14.470
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Hacı Çələbi xan – Hacı Şəmsəddin bəy məscidi (redaktə)
19:39, 19 mart 2020 versiyası
, 19:39, 19 mart 2020Səhifəni 'Kateqoriya: H{{Görməli yerlər |status = Məscid |azərbaycan dilində adı = Hacı Çələbi xan – Hacı...' ilə yarat
[[Kateqoriya: H]]{{Görməli yerlər
|status = Məscid
|azərbaycan dilində adı = Hacı Çələbi xan – Hacı Şəmsəddin bəy məscidi
|orijinal adı =
|şəkil = Gilehli_minaresi.jpg
|şəkil_izah = Giləhli məscidinin minarəsi
|ölkə = Azərbaycan
|cədvəldə ölkə =
|Ölkə2 =
|Şəhər = [[Şəki]]
|Yerləşdiyi yerin adı = Giləhli məhəlləsi
|bayrağın miqyası =
|lat_deg =41.203353|lat_min = |lat_sec = |lat_dir =N
|lon_deg =47.204012 |lon_min = |lon_sec = |lon_dir = E
|region = Şəki
|cədvəldə region = Şimal-Qərb
|rayon = Şəki
|cədvəldə rayon = Şəki rayonu
|Aidiyyatı = [[Yuxarı Baş]]
|memar =
|tikintinin başlanması = 1749
|tikintinin qurtarması = 1805
|sifarişçi = [[Hacı Çələbi xan]]
|sifarişçi-2 = [[Hacı Şəmsəddin bəy]]
|üslubu =
|vəziyyəti =
|qeydlər =
}}
'''Hacı Çələbi xan – Hacı Şəmsəddin bəy məscidi''' — 1749-cu ildə Şəki xanı [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] Nuxa şəhərində tikdirdiyi, 1805-ci ildə isə onun nəslindən olan Hacı Şəmsəddin bəyin bərpa etdirdiyi məscid. Hal-hazırda yerləşdiyi məhəllənin adına uyğun olaraq '''Giləhli məscidi''', yaxud '''Güləhli məscidi''' adlanmaqdadır.
==Tarixi==
Hacı Şəmsəddin bəy bərpa zamanı məscidin kitabəsində göstərib ki, bu məscidi köhnə bir məscidin yerində inşa etdirib<ref>[https://books.google.az/books?hl=ru&id=Tjc2AAAAMAAJ&dq=%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8+%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%B4%D0%B8%D0%BD+%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%B0&focus=searchwithinvolume&q=%D0%93%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BA-%D0%BC%D0%B5%D1%87%D0%B5%D0%B3%D1%8C М. С. Нейматова. Корпус епиграфических памâтников Азербайджана, Том 2. «Элм», 1 янв. 1991 г.]</ref></blockquote>. XX əsrin əvvəllərində məscidin yaxınlığından tapılmış daş kitabədən isə aydınlaşır ki, bu məscid 1749-cu ildə [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] tikdirdiyi məscidin yerində inşa edilib.
[[Şəkil:Hacı Çələbi xan (Məscidin kitabəsi).jpg|300px|left|thumb|'''Hacı Çələbi xanın 1749-cu ildə Nuxada tikdirdiyi məscidin kitabəsi'''<ref>Kitabə 20-ci əsrin əvvəllərində Gilək məscidinin yaxınlığında, torpaq altından tapılmış və həmin məscidin yaxınlığında bulağın üstünə pərçim edilmişdir. 1936-cı ildə Əjdər Ələsgərzadə ({{{dil-ru|А.А.Алескерзаде}}}) onu görmüş və foto-şəklini çəkdirmişdir və daha sonra bu kitabə barədə elmi xəbər yaymışdır (Изв.АзФАН.№1.1943, с.67). Sonralar da həmin xəbər və fotoşəkil bir neçə dəfə elmi nəşrlərdə dərc olunub. Burada isə Meşədixanım Nemətin 2001-ci ildə nəşr olunmuş kitabına istinad edilir (М.С.Неймат. Корпус эпиграфических памятников Aзербайджана, т.2, 295, Баку, 2001). Onu da əlavə edək ki kitabənin sonrakı taleyi məlum deyil və hal-hazırda itmiş hesab oluna bilər; belə ki o 1936-cı ildəki yerində deyil və hansısa muzeydə saxlanılması da qeyri-məlumdur.
</ref>: ''"Bu şərəfli məscidi '''Hacı Çələpi sultan ibn Qurban''', Şəki hakimi, Şirvan əmiri, 1162-ci il Allahın mübarək ramazan ayı tarixində tikdirdi"''<ref>Hicri 1162-ci ilin ramazan ayının 1-i miladi 1749-cu ilin 15 avqustuna təsadüf edir.</ref>]]
Vaxtilə, məscidin qarşısında qəbiristanlıq da olmuşdu. Lakin Qurcana çayı həmin qəbiristanlığı tamamilə yuyub yox edib. Həmin qəbiristanlıqda mövcud olmuş bəzi baş daşıları hal-hazırda muzeylərdə saxlanılmaqdadır. Məscidi bərpa etdirmiş Hacı Şəmsəddin bəyin özünün baş daşı isə Şəki Tarix Diyarşünaslıq muzeyində saxlanılır. Hacı Şəmsəddin bəy 1815-ci ildə vəfat etmiş və bu məscidin qarşısındakı qəbiristanlıqda dəfn edilmişdi.
XX əsrin 30-cu illərində isə evləri qəzalı vəziyətə düşmüş bir ailə hökumət tərəfindən daimi yaşamaq üçün bu məscidə yerləşdirilmiş və bununla da məscid binasının təyinatı dəyişdirilmişdir. Amma məscidin minarəsi tarixi abidə kimi qorunub saxlanılıb və hal-hazırda normal vəziyyətdədir.
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
|status = Məscid
|azərbaycan dilində adı = Hacı Çələbi xan – Hacı Şəmsəddin bəy məscidi
|orijinal adı =
|şəkil = Gilehli_minaresi.jpg
|şəkil_izah = Giləhli məscidinin minarəsi
|ölkə = Azərbaycan
|cədvəldə ölkə =
|Ölkə2 =
|Şəhər = [[Şəki]]
|Yerləşdiyi yerin adı = Giləhli məhəlləsi
|bayrağın miqyası =
|lat_deg =41.203353|lat_min = |lat_sec = |lat_dir =N
|lon_deg =47.204012 |lon_min = |lon_sec = |lon_dir = E
|region = Şəki
|cədvəldə region = Şimal-Qərb
|rayon = Şəki
|cədvəldə rayon = Şəki rayonu
|Aidiyyatı = [[Yuxarı Baş]]
|memar =
|tikintinin başlanması = 1749
|tikintinin qurtarması = 1805
|sifarişçi = [[Hacı Çələbi xan]]
|sifarişçi-2 = [[Hacı Şəmsəddin bəy]]
|üslubu =
|vəziyyəti =
|qeydlər =
}}
'''Hacı Çələbi xan – Hacı Şəmsəddin bəy məscidi''' — 1749-cu ildə Şəki xanı [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] Nuxa şəhərində tikdirdiyi, 1805-ci ildə isə onun nəslindən olan Hacı Şəmsəddin bəyin bərpa etdirdiyi məscid. Hal-hazırda yerləşdiyi məhəllənin adına uyğun olaraq '''Giləhli məscidi''', yaxud '''Güləhli məscidi''' adlanmaqdadır.
==Tarixi==
Hacı Şəmsəddin bəy bərpa zamanı məscidin kitabəsində göstərib ki, bu məscidi köhnə bir məscidin yerində inşa etdirib<ref>[https://books.google.az/books?hl=ru&id=Tjc2AAAAMAAJ&dq=%D0%93%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8+%D0%A8%D0%B0%D0%BC%D1%81%D0%B0%D0%B4%D0%B4%D0%B8%D0%BD+%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%B0&focus=searchwithinvolume&q=%D0%93%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BA-%D0%BC%D0%B5%D1%87%D0%B5%D0%B3%D1%8C М. С. Нейматова. Корпус епиграфических памâтников Азербайджана, Том 2. «Элм», 1 янв. 1991 г.]</ref></blockquote>. XX əsrin əvvəllərində məscidin yaxınlığından tapılmış daş kitabədən isə aydınlaşır ki, bu məscid 1749-cu ildə [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] tikdirdiyi məscidin yerində inşa edilib.
[[Şəkil:Hacı Çələbi xan (Məscidin kitabəsi).jpg|300px|left|thumb|'''Hacı Çələbi xanın 1749-cu ildə Nuxada tikdirdiyi məscidin kitabəsi'''<ref>Kitabə 20-ci əsrin əvvəllərində Gilək məscidinin yaxınlığında, torpaq altından tapılmış və həmin məscidin yaxınlığında bulağın üstünə pərçim edilmişdir. 1936-cı ildə Əjdər Ələsgərzadə ({{{dil-ru|А.А.Алескерзаде}}}) onu görmüş və foto-şəklini çəkdirmişdir və daha sonra bu kitabə barədə elmi xəbər yaymışdır (Изв.АзФАН.№1.1943, с.67). Sonralar da həmin xəbər və fotoşəkil bir neçə dəfə elmi nəşrlərdə dərc olunub. Burada isə Meşədixanım Nemətin 2001-ci ildə nəşr olunmuş kitabına istinad edilir (М.С.Неймат. Корпус эпиграфических памятников Aзербайджана, т.2, 295, Баку, 2001). Onu da əlavə edək ki kitabənin sonrakı taleyi məlum deyil və hal-hazırda itmiş hesab oluna bilər; belə ki o 1936-cı ildəki yerində deyil və hansısa muzeydə saxlanılması da qeyri-məlumdur.
</ref>: ''"Bu şərəfli məscidi '''Hacı Çələpi sultan ibn Qurban''', Şəki hakimi, Şirvan əmiri, 1162-ci il Allahın mübarək ramazan ayı tarixində tikdirdi"''<ref>Hicri 1162-ci ilin ramazan ayının 1-i miladi 1749-cu ilin 15 avqustuna təsadüf edir.</ref>]]
Vaxtilə, məscidin qarşısında qəbiristanlıq da olmuşdu. Lakin Qurcana çayı həmin qəbiristanlığı tamamilə yuyub yox edib. Həmin qəbiristanlıqda mövcud olmuş bəzi baş daşıları hal-hazırda muzeylərdə saxlanılmaqdadır. Məscidi bərpa etdirmiş Hacı Şəmsəddin bəyin özünün baş daşı isə Şəki Tarix Diyarşünaslıq muzeyində saxlanılır. Hacı Şəmsəddin bəy 1815-ci ildə vəfat etmiş və bu məscidin qarşısındakı qəbiristanlıqda dəfn edilmişdi.
XX əsrin 30-cu illərində isə evləri qəzalı vəziyətə düşmüş bir ailə hökumət tərəfindən daimi yaşamaq üçün bu məscidə yerləşdirilmiş və bununla da məscid binasının təyinatı dəyişdirilmişdir. Amma məscidin minarəsi tarixi abidə kimi qorunub saxlanılıb və hal-hazırda normal vəziyyətdədir.
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}