"Mustafa Quliyev" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər
Sətir 1: | Sətir 1: | ||
− | [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış dövlət xadimləri]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]] | + | [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış dövlət xadimləri]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış şair və yazıçılar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış jurnalistlər]] |
{{Dövlət xadimi | {{Dövlət xadimi | ||
| azərbaycan dilində adı = Mustafa Quliyev | | azərbaycan dilində adı = Mustafa Quliyev | ||
Sətir 81: | Sətir 81: | ||
| xələfi_9 = | | xələfi_9 = | ||
− | | doğum tarixi = | + | | doğum tarixi = (18) {{Doğum_tarixi|1893|1|30}} |
− | | doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{RUSEMP}} | + | | doğum yeri = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{RUSEMP}} |
| ölüm tarixi = {{Vəfat_tarixi və yaşı|1938|7|3|1893|1|30}} | | ölüm tarixi = {{Vəfat_tarixi və yaşı|1938|7|3|1893|1|30}} | ||
| vətəndaşlıq = {{SSRİ}} | | vətəndaşlıq = {{SSRİ}} | ||
| ölüm yeri = Bakı, {{AzSSR}} {{SSRİ}} | | ölüm yeri = Bakı, {{AzSSR}} {{SSRİ}} | ||
| sülaləsi = | | sülaləsi = | ||
− | | atası = | + | | atası = Zəkəriyyə Mustafa xəlfə oğlu |
− | | anası = | + | | anası = Fatma Hacı Əbdürrəhman qızı Nəbiyeva |
| həyat yoldaşı = | | həyat yoldaşı = | ||
− | | uşaqları = | + | | uşaqları = {{*}}(Yelizaveta İvanovnadan:) Saləddin, Səltənət, Boris |
+ | |||
+ | {{*}}(Mariya Vladimirovnadan) Səltənət Quluyeva | ||
| imzası = | | imzası = | ||
| mükafatları = | | mükafatları = | ||
− | | təhsili = Tiflis gimnaziyanı (1913) | + | | təhsili = {{*}}Tiflis gimnaziyanı (1913) |
− | Kiyev Müqəddəs Vladimir Universiteti | + | {{*}}Kiyev Müqəddəs Vladimir Universiteti |
− | Kommunist Akademiyası (Moskva) | + | {{*}}Kommunist Akademiyası (Moskva) |
}} | }} | ||
− | '''Mustafa Quliyev''' (1893–1938) — | + | '''Mustafa Quliyev''' (1893–1938) — dövlət və maarif xadimi, ədəbiyyat tənqidçisi, teatrşünas və sənət nəzəriyyəçisi. Azərbaycnda sovet hakimiyyətinin qurulmasının ilk günlərindən məsul vəzifələr tutmuş, o cümlədən, bir müddət Azərbaycan SSR xalq maarif komissarı, bir müddət Qazaxıstan MSSR xalq maarif komissarı vəzifəsində çalışmışdır. |
== Haqqında məlumatlar == | == Haqqında məlumatlar == | ||
− | 1893-cü | + | 30 (Yuli təqvimi ilə 18) yanvar 1893-cü il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki), xırda alverçi ailəsində anadan olub. |
+ | |||
+ | ===Təhsili=== | ||
+ | 1907 – 1913-cü illərdə İmperator I Aleksandr gimnaziyasında (Tiflis), | ||
+ | |||
+ | 1913 – 1918-ci illərdə Kiyev Müqəddəs Vladimir Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinin riyaziyyat bölməsində, | ||
+ | |||
+ | 1930-cu illərdə isə Qırmızı Professorluq İnstitutunda (Moskva) təhsil alıb. | ||
+ | |||
+ | ===İctimai-siyasi aktivliyi=== | ||
+ | 1918-ci ilin yanvarında Kiyevdə bolşeviklər partiyasına üzv olub. Az sonra isə Rusiya {{K(b)P}} Kiyev Komitəsi tatar (müsəlman) bölməsinin sədri seçilib və bu vəzifədə 1919-cu ilədək fəaliyyət göstərib. | ||
+ | |||
+ | 1919-cu ildən siyasi fəaliyyətini əvvəl Bakıda, sonra isə Lənkəranda davam etdirib. | ||
+ | |||
+ | ===Əmək fəaliyyəti=== | ||
+ | 1920 – 1921-ci illərdə Lənkəran qəza inqilab komitəsinin sədri, | ||
+ | |||
+ | 1921 – 1922-ci illərdə Azərbaycan {{K(b)P}} Qaraşəhər rayon komitəsinin katibi, | ||
+ | |||
+ | 1922 – 1929-cu illərdə fasilələrlə Azərbaycan SSR xalq maarifi komissarı (həmin dövrdə maarif komissarlığı təhsil məsələləri ilə yanaşı, həm də mədəniyyət, mətbuat, ədəbiyyat məsələləri ilə də məşğul idi), | ||
− | + | 1927 – 1928-ci illərədə Azərbaycan {{K(b)P}} Bakı Komitəsində təşviqat və təbliğat şöbəsinin müdiri, | |
− | + | 1929 – 1937-ci illərdə əvvəl bir müddət Qazaxıstan MSSR-in xalq maarif komissarı, sonra {{ÜK(b)P}} Çimkənd şəhər komitəsinin katibi, daha sonra Qarayazı Maşın-Traktor Stansiyası siyasi şöbəsinin rəisi vəzifəsində çalışıb. 1937-ci ildə Ukrayna {{K(b)P}} Odessa Vilayət Komitəsinin məktəb və elm şöbəsinin müdiri idi. | |
− | + | ===Həbsi və güllələnməsi=== | |
+ | 30 avqust 1937-ci il tarixdə – Odessada işləyərkən, Azərbaycanla bağlı əks-inqilabi millətçi qruplaşmanın rəhbəri olması ittihamı ilə həbs edilmiş, Azərbaycana gətirilmiş və Azərbaycan SSR CM-nin 64, 70 və 73-cü maddələri ilə təqsirli bilinərək 3 iyul 1938-ci il tarixdə güllələnmişdir. | ||
− | + | ===Bəraət alması=== | |
+ | 19 avqust 1955-ci il tarixdə qızı Səltənət Quluyeva xüsusi işlər üzrə hərbi prokurorun müavini Çesnokova ərizə ilə müraciət edərək atasına bəraət verilməsini xahiş edib. | ||
− | + | 19 mart 1957-cı il tarixdə Mustafa Quliyevə bəraət verilib. | |
− | |||
1922-ci ildə RK(b)P XI qurultayında iştirak edib, Zaqafqaziya partiya təşkilatının bir qrup nümayəndəsi ilə V.İ.Leninin qəbulunda iştirak edib. | 1922-ci ildə RK(b)P XI qurultayında iştirak edib, Zaqafqaziya partiya təşkilatının bir qrup nümayəndəsi ilə V.İ.Leninin qəbulunda iştirak edib. | ||
− | + | eyni zamanda 1923 – 1926-cı illərdə “Maarif və mədəniyyət” jurnalının məsul redaktoru olub. | |
1929 – 1932-ci illərdə “İnqilab və mədəniyyət” jurnalının (“Maarif və mədəniyyət” jurnalının xələfi) məsul redaktoru olub. | 1929 – 1932-ci illərdə “İnqilab və mədəniyyət” jurnalının (“Maarif və mədəniyyət” jurnalının xələfi) məsul redaktoru olub. | ||
Moskvada Kommunist Akademiyasını bitirdikdən sonra Qarayazı MTS siyasi şöbəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilib. Sonralar Qazaxıstanın Çimkənd Şəhər Partiya Komitəsinin katibi, Odessa Vilayət Partiya Komitəsində məktəb və elmlər şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışıb. | Moskvada Kommunist Akademiyasını bitirdikdən sonra Qarayazı MTS siyasi şöbəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilib. Sonralar Qazaxıstanın Çimkənd Şəhər Partiya Komitəsinin katibi, Odessa Vilayət Partiya Komitəsində məktəb və elmlər şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışıb. | ||
− | + | ||
+ | |||
+ | |||
+ | Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinə, Zaqafqaziya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinə, Azərbaycan K(b)P MK-ya, Bakı Komitəsinə üzv seçilib. | ||
===Elmi-publisistik fəaliyyəti=== | ===Elmi-publisistik fəaliyyəti=== | ||
Sətir 150: | Sətir 175: | ||
# {{cite web |url=https://ru.openlist.wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%9C%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%84%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8C%D1%8F_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%8B_(1893) |title=Кулиев Мустафа Закарья оглы (1893) |author="Открытый список" |date= |website=ru.openlist.wiki |publisher=ru.openlist.wiki |language=ru |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190408065955/https://ru.openlist.wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%9C%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%84%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8C%D1%8F_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%8B_(1893) |archivedate =8 Apr 2019 - 8 Apr 2019 }} | # {{cite web |url=https://ru.openlist.wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%9C%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%84%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8C%D1%8F_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%8B_(1893) |title=Кулиев Мустафа Закарья оглы (1893) |author="Открытый список" |date= |website=ru.openlist.wiki |publisher=ru.openlist.wiki |language=ru |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20190408065955/https://ru.openlist.wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2_%D0%9C%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%84%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D1%80%D1%8C%D1%8F_%D0%BE%D0%B3%D0%BB%D1%8B_(1893) |archivedate =8 Apr 2019 - 8 Apr 2019 }} | ||
# {{ŞAZ|1|340-341}} | # {{ŞAZ|1|340-341}} | ||
+ | # {{kitab3 | ||
+ | | müəllif = [[:az:Misir Mərdanov|Mərdanov M.C.]], [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.Ş.]] | ||
+ | | hissə = QULUYEV Mustafa Zəkəriyyə oğlu | ||
+ | | hissənin linki = https://tahirzade.shaki.info/arxiv/mustafa-quluyev | ||
+ | | başlıq = 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı) | ||
+ | | orijinal = | ||
+ | | link = | ||
+ | | vikimənbə = | ||
+ | | cavabdeh = | ||
+ | | nəşr = F – İ hərfləri | ||
+ | | yer = Bakı | ||
+ | | nəşriyyat = Təhsil | ||
+ | | il = 2019 | ||
+ | | cild = III | ||
+ | | səhifə = 486-493 | ||
+ | | sütunlar = | ||
+ | | səhifələr = | ||
+ | | seriya = | ||
+ | | isbn = | ||
+ | | doi = | ||
+ | | tiraj = | ||
+ | | archiveurl = https://web.archive.org/web/20210828160439/https://tahirzade.shaki.info/arxiv/mustafa-quluyev | ||
+ | | archivedate = 23 Apr 2021 - 28 Aug 2021 | ||
+ | | ref = | ||
+ | }} | ||
+ | # {{ŞGS|174-176}} | ||
{{Yoxlanılmış məqalə}} | {{Yoxlanılmış məqalə}} | ||
[[az:Mustafa Quliyev]] | [[az:Mustafa Quliyev]] |
03:16, 23 yanvar 2022 versiyası
Mustafa Quliyev | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Quluyev Mustafa Zəkəriyyə oğlu | |||||||
Mustafa Quliyev. | |||||||
|
|||||||
Sələfi | Dadaş Bünyadzadə | ||||||
Xələfi | Ruhulla Axundov | ||||||
|
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
Sələfi | vəzifə təsis olundu | ||||||
Xələfi | Şirəli Axundov | ||||||
Doğum tarixi | (18) 30 yanvar 1893 | ||||||
Doğum yeri | Nuxa (indiki Şəki), Nuxa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası | ||||||
Vəfat tarixi | 3 iyul 1938 (45 yaşında) | ||||||
Atası | Zəkəriyyə Mustafa xəlfə oğlu | ||||||
Anası | Fatma Hacı Əbdürrəhman qızı Nəbiyeva | ||||||
Təhsili |
• Tiflis gimnaziyanı (1913) • Kiyev Müqəddəs Vladimir Universiteti • Kommunist Akademiyası (Moskva) |
Mustafa Quliyev (1893–1938) — dövlət və maarif xadimi, ədəbiyyat tənqidçisi, teatrşünas və sənət nəzəriyyəçisi. Azərbaycnda sovet hakimiyyətinin qurulmasının ilk günlərindən məsul vəzifələr tutmuş, o cümlədən, bir müddət Azərbaycan SSR xalq maarif komissarı, bir müddət Qazaxıstan MSSR xalq maarif komissarı vəzifəsində çalışmışdır.
Haqqında məlumatlar
30 (Yuli təqvimi ilə 18) yanvar 1893-cü il tarixdə Nuxada (indiki Şəki), xırda alverçi ailəsində anadan olub.
Təhsili
1907 – 1913-cü illərdə İmperator I Aleksandr gimnaziyasında (Tiflis),
1913 – 1918-ci illərdə Kiyev Müqəddəs Vladimir Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinin riyaziyyat bölməsində,
1930-cu illərdə isə Qırmızı Professorluq İnstitutunda (Moskva) təhsil alıb.
İctimai-siyasi aktivliyi
1918-ci ilin yanvarında Kiyevdə bolşeviklər partiyasına üzv olub. Az sonra isə Rusiya K(b)P Kiyev Komitəsi tatar (müsəlman) bölməsinin sədri seçilib və bu vəzifədə 1919-cu ilədək fəaliyyət göstərib.
1919-cu ildən siyasi fəaliyyətini əvvəl Bakıda, sonra isə Lənkəranda davam etdirib.
Əmək fəaliyyəti
1920 – 1921-ci illərdə Lənkəran qəza inqilab komitəsinin sədri,
1921 – 1922-ci illərdə Azərbaycan K(b)P Qaraşəhər rayon komitəsinin katibi,
1922 – 1929-cu illərdə fasilələrlə Azərbaycan SSR xalq maarifi komissarı (həmin dövrdə maarif komissarlığı təhsil məsələləri ilə yanaşı, həm də mədəniyyət, mətbuat, ədəbiyyat məsələləri ilə də məşğul idi),
1927 – 1928-ci illərədə Azərbaycan K(b)P Bakı Komitəsində təşviqat və təbliğat şöbəsinin müdiri,
1929 – 1937-ci illərdə əvvəl bir müddət Qazaxıstan MSSR-in xalq maarif komissarı, sonra ÜK(b)P Çimkənd şəhər komitəsinin katibi, daha sonra Qarayazı Maşın-Traktor Stansiyası siyasi şöbəsinin rəisi vəzifəsində çalışıb. 1937-ci ildə Ukrayna K(b)P Odessa Vilayət Komitəsinin məktəb və elm şöbəsinin müdiri idi.
Həbsi və güllələnməsi
30 avqust 1937-ci il tarixdə – Odessada işləyərkən, Azərbaycanla bağlı əks-inqilabi millətçi qruplaşmanın rəhbəri olması ittihamı ilə həbs edilmiş, Azərbaycana gətirilmiş və Azərbaycan SSR CM-nin 64, 70 və 73-cü maddələri ilə təqsirli bilinərək 3 iyul 1938-ci il tarixdə güllələnmişdir.
Bəraət alması
19 avqust 1955-ci il tarixdə qızı Səltənət Quluyeva xüsusi işlər üzrə hərbi prokurorun müavini Çesnokova ərizə ilə müraciət edərək atasına bəraət verilməsini xahiş edib.
19 mart 1957-cı il tarixdə Mustafa Quliyevə bəraət verilib.
1922-ci ildə RK(b)P XI qurultayında iştirak edib, Zaqafqaziya partiya təşkilatının bir qrup nümayəndəsi ilə V.İ.Leninin qəbulunda iştirak edib.
eyni zamanda 1923 – 1926-cı illərdə “Maarif və mədəniyyət” jurnalının məsul redaktoru olub.
1929 – 1932-ci illərdə “İnqilab və mədəniyyət” jurnalının (“Maarif və mədəniyyət” jurnalının xələfi) məsul redaktoru olub.
Moskvada Kommunist Akademiyasını bitirdikdən sonra Qarayazı MTS siyasi şöbəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilib. Sonralar Qazaxıstanın Çimkənd Şəhər Partiya Komitəsinin katibi, Odessa Vilayət Partiya Komitəsində məktəb və elmlər şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışıb.
Azərbaycan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinə, Zaqafqaziya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinə, Azərbaycan K(b)P MK-ya, Bakı Komitəsinə üzv seçilib.
Elmi-publisistik fəaliyyəti
- “Ə.Əbdülhəsənin “Dünya qopur” romanı haqqında”;
- “S.Vurğun yaradıcılığı yüksəliş yolunda”;
- “Sabir füqəra şairidir”;
- “Yoldaş Nərimanov haqqında”;
- “Azərbaycanda teatro və teatr məsələləri”;
- “Hazırkı Azərbaycan ədəbiyyatı haqqında”;
- “M.F.Axundovun yaradıcılığı”;
- “Simurğun bədii yaradıcılığı”;
- “Hüseyn Cavidin “Uçurum”u”;
- “Zaqafqaziya xalqlarının mədəni birliyi”;
- “Ədəbiyyat cəbhəsində mübarizə”
və s. klassik və müasir Azərbaycan ədəbiyyatına dair məqalələri, “Oktyabr və türk ədəbiyyatı” (1930) kitabı mədəni irsə münasibətdə, sovet ədəbiyyatının nəzəri məsələlərində vulqar sosiologizm meyllərinə baxmayaraq, Azərbaycan sovet ədəbi tənqid və ədəbiyyatşünaslığının ilk nümunələri kimi qiymətlidir. Bunlar Azərbaycanda marksist estetika və ədəbi tənqidin yaranmasında və inkişafında faydalı olmuşdur.
Kitabları
- Azərbaycanda Oktyabr düşmənləri, 1927, 30 səh., 3000 nüs.
- Mədəni inqilab və islam, B., Azərnəşr, 1928, 52 səh., 2000 nüs.
- Türk qadınının yolu, B., Azərnəşr, 1930, 46 səh., 5000 nüs.
- Cinayət nədir və haradan baş verir, İctimai-iqtisadi İnstitutun nəşri, 1935, 32 səh., 1500 nüs.
İstifadə edilmiş mənbələr
- QLUYEV Mustafa Zəkəriyyə oğlu // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası : [10 cilddə] = Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы / baş red. C.B.Quliyev. — Bakı: Qızıl Şərq, 1979. — III cild. — Səhifələrin sayı: 628. — Səh.: 268. — 80.000 nüsx.
- Azərbaycan Yazıçılar Birliyi. "Mustafa Quliyev". http://www.azyb.az/ (azərb.). www.azyb.az. 8 Nov 2016 – 16 Sep 2019 tarixində arxivləşdirilib.
- "Открытый список". "Кулиев Мустафа Закарья оглы (1893)". ru.openlist.wiki (русский). ru.openlist.wiki. 8 Apr 2019 - 8 Apr 2019 tarixində arxivləşdirilib.
- Məmmədov Ə., Xalıqov F. Quliyev Mustafa // Şəki: Alim və ziyalılar. — Bakı: Bakı Universiteti Nəşriyyatı, 2002. — 2 cilddə. — I cild. — Səhifələrin sayı: 582. — Səh.: 340-341. — 1.000 nüsx.
- Mərdanov M.C., Tahirzadə Ə.Ş. QULUYEV Mustafa Zəkəriyyə oğlu // 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (ensiklopedik soraq kitabı). — F – İ hərfləri. — Bakı: Təhsil, 2019. — III cild. — Səh.: 486-493. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 23 Apr 2021 - 28 Aug 2021.
- Orsər R. Mustafa Quliyev // Şəkidən gələn səslər. — Bakı: Elm və təhsil, 2018. — I cild. — Səhifələrin sayı: 856. — Səh.: 174-176. — 500 nüsx. — ISBN 978-9952-8176-5-2.
© 2019 – 2024 Şəki Ensiklopediyası Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur. |
- M
- Şəxslər (familiya sırası ilə)
- Şəkidən çıxmış dövlət xadimləri
- Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər
- Şəkidən çıxmış şair və yazıçılar
- Şəkidən çıxmış jurnalistlər
- 1893-cü ildə doğulanlar
- 30 yanvarda doğulanlar
- Yanvarda doğulanlar
- 3 iyulda vəfat edənlər
- İyulda vəfat edənlər
- 1938-ci ildə vəfat edənlər
- Dövlət xadimləri
- Şəxslər (ad sırası ilə)
- ASE-yə istinad olunan məqalələr
- “Şəki: Alim və ziyalılar” kitabına istinad olunan məqalələr
- “Şəkidən gələn səslər” kitabına istinad olunan məqalələr
- Şəki Ensiklopediyası:Yoxlanılmış məqalələr əlifba sırası ilə