Əbdüləzəl Dəmirçizadə

Əbdüləzəl Dəmirçizadə (1909–1979) — filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi, Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı, Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üz­vü, V.İ.Lenin adına Azər­baycan Pedaqoji İnsti­tutunun Azər­baycan dilçiliyi kafed­rasının müdiri. Azərbaycan dilçiliyində azərbaycan dilinin tarixi sahəsinin banisi, ayrı-ayrı yazılı abidələrin və yazıçıların əsərlərinin tədqiqatçısı olub. Elmi kadrların hazırlanmasında xidmətləri var. Gəncliyində bədii yaradı­cılığa həvəs göstərmiş, şeir, heka­yə və oçerklər yazmışdır.

Əbdüləzəl Dəmirçizadə
Dəmirçizadə Əbdüləzəl Məmməd oğlu
Əbdüləzəl Dəmirçizadə.
Doğum tarixi	8 iyul 1909(1909-07-08)
Doğum yeri	Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi	10 aprel 1979 (69 yaşında)
İş yeri	V.İ.Lenin adına Azər­baycan Pedaqoji İnsti­tutu, Azər­baycan dilçiliyi kafed­rası (müdir)
Elmi dərəcəsi	filologiya elmləri doktoru
Elmi adı	professor
Təhsili	• Nuxa Müəllimlər Se­mi­nariyası (2-ci kursdan, 1925–1927)  • S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti, peda­qoji fakültə­ (1929–1932)  • V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutu, aspirantura (1933–1937)
Uşağı	Rövzət Dəmirçizadə
Üzvlüyü	Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üz­vü
Mükafatları

Haqqında məlumatlar

8 iyul 1909-cu il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub.

Təhsili

1917 – 1922-ci illərdə Nuxadakı “Həqiqətül-maarif” adlanan yeni tipli məktəbdə,

1923 – 1924-cü illərdə Nuxa nümunə-zəhmət məktəbində,

1925 – 1927-ci illərdə Nuxa Müəllimlər Se­mi­nariyasında (2-ci kursdan),

1929 – 1932-ci illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin peda­qoji fakültə­sində,

1933 – 1937-ci illərdə isə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb.

Əmək fəaliyyəti

1925 – 1927-ci illərdə Nuxa şəhər 2 saylı orta mək­tə­bində müəl­lim işləyib.

1940 – 1943-cü illərdə S.M.Kirov adına Azər­baycan Dövlət Universi­tetində,

1943 – 1979-cu illərdə isə V.İ.Lenin adına Azər­baycan Pedaqoji İnsti­tutunda Azər­baycan dilçiliyi kafed­rasının müdiri olub.

İkinci iş yerləri

1951 – 1960-cı illərdə Azərbaycan SSR EA Nizami adına Ədəbiyyat və Dil İnstitutunda azərbaycan dilinin tarixi şöbəsinin müdiri olub.

Ədəbi-publisistik fəaliyyəti

1925-ci ildə ilk məqaləsi “Yeni Məktəb” məc­muəsində dərc olunub.

1927-ci ildən “Şəki fəhləsi” qəzetinin müxbirlər dərnəyinə rəhbərlik edib.

1929-cu ildən “Dan ulduzu”, “Gənc bolşevik”, “Hücum”, “Şərq qadını” jurnallarında bədii əsərləri çap olunub.

Elmi fəaliyyəti

1936-cı ildə “Türk dili” adlı ilk elmi kitabı,

1938-ci ildə “Azər­bay­can ədəbi dili tarixinin xüla­sə­ləri” adlı ikinci elmi kitabı çap olunub.

1940-cı ildə filolo­giya elmləri nami­zə­di elmi dərəcəsini alıb.

1944-cü ildə “Azərbaycan di­linin ta­rixi (qədim dövr)” mövzusunda dok­tor­luq disser­ta­siyasını müdafiə edib.

1945-ci il­də professor elmi adını alıb.

1955-ci il­də Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üz­vü seçil­ib.

1956 – 1976-cı illərdə Azərbaycan SSR EA Rəyasət Heyəti yanında Terminologiya Komitəsinin sədr müavini olub.

20-dən çox ki­tabın, 200-dən artıq elmi və elmi-me­to­dik məqa­lənin müəllifidir.

50-dən çox elmlər namizədi və elmlər doktorunun elmi rəhbəri olub.

Təltif və mükafatları

• “Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi” fəxri adı (1973);
• Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı (1974);
• “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni;
• medallar.

Vəfatı

10 aprel 1979-cu il tarixdə – 69 yaşında, Bakıda vəfat edib. Bakıda İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.

Xatirəsi

Bakıda bir küçəyə adı verilib.

Bakıda vaxtilə yaşadığı evin divarına memorial lövhə vurulub.

• 

  Əbdüləzəl Dəmirçizadənin qəbri, İkinci Fəxri xiyaban, Bakı.

• 

  Əbdüləzəl Dəmirçizadənin Bakıda vaxtilə yaşadığı ev.

• 

  Əbdüləzəl Dəmirçizadənin Bakıda vaxtilə yaşadığı evin divarına vurulmuş ona aid memorial lövhə.

Ədəbiyyat

1. Dəmirçizadə Əbdüləzəl // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası  : [10 cilddə] = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / baş red. C.B.Quliyev. — Bakı: Qızıl Şərq, 1979. — III  cild. — Səhifələrin sayı:  628. — Səh.: 406. — 80.000 nüsx.
2. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Dəmirçizadə Əbdüləzəl // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 103-106. — 1.000 nüsx.
3. Mete Ə. Ana dili başqa dillərin açarıdır, azərbaycan dilinin qüdrətli alimi // O torpağın övladları. — Bakı: Nurlan, 2006. — Səhifələrin sayı:  608. — Səh.: 182-185. — 500 nüsx.
4. Dəmirçizadə Əbdüləzəl // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası : ensiklopediya  : [25 cilddə] (tiraj: 25 000; 608 s.). — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2015. —VI  c. — Səh. 557. — ISBN 978-9952-441-11-6.
5. "Vəfat etmiş müxbir üzvlər/Dəmirçizadə Əbdüləzəl Məmməd oğlu". http://science.gov.az/ (azərb.). Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyas. 18 Sep 2018 – 17 Jan 2021 tarixində arxivləşdirilib.