Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur!

"Məcid Rəsulov" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
(43 intermediate revisions by 2 users not shown)
Sətir 1: Sətir 1:
−
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]]
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış Böyük Vətən müharibəsi iştirakçıları]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]]
 
{{Alim  
 
{{Alim  
 
  |Piktoqram            = riyaziyyat  
 
  |Piktoqram            = riyaziyyat  
Sətir 5: Sətir 5:
 
  |Tam adı              = Rəsulov Məcid Lətif oğlu  
 
  |Tam adı              = Rəsulov Məcid Lətif oğlu  
 
  |Şəkil                = Məcid Rəsulov.jpg
 
  |Şəkil                = Məcid Rəsulov.jpg
−
  |Şəklin ölçüsü        =  
+
  |Şəklin ölçüsü        = 160
 
  |Şəklin izahı          = Məcid Rəsulov.
 
  |Şəklin izahı          = Məcid Rəsulov.
 
  |Doğum tarixi          = {{Doğum tarixi|1916|7|6}}
 
  |Doğum tarixi          = {{Doğum tarixi|1916|7|6}}
−
  |Doğum yeri            = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
+
  |Doğum yeri            = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
 
  |Vəfat tarixi          = {{vəfat tarixi və yaşı|1993|2|11|1916|7|6}}
 
  |Vəfat tarixi          = {{vəfat tarixi və yaşı|1993|2|11|1916|7|6}}
 
  |Vəfat yeri            = Bakı, {{AZE}}
 
  |Vəfat yeri            = Bakı, {{AZE}}
Sətir 19: Sətir 19:
 
  |Atası                =
 
  |Atası                =
 
  |Anası                =
 
  |Anası                =
−
  |Elm sahəsi            =  
+
  |Elm sahəsi            = riyaziyyat
−
  |Elmi dərəcəsi        =
+
  |Elmi dərəcəsi        = fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
−
  |Elmi adı              =
+
  |Elmi adı              = professor
−
  |İş yeri              =  
+
  |İş yeri              = M.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universiteti, riyazi fizika tənlikləri kafedrası, mü­dir
 
  |Alma-mater            = <!--Qədim təhsil ocaqları-->
 
  |Alma-mater            = <!--Qədim təhsil ocaqları-->
−
  |Təhsili              = <!--Müasir təhsil ocaqları-->
+
  |Təhsili              = Azsənaye Şurasının Nuxa Sənaye Texnikumu (1932–)
 +
 
 +
V.İ.Lenin adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutu, fizika-riyaziyyat fakültəsi (1934–1938)
 +
 
 +
S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti, aspirantura (1938,–) və Ukrayna SSR Elmlər Akademiyasının Lvov filialı, aspirantura
 +
 
 
  |Elmi rəhbəri          =  
 
  |Elmi rəhbəri          =  
 
  |Tanınmış yetirmələri  =  
 
  |Tanınmış yetirmələri  =  
 
  |Tanınır              = <!--Alimə fəaliyyətinə görə verilən ləqəb-->
 
  |Tanınır              = <!--Alimə fəaliyyətinə görə verilən ləqəb-->
 
  |Mühüm layihələri      =  
 
  |Mühüm layihələri      =  
−
  |Üzvlüyü              =  
+
  |Üzvlüyü              = AMEA-nın həqiqi üzvü
 
  |Mükafatları          = {{Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi}}<br>{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|1980}}{{II dərəcəli "Vətən Müharibəsi" ordeni|1985}}<br>{{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|1944}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı|1945}}{{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı|1970}}{{"Əmək veteranı" medalı|1979}}
 
  |Mükafatları          = {{Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi}}<br>{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|1980}}{{II dərəcəli "Vətən Müharibəsi" ordeni|1985}}<br>{{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|1944}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı|1945}}{{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı|1970}}{{"Əmək veteranı" medalı|1979}}
 
  |İmzası                =  
 
  |İmzası                =  
Sətir 35: Sətir 40:
 
  |Commons              =  
 
  |Commons              =  
 
}}
 
}}
−
'''Məcid Rəsulov''' (1916 – 11 fevral 1993) – Azərbaycan alimi, akademik (1983), fizika-riyaziyyat elmləri doktoru (1960).
+
'''Məcid Rəsulov''' (1916–1993) — tanınmış riyaziyyatçı alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, [[Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi]], M.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetinin riyazi fizika tənlikləri kafedrasının mü­diri.
  
 
== Haqqında məlumatlar ==
 
== Haqqında məlumatlar ==
−
6 iyul 1916-cı ildə Nuxada anadan olub.
+
6 iyul 1916-cı il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub. Atası Hacı Lətif Rəsul oğlu o dövrün məşhur ipək sənayeçisi idi.
 +
 
 +
1928-ci ildə atası Hacı Lətif ailəsi ilə birlikdə Tsxmok qəsəbəsinə (Gürcüstan SSR) sürgün olunub. Daha sonra isə Hacı Lətif ailəsi ilə birlikdə Aral dənizindəki Kokaral adasına (Qazaxıstan MSSR) sürgün olunub və o, 1930-cu ildə orada da vəfat edib. Bundan sonra isə mərhum Hacı Lətifin bütün ailəsi, o cümlədən, Məcid Rəsulov da Nuxaya qayıdıb.
  
 
=== Təhsili ===
 
=== Təhsili ===
Sətir 47: Sətir 54:
 
1934 – 1938-ci illərdə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun fizika-riyaziyyat fakültəsində təhsil alıb; institutu birinci dərəcəli diplomla bitirib.  
 
1934 – 1938-ci illərdə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun fizika-riyaziyyat fakültəsində təhsil alıb; institutu birinci dərəcəli diplomla bitirib.  
  
−
Daha sonra S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin aspiranturasına daxil olub, lakin bundan az sonra hərbi xidmətə çağırıldığına görə aspirant təhsilinin Böyük Vətən müharibəsinin bitməsindən sonra Ukrayna SSR Elmlər Akademiyasının Lvov filialında tamamlayıb<ref name=Q3 group=qeyd/>.
+
1938-ci ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin aspiranturasına daxil olub, lakin bundan az sonra hərbi xidmətə çağırıldığına görə aspirant təhsilini yalnız Böyük Vətən müharibəsinin (1941 – 1945) bitməsindən sonra Ukrayna SSR Elmlər Akademiyasının Lvov filialında tamamlaya bilib<ref name=Q3 group=qeyd/>.
 +
 
 +
===Hərbi xidmətdə===
 +
1939-cu ildə hərbi xidmətə çağırılıb. Sovet-fin müharibəsində iştirak edib, 293-cü atıcı diviziyanın 393-cü artilleriya alayının hesablayıcı bölməsinin komandiri olub. 1941-ci ilin may ayında hərbi xidmətdən tərxis edilsə də 22 iyun 1941-ci il tarixdə Böyük Vətən müharibəsinin başlamasından sonra yenidən hərbi xidmətə çağırılıb, qızğın döyüşlərin iştirakçısı olub və bir dəfə yaralanıb. 1943-cü ildə baş leytenant rütbəsi alıb və Böyük Vətən müharibəsinin sonuna kimi artilleriya alayının batareya komandiri vəzifəsində xidmət edib. Hərbi xidmət dövründə iki medalla təltif olunub.
 +
 
 +
===Əmək fəaliyyəti===
 +
1945 – 1953-cü illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi analiz kafedrasında işləyib, o cümlədən,
 +
 
 +
1945 – 1951-ci illərdə əvvəl müəllim, sonra baş müəllim,
 +
 
 +
1951 – 1953-cü illərdə isə dosent vəzifəsini tutub.
 +
 
 +
1953 – 1960-cu illərdə Lvov Dövlət Universitetinin mexanika-riyaziyyat fakültə­sində işləyib, o cümlədən,
 +
 
 +
1953 – 1959-cu illərdə dosent,
 +
 
 +
1959 – 1960-cı illərdə isə professor vəzifəsini tutub.
 +
 
 +
1960 – 1993-cü illərdə yenidən S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinində/M.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetində işləyib, o cümlədən,
 +
 
 +
1960 – 1964-cü illərdə ümumi riyaziyyat,
 +
 
 +
1964 – 1993-cü illərdə isə riyazi fizika tənlikləri kafedrasının mü­diri olub.
 +
 
 +
===Elmi fəaliyyəti===
 +
1949-cu ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin Elmi Şurasında “Differensial tənliklər üçün bəzi qarışıq məsələlərin çıxıqlar üsulu ilə həllinin tədqiqi” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edib.
 +
 
 +
1950-ci ildə fizika-riyaziyyat elmləri namizədi elmi dərəcəsini alıb.
  
 +
1951-ci ildə dosent elmi adını alıb.
  
 +
1960-cı ildə  V.A.Steklov adına Riyaziyyat İnstitutunda (Moskva) “Xüsusi törəməli xətti diferensial tənliklər üçün sərhəd və qarışıq məsələlərin həlli üçün çıxıqlar üsulu” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib və fizika-riyaziyyat elmləri doktoru elmi dərəcəsini alıb. 
  
 +
1961-ci ildə professor elmi adını alıb.
  
 +
1964-cü ildə Moskvada çap edilmiş “Kontur inteqralı üsulu” adlı fundamental monoqrafiyası o dövrdə SSRİ riyaziyyatçılarının stolüstü kitabına çevrilib və dərslik kimi sovet ali məktəblərində tədris edilib. 1967-ci ildə isə həmin monoqrafiya İngiltərə Kral Riyaziyyat Cəmiyyətinin sifarişi ilə ingilis dilinə tərcümə olunub.
  
−
Azərbaycan Dövlət Pedoqoji İnstitutunun məzunu və Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) aspirantı olmuş, özünün elmi istiqamətini yaratmış, riyazi fizika tənlikləri üzrə görkəmli mütəxəssis,  diferensial tənliklər və funksional analiz kimi sahələrdə çalışmış  riyaziyyatçı-alim, akademik Məcid Lətif oğlu Rəsulov XX əsrdə xalqımızın yetişdirdiyi nadir şəxsiyyətlərdən biridir. Onun tədqiqatlarını dörd istiqamətə ayırmaq olar: Birinci  istiqamətə onun xüsusi törəməli diferensial tənliklər nəzəriyyəsinə dair işlərini aid etmək olar ki, burada böyük  sinif sərhəd, qarışıq və Koşi məsələlərinin həlli üçün çıxıqlar və kontur inteqralı üsulları verilmişdir. Xətti diferensial operatorların spektral nəzəriyyəsi sahəsindəki işlərini ikinci istiqamətə aid etmək olar. Burada o, ixtiyari vektor-funksiyanın kontur inteqralı və diferensial tənliklər üçün spektral məsələlərin həllərinin çıxığı üzrə yeni ayrılış düsturlarını isbat etmişdir.Funksional analizə aid olan üçüncü istiqamət üzrə işlərində Banax fəzasında təyin olunan xətti funksionalların normasını saxlamaqla davamının yeganəlik  şərtləri isbat edilmişdir.Nəhayət, dördüncü istiqamət üzrə işlərində funksional analizi diferensial operatorlar nəzəriyyəsinə tətbiq etməklə adi xətti  diferensial operatorun  normallıq şərtini almışdır.
+
1968-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü,  
  
−
Məcid Rəsulovun ilk elmi araşdırmaları onun 1946-1948-ci illərdə "Diferensial tənliklər üçün bəzi qarışıq məsələlərin həllinin çıxııqlar üsulu ilə araşdırılması " mövzusunda yazdığı namizədlik dissertasiyasında ümumiləşdirilmişdir. O, bu işdə xətti funksionalın altfəzasında bütün Banax fəzasına davamının yeganəliyinin zəruri və kafi şərtlərini almış və baxılan birölçülü xətti diferensial operatorun normallığı üçün zəruri və kafi şərti isbat etmişdir.M.L.Rəsulov 1960-cı ildə SSRİ EA-nın V.A.Steklov adına Riyaziyyat İnstitutunun Elmi Şurasında "Xüsusi törəməli xətti diferensial tənliklər üçün qarışıq və sərhəd məsələlərinin həllinin çıxıqlar üsulu" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını uğurla müdafiə edərək fizika-riyaziyyat elmləri doktoru elmi dərəcəsini almışdır.
+
1983-cü ildə isə həqiqi üzvü seçilib.
  
−
Məcid Rəsulov tərəfindən yazılmış və Moskvada, "Nauka" nəşriyyatında nəşr edilmiş (1964) "Kontur inteqralı üsulu" adlı fundamental monoqrafiyasında 1950-1962-ci illər arası çıxıqlar və kontur inteqralı üsullarının işlənib hazırlanması zamanı alınan nəticələr öz əksini tapmışdır. Monoqrafiyanın  redaktoru prof. A.İ.İvanov öz rəyində yazır: "Məcid Lətif oğlu Rəsulovun monoqrafiyası riyazi ədəbiyyatda müstəsna bir hadisədir. Dünya mətbuatında buna bənzər bir kitab yoxdur. Azərbaycanın riyazi cəmiyyəti belə bir işin Azərbaycan (Bakı) Dövlət Universtetində yazılması ilə fəxr edə bilər". Bu monoqrafiya işıq üzü görən kimi, onun müəllifi tətbiqdə rast gəlinən bir sıra vacib riyazi fizika tənliklərinin həlli ilə bağli işləyib hazırladığı üsullar haqqında mühazirələr oxumaq üçün Moskvaya dəvət alır. O, 1964-cü ildə ümumittifaq "Bilik" cəmiyyətinin mərkəzi lektoriyasında "Riyazi fizika tənliklərinin həllinin çıxıqlar üsulu" mövzusunda mühazirə oxuyur. 1965-ci ilin yanvarında isə  "Çıxıqlar üsulu və kontur inteqralı üsulu" adlı yeddi silsilə mühazirə ilə çıxış edir.
+
3 elmlər doktorunun, 25 elmlər namizədinin elmi rəhbəri olub.
  
−
1967-ci ildə "Kontur inteqralı üsulu" monoqrafiyası İngiltərə Kral Riyaziyyat Cəmiyyətinin sifarişi ilə ingilis dilinə tərcümə olunur və Hollandiyada, Amerika Birləşmiş Ştatlarında, Kanadada çap olunur. Qeyd edək ki, bununla da o, xaricdə monoqrafiyası çap olunan ilk azərbaycanlı riyaziyyatçı olur.
+
=== Təltif və mükafatları ===
 +
* [["Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|“Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı]] (01.05.1944)<ref>{{cite web|url=http://podvignaroda.ru/?#id=1534589330&tab=navDetailManAward|title=Расулов Меджид Лятифович (Латифович)|subtitle=№ записи: 1534589330|publisher=Подвиг народа|accessdate=2017-03-14|lang=ru}}</ref> — ''döyüş şücaətinə görə'';
 +
* [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı|“1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə” medalı]] (09.05.1945);
 +
* [[Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı]] (07.04.1970);
 +
* “Sosializm yarışının qalibi” döş nişanı (1974);
 +
* [["Əmək veteranı" medalı|“Əmək veteranı” medalı]] (29.6.1979);
 +
* [[ "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|“Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni]] (03.10.1980) — '' Sosializm quruculuğu və SSR İttifaqının müdafiəsi sahəsində xüsusi xidmətlərinə görə'';
 +
* [["Vətən Müharibəsi" ordeni|II dərəcəli  “Vətən Müharibəsi” ordeni]]  (11.03.1985)<ref>{{cite web|url=http://podvignaroda.ru/?#id=1519329196&tab=navDetailManUbil|title=Расулов Меджид Лятифович|subtitle=№ записи: 1519329196|publisher=Подвиг народа|accessdate=2017-03-14|lang=ru}}</ref> — ''Alman-faşist işğalçılarına qarşı mübarizədə göstərilən igidlik, dözüm və mərdliyə və 1941 – 1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Sovet xalqının Qələbəsinin 40-cı ildönümünə görə'';
 +
* “[[Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi]]” fəxri adı (21.03.1989).
  
−
M.L.Rəsulovun ikitərtibli parabolik sistemlər üçün məsələlərin həllinə kontur inteqralı üsulunun tətbiqinə həsr olunmuş "İkinci tərtib parabolik sistemlər üçün məsələlərə kontur inteqralı üsulunun tətbiqi" adlı monoqrafiyası 1975-ci ildə Moskvada, SSRİ EA-nın "Nauka" nəşriyyatinda çap edilmişdir. Bakıda, Azərb.  SSRİ EA-nın "Elm" nəşriyyatında M.L.Rəsulovun 1989-cu ildə nəşr olunmuş "Çıxıqlar üsulunun diferensial tənliklər üçün məsələlərin həllinə tətbiqi" adlı üçüncü monoqrafiyası çıxıqlar üsulunun inkişafına həsr olunmuşdur. Akademik M.L.Rəsulovun rəhbərliyi altında 20-dən çox namizədlik və doktorluq dissertasiyaları yazılmış və müdafiə edilmişdir. O, bir çox orden və medallarla təltif edilmiş və ona 1989-cu ildə "Azərbaycan SSR Əməkdar Elm xadimi" fəxri adı verilmişdir.
+
===Vəfatı===
 +
11 fevral 1993-cü il tarixdə – 76 yaşında, Bakıda vəfat edib. Bakıda – Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.
  
−
Akademik Məcid Lətif oğlu Rəsulov 1993-cü il fevral ayının 11-də 77 yaşında vəfat etmişdir.
+
===Xatirəsi===
 +
Şəkidə bir küçəyə adı verilib.
 +
 
 +
2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin birgə təşkilatçılığı ilə Şəkidə 100 illik yubileyi keçirilib.
  
 
== Qeydlər ==
 
== Qeydlər ==
−
 
 
{{İstinad siyahısı
 
{{İstinad siyahısı
 
|group=qeyd
 
|group=qeyd
 
|refs=
 
|refs=
 
<ref name=Q1> 1923-cü ildə Məcid Rəsulov Nuxada 7 illik məktəbin 1-ci sinfinə daxil olub. 1928-ci il martın 16-da  beşinci sinifdə oxuyarkən atası Hacı Lətif həbs olunub və bütün əmlakı müsadirə edilib. Daha sonra ailəsi ilə birgə 8 il müddətinə Qazaxıstana sürgün olunub. Hacı Lətif 1930-cu ildə sürgündə vəfat edib. Bundan sonra ailəsi Nuxaya qayıdıb və Məcid Rəsulov Nuxada 7 illik məktəbin altıncı sinfində təhsilini davam etdirməyə başlayıb; bir il ərzində ikiillik tədris kursunu mənimsəyərək, məktəb şəhadətnaməsini alıb.</ref>
 
<ref name=Q1> 1923-cü ildə Məcid Rəsulov Nuxada 7 illik məktəbin 1-ci sinfinə daxil olub. 1928-ci il martın 16-da  beşinci sinifdə oxuyarkən atası Hacı Lətif həbs olunub və bütün əmlakı müsadirə edilib. Daha sonra ailəsi ilə birgə 8 il müddətinə Qazaxıstana sürgün olunub. Hacı Lətif 1930-cu ildə sürgündə vəfat edib. Bundan sonra ailəsi Nuxaya qayıdıb və Məcid Rəsulov Nuxada 7 illik məktəbin altıncı sinfində təhsilini davam etdirməyə başlayıb; bir il ərzində ikiillik tədris kursunu mənimsəyərək, məktəb şəhadətnaməsini alıb.</ref>
 +
<ref name=Q2>Nuxa Sənaye Texnikumu 1934-cü ildə bakıya köçürülüb.</ref>
 +
<ref name=Q3>Böyük Vətən müharibəsindən (1941 – 1945) sonra Məcid Rəsulovun elmi rəhbəri professor Y.B.Lopatinski Ukrayna SSR-nin Lvov şəhərinə köçüb və Məcid Rəsulova aspirantura təhsilini Ukrayna Elmlər Akademiyasının Lvov filialında davam etdirməsini təklif edib. Məcid Rəsulov bu təklifi qəbul edib və aspirant təhsilini Lvovda davam etdirib.</ref>}}
  
−
<ref name=Q2>Nuxa Sənaye Texnikumu 1934-cü ildə bakıya köçürülüb.</ref>
+
== İstinadlar ==
 +
{{İstinad siyahısı}}
 +
 
 +
== Ədəbiyyat ==
 +
# {{ASE|8|137-138|Rəsulov Məcid Lətif oğlu}}
 +
# {{ŞAZ|1|470-472}}
 +
# {{cite web | last =|url=http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3365 |title= Vəfat etmiş həqiqi üzvlər/Rəsulov Məcid Lətif oğlu|author= |date= |website=http://science.gov.az |publisher=Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası |language=az |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20200807174740/http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3365 |archivedate =11 Sep 2018 - 7 Aug 2020 |ref = harv}}
 +
# {{məqalə
 +
| müəllif        = Mərdanov M., Həsənova A.
 +
| başlıq          = Görkəmli alim və şəxsiyyət
 +
| orijinal        =
 +
| link            = http://www.anl.az/down/meqale/525/2016/iyul/498233.htm
 +
| dil            = az
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşrin müəllifi =
 +
| nəşr            = 525-ci qəzet
 +
| tip            = qəzet
 +
| yer            =
 +
| nəşriyyat      =
 +
| il              =  2016
 +
| cild            =
 +
| buraxılış      = 2 iyul
 +
| nömrə          =
 +
| səhifələr      = 10 – 11
 +
| isbn            =
 +
| issn            =
 +
| doi            =
 +
| bibcode        =
 +
| arxiv          =
 +
| pmid            =
 +
| ref             =  
 +
| archiveurl      = https://web.archive.org/web/20210211164417/http://www.anl.az/down/meqale/525/2016/iyul/498233.htm
 +
| archivedate    = 11 Feb 2021
 +
}}
 +
# {{cite web | last =|url=http://www.imm.az/exp/gork%C9%99mli-az%C9%99rbaycan-riyaziyyatcilari/akademik-m%C9%99cid-r%C9%99sulov/ |title=Akademik Məcid Lətif oğlu Rəsulov |author= |date=05/10/2015 |website=http://www.imm.az/ |publisher=Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu |language=az |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20200204194743/http://www.imm.az/exp/gork%C9%99mli-az%C9%99rbaycan-riyaziyyatcilari/akademik-m%C9%99cid-r%C9%99sulov/ |archivedate =27 May 2016 - 4 Feb 2020 |ref = harv}}
 +
 
 +
==Həmçinin, bax:==
 +
[[Həmid Rəsulov]]
 +
 
 +
{{Yoxlanılmış məqalə}}
  
−
<ref name=Q3>Böyük Vətən müharibəsindən (1941 – 1945) sonra Məcid Rəsulovun elmi rəhbəri professor Y.B.Lopatinski Ukrayna SSR-nin Lvov şəhərinə köçüb və Məcid Rəsulova aspirantura təhsilini Ukrayna Elmlər Akademiyasının Lvov filialında davam etdirməsini təklif edib. Məcid Rəsulov bu təklifi qəbul edib və aspirant təhsilini Lvovda davam etdirib.</ref>}}
+
[[az:Məcid Rəsulov]][[en:Majid Rasulov]][[ru:Расулов, Меджид Лятифович]]

15:25, 11 fevral 2023 versiyası

Məcid Rəsulov
Rəsulov Məcid Lətif oğlu
Məcid Rəsulov
Məcid Rəsulov.
Doğum tarixi 6 iyul 1916(1916-07-06)
Doğum yeri Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Flag of Russia.svg Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 11 fevral 1993 (76 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Flag of Azerbaijan.svg Azərbaycan
Vətəndaşlıq Flag of the Soviet Union.svg SSRİ→Flag of Azerbaijan.svg Azərbaycan
Elm sahəsi riyaziyyat
İş yeri M.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universiteti, riyazi fizika tənlikləri kafedrası, mü­dir
Elmi dərəcəsi fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
Elmi adı professor
Təhsili

Azsənaye Şurasının Nuxa Sənaye Texnikumu (1932–)

V.İ.Lenin adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutu, fizika-riyaziyyat fakültəsi (1934–1938)

S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti, aspirantura (1938,–) və Ukrayna SSR Elmlər Akademiyasının Lvov filialı, aspirantura
Üzvlüyü AMEA-nın həqiqi üzvü
Mükafatları “Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi” fəxri adı
"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni  — 1980II dərəcəli "Vətən Müharibəsi" ordeni — 1985
"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı — 1944"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı — 1945Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı — 1970"Əmək veteranı" medalı — 1979

Məcid Rəsulov (1916–1993) — tanınmış riyaziyyatçı alim, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi, M.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetinin riyazi fizika tənlikləri kafedrasının mü­diri.

Haqqında məlumatlar

6 iyul 1916-cı il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub. Atası Hacı Lətif Rəsul oğlu o dövrün məşhur ipək sənayeçisi idi.

1928-ci ildə atası Hacı Lətif ailəsi ilə birlikdə Tsxmok qəsəbəsinə (Gürcüstan SSR) sürgün olunub. Daha sonra isə Hacı Lətif ailəsi ilə birlikdə Aral dənizindəki Kokaral adasına (Qazaxıstan MSSR) sürgün olunub və o, 1930-cu ildə orada da vəfat edib. Bundan sonra isə mərhum Hacı Lətifin bütün ailəsi, o cümlədən, Məcid Rəsulov da Nuxaya qayıdıb.

Təhsili

1923 – 1928-ci illərdə və 1932-ci ildə Nuxada, yeddiillik məktəbdə təhsil alıb[qeyd 1].

1932-cu ildə Azsənaye Şurasının Nuxa Sənaye Texnikumuna daxil olub[qeyd 2].

1934 – 1938-ci illərdə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun fizika-riyaziyyat fakültəsində təhsil alıb; institutu birinci dərəcəli diplomla bitirib.

1938-ci ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin aspiranturasına daxil olub, lakin bundan az sonra hərbi xidmətə çağırıldığına görə aspirant təhsilini yalnız Böyük Vətən müharibəsinin (1941 – 1945) bitməsindən sonra Ukrayna SSR Elmlər Akademiyasının Lvov filialında tamamlaya bilib[qeyd 3].

Hərbi xidmətdə

1939-cu ildə hərbi xidmətə çağırılıb. Sovet-fin müharibəsində iştirak edib, 293-cü atıcı diviziyanın 393-cü artilleriya alayının hesablayıcı bölməsinin komandiri olub. 1941-ci ilin may ayında hərbi xidmətdən tərxis edilsə də 22 iyun 1941-ci il tarixdə Böyük Vətən müharibəsinin başlamasından sonra yenidən hərbi xidmətə çağırılıb, qızğın döyüşlərin iştirakçısı olub və bir dəfə yaralanıb. 1943-cü ildə baş leytenant rütbəsi alıb və Böyük Vətən müharibəsinin sonuna kimi artilleriya alayının batareya komandiri vəzifəsində xidmət edib. Hərbi xidmət dövründə iki medalla təltif olunub.

Əmək fəaliyyəti

1945 – 1953-cü illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi analiz kafedrasında işləyib, o cümlədən,

1945 – 1951-ci illərdə əvvəl müəllim, sonra baş müəllim,

1951 – 1953-cü illərdə isə dosent vəzifəsini tutub.

1953 – 1960-cu illərdə Lvov Dövlət Universitetinin mexanika-riyaziyyat fakültə­sində işləyib, o cümlədən,

1953 – 1959-cu illərdə dosent,

1959 – 1960-cı illərdə isə professor vəzifəsini tutub.

1960 – 1993-cü illərdə yenidən S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinində/M.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetində işləyib, o cümlədən,

1960 – 1964-cü illərdə ümumi riyaziyyat,

1964 – 1993-cü illərdə isə riyazi fizika tənlikləri kafedrasının mü­diri olub.

Elmi fəaliyyəti

1949-cu ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin Elmi Şurasında “Differensial tənliklər üçün bəzi qarışıq məsələlərin çıxıqlar üsulu ilə həllinin tədqiqi” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edib.

1950-ci ildə fizika-riyaziyyat elmləri namizədi elmi dərəcəsini alıb.

1951-ci ildə dosent elmi adını alıb.

1960-cı ildə V.A.Steklov adına Riyaziyyat İnstitutunda (Moskva) “Xüsusi törəməli xətti diferensial tənliklər üçün sərhəd və qarışıq məsələlərin həlli üçün çıxıqlar üsulu” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib və fizika-riyaziyyat elmləri doktoru elmi dərəcəsini alıb.

1961-ci ildə professor elmi adını alıb.

1964-cü ildə Moskvada çap edilmiş “Kontur inteqralı üsulu” adlı fundamental monoqrafiyası o dövrdə SSRİ riyaziyyatçılarının stolüstü kitabına çevrilib və dərslik kimi sovet ali məktəblərində tədris edilib. 1967-ci ildə isə həmin monoqrafiya İngiltərə Kral Riyaziyyat Cəmiyyətinin sifarişi ilə ingilis dilinə tərcümə olunub.

1968-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü,

1983-cü ildə isə həqiqi üzvü seçilib.

3 elmlər doktorunun, 25 elmlər namizədinin elmi rəhbəri olub.

Təltif və mükafatları

Vəfatı

11 fevral 1993-cü il tarixdə – 76 yaşında, Bakıda vəfat edib. Bakıda – Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.

Xatirəsi

Şəkidə bir küçəyə adı verilib.

2016-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti və Şəki Şəhər İcra Hakimiyyətinin birgə təşkilatçılığı ilə Şəkidə 100 illik yubileyi keçirilib.

Qeydlər

  1. ↑ 1923-cü ildə Məcid Rəsulov Nuxada 7 illik məktəbin 1-ci sinfinə daxil olub. 1928-ci il martın 16-da beşinci sinifdə oxuyarkən atası Hacı Lətif həbs olunub və bütün əmlakı müsadirə edilib. Daha sonra ailəsi ilə birgə 8 il müddətinə Qazaxıstana sürgün olunub. Hacı Lətif 1930-cu ildə sürgündə vəfat edib. Bundan sonra ailəsi Nuxaya qayıdıb və Məcid Rəsulov Nuxada 7 illik məktəbin altıncı sinfində təhsilini davam etdirməyə başlayıb; bir il ərzində ikiillik tədris kursunu mənimsəyərək, məktəb şəhadətnaməsini alıb.
  2. ↑ Nuxa Sənaye Texnikumu 1934-cü ildə bakıya köçürülüb.
  3. ↑ Böyük Vətən müharibəsindən (1941 – 1945) sonra Məcid Rəsulovun elmi rəhbəri professor Y.B.Lopatinski Ukrayna SSR-nin Lvov şəhərinə köçüb və Məcid Rəsulova aspirantura təhsilini Ukrayna Elmlər Akademiyasının Lvov filialında davam etdirməsini təklif edib. Məcid Rəsulov bu təklifi qəbul edib və aspirant təhsilini Lvovda davam etdirib.

İstinadlar

  1. ↑ "Расулов Меджид Лятифович (Латифович)" (русский). Подвиг народа. İstifadə tarixi: 2017-03-14. (#parameter_ignored)
  2. ↑ "Расулов Меджид Лятифович" (русский). Подвиг народа. İstifadə tarixi: 2017-03-14. (#parameter_ignored)

Ədəbiyyat

  1. Rəsulov Məcid Lətif oğlu // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası  : [10 cilddə] = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / baş red. C.B.Quliyev. — Bakı: Qızıl Şərq, 1984. — VIII  cild. — Səhifələrin sayı:  608. — Səh.: 137-138. — 80.000 nüsx.
  2. Məmmədov Ə., Xalıqov F. Rəsulov Məcid // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I  cild. — Səhifələrin sayı:  582. — Səh.: 470-472. — 1.000 nüsx.
  3. "Vəfat etmiş həqiqi üzvlər/Rəsulov Məcid Lətif oğlu". http://science.gov.az (azərb.). Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. 11 Sep 2018 – 7 Aug 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  4. Mərdanov M., Həsənova A. Görkəmli alim və şəxsiyyət (azərb.) // 525-ci qəzet : qəzet. — 2016. — В. 2 iyul. — Səh. 10 – 11. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 11 fevral 2021.
  5. "Akademik Məcid Lətif oğlu Rəsulov". http://www.imm.az/ (azərb.). Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu. 05/10/2015. 27 May 2016 - 4 Feb 2020 tarixində arxivləşdirilib.

Həmçinin, bax:

Həmid Rəsulov

Mənbə — "https://shaki.info/wiki/index.php?title=Məcid_Rəsulov&oldid=47837"