Fətəli xan Xoyski

Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur!
Şəki Ensiklopediyası materialı
Mammadov2 (müzakirə | redaktələr) tərəfindən edilmiş 17:32, 19 iyun 2024 tarixli redaktə
(fərq) ← Əvvəlki versiya | Son versiya (fərq) | Sonrakı versiya → (fərq)
Fətəli xan Xoyski
Xoyski Fətəli xan İsgəndər oğlu
Fətəli xan Xoyski, 1906-cı il.
bayraqAzərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziribayraq
24 dekabr 1919 — 1 aprel 1920
Sələfi Məmməd Yusif Cəfərov
Xələfi vəzifə ləğv edilib
26 dekabr 1918 — 14 mart 1919
Sələfi Əlimərdan bəy Topçubaşov
Xələfi Məmməd Yusif Cəfərov
bayraqAzərbaycan Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının sədribayraq
28 may 1918 — 14 mart 1919
Sələfi vəzifə təsis edilib
Xələfi Nəsib bəy Yusifbəyli
bayraqAzərbaycan Cümhuriyyətinin daxili işlər naziribayraq
28 may 1918 — 17 iyun 1918
Sələfi vəzifə təsis edilib
Xələfi Behbud xan Cavanşir
bayraqAzərbaycan Cümhuriyyətinin ədliyyə naziribayraq
17 iyun 1918 — 6 oktyabr 1918
Sələfi Xəlil bəy Xasməmmədov
Xələfi Teymur bəy Makinski
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 7 dekabr 1875(1875-12-07)
Doğum yeri Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 19 iyun 1920 (44 yaşında)
Vəfat yeri Tiflis, Gürcüstan Demokratik Respublikası
Vəfat səbəbi sui-qəsd
Atası İskəndər xan Xoyski
Uşağı Tamara xanım Xoyskaya
Təhsili Moskva Universiteti (1897)
Avtoqraf İmza
Commonsda da Fətəli xan Xoyski ilə əlaqəli mediafayllar var

Fətəli xan Xoyski (1875–1920) — görkəmli dövlət xadimi; 1918 – 2020-ci illərdə əvvəl Azərbaycan Cümhuriyyətinin nazirlər şurasının sədri və daxili işlər naziri, sonra isə xarici işlər naziri vəzifəsində çalışmışdır.

Haqqında məlumatlar[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

7 dekabr 1875-ci il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub.

Təhsili[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

Yelizavetpol gimnaziyasını bitirib.

1897-cı ildə Moskva Universitetinin hüquq fakültəsini bitirib.

Əmək fəaliyyəti[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

1897 – 1907-ci illərdə əvvəl Yelizavetpol dairə məhkəməsi yanında məhkəmə vəzifələri üçün kiçik namizəd təyin olunub; sonra Kutaisi, Zuqdidi və Suxumidə bir neçə il məhkəmə-hüquq sahəsində vəzifələr tutub.

1917-ci ilin oktyabrından 1918-ci ilin aprelinədək Bakı şəhər Dumasına rəhbərlik edib.

1917-ci ilin noyabr ayının 15-dən 1918-ci ilin fevral ayının 10-dək Zaqafqaziya komissarlığı nəzdində xalq maarif komissarı olub.

1918-ci ilin aprel ayından Zaqafqaziya hökumətinin ədliyyə naziri təyin olunub.

1918-ci ilin may ayının 28-dən iyun ayının 17-dək Azərbaycan Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurasının sədri, eyni vaxtda daxili işlər naziri,

1918-ci ilin dekabr ayının 26-dan 1919-cu ilin mart ayının 14-dək və

1919-cu ilin dekabr ayının 24-dən 1920-ci ilin aprel ayının 1-dək isə Azərbaycan Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri vəzifəsində çalışıb.

İctimai-siyasi aktivliyi[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

1907-ci ildə Rusiya imperiyasının II Dövlət dumasına deputat seçilib.

Xoyski (sol tərəfdə oturub) İkinci Dövlət dumasının bir qrup deputatı ilə birlikdə.

Zaqafqaziya Seyminin (10 fevral—26 may 1918) üzvü idi; Müsavat və demokratik bitərəf qrupun fraksiyasına daxil olmuşdur. Müvəqqəti Azərbaycan Milli Şurasının (27 may—7 dekabr) üzvü. Mayın 27-dən Milli Şuranın icraiyyə komitəsinin sədri olmuşdur.

Xoyskinin Azərbaycanın müstəqilliyinin elan edilməsi barədə bir sıra dövlətlərin xarici işlər nazirlərinə göndərdiyi radioqramın surəti. 30 may 1918-ci il.

Azərbaycan Parlamentinin (7 dekabr 1918—27 aprel 1920) üzvü. Zaqafqaziya respublikalarının nümayəndələri konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü idi (25 aprel—30 may 1919, Tiflis).

Vəfatı[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

Bakıda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Tiflisə köçmüş, orada 19 iyun 1920-ci il tarixdə erməni-qatil tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Dəfn mərasimini Tiflisdəki İran konsulluğu təşkil edib.

Ailəsi[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

İslamı qəbul edərək Ceyran xanım adını almış Yevqeniya Vasilevna ilə evli olub.

Üç uşağı vardı: qızı Tamara (1902-1990) və iki oğlu Murad (1910-1973) və Ənvər (1914-1935).

Qızı Tamara xanım Azərbaycan SSR KP MK-nın sədri, Azərbaycan SSR maliyyə xalq komissarı və Tacikistan SSR Kommunist Partiyası MK-nın birinci katibi vəzifəsində işləmiş Mirzə Davud Hüseynova ərə getmişdir.

Oğlu: Murad Bakıda nəqliyyat idarəsində çalışıb.

Kiçik oğlu: Ənvər Moskvada əməliyyat olunduqdan sonra diabet xəstəliyi səbəbindən narkozdan sonra oyanmayıb və vəfat edib.

Xatirəsi[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

Anadan olmasının 120 illiyi münasibəti ilə buraxılmış marka
  • Bakı şəhərin prospektlərindən biri Fətəli xan Xoyskinin adını daşıyır.
  • 1997-ci ildə Azərbaycanda Xoyskiyə həsr olunmuş poçt markası buraxılıb
  • Dəfn olduğu yerdə yəni Tbilisi nəbatat bağının ərazisində qəbirüstü abidəsi ucaldılıb.
  • Bakıda (İstiqlaliyyət küçəsində) Fətəli xan Xoyskinin 1918-ci ildən 1920-ci ilədək yaşamış olduğu evin divarında, barelyef vurulub.
  • Şəkidə əvvəllər Karl Marks adını daşımış küçəyə onun adı verilib.

Ədəbiyyat[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]

  1. Mərdanov M, Tahirzadə Ə. XOYSKİ Fətəli xan İsgəndər xan oğlu // 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı). — F-İ hərflər. — Bakı: Təhsil, 2019. — III  cild. — Səh.: 368–381. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 22 aprel 2021.

Video[Vizual/Mobil redaktə | HTML redaktə]