Əbdülqaffar

Əbdülqaffar
Şəki xanları, yaxud xanzadələri (şərti), - Şəki xan sarayında firiz (divar rəfi - irəf) üzərində miniatür.
Şəki hökmdarı - 1447/1448 — + 1468/1469

Əbdülqaffar – Orta əsr mənbələrində 1468/1469 il üçün adı çəkilən Şəki hökmdarı; adı tarixi mənbələrdə ilk dəfə 1447/1448-ci (Hicri 851) ilin hadisələri barədə bəhsdə - Əbubəkr Tehraninin Kitabi “Diyarbəkriyyə”sində çəkilmişdir; bu mənbədə o, “Əbdülqaffar Şəkki” adı ilə təqdim edilir və qeyd olunur ki Amid^(tr) şəhəri ətrafında ağqoyunlularla qaraqoyunlular arasında baş vermiş döyüşlərdə ikincilərin tərəfində vuruşmuş, atdan salınmış və son nəhayətdə Mahmud bəy Ağqoyunlunun oğlu Lələ Hüseyn bəy tərəfindən əsir götürülmüşdür.

Tarixi mənbələrdə adı növbəti və sonuncu dəfə isə Teymuri Əbu Səidin 1468 – 1469-cu illərin qışında Ağqoyunlular üzərinə hücumu ilə əlaqədar hadisələrin bəhsində xatırlanır. Qeyd olunur ki,

... Sultan (Əbu Səid) istədi ki Şirvan şirvanşahı Fərrux Yasarı da öz tərəfinə çəksin və o, (Fərrux Yasar), cığataylara ərzaq, sursat və digər cəhətlərdən kömək göstərsin, ağqoyunlulardan uzaqlaşıb üz çevirsin və bu da onların (Ağqoyunluların) vəziyyətini çətinləşdirsin. Buna görə elçi göndərib şirvanşahdan qızını istədi. Həmçinin Əbdülqaffarın və qaramanlı əmirlərinin yanına qiymətli kəmərlər və qiymətli xələtlərlə elçi göndərdi və onları [müttəfiqliyə] çağırdı. Buna görə Əbdülqaffar Şəki və Qaramanlı əmirləri Sahibqranın (Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsənin) məhəbbətindən məhrum oldular.

Şəki hökmdarı Əbdülqaffar və Şirvanşah Fərrux Yasar (1465 — 1500) – hər ikisi Əbu Səidə çoxlu taxıl göndərdilər. Lakin sonra Fərrux Yasar Əbu Səidə ərzaq göndərməyi birdən-birə dayandırdı. Bu səbəbdən də Əbu Səid uğursuzluğa dükar oldu, ordusu dağıldı, özü əsir düşdü və öldürüldü. Şəki hökmdarı Əbdülqaffar isə yəqin ki, Şirvanşah Fərrux Yasardan fərqli olaraq Əbu Səidlə müttəfiqliyi axıra qədər davam etdirmişdir. Belə ki, Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsən Əbu Səid üzərində qələbədən az sonra – 1470-ci ildə, Sufi Xəlil Mosullunun oğlu Cəmşid 7 min süvari ilə

...Şəki diyarına basqın edib istila bayrağını yüksəltdi.

“Kitabi-Diyarbəkriyyə”də 1468/1469-cu ildə (Hicri 873) Ağqoyunluların 7 min süvari ilə Şəkini ələ keçirmələri qeyd olunsa da, həmin vaxt Şəkidə kimin hakimiyyətdə olması barədə məlumat verilmir.

“Kitabi-Diyarbəkriyyə”nin 1998-ci il Bakı nəşrində əlavə olaraq izahat verilib ki,

Əbdülqaffar - Şəkinin, Qaramanlı əmirləri isə Bərdənin nisbətən, müstəqil hakimləri idi.