Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...
Bu məqalə Şəki Ensiklopediyasının yoxlanılmış məqalələrindən biridir və müəlliflik hüququ Şəki Ensiklopediyasının redaksiyasına məxsusdur!

"Zaman bəy Şeyxəlibəyov" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
Jump to navigation Jump to search
Sətir 32: Sətir 32:
 
  |Commons          =  
 
  |Commons          =  
 
}}
 
}}
−
'''Zaman bəy Şeyxəlibəyov''' (1838–1904) — tərcüməçi, diplomat və dövlət xadimi; müxtəlif illərdə dörd dövlətə xidmət etmişdir: 1860–1872-ci illərdə Rusiya İmperiyasında əvvəl Nuxa qəza məhkəməsində katib, sonra isə Yelisavetpol Dairə Məhkəməsinin Nuxa barışdırıcı şöbəsində Məhkəmə icraçısı ({{dil-ru|судебный пристав}}) vəzifəsində işləmiş, 1873–1875-ci illər arasında Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Türküstana göndərilənlər arasında yer almış, daha sonra {{link-interwiki|az=Yeddişəhər|az_mətn=Yeddişəhər |başqa_dil=az|başqa_dildə_başlıq=Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı}} əmirinin nümayəndəsi kimi ruslarla danışıqlarda iştirak etmiş və nəhayət, 1877-ci ilin ikinci yarsından sonra Rusiya İmperiyasında – Türküstan general-qubernatorun dəftərxanasında, tərcüməçi vəzifəsində çalışmış, həmçinin, rəsmi səfərlərdə Buxara əmirini müşayiət etmişdir. Rusiya İmperiyasının mülki məmur rütbələrini daşımış, o cümlədən həyatının son illərində {{link-interwiki|az=Dövlət müşaviri|az_mətn=dövlət müşaviri |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Статский советник}} ({{dil-ru|статский советник}}) rütbəsinə malik olmuşdur{{Sfnru|Генеалогическое общество Алматы||p=|loc=}}, hansı ki bu general-mayor və polkovnik hərbi rütbələri arasındakı hərbi rütbəyə uyğun idi.
+
'''Zaman bəy Şeyxəlibəyov''' (1838–1904) — tərcüməçi, diplomat və dövlət xadimi. Müxtəlif illərdə dörd dövlətə xidmət etmişdir. 1877-ci ilin ikinci yarsından sonra Rusiya İmperiyasında – Türküstan general-qubernatorun dəftərxanasında, tərcüməçi vəzifəsində çalışmışdır. Rusiya İmperiyasının müxtəlif mülki məmur rütbələrini daşımış, o cümlədən, həyatının son illərində {{link-interwiki|az=Dövlət müşaviri|az_mətn=dövlət müşaviri |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Статский советник}} ({{dil-ru|статский советник}}) rütbəsinə malik olmuşdur{{Sfn|Генеалогическое общество Алматы||p=|loc=}}, hansı ki bu general-mayor və polkovnik hərbi rütbələri arasındakı hərbi rütbəyə uyğun idi.
 +
 
 +
Rusiyanın Şərq tarixçiləri Zaman bəyin özü haqqında, onun səyahətlərdə və diplomatik danışıqlarda ruslara köməyi haqqında kifayət qədər məlumatlıdırlar{{Sfn|Пржевальский Н.М.|1947|с=138 (прм. 18)|loc=}}. O cümlədən, məşhur rus səyyahı və coğrafiyaşünası Nikolay Prijevalskiy Şərqi Türküstana etdiyi səyahətlərinin birində qarşılaşdığı Zaman bəydən öz gündəliyində dəfələrlə bəhs etmiş, həmçinin, geri dönərkən Zaman bəyə səmimi təşəkkür məktubu yazdığını da gündəliyində qeyd etmiş və səyahətinin uğurla başa çatmasında Zaman bəyin xüsusi rolunu vurğulamışdır{{Sfn|Пржевальский Н.М.|1947|с=139 (прм. 18)|loc=}}.
  
 
==Haqqında məlumatlar==
 
==Haqqında məlumatlar==
 
7 noyabr (26 oktyabr) 1838-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub{{Sfnaz|Tahirzade A.|2016, Aralıq |p=|loc=}}.
 
7 noyabr (26 oktyabr) 1838-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub{{Sfnaz|Tahirzade A.|2016, Aralıq |p=|loc=}}.
−
[[File:Bəylərin siyahısı, 1860.jpg|thumb|left|300px|1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nın bir səhifəsi.]]
+
 
−
1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda adı 35-ci sırada, vəfat etmiş praporşik Şeyxəli bəy Hacı bəy oğlunun böyük oğlu – 22 yaşlı {{link-interwiki|az=quberniya katibi|az_mətn=quberniya katibi |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Губернский секретарь}} mülki məmur rütbəsini daşıyan şəxs kimi, qeyd edilib. Həmin sənəddə Zaman bəyin özünün 4 yaşlı İsa bəy və 1 yaşlı Hacıağa bəy adlı oğullarının, həmçinin, 20 yaşlı Bala bəy, 16 yaşlı Mehdi bəy, 10 yaşlı İbrahim bəy və 8 yaşlı Məhəmməd bəy adlı qardaşlarının da olduğu göstərilib{{Sfnru|Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=}}<ref name=Q2 group=qeyd/>.  
+
===Fəaliyyəti===
 +
1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda adı 35-ci sırada – 22 yaşlı {{link-interwiki|az=quberniya katibi|az_mətn=quberniya katibi |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Губернский секретарь}} mülki məmur rütbəsini daşıyan şəxs kimi, qeyd edilib{{Sfnru|Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=}}<ref name=Q2 group=qeyd/>.  
  
 
1860 – 1867-ci illərdə Nuxa qəza məhkəməsində katib{{Sfn|Кавказский календарь|1860|с=21|loc=Отд. V}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1861|с=347|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1863|с=319|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1864|с=24 (on-line 340)|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1865|с=27 (on-line 414)|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1866|с=29 (on-line 491)|loc=}},
 
1860 – 1867-ci illərdə Nuxa qəza məhkəməsində katib{{Sfn|Кавказский календарь|1860|с=21|loc=Отд. V}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1861|с=347|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1863|с=319|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1864|с=24 (on-line 340)|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1865|с=27 (on-line 414)|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1866|с=29 (on-line 491)|loc=}},
Sətir 45: Sətir 48:
 
1872-cı ildən sonra xeyli qafqazlının içərisində Türkiyəyə mühacirət edib<ref name=Q4 group=qeyd/>.
 
1872-cı ildən sonra xeyli qafqazlının içərisində Türkiyəyə mühacirət edib<ref name=Q4 group=qeyd/>.
  
−
1873 – 1874-cü illərdə qardaşı Mehdi bəy Şeyxəlibəyov Yelisavetpol Dairə Məhkəməsində tərcüməçi vəzifəsində çalışıb{{Sfnru|Кавказский календарь|1873|с=51 (on-line 323)|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1874|с= 40 (on-line 365)|loc=}}.   
+
1873 – 1875-ci illər arasında Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Şərqi Türküstana göndərilən rəsmi nümayəndələr arasında olmuş, 1875-ci ildə Kaşğara yetişmiş Osmanlı hərbi yardımını bütün yol boyu – İstanbuldan Kaşğaradək, müşayiət etmişdir{{Sfnaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=|loc=}}.
−
 
 
−
1874-cü ildə isə digər qardaşı praporşik İbrahim bəy Şeyxəlibəyov Zaqatala dairəsinin idarə aparatında tərcüməçi işləyib{{Sfnru|Кавказский календарь|1874|с= 141 (on-line 466)|loc=}}.
 
−
 
 
−
1874-cü ildən sonra isə çox güman ki Mehdi bəy və İbrahim bəy də Türkiyəyə mühacirət ediblər<ref name=Q4 group=qeyd/>.
 
−
 
 
−
1873 – 1875-ci illər arasında Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Şərqi Türküstana göndərilənlər arasında olmuş, 1875-ci ildə Kaşğara yetişmiş Osmanlı hərbi yardımını bütün yol boyu – İstanbuldan Kaşğaradək, müşayiət etmişdir{{Sfnaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=|loc=}}.
 
  
 
1876-cı ilin dekabr ayı üçün Zaman bəyin adı Çindən müstəqilliyini elan etmiş Yeddişəhər (Kaşğar) dövlətinin əmiri {{link-interwiki|az=Yaqub xanın|az_mətn=Yaqub xanın |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Магомет Якуб бек Бадаулет}} etibarlı nümayəndəsi olaraq – “Zaman xan əfəndi” kimi çəkilir{{Sfnru|Куропаткин А.Н.|1879|с=7|loc=}}<ref name=Q3 group=qeyd/>.
 
1876-cı ilin dekabr ayı üçün Zaman bəyin adı Çindən müstəqilliyini elan etmiş Yeddişəhər (Kaşğar) dövlətinin əmiri {{link-interwiki|az=Yaqub xanın|az_mətn=Yaqub xanın |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Магомет Якуб бек Бадаулет}} etibarlı nümayəndəsi olaraq – “Zaman xan əfəndi” kimi çəkilir{{Sfnru|Куропаткин А.Н.|1879|с=7|loc=}}<ref name=Q3 group=qeyd/>.
Sətir 79: Sətir 76:
 
1897-сi ildə {{link-interwiki|az=Kollej müşaviri|az_mətn=kollej müşaviri|başqa_dil=ru |başqa_dildə_başlıq=Коллежский советник}} mülki məmur rütbəsinə malik olub{{Sfnru|Россия и Палестина|2018|с=200|loc=}}.
 
1897-сi ildə {{link-interwiki|az=Kollej müşaviri|az_mətn=kollej müşaviri|başqa_dil=ru |başqa_dildə_başlıq=Коллежский советник}} mülki məmur rütbəsinə malik olub{{Sfnru|Россия и Палестина|2018|с=200|loc=}}.
  
−
Daha sonra isə ona dövlət müşaviri mülki məmur rütbəsi verilib.
+
Daha sonra isə ona dövlət müşaviri mülki məmur rütbəsi verilib{{Sfnru|Генеалогическое общество Алматы||p=|loc=}}.
  
 
===Təltif və mükafatları===
 
===Təltif və mükafatları===
Sətir 86: Sətir 83:
  
 
Həmçinin, 1897-ci ildə İranın 2-ci dərəcəli “Şiri-Xurşid” ordeni ilə təltif edilməsi üçün isə Rusiya tərəfindən diplomatik təqdimat verilib{{Sfnru|Россия и Палестина|2018|с=200|loc=}}.
 
Həmçinin, 1897-ci ildə İranın 2-ci dərəcəli “Şiri-Xurşid” ordeni ilə təltif edilməsi üçün isə Rusiya tərəfindən diplomatik təqdimat verilib{{Sfnru|Россия и Палестина|2018|с=200|loc=}}.
 +
 +
===Görünüşü===
 +
Nikolay Prijevalskiy Zaman bəyi belə təsvir edir: “Görünüşünə görə kök, orta boylu, qaraşın, iri burunlu; təxminən 40 yaşında{{Sfn|Хмельницкий С.И.|1950|с=194|loc=}}.
  
 
===Vəfatı===
 
===Vəfatı===
−
6 may (23 aprel) 1904-cü il tarixdə – 65 yaşında, Daşkənddə vəfat edib{{Sfnaz|Tahirzade A.|2016, Aralıq |с=|loc=}}.
+
6 may (23 aprel) 1904-cü il tarixdə – 65 yaşında, Daşkənddə vəfat edib{{Sfn|Tahirzade A.|2016, Aralıq |с=|loc=}}.
 +
 
 +
===Ailəsi===
 +
[[File:Bəylərin siyahısı, 1860.jpg|thumb|left|300px|1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nın bir səhifəsi.]]
 +
====Atası====
 +
1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda atası praporşik Şeyxəli bəy Hacı bəy oğlu vəfat etmiş şəxs kimi qeyd edilsə də{{Sfn|Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=ряд: 35}}, 1866–1880-ci illərdə tərtib edilmiş [[Qazıxana dəftəri|“Qazıxana dəftəri”ndə]] onun 1869-cu ilin mart ayının 21-i tarixdə sağ olması və həmin vaxt oğlu Zaman bəyin kəbini kəsilərkən oğlunun vəkili olması göstərilib{{Sfn|Qazıxana dəftəri-1|2008|s=151|loc=}}.
  
−
===Digər===
+
====Qardaşları====
−
Oğlu [[İbrahim bəy Şeyxəlibəyov]] rus ordusunun poruçiki olub, Birinci Dünya müharibəsində – 25 (12) iyul 1915-ci il tarixdə, döyüşdə ağır yaralanıb və həmin yaradan da vəfat edib{{Sfnru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}<ref name=Q6 group=qeyd/>.
+
'''Məhəmməd bəy'''. 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda Zaman bəyin 20 yaşlı Bala bəy adlı qardaşının olduğu göstərilib{{Sfnru|Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=}}.  
  
−
Tanınmış müğənni və aktrisa, [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti]] [[Nüşabə Ələsgərli]] 2020-ci ilin əvvəllərində mediaya verdiyi müsahibəsində Zaman bəy Şeyxəlibəyovun nəslindən olduğunu iddia edib.
+
'''Mehdi bəy bəy'''. 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda 16 yaşlı şəxs kimi qeydə alınıb{{Sfn|Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=ряд: 35}}. 1866–1880-ci illərdə tərtib edilmiş “Qazıxana dəftəri”ndə onun 1 noyabr 1870-ci il tarixdə Abdulla İbrahim oğlunun qızı Əfruzla evlənməsi qeydə alınıb{{Sfn|Qazıxana dəftəri-6|2008|s=143|loc=}}. Mehdi bəy 1873–1874-cü illərdə Yelisavetpol Dairə Məhkəməsində tərcüməçi vəzifəsində çalışmışdır{{Sfnru|Кавказский календарь|1873|с=51 (on-line 323)|loc=}}{{Sfnru|Кавказский календарь|1874|с= 40 (on-line 365)|loc=}}. 11 sentyabr 1874-cü il tarixdə – 30 yaşında, uzun sürən xəstəlikdən sonra Nuxada vəfat edib{{Sfn|Qazıxana dəftəri-4|2008|s=41|loc=}}.
 +
 
 +
'''İbrahim bəy''' 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda  10 yaşlı şəxs kimi qeydə alınıb{{Sfn|Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=ряд: 35}}. 1866–1880-ci illərdə tərtib edilmiş “Qazıxana dəftəri”ndə onun 7 noyabr 1871-ci il tarixdə Mustafa bəy Hacı Şəmsəddin bəy oğlunun qızı Ballı bəyimlə evlənməsi qeydə alınıb{{Sfn|Qazıxana dəftəri-2|2008|s=138|loc=}}. 1 noyabr 1870-ci il tarixdə qardaşı Mehdi bəyin kəbin mərasimində qardaşının vəkili kimi iştirak edib{{Sfn|Qazıxana dəftəri-6|2008|s=143|loc=}}. İbrahim bəy 1874-cü ildə Zaqatala dairəsinin idarə aparatında tərcüməçi işləyirdi{{Sfnru|Кавказский календарь|1874|с= 141 (on-line 466)|loc=}}. 19 avqust 1876-cı il tarixdə – 26 yaşında, uzun sürən xəstəlikdən sonra Nuxada vəfat edib{{Sfn|Qazıxana dəftəri-3|2008|s=49|loc=}}.
 +
 
 +
'''Məhəmməd bəy''' 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda 8 yaşlı şəxs kimi qeydə alınıb{{Sfn|Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=ряд: 35}}. 23 noyabr 1871-ci il tarixdə qardaşı İbrahim bəyin kəbin mərasimində qardaşının vəkili kimi iştirak edib{{Sfn|Qazıxana dəftəri-2|2008|s=138|loc=}}.
 +
 
 +
====Həyat yoldaşı====
 +
21 mart 1869-cu il tarixdə sabiq [[Şəki xanlığı|Şəki xanı]] [[Məhəmmədhəsən xan|Məhəmmədhəsən xanın]] qızı Səkinə bəyimlə evlənib{{Sfn|Qazıxana dəftəri-5|2008|s=41|loc=}}. Lakin bu evlilik 9 ildən çox davam etməyib<ref name=Q6 group=qeyd/>.
 +
 
 +
====Övladları====
 +
1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda Zaman bəyin 4 yaşlı İsa bəy və 1 yaşlı Hacıağa bəy adlı oğullarının adları qeyd edilib.
 +
 
 +
1876-cı ildə vəfat etmiş qardaşı İbrahim bəyin adını verdiyi oğlu [[İbrahim bəy Şeyxəlibəyov]] rus ordusunun poruçiki olub, Birinci Dünya müharibəsində – 25 (12) iyul 1915-ci il tarixdə, döyüşdə ağır yaralanıb və həmin yaradan da vəfat edib{{Sfn|Qazıxana dəftəri-1|2008|s=151|loc=}}.
  
 
== Qeydlər ==
 
== Qeydlər ==
Sətir 100: Sətir 117:
 
|group=qeyd
 
|group=qeyd
 
|refs=
 
|refs=
−
<ref name=Q2>Lakin daha sonrakı rəsmi sənədlərdə Zaman bəyin atasının adı Şeyxəli kimi yox, “Hacı bəy” kimi, bir sənəddə isə “Hacı xan” {{Harvnb|Генеалогическое общество Алматы}} kimi göstərilir. Şəki əyalətinin 1824-cü il kameral siyahıyaalınmasında – bəylərin siyahısında, Hacı bəy Hacı Rəsul bəy oğlu qeydə alınıb {{Harvnbru|Камералное описание|1824|p=|loc=}} ki, bu Hacı Rəsul bəy isə çox güman ki, [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] əmisi oğlu Şeyxəlinin oğludur. Belədirsə, deməli, Zaman bəy də Hacı Çələbi xanın əmisi oğlu Hacı Şeyxəlinin nəslindəndir.</ref>
+
<ref name=Q2>Lakin daha sonrakı bəzi rəsmi sənədlərdə Zaman bəyin atasının adı Şeyxəli kimi yox, “Hacı bəy” kimi, bir sənəddə isə “Hacı xan” {{Harvnb|Генеалогическое общество Алматы}} kimi göstərilir. Şəki əyalətinin 1824-cü il kameral siyahıyaalınmasında – bəylərin siyahısında, Hacı bəy Hacı Rəsul bəy oğlu qeydə alınıb {{Harvnbru|Камералное описание|1824|p=|loc=}} ki, bu Hacı Rəsul bəy isə çox güman ki, [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] əmisi oğlu Şeyxəlinin oğludur. Belədirsə, deməli, Zaman bəy də Hacı Çələbi xanın əmisi oğlu Hacı Şeyxəlinin nəslindəndir.</ref>
 
<ref name=Q3>Rus səyyahı {{link-interwiki|az=Nikolay Prjevalski|az_mətn=Nikolay Prjevalski |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Пржевальский, Николай Михайлович}} (1839 – 1888) 1877-ci ildə Şərqi Türküstandakı Robnor gölü istiqamətində səyahətə başlayarkən ilk dəfə 13 – 16 (1 – 4) may tarixləri arasında Yaqub xanın nümayəndəsi olan Zaman bəylə qarşılaşıb {{Harvnbru|Пржевальский Н.М.|1947|p=5|loc=}}.
 
<ref name=Q3>Rus səyyahı {{link-interwiki|az=Nikolay Prjevalski|az_mətn=Nikolay Prjevalski |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Пржевальский, Николай Михайлович}} (1839 – 1888) 1877-ci ildə Şərqi Türküstandakı Robnor gölü istiqamətində səyahətə başlayarkən ilk dəfə 13 – 16 (1 – 4) may tarixləri arasında Yaqub xanın nümayəndəsi olan Zaman bəylə qarşılaşıb {{Harvnbru|Пржевальский Н.М.|1947|p=5|loc=}}.
  
Sətir 107: Sətir 124:
 
Lakin Zaman bəyin 1876-cı ildə Türkiyəyə mühacirət etməsi doğru görünmür. Çünki, o, 1875-ci ildə artıq Kaşğarda idi. Bundan başqa, Türkiyə-Rusiya müharibəsi də 1876-cı ildə başlamamışdı, 1877-ci ildə başlayıb. </ref>
 
Lakin Zaman bəyin 1876-cı ildə Türkiyəyə mühacirət etməsi doğru görünmür. Çünki, o, 1875-ci ildə artıq Kaşğarda idi. Bundan başqa, Türkiyə-Rusiya müharibəsi də 1876-cı ildə başlamamışdı, 1877-ci ildə başlayıb. </ref>
 
<ref name=Q5>Özbək və qazax dillərində ilk qəzet olan “Türkistan vilayətinin qəzeti” ({{dil-uz|{{link-interwiki|az=Turkiston viloyatining gazeti|az_mətn=“Turkiston viloyatining gazeti”|başqa_dil=uz|başqa_dildə_başlıq=Turkiston viloyatining gazeti}}}}; {{dil-kk|{{link-interwiki|az=Türkistan uəlayatının qazeti|az_mətn=“Түркістан уәлаятының газеті”|başqa_dil=kk|başqa_dildə_başlıq=Түркістан Уәлаятының Газеті}}}}) Türküstan general-qubernatorluğu dəftərxanasının rusca rəsmi “Turkestanskiye vedomosti” ({{dil-ru|«Туркестанские ведомости»}}) qəzetinə əlavə olaraq  1870 – 1882-ci illərdə Daşkənddə çap olunub. Qəzet həftədə iki dəfə qazax, iki dəfə isə özbək dilində çıxırdı. Qəzetdə əsasən rus dilindən tərcümələr dərc olunurdu. Qazax dilində məqalələri redaktor Şahmərdan İbrahimov və yanındakı ədəbi işçilər – Zaman bəy Şeyxəlibəyov, Yusup Qazıbəyov, Hasan Janışevtar hazırlayırdılar. Qazax versiyasının hazırlanmasında əsas işi bu dörd nəfər görmüşdür {{Harvnbaz|«Түркістан уалаятының газетінде»|p=122 – 123|loc=}}.</ref>
 
<ref name=Q5>Özbək və qazax dillərində ilk qəzet olan “Türkistan vilayətinin qəzeti” ({{dil-uz|{{link-interwiki|az=Turkiston viloyatining gazeti|az_mətn=“Turkiston viloyatining gazeti”|başqa_dil=uz|başqa_dildə_başlıq=Turkiston viloyatining gazeti}}}}; {{dil-kk|{{link-interwiki|az=Türkistan uəlayatının qazeti|az_mətn=“Түркістан уәлаятының газеті”|başqa_dil=kk|başqa_dildə_başlıq=Түркістан Уәлаятының Газеті}}}}) Türküstan general-qubernatorluğu dəftərxanasının rusca rəsmi “Turkestanskiye vedomosti” ({{dil-ru|«Туркестанские ведомости»}}) qəzetinə əlavə olaraq  1870 – 1882-ci illərdə Daşkənddə çap olunub. Qəzet həftədə iki dəfə qazax, iki dəfə isə özbək dilində çıxırdı. Qəzetdə əsasən rus dilindən tərcümələr dərc olunurdu. Qazax dilində məqalələri redaktor Şahmərdan İbrahimov və yanındakı ədəbi işçilər – Zaman bəy Şeyxəlibəyov, Yusup Qazıbəyov, Hasan Janışevtar hazırlayırdılar. Qazax versiyasının hazırlanmasında əsas işi bu dörd nəfər görmüşdür {{Harvnbaz|«Түркістан уалаятының газетінде»|p=122 – 123|loc=}}.</ref>
−
<ref name=Q6>
 
−
:1.) 1860-cı ildə tərtib edilmiş 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda Zaman bəyin 10 yaşlı İbrahim bəy adlı qardaşının da olduğu göstərilib.
 
−
:2.) Eyni tarixdə Nuxadan olan kornet Məhəmməd Nəbibəyov da ağır yaralanmışdır və Kiyev xəstəxanasında müalicə olunurdu {{Harvnbru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}.</ref>
 
  
 +
<ref name=Q6>13 mart 1878-ci ildə Səkinə bəyim Mirzə bəy Sultanovun oğlu Həsən xanla ailə qurub{{Harvnb|ref=Qazıxana dəftəri-5|2008|s=102|loc=}}. </ref>
 
}}
 
}}
 
}}
 
}}
Sətir 268: Sətir 283:
 
  | müəllif        = Пржевальский Н.М.  
 
  | müəllif        = Пржевальский Н.М.  
 
  | hissə          =  
 
  | hissə          =  
−
  | hissənin linki  =  
+
  | hissənin linki  = https://archive.org/download/20220114_20220114_2343
 
  | başlıq          = От Кульджи за Тянь-Шань и на Лоб-Нор
 
  | başlıq          = От Кульджи за Тянь-Шань и на Лоб-Нор
 
  | orijinal        =  
 
  | orijinal        =  
Sətir 286: Sətir 301:
 
  | doi            =  
 
  | doi            =  
 
  | tiraj          =  
 
  | tiraj          =  
−
  | archiveurl      =  
+
  | archiveurl      = https://web.archive.org/web/20220114234545/http://91.144.189.235/fulltext/Kultshi.pdf
−
  | archivedate    =
+
  | archivedate    = 14 Jan 2022
 
  | ref            = Пржевальский Н.М.  
 
  | ref            = Пржевальский Н.М.  
 
}}
 
}}
Sətir 424: Sətir 439:
 
}}
 
}}
 
# {{cite web | last =|url=https://azadaz.com/xeber/4720/veten-menim-icimdedir |title=Vətən mənim içimdədir |author=Teymurqızı T. |date=16/04/20 |website=https://azadaz.com/ |publisher=Azadaz.com |language= az|accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20201226140757/https://azadaz.com/xeber/4720/veten-menim-icimdedir |archivedate =26 Dec 2020 |ref = harv}}
 
# {{cite web | last =|url=https://azadaz.com/xeber/4720/veten-menim-icimdedir |title=Vətən mənim içimdədir |author=Teymurqızı T. |date=16/04/20 |website=https://azadaz.com/ |publisher=Azadaz.com |language= az|accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20201226140757/https://azadaz.com/xeber/4720/veten-menim-icimdedir |archivedate =26 Dec 2020 |ref = harv}}
−
}}
+
# {{QD|151|ref=Qazıxana dəftəri-1}}
 +
#: {{QD|138|ref=Qazıxana dəftəri-2}}
 +
#: {{QD|49|ref=Qazıxana dəftəri-3}}
 +
#: {{QD|41|ref=Qazıxana dəftəri-4}}
 +
#: {{QD|102|ref=Qazıxana dəftəri-5}}
 +
#: {{QD|142|ref=Qazıxana dəftəri-5}}
 +
# {{kitab3
 +
| müəllif        = Хмельницкий С.И.
 +
| hissə          =
 +
| hissənin linki  =
 +
| başlıq          = Николай Михайлович Пржевальский (1839-1888)
 +
| orijinal        =
 +
| link            = https://archive.org/download/20220115
 +
| vikimənbə      =
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşr            =
 +
| yer            = Ленинград
 +
| nəşriyyat      = Молодая гвардия
 +
| il              = 1950
 +
| cild            =
 +
| səhifə          =
 +
| sütunlar        =
 +
| səhifələr      =
 +
| seriya          =
 +
| isbn            =
 +
| doi            =
 +
| tiraj          = 50000
 +
| archiveurl      =
 +
| archivedate    =
 +
| ref            = Хмельницкий С.И.
 +
}}}}
  
−
{{Yaxşı məqalə}}
+
{{Yoxlanılmış məqalə}}  
  
 
[[ru:Шихалибеков, Заман бек]]
 
[[ru:Шихалибеков, Заман бек]]

05:32, 15 yanvar 2022 versiyası

Zaman bəy Şeyxəlibəyov (Şixəlibəyov)
Şeyxəlibəyov Zaman bəy Şeyxəli bəy oğlu
rus.: Заманбек Шихалибеков
Zaman bəy Şeyxəlibəyov (Şixəlibəyov)
Zaman bəy Şeyxəlibəyov.
Doğum tarixi 7 noyabr 1838(1838-11-07) (26 oktyabr)
Doğum yeri Nuxa, Şəki əyaləti, Flag of Russia.svg Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi 6 may 1904 (65 yaşında) (23 aprel)
Vəfat yeri Daşkənd, Türküstan ölkəsi, Flag of Russia.svg Rusiya İmperiyası
Uşaqları İsa bəy (1856–?), Hacıağa bəy (1859–?) İbrahim bəy (?–1915)
Mükafatları RUS Imperial Order of Saint George ribbon.svg

Zaman bəy Şeyxəlibəyov (1838–1904) — tərcüməçi, diplomat və dövlət xadimi. Müxtəlif illərdə dörd dövlətə xidmət etmişdir. 1877-ci ilin ikinci yarsından sonra Rusiya İmperiyasında – Türküstan general-qubernatorun dəftərxanasında, tərcüməçi vəzifəsində çalışmışdır. Rusiya İmperiyasının müxtəlif mülki məmur rütbələrini daşımış, o cümlədən, həyatının son illərində dövlət müşaviri(ru) (rus.: статский советник) rütbəsinə malik olmuşdur[1], hansı ki bu general-mayor və polkovnik hərbi rütbələri arasındakı hərbi rütbəyə uyğun idi.

Rusiyanın Şərq tarixçiləri Zaman bəyin özü haqqında, onun səyahətlərdə və diplomatik danışıqlarda ruslara köməyi haqqında kifayət qədər məlumatlıdırlar[2]. O cümlədən, məşhur rus səyyahı və coğrafiyaşünası Nikolay Prijevalskiy Şərqi Türküstana etdiyi səyahətlərinin birində qarşılaşdığı Zaman bəydən öz gündəliyində dəfələrlə bəhs etmiş, həmçinin, geri dönərkən Zaman bəyə səmimi təşəkkür məktubu yazdığını da gündəliyində qeyd etmiş və səyahətinin uğurla başa çatmasında Zaman bəyin xüsusi rolunu vurğulamışdır[3].

Haqqında məlumatlar

7 noyabr (26 oktyabr) 1838-ci il tarixdə Nuxada (indiki Şəki) anadan olub[4].

Fəaliyyəti

1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda adı 35-ci sırada – 22 yaşlı quberniya katibi(ru) mülki məmur rütbəsini daşıyan şəxs kimi, qeyd edilib[5][qeyd 1].

1860 – 1867-ci illərdə Nuxa qəza məhkəməsində katib[6][7][8][9][10][11],

1868 – 1872-ci illərdə Yelisavetpol Dairə Məhkəməsinin Nuxa barışdırıcı şöbəsində məhkəmə icraçısı (rus.: судебный пристав) vəzifəsində çalışıb[12][13][14][15].

1872-cı ildən sonra xeyli qafqazlının içərisində Türkiyəyə mühacirət edib[qeyd 2].

1873 – 1875-ci illər arasında Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Şərqi Türküstana göndərilən rəsmi nümayəndələr arasında olmuş, 1875-ci ildə Kaşğara yetişmiş Osmanlı hərbi yardımını bütün yol boyu – İstanbuldan Kaşğaradək, müşayiət etmişdir[16].

1876-cı ilin dekabr ayı üçün Zaman bəyin adı Çindən müstəqilliyini elan etmiş Yeddişəhər (Kaşğar) dövlətinin əmiri Yaqub xanın(ru) etibarlı nümayəndəsi olaraq – “Zaman xan əfəndi” kimi çəkilir[17][qeyd 3].

1877-ci ilin ikinci yarısında Yaqub xanın öldürülməsindən və Yeddişəhər dövlətinin Çin tərəfindən tam işğal edilməsindən sonra Daşkəndə gedib.

1877 – 1900-cu illərdə Daşkənddə – Türküstan general-qubernatorunun dəftərxanasında əvvəl tərcüməçi[18], sonra baş tərcüməçi[19] vəzifəsində çalışıb.

1877 – 1878-ci illərdə Rusiya İmperiyasının Əfqanıstandakı diplomatik heyətində yer alıb[20].

1878 – 1882-ci illərdə “Türkistan vilayətinin qəzeti”nin ədəbi əməkdaşı olub[21][qeyd 4].

Sağdan birinci Zaman bəy, mərkəzdə Buxara xanı.
Sağdan birinci Zaman bəy, mərkəzdə Buxara xanı, 1896-cı il, Moskva.

1892-сi ildə Rusiya imperatoru III Aleksandrın(ru) (h.o. 1881 – 1894) dəvəti ilə Peterburqa səfər edən və sonra isə öz ölkəsinə geri dönən Buxara xanı Seyid Əbdüləhəd xanı(ru) (h.o. 1885 – 1910) bütün yol boyu müşayiət etmiş şəxslərdən biri olub (Seyid Əbdüləhəd xan geri dönərkən – 19 fevral 1893-cü il tarixdə, Bakıdan keçmiş, gecələmək üçün Bakıda Zaman bəyin həmyerlisi olan Həsən bəy Nəbibəyovun evinə düşmüşdür[22]).

1900-cü ilin iyun ayında Minvoda bir aylıq istirahətə getmiş Buxara xanı Seyid Əbdüləhəd xanı bütün istirahəti boyu müşayiət edib[23].

1900-cü il noyabr ayının 18-də (5-də) öz xahişi ilə Türküstan general-qubernator dəftərxanasının baş tərcüməçisi vəzifəsindən azad olunub[19].

Mülki rütbələri

1860-ci ildə quberniya katibi(ru)[6],

1863-cü ildə kollej katibi(ru)[8],

1867-ci ildə titulyar müşaviri(ru)[11],

1897-сi ildə kollej müşaviri(ru) mülki məmur rütbəsinə malik olub[24].

Daha sonra isə ona dövlət müşaviri mülki məmur rütbəsi verilib[1].

Təltif və mükafatları

  • 4-cü dərəcəli Georgiyev xaçı;
  • Tunisin “Şöhrət” ordeni (1897)[25].

Həmçinin, 1897-ci ildə İranın 2-ci dərəcəli “Şiri-Xurşid” ordeni ilə təltif edilməsi üçün isə Rusiya tərəfindən diplomatik təqdimat verilib[24].

Görünüşü

Nikolay Prijevalskiy Zaman bəyi belə təsvir edir: “Görünüşünə görə kök, orta boylu, qaraşın, iri burunlu; təxminən 40 yaşında[26].

Vəfatı

6 may (23 aprel) 1904-cü il tarixdə – 65 yaşında, Daşkənddə vəfat edib[4].

Ailəsi

1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nın bir səhifəsi.

Atası

1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda atası praporşik Şeyxəli bəy Hacı bəy oğlu vəfat etmiş şəxs kimi qeyd edilsə də[27], 1866–1880-ci illərdə tərtib edilmiş “Qazıxana dəftəri”ndə onun 1869-cu ilin mart ayının 21-i tarixdə sağ olması və həmin vaxt oğlu Zaman bəyin kəbini kəsilərkən oğlunun vəkili olması göstərilib[28].

Qardaşları

Məhəmməd bəy. 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda Zaman bəyin 20 yaşlı Bala bəy adlı qardaşının olduğu göstərilib[5].

Mehdi bəy bəy. 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda 16 yaşlı şəxs kimi qeydə alınıb[27]. 1866–1880-ci illərdə tərtib edilmiş “Qazıxana dəftəri”ndə onun 1 noyabr 1870-ci il tarixdə Abdulla İbrahim oğlunun qızı Əfruzla evlənməsi qeydə alınıb[29]. Mehdi bəy 1873–1874-cü illərdə Yelisavetpol Dairə Məhkəməsində tərcüməçi vəzifəsində çalışmışdır[30][31]. 11 sentyabr 1874-cü il tarixdə – 30 yaşında, uzun sürən xəstəlikdən sonra Nuxada vəfat edib[32].

İbrahim bəy 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda 10 yaşlı şəxs kimi qeydə alınıb[27]. 1866–1880-ci illərdə tərtib edilmiş “Qazıxana dəftəri”ndə onun 7 noyabr 1871-ci il tarixdə Mustafa bəy Hacı Şəmsəddin bəy oğlunun qızı Ballı bəyimlə evlənməsi qeydə alınıb[33]. 1 noyabr 1870-ci il tarixdə qardaşı Mehdi bəyin kəbin mərasimində qardaşının vəkili kimi iştirak edib[29]. İbrahim bəy 1874-cü ildə Zaqatala dairəsinin idarə aparatında tərcüməçi işləyirdi[34]. 19 avqust 1876-cı il tarixdə – 26 yaşında, uzun sürən xəstəlikdən sonra Nuxada vəfat edib[35].

Məhəmməd bəy 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda 8 yaşlı şəxs kimi qeydə alınıb[27]. 23 noyabr 1871-ci il tarixdə qardaşı İbrahim bəyin kəbin mərasimində qardaşının vəkili kimi iştirak edib[33].

Həyat yoldaşı

21 mart 1869-cu il tarixdə sabiq Şəki xanı Məhəmmədhəsən xanın qızı Səkinə bəyimlə evlənib[36]. Lakin bu evlilik 9 ildən çox davam etməyib[qeyd 5].

Övladları

1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda Zaman bəyin 4 yaşlı İsa bəy və 1 yaşlı Hacıağa bəy adlı oğullarının adları qeyd edilib.

1876-cı ildə vəfat etmiş qardaşı İbrahim bəyin adını verdiyi oğlu İbrahim bəy Şeyxəlibəyov rus ordusunun poruçiki olub, Birinci Dünya müharibəsində – 25 (12) iyul 1915-ci il tarixdə, döyüşdə ağır yaralanıb və həmin yaradan da vəfat edib[28].

Qeydlər

  1. ↑ Lakin daha sonrakı bəzi rəsmi sənədlərdə Zaman bəyin atasının adı Şeyxəli kimi yox, “Hacı bəy” kimi, bir sənəddə isə “Hacı xan” (Генеалогическое общество Алматы,) kimi göstərilir. Şəki əyalətinin 1824-cü il kameral siyahıyaalınmasında – bəylərin siyahısında, Hacı bəy Hacı Rəsul bəy oğlu qeydə alınıb (Камералное описание, 1824) ki, bu Hacı Rəsul bəy isə çox güman ki, Hacı Çələbi xanın əmisi oğlu Şeyxəlinin oğludur. Belədirsə, deməli, Zaman bəy də Hacı Çələbi xanın əmisi oğlu Hacı Şeyxəlinin nəslindəndir.
  2. ↑ Q.P.Fyodorov yazır ki,
    " Уроженец Нухи, Заманбек во время турецкой войны 1876 года, будучи совсем юным, эмигрировал в числе очень многих кавказцев в Турцию. Возвратиться обратно он боялся, ожидая репрессий русских властей, и остался в Константинополе со своими братьями... Султан... в числе четырех-пяти человек, отправленных в Кашгар, был и Заманбек (Фёдоров Г.П. (XXI), 2013, с. 874). "

    Lakin Zaman bəyin 1876-cı ildə Türkiyəyə mühacirət etməsi doğru görünmür. Çünki, o, 1875-ci ildə artıq Kaşğarda idi. Bundan başqa, Türkiyə-Rusiya müharibəsi də 1876-cı ildə başlamamışdı, 1877-ci ildə başlayıb.

  3. ↑ Rus səyyahı Nikolay Prjevalski(ru) (1839 – 1888) 1877-ci ildə Şərqi Türküstandakı Robnor gölü istiqamətində səyahətə başlayarkən ilk dəfə 13 – 16 (1 – 4) may tarixləri arasında Yaqub xanın nümayəndəsi olan Zaman bəylə qarşılaşıb (Пржевальский Н.М., 1947, с. 5). Zəkəriyyə Əlizadənin məqaləsində isə göstərilir ki, 8 iyun 1872-ci il tarixdə Zaman bəy Yeddişəhər dövləti ilə Rusiya İmperiyası arasında bağlanmış 5 bəndlik ticarət sazişinin hazırlanmasında və ruslarla danışıqlarda iştirak etmişdir (Əlizadə Z., 7 iyun 2014, s. 24 – 25). Əgər 1872-ci il tarixi doğrudursa, onda, deməli, Zaman bəy 1872-ci ilədək Türküyədən Kaşğara gəlib? Ola bilər ki, söhbət 1872-ci ildən yox, əslində 1877-ci ilin əvvəllərindən gedir. Belə ki, 1876-cı ilin sonu, 1877-ci ilin əvvəllərində Rusiya İmperiyası ilə Yeddişəhər dövləti arasında danışıqlar aparılmış, Zaman bəy də danışıqlarda Yeddişəhər dövlətini təmsil etmişdir (Куропаткин А.Н., 1879, с. 10 – 13).
  4. ↑ Özbək və qazax dillərində ilk qəzet olan “Türkistan vilayətinin qəzeti” (özb.: “Turkiston viloyatining gazeti”(uz); qaz.: “Түркістан уәлаятының газеті”(kk)) Türküstan general-qubernatorluğu dəftərxanasının rusca rəsmi “Turkestanskiye vedomosti” (rus.: «Туркестанские ведомости») qəzetinə əlavə olaraq 1870 – 1882-ci illərdə Daşkənddə çap olunub. Qəzet həftədə iki dəfə qazax, iki dəfə isə özbək dilində çıxırdı. Qəzetdə əsasən rus dilindən tərcümələr dərc olunurdu. Qazax dilində məqalələri redaktor Şahmərdan İbrahimov və yanındakı ədəbi işçilər – Zaman bəy Şeyxəlibəyov, Yusup Qazıbəyov, Hasan Janışevtar hazırlayırdılar. Qazax versiyasının hazırlanmasında əsas işi bu dörd nəfər görmüşdür («Түркістан уалаятының газетінде»,, s. 122 – 123).
  5. ↑ 13 mart 1878-ci ildə Səkinə bəyim Mirzə bəy Sultanovun oğlu Həsən xanla ailə qurub(2008,).

İstinadlar

  1. ↑ 1,0 1,1 Генеалогическое общество Алматы.
  2. ↑ Пржевальский Н.М., 1947, с. 138 (прм. 18).
  3. ↑ Пржевальский Н.М., 1947, с. 139 (прм. 18).
  4. ↑ 4,0 4,1 Tahirzade A., 2016, Aralıq.
  5. ↑ 5,0 5,1 Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи, 1860.
  6. ↑ 6,0 6,1 Кавказский календарь, 1860, Отд. V, с. 21. Sitat səhvi: Xətalı <ref> etiketi; "_76e700786e46fc7b" adı bir neçə dəfə müxtəlif məzmunla verilib
  7. ↑ Кавказский календарь, 1861, с. 347.
  8. ↑ 8,0 8,1 Кавказский календарь, 1863, с. 319.
  9. ↑ Кавказский календарь, 1864, с. 24 (on-line 340).
  10. ↑ Кавказский календарь, 1865, с. 27 (on-line 414).
  11. ↑ 11,0 11,1 Кавказский календарь, 1866, с. 29 (on-line 491).
  12. ↑ Кавказский календарь, 1868, с. 36 (ol-line 514).
  13. ↑ Кавказский календарь, 1869, с. 40 (on-line 536).
  14. ↑ Кавказский календарь, 1871, с. 51 (on-line 523).
  15. ↑ Кавказский календарь, 1872, с. 52 (on-line 523).
  16. ↑ Əlizadə Z., 7 iyun 2014.
  17. ↑ Куропаткин А.Н., 1879, с. 7.
  18. ↑ Фёдоров Г.П. (XXI), 2013, с. 875.
  19. ↑ 19,0 19,1 Офицеры РИА, 1900.
  20. ↑ Пржевальский Н.М., 1947, с. 138.
  21. ↑ Assanova B.S., 2018, с. 10.
  22. ↑ Наш Баку.
  23. ↑ Абдирашидов Д., 2011, с. 121.
  24. ↑ 24,0 24,1 Россия и Палестина, 2018, с. 200.
  25. ↑ Абдирашидов Д., 2011, с. 105.
  26. ↑ Хмельницкий С.И., 1950, с. 194.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи, 1860, ряд: 35.
  28. ↑ 28,0 28,1 Qazıxana dəftəri-1, 2008, s. 151.
  29. ↑ 29,0 29,1 Qazıxana dəftəri-6, 2008, s. 143.
  30. ↑ Кавказский календарь, 1873, с. 51 (on-line 323).
  31. ↑ Кавказский календарь, 1874, с. 40 (on-line 365).
  32. ↑ Qazıxana dəftəri-4, 2008, s. 41.
  33. ↑ 33,0 33,1 Qazıxana dəftəri-2, 2008, s. 138.
  34. ↑ Кавказский календарь, 1874, с. 141 (on-line 466).
  35. ↑ Qazıxana dəftəri-3, 2008, s. 49.
  36. ↑ Qazıxana dəftəri-5, 2008, s. 41.

Ədəbiyyat

  1. Генеалогическое общество Алматы. "Служащие (чиновники) Семиреченской области". https://genealogiya.kz/ (русский). Генеалогическое общество Алматы. 20 Oct 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  2. Tahirzade A. Sultan Abdulaziz'in Doğu Türkistan-Kaşğar Hanliği'na gönderdigi subay (türk.) // Türkçe Tarih : dergi. — 2016, Aralıq. — № 2.
  3. Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı = Список беков и чиновников мусульманского вероисповедения гор. Нухи. — Azərbaycan Respublikası Dövlət Tarix arxivi, fond 10, op. 1, s/v 79, 1860.
  4. Составленоно капитаном Харченновым и поручиком Скоржинским Камералное описание жителей города Нухи и Шекинской провинции. — Dövlət Tarix Arxivi, fond 24; Опис №1, № 162,, 1824.
  5. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1861 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1860. — С. 21 (Отд. V). Архивировано 13 Mar 2017 - 3 Dec 2019.
  6. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1862 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1861. — С. 347. Архивировано 13 Mar 2017 - 3 Dec 2019.
  7. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1864 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1863. — С. 319. Архивировано 13 Mar 2017 - 3 Dec 2019.
  8. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1865 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1864. — С. 24 (on-line 340). Архивировано 7 Nov 2016 - 20 Oct 2020.
  9. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1866 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1865. — С. 27 (on-line 414). Архивировано 4 Mar 2016 - 3 Dec 2019.
  10. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1867 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1866. — С. 29 (on-line 491). Архивировано 8 Oct 2016 - 3 Dec 2019.
  11. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1869 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1868. — С. 36 (on-line514). Архивировано 7 Nov 2016 - 3 Dec 2019.
  12. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1870 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1869. — С. 40 (on-line 536). Архивировано 7 Nov 2016 - 16 Nov 2020.
  13. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1872 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1871. — С. 51 (on-line 523). Архивировано 7 Nov 2016 - 27 Jun 2020.
  14. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1873 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1872. — С. 52 (on-line 523). Архивировано 7 Nov 2016 - 3 Dec 2019.
  15. Фёдоров Г.П. (XXI) (2013). "Моя служба в Туркестанском крае (1870 – 1910 года)/Часть двадцать первая". https://mytashkent.uz/ (русский). mytashkent.uz. 13 Sep 2016 – 23 Oct 2020 tarixində arxivləşdirilib. (#redundant_parameters)
  16. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1874 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1873. — С. 51 (on-line 323). Архивировано 7 Nov 2016 - 14 Jan 2021.
  17. Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1875 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1874. — С. 40 (on-line 365). Архивировано 7 Nov 2016 - 3 Dec 2019.
    Переход к указанной странице // Кавказский календарь на 1875 год. — Тф.: Тип. Гл. управ. намес. кавказского, 1874. — С. 141 (on-line 466). Архивировано 7 Nov 2016 - 3 Dec 2019.
  18. Əlizadə Z. Prjevalskinin borclu olduğu şəkili – Zaman bəy Şıxəlibəyov (azərb.) // 525-ci qəzet : qəzet. — 7 iyun 2014. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 28 dekabr 2020.
  19. Куропаткин А.Н. Кашгария. Историко-географический очерк страны, ее военные силы, промышленность и торговля. — 1879 Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 17 May 2017 - 6 Aug 2020.
  20. Пржевальский Н.М. От Кульджи за Тянь-Шань и на Лоб-Нор / под ред. и со вступительной статьей Э.М. Мурзаева. — Москва: ОГИЗ Государственное издательство географической литературы, 1947. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 14 yanvar 2022.
  21. Офицеры РИА (1900). "Высочайшие приказы, текстовая версия, 1900, ноябрь". https://www.ria1914.info/ (русский). Офицеры русской императорской армии. 21 Apr 2019 - 30 Dec 2019 tarixində arxivləşdirilib.
  22. Assanova B.S. Қазақ мерзімді баспасөзінің қалыптасуы мен дамуының мерзімді басылымдардың рөлі (kaz) // Хабаршы Вестник Bulletin («tарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар» сериясы) / Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті. — Алматы, 2018. — № 2 (57). — Səh. 10. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 31 dekabr 2020.
  23. «Түркістан уалаятының газетінде» публицистиканың қалыптасуы // Қазақ публицистикасының баспасөз бетінде қалыптасуы. — Səh.: 122 – 123. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 20 Apr 2020 - 20 Jun 2020.
  24. Наш Баку. "Визиты эмира бухарского Сеид Абдул-Ахат Бухадур-хана в Баку (1892, 1893г.г.)". https://www.ourbaku.com/ (русский). 21 Oct 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  25. Абдирашидов Д. Аннотированная библиография туркестанских материалов в газете «Таржумāн» (1883 – 1917) // CERS : jurnal. — 2011. — № 5. — ISBN 978-4-904039-29-08. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 31 dekabr 2020.
  26. Россия и Палестина: научные и культурные связы. — Сант-Петербург, 2018. — ISBN 978-5-336-00236-2. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 1 noyabr 2019.
  27. Сведения об убитых и раненых в ПМВ офицерах... (rus.) // Русское слово : газета. — 12 июль 1915. Arxivləşdirilib; arxivləşdirmə tarixi: 23 May 2019 - 6 Jun 2020.
  28. Teymurqızı T. (16/04/20). "Vətən mənim içimdədir". https://azadaz.com/ (azərb.). Azadaz.com. 26 Dec 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  29. Nuxəvi Ə. İstinad edilən səhifə // Qazıxana dəftəri / Kamandar Şərifov. — Bakı: Nurlan, 2008. — Səhifələrin sayı:  161. — Səh.: 151. — 200 nüsx.
    Nuxəvi Ə. İstinad edilən səhifə // Qazıxana dəftəri / Kamandar Şərifov. — Bakı: Nurlan, 2008. — Səhifələrin sayı:  161. — Səh.: 138. — 200 nüsx.
    Nuxəvi Ə. İstinad edilən səhifə // Qazıxana dəftəri / Kamandar Şərifov. — Bakı: Nurlan, 2008. — Səhifələrin sayı:  161. — Səh.: 49. — 200 nüsx.
    Nuxəvi Ə. İstinad edilən səhifə // Qazıxana dəftəri / Kamandar Şərifov. — Bakı: Nurlan, 2008. — Səhifələrin sayı:  161. — Səh.: 41. — 200 nüsx.
    Nuxəvi Ə. İstinad edilən səhifə // Qazıxana dəftəri / Kamandar Şərifov. — Bakı: Nurlan, 2008. — Səhifələrin sayı:  161. — Səh.: 102. — 200 nüsx.
    Nuxəvi Ə. İstinad edilən səhifə // Qazıxana dəftəri / Kamandar Şərifov. — Bakı: Nurlan, 2008. — Səhifələrin sayı:  161. — Səh.: 142. — 200 nüsx.
  30. Хмельницкий С.И. Николай Михайлович Пржевальский (1839-1888). — Ленинград: Молодая гвардия, 1950. — 50.000 nüsx.
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/index.php?title=Zaman_bəy_Şeyxəlibəyov&oldid=34872"