiliyinin iş­lə­nil­mə­miş sahələri (fonetika, orfoepiya, eti­mo­lo­gi­ya, üslubiy­yat, dil tarixi və s.) araş­dı­rıl­mış­dır. Alimin «Azərbaycan dili tarixi xü­la­sə­lə­ri», «M.F.Axundov dil haq­qında və Axun­do­vun dili», «Azər­baycan dilinin tarixi», «Azər­bay­can ədəbi dilinin inkişaf yolları», «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanının dili», «Azəri ədəbi di­linin tarixi», «Azərbaycan di­li­­nin tarixi qram­matikası»  və ölümün­dən sonra çap olun­muş «Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi (II his­sə)», «Azər­baycan dili orfoepi­yasının əsasları» ki­­tabları yalnız Azərbaycan dilçi­liyi­ni deyil, ümu­milikdə türkologiya elmini zən­gin­ləş­dir­miş­dir. Görkəmli alim etimoloji tədqi­qat­lar sahəsində də xey­li iş görmüş, araş­dırmalarını ümu­mi­ləş­di­rə­rək 1962-ci ildə «50 söz» adlı orijinal kitab nəşr etdirmişdir.
  
 
AMEA-nın müxbir üzvü Əbdüləzəl Də­mir­çizadə 1979-cu ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
 
AMEA-nın müxbir üzvü Əbdüləzəl Də­mir­çizadə 1979-cu ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
 +
 +
=== Əmək fəaliyyəti===
 +
1940–1943-cü illərdə S.M.kirov adına Azər­baycan Dövlət Universi­tetində,
 +
 +
1943-cü ildən ömrünün sonuna qə­dər isə V.İ.Lenin adına Azər­baycan Pedaqoji İnsti­tutunda azər­baycan dilçiliyi kafed­rasının müdiri olub.
 +
 +
=== Vəfatı===
  
 
== Xatirəsi ==
 
== Xatirəsi ==

00:30, 10 aprel 2021 versiyası

Əbdüləzəl Dəmirçizadə
Dəmirçizadə Əbdüləzəl Məmməd oğlu
Əbdüləzəl Dəmirçizadə
Əbdüləzəl Dəmirçizadə.
Doğum tarixi 8 iyul 1909(1909-07-08)
Doğum yeri Nuxa, Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Flag of Russia.svg Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 10 aprel 1979 (69 yaşında)
Elmi dərəcəsi filologiya elmləri doktoru
Elmi adı professor
Mükafatları “Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi” fəxri adıAzərbaycan SSR dövlət mükafatı

Əbdüləzəl Dəmirçizadə (1909–1979) — Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan SSR Əməkdar elm xadimi, Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı.

Haqqında məlumatlar

8 iyul 1909-cu il tarixdə Nuxada anadan olub.

Təhsili

Nuxada ibtidai və or­ta təh­sil alıb.

Nuxa Müəllimlər Se­mi­nariyasını bitirib.

1929-cu ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin peda­qoji fakültə­sinə,

1933-cü ildə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutun aspiranturasına daxil olub.

Əmək fəaliyyəti

1925-ci ildən Nuxa şəhər 2 saylı mək­tə­bində müəl­lim işləyib.

Ədəb-publisistik fəaliyyəti

1925-ci ildə ilk məqaləsi «Yeni Məktəb» məc­muəsində dərc olunub.

Gəncliyində bədii yaradı­cılığa bö­yük həvəs göstərib, bir sıra şeirlər, heka­yə­lər və oçerklər yazıb.

Elmi fəaliyyəti

1936-cı ildə «Türk dili» adlı ilk elmi kitabı,

1938-ci ildə «Azər­bay­can ədəbi dili tarixinin xüla­sə­ləri» adlı ikinci kitabı çap olunub.

1940-cı ildə filolo­giya elmləri nami­zə­di elmi dərəcəsini alıb.

1944-cü ildə «Azərbaycan di­linin ta­rixi (qədim dövr)» mövzusunda dok­tor­luq disser­ta­siyası müdafiə edib.

1945-ci il­də isə professor elmi adını alıb.

1955-ci il­də Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üz­vü seçil­ib.

Onun 20-dən çox ki­tabı, 200-dən artıq elmi və elmi-me­to­dik məqa­ləsi çap olun­mub. Bu əsər­lərdə yenilikçi alim ki­mi daha çox Azər­baycan dilçiliyinin iş­lə­nil­mə­miş sahələri (fonetika, orfoepiya, eti­mo­lo­gi­ya, üslubiy­yat, dil tarixi və s.) araş­dı­rıl­mış­dır. Alimin «Azərbaycan dili tarixi xü­la­sə­lə­ri», «M.F.Axundov dil haq­qında və Axun­do­vun dili», «Azər­baycan dilinin tarixi», «Azər­bay­can ədəbi dilinin inkişaf yolları», «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanının dili», «Azəri ədəbi di­linin tarixi», «Azərbaycan di­li­­nin tarixi qram­matikası» və ölümün­dən sonra çap olun­muş «Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi (II his­sə)», «Azər­baycan dili orfoepi­yasının əsasları» ki­­tabları yalnız Azərbaycan dilçi­liyi­ni deyil, ümu­milikdə türkologiya elmini zən­gin­ləş­dir­miş­dir. Görkəmli alim etimoloji tədqi­qat­lar sahəsində də xey­li iş görmüş, araş­dırmalarını ümu­mi­ləş­di­rə­rək 1962-ci ildə «50 söz» adlı orijinal kitab nəşr etdirmişdir.

AMEA-nın müxbir üzvü Əbdüləzəl Də­mir­çizadə 1979-cu ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.

Əmək fəaliyyəti

1940–1943-cü illərdə S.M.kirov adına Azər­baycan Dövlət Universi­tetində,

1943-cü ildən ömrünün sonuna qə­dər isə V.İ.Lenin adına Azər­baycan Pedaqoji İnsti­tutunda azər­baycan dilçiliyi kafed­rasının müdiri olub.

Vəfatı

Xatirəsi

Именем Абдулазала Демирчизаде названа улица в городе Баку.

На стене дома в Баку, в котором проживал Демирчизаде, установлена мемориальная доска.

  • Могила Демирчизаде на II Аллее почётного захоронения в Баку

  • Дом в Баку, в котором проживал Демирчизаде

  • Мемориальная доска на стене дома, в котором проживал Демирчизаде

Aidiyyəti məqalələr

Rövzət Dəmirçizadə

Ədəbiyyat

  1. Dəmirçizadə Əbdüləzəl // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası  : [10 cilddə] = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / baş red. C.B.Quliyev. — Bakı: Qızıl Şərq, 1979. — III  cild. — Səhifələrin sayı:  628. — Səh.: 406. — 80.000 nüsx.
  2. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Dəmirçizadə Əbdüləzəl // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 103 – 106. — 1.000 nüsx.
  3. Mete Ə. Ana dili başqa dillərin açarıdır, azərbaycan dilinin qüdrətli alimi // O torpağın övladları. — Bakı: Nurlan, 2006. — Səhifələrin sayı:  608. — Səh.: 182 – 185. — 500 nüsx.
  4. Dəmirçizadə Əbdüləzəl // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası : ensiklopediya  : [25 cilddə] (tiraj: 25 000; 608 s.). — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2015. —VI  c. — Səh. 557. — ISBN 978-9952-441-11-6.
  5. "Vəfat etmiş müxbir üzvlər/Dəmirçizadə Əbdüləzəl Məmməd oğlu". http://science.gov.az/ (azərb.). Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyas. 18 Sep 2018 – 17 Jan 2021 tarixində arxivləşdirilib.
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/index.php?title=Əbdüləzəl_Dəmirçizadə&oldid=21454"