6.354
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Sətir 12:
Sətir 12: − + Sətir 30:
Sətir 30: + − '''Şəfiqə Qulam qızı Axundova''' — Şərqdə ilk opera yazan qadın bəstəkar, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1973), Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998).+ + − + − Şəfiqə Axundova 1924-cü ildə Nuxa (Şəki) şəhərində anadan olub. 1943-1944-cü illərdə A.Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində oxuyarkən Üzeyir Hacıbəyovdan dərs alıb. 1956-cı ildə Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bəstəkarlıq ixtisası üzrə B. Zeydmanın sinfini bitirib. 1998-ci ildə Azərbaycan Respublikasının xalq artisti adına layiq görülüb. 2004-cü ildə isə "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib.<ref>[http://www.iqtisadiyyat.com/test/print.php?id=1236343366&archive=1236849650 Onlarla qürur duyuruq]</ref>+ − O, 1972-ci ildə "Gəlin qayası" operasını yazmaqla Şərqin ilk opera yazan qadın bəstəkarı olmuşdur. Şəfiqə xanım həm də bir sıra gözəl mahnıların ("Leyla", "Bəxtiyar ellər" və s.), “Ev bizim, sirr bizim” operettasının (1965), simli kvartet üçün pyeslərin, dramatik teatr üçün "Aydın", "Əlvida Hindistan!", "Nə üçün yaşayırsan?" və s. tamaşaların, "Təlxəyin nağılı", "Dovşanın ad günü" və s. kimi uşaq tamaşalarının musiqisinin müəllifidir. Onun Azərbaycan şairlərinin şerlərinə bəstələdiyi gözəl lirik mahnıları və romansları xalq arasında çox məşhurdur.+ − Bəstəkar mahnı yazmaq ilə kifayətlənməyib mürəkkəb, eləcə də çətin bir janra müraciət edib və Şərqdə ilk opera yazan qadın kimi tarixə düşüb. 1971-ci ildə “Gəlin qayası” operası ilə musiqisevərləri valeh edib.+ + − 26 iyul 2013-cü ildə vəfat etmişdir<ref>[http://www.ann.az/az/159756/sefiqe-axundova-dnyasn-deyisdi/ Şəfiqə Axundova dünyasını dəyişdi]</ref>.+ + − + − + − + − + − + − *300-ə yaxın mahnı və romans. − − == İstinadlar == − {{İstinad siyahısı}} Sətir 57:
Sətir 57: − + − * Cəfərov, N. Onun üçün nəğmə həyat idi: Şəfiqə Axundova – 90 //Azərbaycan.- 2014.- 10 aprel.- S.10.+ − * Musiqidə yaşanan ömür: Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 90 illiyi qeyd edilib: [Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Mədəniyyət.- 2014.- 11 aprel.- S. 3. − * Şəfiqə Axundova – 90: [bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadiminin yubileyi münasibətilə] //Mədəni həyat.- 2014.- № 2.- S.25. − * Tofiq, H. Şəfiqə Axundovanın 90 illik yubileyi qeyd edilib: [M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Azad Azərbaycan.- 2014.- 11 aprel.- S.5.; Palitra.- 2014.-11 aprel.-S.13.; Şərq.- 2014.-11 aprel.-S.14. − − == Xarici keçidlər == − * [http://composers.musigi-dunya.az/az/composers_a.html#shafiqa Şəfiqə Axundova] − * [http://www.azadliq.org/content/article/25060185.html Azadlıq radiosu - Şəfiqə Axundova ilə vida mərasimi] − * [http://xeberle.com/az/view/19775/azerbaycan-tarixinde-iz-qoyan-qadnlar-siyahi/? Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar - SİYAHI] − * [https://www.youtube.com/watch?v=LfbycuqpCv8 “Gəlin qaya”nın gəlini]
Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
| Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], {{AzSSR}}, {{ZSFSR}}, {{SSRİ}}
| Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], {{AzSSR}}, {{ZSFSR}}, {{SSRİ}}
| Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2013|7|26|1924|1|21}}
| Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2013|7|26|1924|1|21}}
| Vəfat yeri = [[Şəki]], {{AZE}}
| Vəfat yeri = [[Bakı]], {{AZE}}
| Dəfn yeri = II Fəxri Xiyaban, Bakı, {{AZE}}
| Dəfn yeri = II Fəxri Xiyaban, Bakı, {{AZE}}
| Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→{{AZE}}
| Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→{{AZE}}
| Commons = Shafiga Akhundova
| Commons = Shafiga Akhundova
}}
}}
'''Şəfiqə Axundaova''' (Axundova Şəfiqə Qulam qızı; {{d.}}21 yanvar 1924-cü ildə, [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], {{AzSSR}}, {{ZSFSR}}, {{SSRİ}} – {{ö.}}26 iyul 2013-cü ildə, [[Bakı]], Azərbaycan Respublikası) — azərbaycanlı kompozitor, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998). Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar<ref name="bbc"/>.
== Haqqında məlumatlar ==
21 yanvar 1924-cu il tarixdə Nuxada anadan olub. Atası tanınmış mədəniyyət xadimi Qulam Axundovun qızıdır<ref name="1news"/>.
== Həyatı ==
=== Təhsili ===
1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi məktəbində ilk musiqi təhsilini alıb.
1956-cı ildə təhsilini Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında davam etdirməyə başlayıb və Boris Zeydmanın sinfini bitirib<ref name="biography">{{Kitab|başlıq=Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание)|hissə=Ахундова, Шафига Гулам-кызы|nəşr=Версия 3.0|yer=М.|nəşriyyat=Бизнессофт, ИДДК|il=2007}}</ref>.
=== Yaradıcılığı ===
1972-ci ildə «[[:az:Gəlin qayası (opera)|Gəlin qayası]]» operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera idi<ref name="bbc">[http://www.bbc.co.uk/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib]. // [[BBC]]. 26.07.2013 {{ref-az}}</ref>.
=== Vəfatı ===
Ömrünün son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11-iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən pisləşdiyindən əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində dünyasını dəyişmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir<ref>[http://news.day.az/society/418498.html Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой]</ref>.
== Əsərləri ==
=== Təltif və mükafatları ===
*“Gəlin qayası” operası;
* [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 1959.
*“Ev bizim, sirr bizim” operettası;
* [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]], 1973<ref name="biography"/>.
*BSO üçün süitalar;
* [[Azərbaycan respublikasının xalq artisti]], 1998.
*Xor üçün silsilələr;
* [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət ordeni], 2004<ref name="1news">[http://1news.az/culture/20130726125758859.html Скончалась композитор Шафига Ахундова]</ref>.
== Filmoqrafiya ==
== Filmoqrafiya ==
# [[:az:Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)|Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]].
# [[:az:Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)|Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]].
== Ədəbiyyat ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
[[ar:شفيقا أخوندوفا]][[az:Şəfiqə Axundova]][[en:Shafiga Akhundova]][[es:Shafiga Akhundova]][[fa:شفیقه آخوندوا]][[hy:Շաֆիղա Ախունդովա]][[ru:Ахундова, Шафига Гулам кызы]][[tr:Şefika Ahundova]][[uk:Шафіга Гулам кизи Ахундова]]
[[ar:شفيقا أخوندوفا]][[az:Şəfiqə Axundova]][[en:Shafiga Akhundova]][[es:Shafiga Akhundova]][[fa:شفیقه آخوندوا]][[hy:Շաֆիղա Ախունդովա]][[ru:Ахундова, Шафига Гулам кызы]][[tr:Şefika Ahundova]][[uk:Шафіга Гулам кизи Ахундова]]