"Əbdürrəhim Hacızadə" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Əbdürrəhim Hacızadə
	Hacızadə Əbdürrəhim Məmmədiyyə oğlu
	Əbdürrəhim Hacızadə.
Doğum tarixi	10 fevral 1920
Doğum yeri	Nuxa (indiki Şəki), Şəki qəzası, Azərbaycan Cümhuriyyəti
Vəfat tarixi	3 oktyabr 1991 (71 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlıq	SSRİ→ Azərbaycan
Elm sahəsi	coğrafiya
Elmi dərəcəsi	coğrafiya elmləri doktoru
Elmi adı	professor
Təhsili	S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət universiteti, geologiya-coğrafiya fakültəsi
Uşağı	Hikmət Hacızadə və Orxan Hacızadə
Tanınır	“Ağa müəllim” adı ilə
Mükafatları

15:29, 4 oktyabr 2021 versiyası

Əbdürrəhim Hacızadə (1920–1991) — coğrafiya elmləri doktoru, professor; uzun müddət S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin iqtisadi coğrafiya kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışmışdır. Görkəmli dövlət xadimi, Azərbaycan KP MK-nın ideoloji işlər üzrə katibi olmuş Nazim Hacıyevin (1924–1962) qardaşı, Azərbaycan Respublikası baş nazirinin sabiq müavini və Azərbaycanın Rusiya Federasiyasındakı sabiq səlahiyyətli nümayəndəsi Hikmət Hacızadənin (1954–2020) isə atasıdır.

Haqqında məlumatlar

Əbdürrəhim Hacızadənin hərbi sənadlərindəki gənclik dövrünə aid fotoşəkli.

10 fevral 1920-ci il tarixdə Nuxada (indiki Şəki), müəllim ailəsində anadan olub.

Təhsili

Nuxada orta təhsil alıb.

S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin geologiya-coğrafiya fakültəsini bitirib.

Hərbi xidmətdə

1941-ci ilin iyul ayında orduya çağırılıb. Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısıdır.

23 noyabr 1946-cı il tarixdə ordudan tərxis edilib.

Elmi fəaliyyəti

1950-ci ildə «Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonunun iqtisadi-coğrafi səciyyəsi» mövzusunda namizədlik dissertasiyasını,

1971-ci ildə isə «Azərbaycanın sənaye kompleksi: onun inkişafı və ərazi təşkilinin coğrafi problemləri» mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.

1959-cu ildə dosent,

1973-cü ildə isə professor elmi adını alıb.

190-dan çox elmi əsərin müəllifidir. 14 elmlər namizədinin elmi rəhbəri olub.

Əmək fəaliyyəti

1960 – 1989-cu illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin iqtisadi coğrafiya kafedrasının müdiri olub.

Təltif və mükafatları

“Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı (04.02.1945);
“1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə” medalı (09.05.1945).

Vəfatı

3 oktyabr 1991-ci il tarixdə – 71 yaşında, Bakıda vəfat edib.

İstinadlar

↑ ^1,0 ^1,1 Память народа.

Ədəbiyyat

Гаджи-Заде Абдурахим Мамедия-оглы : [arx. 01.10.2021] : [rus.] // Память народа. — Müraciət tarixi: 01.10.2021.
Həsənov T., Hacızadə Ə. Coğrafiya tarixi. — Bakı Universitetinin Nəşriyyatı, 2001. — Səh.: 82 – 83. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 30 Aug 2017 - 26 Nov 2019.
Məmmədov Ə., Xalıqov F. Hacızadə Əbdürrəhim // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I cild. — Səhifələrin sayı: 582. — Səh.: 208-209. — 1.000 nüsx.

[_0ed972116d9fd5de-1] 1,0 ^1,1 Память народа.

[1]

@@ Sətir 1: / Sətir 1: @@
-[[Kateqoriya:Ə]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]]{{Alim
+[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış Böyük Vətən müharibəsi iştirakçıları]]{{Alim
   |adı                  = Əbdürrəhim Hacızadə
   |orijinal adı         = Hacızadə Əbdürrəhim Məmmədiyyə oğlu
@@ Sətir 5: / Sətir 5: @@
   |Şəkil                = AbdurrehimHacizade.jpg
   |şəklin ölçüsü        =
-  |şəklin izahı         = Əbdürrəhim Hacızadə
+  |şəklin izahı         = Əbdürrəhim Hacızadə.
-  |piktoqram            =
+  |piktoqram            = map
-  |doğum tarixi         ={{Doğum tarixi|1920|2|16}}
+  |doğum tarixi         ={{Doğum tarixi|1920|2|10}}{{Sfn|Память народа}}
-  |doğum yeri           = [[İnçə (Şəki)|İnçə kəndi]], [[Nuxa qəzası]]
+  |doğum yeri           = [[Nuxa]] (indiki Şəki){{Sfn|Память народа}}, [[Şəki qəzası]], {{ADR}}
   |vəfat tarixi         = {{Vəfat tarixi və yaşı|1991|10|3|1920|2|16}}
-  |vəfat yeri           = [[Bakı]]
+  |vəfat yeri           = Bakı, {{AZE}}
   |vəfat səbəbi         =
   |dəfn yeri            =
-  |vətəndaşlığı         = {{USSR}} {{AZE}}
+  |vətəndaşlığı         = {{SSRİ}}→{{AZE}}
   |milliyyəti           =
   |həyat yoldaşı        =
-  |uşağı                =
+  |uşağı                = [[Hikmət Hacızadə]] və Orxan Hacızadə
   |atası                =
   |anası                =
-  |elm sahəsi           = [[Coğrafiya]]
+  |elm sahəsi           = coğrafiya
-  |elmi dərəcəsi        = Coğrafiya elmləri doktoru (1971)
+  |elmi dərəcəsi        = coğrafiya elmləri doktoru
-  |elmi adı             = Professor
+  |elmi adı             = professor
- |iş yeri              = [[BDU]] İqtisadi və sosial coğrafiya kafedrası‎
   |alma-mater           =
-  |təhsili              = [[BDU]]-nun Geologiya-coğrafiya fakültəsi
+  |təhsili              = S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət universiteti, geologiya-coğrafiya fakültəsi
   |elmi rəhbəri         =
   |tanınmış yetirmələri =
-  |tanınır              =
+  |tanınır              = “Ağa müəllim” adı ilə
   |mühüm layihələri     =
   |üzvlüyü              =
-  |mükafatları          =
+  |mükafatları          = {{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|1945}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı|1945}}
   |imzası               =
   |saytı                =
   |vikianbar            =
 }}
+'''Əbdürrəhim  Hacızadə''' (1920–1991) — coğrafiya elmləri doktoru, professor; uzun müddət S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin iqtisadi coğrafiya kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışmışdır. Görkəmli dövlət xadimi, Azərbaycan {{KP MK}}-nın ideoloji işlər üzrə katibi olmuş [[Nazim Hacıyev|Nazim Hacıyevin]] (1924–1962) qardaşı, Azərbaycan Respublikası baş nazirinin sabiq müavini və Azərbaycanın Rusiya Federasiyasındakı sabiq səlahiyyətli nümayəndəsi [[Hikmət Hacızadə|Hikmət Hacızadənin]] (1954–2020) isə atasıdır.
-'''Əbdürrəhim Məmmədiyyə oğlu Hacızadə''' - (16 fevral 1920 - 3 oktyabr 1991) coğrafiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycanın [[coğrafiya]] tarixində şərəfli yer tutan böyük simalardan biridir. Onun ən böyük elmi nailiyyətləri Azərbaycanda güclü iqtisadi coğrafi məktəb yaratması, əraziistehsal  və ərazi-sənaye komplekslərinin ölkədə ən böyük tədqiqatçısı olması, ölkəmizi dünyaya tanıtması, yüksək ixtisaslı kadrlar hazırlaması olmuşdur.
+==Haqqında məlumatlar==
+[[Fayl:Əbdürəhim_Hacızadə2.jpg|160px|thumb|left|Əbdürrəhim Hacızadənin hərbi sənadlərindəki gənclik dövrünə aid fotoşəkli.]]
+fevral 1920-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki), müəllim ailəsində anadan olub.
-== Həyatı ==
+===Təhsili===
+Nuxada orta təhsil alıb.
-Əbdürrəhim Hacızadə 16 fevral 1920-ci ildə [[Şəki]] rayonun İnçə kəndində məktəb müəllimi ailəsində anadan olmuşdur.<ref name=":1">Aydəmir, Şahin. ''100 Böyük Şəkili.'' Bakı, Xəzər Nəşriyyatı, 2012. Səh.90</ref> Babası Hacı Əbdürrəhim xırda mülkədar olmasına baxmayaraq, Sovet hökumətinin qurulması ilə atası Məmmədiyə Hacızadə Rus məktəbində Azərbaycan dili müəllimi vəzifəsində çalışırdı. Anası Bəxti Kərim qızı İsmayılova İrəvan xanlarının nəslindən idi, və onun babası Ağa Hüseyn xan general-qubernator rütbəsində çar administrasiyası tərəfindən Nuxa mahalına başçı kimi göndərilmişdi.<ref>Гаджиев, Айдын. ''[http://azeribooks.narod.ru/proza/aydin_gadjiyev/vse_ponyat.htm Все понять, но не все простить]''. Баку, 2009.</ref> Orta təhsilini Şəkidə alan Ə.M.Hacızadə 1938-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin geologiya-coğrafiya fakültəsinə qəbul olmuş və 1946-cı ildə həmin fakültəni bitirmişdir.<ref name=":0">Ə.Hacızadə, T. Həsənov. ''[http://elibrary.bsu.az/yenii%5Cyeni_kitablar%5Chasanov_hacizade_cografiya_tarixi.pdf Çoğrafiya Tarixi]'' [http://elibrary.bsu.az/yenii%5Cyeni_kitablar%5Chasanov_hacizade_cografiya_tarixi.pdf ''- dərs vəsaiti'']. Bakı, Bakı Universitetinin Nəşriyyatı, 2001. Səh 82-83</ref> 1941-ci ildə qardaşı Hüseyn ilə bərabər Qızıl Ordunun sıralarına çağırılmış və cəbhəyə yollanmışdı. 1946-cı ildə o, ali təhsilini başa vurmuş və 1953-cü ildə məşhur Şəkili tacir Düyüçü Cəfər nəslindən olan Şüküfə xanım Əbdürəhmanlı ilə ailə qurmuşdur. Bu nikahdan iki oğlu olmuşdur.<ref name=":1" />
+S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin geologiya-coğrafiya fakültəsini bitirib.
-== Elmi fəaliyyəti ==
+===Hərbi xidmətdə===
-Ə.M.Hacızadə 1950-ci ildə "Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonunun iqtisadi-coğrafi səciyyəsi" mövzusunda namizədlik, 1971-ci ildə isə «Azərbaycanın sənaye kompleksi: onun inkişafı və ərazi təşkilinin coğrafi problemləri» mövzusunda  doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiş, 1959-cu ildə dosent, 1973-cü ildə isə professor elmi adına layiq görülmüşdür. Ə.M.Hacızadənin təşəbbüsü və yaxından iştirakı ilə 1960-cı ildə universitetin geologiya-coğrafiya fakültəsi nəzdində yeni İqtisadi coğrafiya kafedrası yaradılmış və o, 1989-cu ilədək fasiləsiz olaraq həmin kafedranın müdiri vəzifəsində işləmişdir.<ref>Bakı Dövlət Universitetinin professorları. - Bakı, 2014</ref>
+-ci ilin iyul ayında orduya çağırılıb. Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısıdır.
-Ə.M.Hacızadə 190-dan çox elmi əsərin müəllifidir. Onların arasında «Azərbaycan iqtisadi rayonu», «Azərbaycan SSR-nin əhalisi və onun məskunlaşması», «[[SSRİ]]-nin iqtisadi coğrafiyası və həmçinin «Zaqafqaziya respublikalarının coğrafiyası» və «Qafqaz» kollektiv monoqrafiyaları üçün yazdığı bölmələr böyük marağa səbəb olmuşdur. Azərbaycan Respublikasının və Bakının iqtisadi coğrafi səciyyəsinə aid kitabları ilk dəfə olaraq ingilis, fransız, ispan, ərəb, hind və başqa xarici dillərə tərcümə olunmuşdur. Onun elm yaradıcılığının başlıca mahiyyətinin iqtisadi-coğrafi ərazi komplekslərinin araşdırılması təşkil edirdi. İstər bütöv respublika və ya onun təsərrüfat sahələrinin, istərsə də ayrı-ayrı regionlarının tədqiqində kompleks yanaşma prinsipinə dönmədən əməl etmişdir. Bu cəhətdən onun çoxillik yaradıcılıq fəaliyyətinin yekunu olaraq başa çatdırdığı «Azərbaycanın sənaye kompleksi», «Azərbaycan sənayesinin inkişafının təbii ehtiyatları» əsərləri elmimizin sanballı tədqiqat nümunəsi kimi hesab olunurlar. Vəfatından sonra, 2001-ci ildə, onun "Coğrafiya tarixi" ali məktəblər üçün dərs vəsaiti işıq üzü görmüşdür. İlk dəfə olaraq o öz tədqiqatlarında sadə təsvirlərdən dərin təhlilə keçərək təbii ehtiyatların bal göstəriciləri ilə iqtisadi coğrafi qiymətləndirilməsini aparmış, sənayenin ümumi və hər birinin ayrılıqda istehsalərazi kompleksləri şəklində formalaşmasının təbii-iqtisadi əsaslarını tədqiq etmişdir. O, Azərbaycan sənaye kompleksində tam istehsal silsilələrinin yaradılmasının metodlarını, əhəmiyyətini və əlaqələrini ətraflı şəkildə təhlil etmiş və orijinal xəritə-sxemlərini vermişdir. Onun elmi əsərlərindəki əməli təkliflər Azərbaycan təsərrüfat sahələrinin daha səmərəli yerləşdirilməsində, düzgün iqtisadi-coğrafi rayonlaşdırma aparılmasında xüsusi əhəmiyyət kəsb etmişdir.<ref>Ə. Məmmədov, F. Xaliqov. ''Şəki. Alim və ziyalılar''. Bakı, Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. Səh. 208-209.</ref>
+noyabr 1946-cı il tarixdə ordudan tərxis edilib.
-Ə.M.Hacızadə Azərbaycanın dövlət-plan və idarə orqanları tərəfindən sifarişlər verilən böyük iqtisadi əhəmiyyəti olan iri miqyaslı elmi konstruktiv xarakterli tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsinə rəhbərlik etmişdir. Belə mühüm işlərdən tətbiqi əhəmiyyətli Azərbaycanın alüminium xammal ehtiyatları və istifadəsinin iri miqyaslı xəritəsinin, [[Bakı]] aqlomerasiyası, Filizçay polimetal, [[Naxçıvan]] dağ-kimya komplekslərini və s. göstərmək olar. Ə.M.Hacızadə müxtəlif iqtisadi xəritələrin tərtibinə ciddi yanaşırdı. Məktəblər üçün divar xəritələri, Azərbaycanın 1963-cü ildə buraxılmış və Dövlət mükafatına layiq görülmüş kompleks atlasında verilən iqtisadi coğrafi xəritələrin əksəriyyəti onun müəllifliyi və redaktəsi ilə hazırlanmışdır. Azərbaycan Ensiklopediyası üçün yazılan diyarşünaslıq, iqtisadi coğrafiya məqalələrinin, ensiklopediya sözlüyünün çoxunun müəllifi olmuşdur.<ref name=":0" />
+===Elmi fəaliyyəti===
+-ci ildə «Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonunun iqtisadi-coğrafi səciyyəsi» mövzusunda namizədlik dissertasiyasını,
-== Yeni kadrların hazırlanması ==
+-ci ildə isə «Azərbaycanın sənaye kompleksi: onun inkişafı və ərazi təşkilinin coğrafi problemləri» mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.
-Ə.M.Hacızadənin yüksək ixtisaslı coğrafiya kadrları hazırlanması istiqamətində də böyük xidmətləri olmuşdur. Onun təşəbbüsü və yaxından iştirakı ilə 1983-cü ildə Bakı Dövlət Universitetində iqtisadi coğrafiya üzrə elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün müdafiə elmi şurası təşkil olunmuş və həmin şurada Azərbaycandan və qonşu Gürcüstan, Ermənistan, Orta Asiya respublikalarından, Ukraynadan, Rusiyanın bir çox cənub regionlarından 20 dən çox namizədlik dissertasiyası müdafiə olunmuşdur. Bununla yanaşı Ə.M.Hacızadə bir çox Respublikalarda elmi rəhbər olmuşdur. Onun rəhbərliyi ilə 14 elmlər namizədi hazırlanmışdır. Ə.M.Hacızadə Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin (1959-cu ildə) vitse-prezidenti, iqtisadi coğrafiya şöbəsinin daimi sədri, keçmiş SSRİ Coğrafiya Cəmiyyətinin qurultaylarının iştirakçısı, Universitetlərin Elmi-metodiki şurasının iqtisadi coğrafiya şöbəsinin üzvü olmuşdur. Professor Ə.M.Hacızadə ömrünü elmə, ixtisaslı mütəxəssislər yetişdirilməsinə sərf etmiş daim axtarışda olan yüksək səviyyəli bir alim olmuşdur.<ref name=":0" />
-== Əsərlər ==
+-cu ildə dosent,
-* ''SSRİ-nin iqtisadi coğrafiyası'' (Bakı,1963), İqtisadi və sosial coğrafiya üzrə ali məktəblər üçün dərslik.
-* ''Bakı - iqtisadi-coğrafi səciyyəsi'' (Bakı, 1970)
+-cü ildə isə professor elmi adını alıb.
-* ''Azərbaycanın sənaye kompleksi, onun coğrafi problemlər''i (Bakı,1975), rus dilində
-* ''Əhali coğrafiyası''. Ş.Y.Göyçayski  (Bakı,1979), tərcümə
+-dan çox elmi əsərin müəllifidir. 14 elmlər namizədinin elmi rəhbəri olub.
-* ''İqtisadi coğrafiyaya giriş''. Y.Q.Sauşkin (Bakı,1981), tərcümə
-* ''Azərbaycan SSR-in sənayesinin inkişafının təbii ehtiyatları,'' (Bakı,1983)
+===Əmək fəaliyyəti===
-* ''Coğrafiya tarixi'' (Bakı, 2001), ali məktəblər üçün dərs vəsaiti (Tapdıq Həsənov ilə birlikdə)
+– 1989-cu illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin iqtisadi coğrafiya kafedrasının müdiri olub.
+===Təltif və mükafatları===
+* [["Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|“Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı]] (04.02.1945);
+* [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı|“1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə” medalı]] (09.05.1945).
+===Vəfatı===
+oktyabr 1991-ci il tarixdə – 71 yaşında, Bakıda vəfat edib.
 == İstinadlar ==
 {{İstinad siyahısı}}
+== Ədəbiyyat ==
+# {{Sayta istinad|url=https://pamyat-naroda.ru/heroes/sm-person_guk1066363560/ |author = |authorlink= |title='''Гаджи-Заде Абдурахим Мамедия-оглы''' |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20211001180520/https://pamyat-naroda.ru/heroes/sm-person_guk1066363560/ |archivedate= 01 Oct 2021|lang=ru |showlang=yes|responsible=  |website=Память народа |websiteurl=https://pamyat-naroda.ru/ |type= |date= |accessdate= 01.10.2021|quote= |quoteup= |description= |ref=Память народа }}
+# {{kitab3
+ | müəllif         = Həsənov T., Hacızadə Ə.
+ | hissə           =
+ | hissənin linki  =
+ | başlıq          = '''Coğrafiya tarixi'''
+ | orijinal        =
+ | link            = http://gsaz.az/ci/Kitabxana/hasanov%20hacizade%20cografiya%20tarixi.pdf
+ | vikimənbə       =
+ | cavabdeh        =
+ | nəşr            =
+ | yer             =
+ | nəşriyyat       = Bakı Universitetinin Nəşriyyatı
+ | il              = 2001
+ | cild            =
+ | səhifə          = 82 – 83
+ | sütunlar        =
+ | səhifələr       =
+ | seriya          =
+ | isbn            =
+ | doi             =
+ | tiraj           =
+ | archiveurl      = https://web.archive.org/web/20191126234123/http://gsaz.az/ci/Kitabxana/hasanov%20hacizade%20cografiya%20tarixi.pdf
+ | archivedate     = 30 Aug 2017 - 26 Nov 2019
+ | ref             =
+}}
+# {{ŞAZ|1|208-209}}
+{{Yoxlanılmış məqalə}}
 [[az:Əbdürrəhim Hacızadə]]