14.470
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Səhifəni 'Kateqoriya:M{{Hərbi xadim |Adı = Mahmud Sarıkərimli |Orijinal adı = Mahmud Bərköz |Şəkil = Mahmud Sarıkərimli.jpg |...' ilə yarat
[[Kateqoriya:M]]{{Hərbi xadim
|Adı = Mahmud Sarıkərimli
|Orijinal adı = Mahmud Bərköz
|Şəkil = Mahmud Sarıkərimli.jpg
|Şəkil miqyası = 260
|Şəkil məlumat =
|Həyat dövrü =
|Ləqəbi =
|Təxəllüs =
|Doğum tarixi = {{Doğum_tarixi|1895||}}
|Doğum yeri = [[Şəki]] [[Rusiya imperiyası]]
|Vəfatı = {{Vəfat_tarixi|1975||}}
|Vəfat yeri = [[Türkiyə Respublikası]]
|Vəfat səbəbi =
|Vətəndaşlıq = [[Türkiyə Respublikası]]
|Mənsubiyyəti = [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]]
|Atası = Hacı İlyas Sarıkərimli
|Anası =
|Həyat yoldaşı = Rəidə Berköz
|Uşaqları = Beliğ Bərköz
|Qoşun növü = Quru Qoşunları
|Xidmət illəri = [[1912]]-[[1951]]
|Rütbə = [[General-leytenant]]
|Hissə =
|Komandanlıq edirdi = [[Jandarma]] qoşunları
|Vəzifəsi = [[Jandarma]] komandanı
|Döyüşlər = [[I Dünya müharibəsi]] <br/> [[Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi]]
|Əlaqələr =
|İstefada =
|Mükafatları = ''Müharibə medalı'' <br/> ''Gümüş medal'' <br/> ''Yararlılıq medalı'' <br/>''İstiqlaliyyət medalı''
|İmzası =
|İmzanın eni =
|Sayt =
}}
'''Mahmud Hacı İlyas oğlu Sarıkərimli (Mehmet Berköz)''' - əslən [[Şəki]]<nowiki/>dən olan [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]]<nowiki/>nin və [[Türkiyə|Türkiyə Respublikası]]<nowiki/>nın tanınmış [[zabit]]<nowiki/>i, [[general-leytenant]], tanınmış hərbi xadim və [[Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi]] iştirakçısı.<ref name=":0">[http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/iyul/317706.htm '''Türkiyənin hərb tarixinə adını yazdırmış iki qardaş''']</ref><ref>[http://www.kho.edu.tr/eng_about_tma/general_commanders_of_gendarmerie.html TMA GRADUATE GENERAL COMMANDERS OF GENDARMERIE]</ref><ref name=":1">[https://eksisozluk.com/nuri-berkoz--2953574 nuri berköz]</ref>
== Həyatının ilk illəri ==
1889-cu ildə [[Şəki]]də dünyaya dünyaya göz açmışdır. İbtidai təhsilini [[Şəki]]<nowiki/>dəki Rus-tatar məktəbində almışdır. İbtidai təhsilini başa vurduqdan sonra atası Hacı İlyas Sarıkərimli [[XX əsr]]<nowiki/>in əvvəllərində [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]]<nowiki/>nə köçməyə qərar vermişdir. Ailənin [[Bursa]]<nowiki/>ya yerləşməsindən qısa müddət sonra Hacı İlyas Sarəkərimli vəfat etmişdir.<ref name=":0" />
== Təhsili ==
O və qardaşı [[Bursa]]<nowiki/>ya yerləşdikdən sonra [[Bursa]]<nowiki/>dakı Hərbi liseyə qəbul olmuş, buradakı təhsillərini başa vurduqdan sonra Bursa Ali Hərbi Məktəbinə (bu günki Işıklar Hərbi Hava Qüvvələri Ali Məktəbi) qəbul olmuşdur. [[1909]]-cu ildə buradakı təhsilini də başa vuraraq [[Osmanlı Hərbi Akademiyası|Osmanlı Hərb Akademiyası]]<nowiki/>na qəbul olmuşdur. 1912-ci ildə buranı bitirərək leytenant rütbəsi ilə [[Osmanlı ordusu]] sıralarında hərbi xidmətə başlamışdır.<ref name=":1" />
== Hərbi karyerası ==
=== Birinci Dünya müharibəsindən əvvəl ===
1912-ci ilin mart ayında [[leytenant]] olaraq əvvəlcə [[Van]]<nowiki/>da XI Ordu korpusu, XXXIII tümən, 97-ci alay, I tabor, II bölüyün tağım komandanlığına təyin edilmiş, 1913-cü ilin aprelində isə [[Van]]<nowiki/>dakı 52-ci alayın birinci bölüyünə təyin edilərək, gerilla döyüşü təşkil etməsi və [[Rus Ordusu|rus ordusu]]<nowiki/>nun analiz edilməsi üçün qısa bir müddətlik [[Cənubi Azərbaycan]]<nowiki/>a göndərilmişdir.<ref>[https://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=41913#gsc.tab=0 Şəkililər osmanlı sarayında və Türkiyə ordusunda]</ref>
1913-cü ilin iyul ayında yenidən [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]]<nowiki/>nə geri dönməsindən sonra [[baş leytenant]] rütbəsinə qaldırılmışdır.<ref name=":2">[https://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=42177#gsc.tab=0 '''Ədalət TAHİRZADƏ''']</ref><ref name=":2" />
=== Birinci Dünya müharibəsi ===
1916-cı ilə qədər 33-cü tümən komandanı general Qalatalı Şövkətın əmr zabiti olaraq [[Sarıqamış döyüşü|Sarıqamış əməliyyatı]]<nowiki/>na qatılmışdır. 11 iyul 1916-cı ildən 12 fevral 1917-ci il tarixinə qədər [[Ərzurum]]<nowiki/>da II Qafqaz ordu korpusunun bütün cəbhə döyüşlərində iştirak etmişdir.
1917-ci ilin mart ayında [[İstanbul]]<nowiki/>da [[Ənvər Paşa|Ənvər paşa]]<nowiki/>nın qərərgahında kəşfiyyat şöbəsinə ([[Təşkilat-i Məxsusa|Təşkilat-i Mahsusa]]) təyin edilmişdir. Burada qısa bir müddət işlədikdən sonra gizli pasportla bir il [[Stokholm]] və [[Kopenhagen]]<nowiki/>də, daha sonra da [[Sankt-Peterburq|Peterburq]] və [[Moskva]]<nowiki/>da kəşfiyyat tapşırıqlarında xidmət etmişdir.
Bu dövrlərdə [[türk]] hərbi əsirlərin rus müharibə əsirləri ilə dəyişilməsi üçün Hilal-i Əhmar (Qırmızı Aypara)Cəmiyyətinə üzv olaraq [[Sankt-Peterburq]]<nowiki/>a göndərilmişdir. Bu heyətin rəhbəri isə türk siyasi düşüncə tarixinin görkəmli simalarından [[Yusif bəy Akçuralı|Yusif Akçura]] (əslən [[Kazan]] [[tatar]]ı) olmuşdur. [[Birinci Dünya müharibəsi|I Dünya müharibəsi]]<nowiki/>nin sonlarına yaxın [[mayor]] rütbəsinə qaldırılmışdır.<ref>[https://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=43020#gsc.tab=0 Ədalət Tahirzadə - III hissə]</ref>
=== Müharibədən sonra ===
1918-ci ildə müharibənin bitməsindən sonra [[Türkiyə]]<nowiki/>yə dönərək 24 oktyabr 1919-cu il tarixində Hərbi Akademiyaya girmişdir. Bir illik təhsildən sonra 18 may 1921-ci ildə [[Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi]]<nowiki/>nə qatılmaq üçün [[Kiçik Asiya|Anadolu]]<nowiki/>ya keçmişdir.
=== Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi ===
İlk əvvəllər Baş Qərərgah Şərq İşləri müdirlüyünü, 1921-ci ilin noyabr ayından 1921-cü ilə qədər də Qərb cəbhəsi qərərgahında III şöbənin müdirliyini etmişdir. Bundan əlavə müharibə zamanı marşal Fevzi Çaxmaqın rus dili üzrə tərcüməçisi olaraq da xidmət etmişdir.
== Türkiyə Respublikası zamanı ==
Müharibənin bitməsindən sonra 1921-cü ildə digər sinif yoldaşları ilə birlikdə Hərbi Akademiyadakı təhsilinə davam etmişdir. 1925-ci ildə akademiyanı bitirmişdir. Bundan sonra [[İzmir]] Mövqe Komandanlığının Kəşfiyyat şöbəsinin müdiri təyin edilmişdir. 1927-ci ildə [[Ankara]]<nowiki/>da Milli Təhlükəsizlik Xidməti müdirliyinə təyin edilmişdir. 1929-cu ildə 189-cu Alayın II Tabor komandanlığını etmişdir. 30 avqust 1930-cu ildə [[polkovnik-leytenant]] rütbəsinə qaldırılmış və Baş Qərərgahın Kəşfiyyat şöbəsinin müdiri təyin edilmişdir.
[[Millətlər Liqası|Millətlər Cəmiyyəti]]<nowiki/>nin nizamnaməsinin VIII maddəsinə əsasən 2 fevral 1932-ci il tarixində [[Cenevrə]]<nowiki/>də toplanan Silahsızlanma Konfransına dəvət edilən türk heyətinə Baş Qərərgah Rəisliyi tərəfindən hərbi ekspert olaraq qatılmışdır.<ref name=":0" />
30 avqust 1933-cü il tarixində [[polkovnik]] rütbəsinə qaldırılmışdır. 1933-cü ilin oktyabr ayında Cümhuriyyətin 10-cu ildönümü mərasimlərinə qatılan və aralarında marşal [[Kliment Voroşilov]], marşal [[Semyon Budyonnı|Semyon Budyonni,]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] xarici işlər nazirinin köməkçisi [[Lev Mixayloviç Karahan]], [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]]-nin Ankaradakı keçmiş səfiri Semyon Aralov, [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] təhsil naziri Bubnov, təhsil nazirinin köməkçisi Krijanovskinin yer aldığı Sovet heyətinə mehmandar olaraq təyin edilmişdir.
1933-1935-ci illərdə Ehtiyyat Zabit Məktəbi komandanlığına təyin edilmişdir. 1935-ci ildə Kiyev təlimlərinə dəvət edilən ordu generalı Fəxrəddin Altayın rəhb ərliyindəki hərbi heyətin qərərgah rəisi olmuşdur.
1936-cı ildə Moskvaya Türkiyənin hərbi ateşesi təyin edilmişdir. Burada bir il xidmət etdikdən sonra 1937-ci ildə Trabzon Piyada Alayının komandanlığına, 1938-ci ildə [[İstanbul]] Maltəpə Piyada Atıcılıq Məktəbinin komandanlığına, 30 avqust 1939-cu ildə də [[Sivas]]<nowiki/>da və [[İslamiyyə|İslahiyə]]<nowiki/>də briqada komandanlığına təyin edilmişdir.
1939-cu ilin 30 avqustunda briqada generalı rütbəsinə, 30 avqust 1941-ci ildə [[general-mayor]] rütbəsinə qaldırılmışdır. Bu müddət ərzində [[Şərqi Bəyazid|Şərqi Bəyazidd]]ə 53-cü sərhəd qoşunlarının komandanlığını, 1943-cü ildə Bornovada 57-ci tümən komandanlığına, 1945-ci ildə İzmirdə 12-ci ordu korpusu komandanlığına təyin edilmişdir. 1946-cı ilin 30 avqust tarixində [[general-leytenant]] rütbəsinə qaldırılmışdır.
[[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] Hərbi Nazirinin müavini Vilyam Draper, Xarici İşlər Nazirinin müavini Frank Visner və [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] Baş Qərargah Heyəti Planlar və Hərəkat şöbəsinin müdiri general-polkovnik Albert Redemayerlə müxtəlif görüşlərə qatılanlar arasında general Mahmud Bərköz və qardaşı general Mehmet Bərköz də vardı. 6 aprel 1949-da ABŞ-ın yüksək rütbəli hərbiçilərinin Ankaraya ikinci səfəri zamanı Türkiyədə nümayəndə heyətini qarşılamağa general Mahmud Bərköz, və qardaşı general Mehmet Bərközə həvalə edilmişdir.<ref name=":0" />
1947-ci ildə Baş Qərərgah Rəisliyinin Əməliyyat Yarbaşqanlığına, [[1949]]-cu ildə Jandarma Ümumi Komandanlığına təyin edilmişdir.
1950-ci ilin iyununda təqaüdə ayrılmışdır. Ancaq bir həftədən sonra, 13 iyunda o daha önəmli bir vəzifə olan olan Milli Təhlükəsizlik Təşkilatının Baş katibi təyin edilir. Mahmud Bərköz 6 sentyabr 1951-də bu vəzifədən öz istəyi ilə təqaüdə çıxır.<ref>[https://web.archive.org/web/20151108070802/http://sheki.io.ua:80/s197711/350399k304l304l399r_osmanli_sarayinda_v399_t220rk304y399_ordusunda '''Ədalət Tahirzadə: “Türkiyə ordusunda əslən Şəkidən olan 3 general qulluq edib”''']</ref>
== Ailəsi ==
Bu məşhur generalın həyat yoldaşı [[Türk dili|Türk ordusu]]<nowiki/>nun general olmuş [[Mustafa Kərəm]]<nowiki/>in qızı Rəidə xanım idi. Həyat yoldaşı öz xatirələrində yazırdı:<ref name=":0" />
''Məhəmməd qeyri-adi insan idi. O yalnız savaşmaq ücün doğulmuşdu. Harada savaş var idisə Məhəmməd da orada idi. Amma uşaqlarını hərbiçi kimi görmək istəmirdi Mahmud.''
Məhəmməd Bərközün oğlu [[Sina Bərköz]] dünya üzrə məşhur [[memar]] və [[professor]]<nowiki/>dur.
Məhəmməd Bərközün qardaşı oğlu [[Bəliğ Bərköz]] [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-da yaşayıb. [[Professor]] Bəliğ Bərköz [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-dakı [[türk]] dərnəklərinin ümumi başqanı olub. [[Türkiyə]]-[[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] münasibətlərinin tənzimləməsində onun xidmətləri əvəssiz olub. [[Kaliforniya Universiteti]]<nowiki/>nin professor olan Bəliğ bəy [[2001]]-ci ildə vəfat edib.
Mahmud Sarıkərimlinin qardaşı oğlu Sina Bərköz məşhur memar və professordur.<ref>[https://web.archive.org/web/20161017215944/http://adam.az/index.php?option=com_sobi2&sobi2Task=sobi2Details&sobi2Id=1552&Itemid=63 Sina Bərköz]</ref>
== Şəxsiyyəti ==
Mükəmməl [[rusca]] ilə yanaşı Mahmud Sarıkərimli, [[fransızca]] və bir qədər də [[İsveç dili]]ni bilmişdir. [[Tarix]], [[rus ədəbiyyatı]] və [[türk dilləri]] ilə dərindən maraqlanmışdır. [[Türk dilləri]]nə olan marağına görə [[Türk Dil Qurumu]] tərəfindən [[Eduard Pekarski]]nin [[Yakut dili|Yakutca]]-[[Rusca]] lüğətinin [[türkcə]]yə tərcüməsi üçün yaradılan komitəyə dəvət edilmişdir. [[Rusca]]dan [[türkcə]]yə bir necə hərb elminə aid olan kitabı tərcümə etmişdir. Bundan əlavə [[hərb]] elminə və [[strategiya]]ya aid məqalələr yazmışdır.
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Həmçinin bax ==
* [[Sina Berköz]]
== Xarici keçidlər ==
* [[Ədalət Tahirzadə]], ŞƏKİLİLƏR OSMANLI SARAYINDA VƏ TÜRKİYƏ ORDUSUNDA [http://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=41913#gsc.tab=0 10.03.2012][http://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=42177#gsc.tab=0 18.03.2012], [http://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=43020#gsc.tab=0 14.04.2012], [http://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=43284#gsc.tab=0 21.04.2012]. [[525-ci qəzet|old.525.az]]
* [https://web.archive.org/web/20151108070802/http://sheki.io.ua:80/s197711/350399k304l304l399r_osmanli_sarayinda_v399_t220rk304y399_ordusunda ŞƏKİLİLƏR OSMANLI SARAYINDA VƏ TÜRKİYƏ ORDUSUNDA]
* [https://web.archive.org/web/20160218075942/http://news.lent.az:80/news/232923 Ədalət Tahirzadə: “Türkiyə ordusunda əslən Şəkidən olan 3 general qulluq edib”]
* [https://web.archive.org/web/20161017215944/http://adam.az/index.php?option=com_sobi2&sobi2Task=sobi2Details&sobi2Id=1552&Itemid=63 Sina Bərköz] {{az}}
{{Azərbaycanlı generallar}}
[[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]]
[[Kateqoriya:Türkiyə generalları]]
|Adı = Mahmud Sarıkərimli
|Orijinal adı = Mahmud Bərköz
|Şəkil = Mahmud Sarıkərimli.jpg
|Şəkil miqyası = 260
|Şəkil məlumat =
|Həyat dövrü =
|Ləqəbi =
|Təxəllüs =
|Doğum tarixi = {{Doğum_tarixi|1895||}}
|Doğum yeri = [[Şəki]] [[Rusiya imperiyası]]
|Vəfatı = {{Vəfat_tarixi|1975||}}
|Vəfat yeri = [[Türkiyə Respublikası]]
|Vəfat səbəbi =
|Vətəndaşlıq = [[Türkiyə Respublikası]]
|Mənsubiyyəti = [[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]]
|Atası = Hacı İlyas Sarıkərimli
|Anası =
|Həyat yoldaşı = Rəidə Berköz
|Uşaqları = Beliğ Bərköz
|Qoşun növü = Quru Qoşunları
|Xidmət illəri = [[1912]]-[[1951]]
|Rütbə = [[General-leytenant]]
|Hissə =
|Komandanlıq edirdi = [[Jandarma]] qoşunları
|Vəzifəsi = [[Jandarma]] komandanı
|Döyüşlər = [[I Dünya müharibəsi]] <br/> [[Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi]]
|Əlaqələr =
|İstefada =
|Mükafatları = ''Müharibə medalı'' <br/> ''Gümüş medal'' <br/> ''Yararlılıq medalı'' <br/>''İstiqlaliyyət medalı''
|İmzası =
|İmzanın eni =
|Sayt =
}}
'''Mahmud Hacı İlyas oğlu Sarıkərimli (Mehmet Berköz)''' - əslən [[Şəki]]<nowiki/>dən olan [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]]<nowiki/>nin və [[Türkiyə|Türkiyə Respublikası]]<nowiki/>nın tanınmış [[zabit]]<nowiki/>i, [[general-leytenant]], tanınmış hərbi xadim və [[Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi]] iştirakçısı.<ref name=":0">[http://www.anl.az/down/meqale/azadliq/2013/iyul/317706.htm '''Türkiyənin hərb tarixinə adını yazdırmış iki qardaş''']</ref><ref>[http://www.kho.edu.tr/eng_about_tma/general_commanders_of_gendarmerie.html TMA GRADUATE GENERAL COMMANDERS OF GENDARMERIE]</ref><ref name=":1">[https://eksisozluk.com/nuri-berkoz--2953574 nuri berköz]</ref>
== Həyatının ilk illəri ==
1889-cu ildə [[Şəki]]də dünyaya dünyaya göz açmışdır. İbtidai təhsilini [[Şəki]]<nowiki/>dəki Rus-tatar məktəbində almışdır. İbtidai təhsilini başa vurduqdan sonra atası Hacı İlyas Sarıkərimli [[XX əsr]]<nowiki/>in əvvəllərində [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]]<nowiki/>nə köçməyə qərar vermişdir. Ailənin [[Bursa]]<nowiki/>ya yerləşməsindən qısa müddət sonra Hacı İlyas Sarəkərimli vəfat etmişdir.<ref name=":0" />
== Təhsili ==
O və qardaşı [[Bursa]]<nowiki/>ya yerləşdikdən sonra [[Bursa]]<nowiki/>dakı Hərbi liseyə qəbul olmuş, buradakı təhsillərini başa vurduqdan sonra Bursa Ali Hərbi Məktəbinə (bu günki Işıklar Hərbi Hava Qüvvələri Ali Məktəbi) qəbul olmuşdur. [[1909]]-cu ildə buradakı təhsilini də başa vuraraq [[Osmanlı Hərbi Akademiyası|Osmanlı Hərb Akademiyası]]<nowiki/>na qəbul olmuşdur. 1912-ci ildə buranı bitirərək leytenant rütbəsi ilə [[Osmanlı ordusu]] sıralarında hərbi xidmətə başlamışdır.<ref name=":1" />
== Hərbi karyerası ==
=== Birinci Dünya müharibəsindən əvvəl ===
1912-ci ilin mart ayında [[leytenant]] olaraq əvvəlcə [[Van]]<nowiki/>da XI Ordu korpusu, XXXIII tümən, 97-ci alay, I tabor, II bölüyün tağım komandanlığına təyin edilmiş, 1913-cü ilin aprelində isə [[Van]]<nowiki/>dakı 52-ci alayın birinci bölüyünə təyin edilərək, gerilla döyüşü təşkil etməsi və [[Rus Ordusu|rus ordusu]]<nowiki/>nun analiz edilməsi üçün qısa bir müddətlik [[Cənubi Azərbaycan]]<nowiki/>a göndərilmişdir.<ref>[https://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=41913#gsc.tab=0 Şəkililər osmanlı sarayında və Türkiyə ordusunda]</ref>
1913-cü ilin iyul ayında yenidən [[Osmanlı İmperiyası|Osmanlı dövləti]]<nowiki/>nə geri dönməsindən sonra [[baş leytenant]] rütbəsinə qaldırılmışdır.<ref name=":2">[https://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=42177#gsc.tab=0 '''Ədalət TAHİRZADƏ''']</ref><ref name=":2" />
=== Birinci Dünya müharibəsi ===
1916-cı ilə qədər 33-cü tümən komandanı general Qalatalı Şövkətın əmr zabiti olaraq [[Sarıqamış döyüşü|Sarıqamış əməliyyatı]]<nowiki/>na qatılmışdır. 11 iyul 1916-cı ildən 12 fevral 1917-ci il tarixinə qədər [[Ərzurum]]<nowiki/>da II Qafqaz ordu korpusunun bütün cəbhə döyüşlərində iştirak etmişdir.
1917-ci ilin mart ayında [[İstanbul]]<nowiki/>da [[Ənvər Paşa|Ənvər paşa]]<nowiki/>nın qərərgahında kəşfiyyat şöbəsinə ([[Təşkilat-i Məxsusa|Təşkilat-i Mahsusa]]) təyin edilmişdir. Burada qısa bir müddət işlədikdən sonra gizli pasportla bir il [[Stokholm]] və [[Kopenhagen]]<nowiki/>də, daha sonra da [[Sankt-Peterburq|Peterburq]] və [[Moskva]]<nowiki/>da kəşfiyyat tapşırıqlarında xidmət etmişdir.
Bu dövrlərdə [[türk]] hərbi əsirlərin rus müharibə əsirləri ilə dəyişilməsi üçün Hilal-i Əhmar (Qırmızı Aypara)Cəmiyyətinə üzv olaraq [[Sankt-Peterburq]]<nowiki/>a göndərilmişdir. Bu heyətin rəhbəri isə türk siyasi düşüncə tarixinin görkəmli simalarından [[Yusif bəy Akçuralı|Yusif Akçura]] (əslən [[Kazan]] [[tatar]]ı) olmuşdur. [[Birinci Dünya müharibəsi|I Dünya müharibəsi]]<nowiki/>nin sonlarına yaxın [[mayor]] rütbəsinə qaldırılmışdır.<ref>[https://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=43020#gsc.tab=0 Ədalət Tahirzadə - III hissə]</ref>
=== Müharibədən sonra ===
1918-ci ildə müharibənin bitməsindən sonra [[Türkiyə]]<nowiki/>yə dönərək 24 oktyabr 1919-cu il tarixində Hərbi Akademiyaya girmişdir. Bir illik təhsildən sonra 18 may 1921-ci ildə [[Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi]]<nowiki/>nə qatılmaq üçün [[Kiçik Asiya|Anadolu]]<nowiki/>ya keçmişdir.
=== Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi ===
İlk əvvəllər Baş Qərərgah Şərq İşləri müdirlüyünü, 1921-ci ilin noyabr ayından 1921-cü ilə qədər də Qərb cəbhəsi qərərgahında III şöbənin müdirliyini etmişdir. Bundan əlavə müharibə zamanı marşal Fevzi Çaxmaqın rus dili üzrə tərcüməçisi olaraq da xidmət etmişdir.
== Türkiyə Respublikası zamanı ==
Müharibənin bitməsindən sonra 1921-cü ildə digər sinif yoldaşları ilə birlikdə Hərbi Akademiyadakı təhsilinə davam etmişdir. 1925-ci ildə akademiyanı bitirmişdir. Bundan sonra [[İzmir]] Mövqe Komandanlığının Kəşfiyyat şöbəsinin müdiri təyin edilmişdir. 1927-ci ildə [[Ankara]]<nowiki/>da Milli Təhlükəsizlik Xidməti müdirliyinə təyin edilmişdir. 1929-cu ildə 189-cu Alayın II Tabor komandanlığını etmişdir. 30 avqust 1930-cu ildə [[polkovnik-leytenant]] rütbəsinə qaldırılmış və Baş Qərərgahın Kəşfiyyat şöbəsinin müdiri təyin edilmişdir.
[[Millətlər Liqası|Millətlər Cəmiyyəti]]<nowiki/>nin nizamnaməsinin VIII maddəsinə əsasən 2 fevral 1932-ci il tarixində [[Cenevrə]]<nowiki/>də toplanan Silahsızlanma Konfransına dəvət edilən türk heyətinə Baş Qərərgah Rəisliyi tərəfindən hərbi ekspert olaraq qatılmışdır.<ref name=":0" />
30 avqust 1933-cü il tarixində [[polkovnik]] rütbəsinə qaldırılmışdır. 1933-cü ilin oktyabr ayında Cümhuriyyətin 10-cu ildönümü mərasimlərinə qatılan və aralarında marşal [[Kliment Voroşilov]], marşal [[Semyon Budyonnı|Semyon Budyonni,]] [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] xarici işlər nazirinin köməkçisi [[Lev Mixayloviç Karahan]], [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]]-nin Ankaradakı keçmiş səfiri Semyon Aralov, [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|SSRİ]] təhsil naziri Bubnov, təhsil nazirinin köməkçisi Krijanovskinin yer aldığı Sovet heyətinə mehmandar olaraq təyin edilmişdir.
1933-1935-ci illərdə Ehtiyyat Zabit Məktəbi komandanlığına təyin edilmişdir. 1935-ci ildə Kiyev təlimlərinə dəvət edilən ordu generalı Fəxrəddin Altayın rəhb ərliyindəki hərbi heyətin qərərgah rəisi olmuşdur.
1936-cı ildə Moskvaya Türkiyənin hərbi ateşesi təyin edilmişdir. Burada bir il xidmət etdikdən sonra 1937-ci ildə Trabzon Piyada Alayının komandanlığına, 1938-ci ildə [[İstanbul]] Maltəpə Piyada Atıcılıq Məktəbinin komandanlığına, 30 avqust 1939-cu ildə də [[Sivas]]<nowiki/>da və [[İslamiyyə|İslahiyə]]<nowiki/>də briqada komandanlığına təyin edilmişdir.
1939-cu ilin 30 avqustunda briqada generalı rütbəsinə, 30 avqust 1941-ci ildə [[general-mayor]] rütbəsinə qaldırılmışdır. Bu müddət ərzində [[Şərqi Bəyazid|Şərqi Bəyazidd]]ə 53-cü sərhəd qoşunlarının komandanlığını, 1943-cü ildə Bornovada 57-ci tümən komandanlığına, 1945-ci ildə İzmirdə 12-ci ordu korpusu komandanlığına təyin edilmişdir. 1946-cı ilin 30 avqust tarixində [[general-leytenant]] rütbəsinə qaldırılmışdır.
[[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] Hərbi Nazirinin müavini Vilyam Draper, Xarici İşlər Nazirinin müavini Frank Visner və [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] Baş Qərargah Heyəti Planlar və Hərəkat şöbəsinin müdiri general-polkovnik Albert Redemayerlə müxtəlif görüşlərə qatılanlar arasında general Mahmud Bərköz və qardaşı general Mehmet Bərköz də vardı. 6 aprel 1949-da ABŞ-ın yüksək rütbəli hərbiçilərinin Ankaraya ikinci səfəri zamanı Türkiyədə nümayəndə heyətini qarşılamağa general Mahmud Bərköz, və qardaşı general Mehmet Bərközə həvalə edilmişdir.<ref name=":0" />
1947-ci ildə Baş Qərərgah Rəisliyinin Əməliyyat Yarbaşqanlığına, [[1949]]-cu ildə Jandarma Ümumi Komandanlığına təyin edilmişdir.
1950-ci ilin iyununda təqaüdə ayrılmışdır. Ancaq bir həftədən sonra, 13 iyunda o daha önəmli bir vəzifə olan olan Milli Təhlükəsizlik Təşkilatının Baş katibi təyin edilir. Mahmud Bərköz 6 sentyabr 1951-də bu vəzifədən öz istəyi ilə təqaüdə çıxır.<ref>[https://web.archive.org/web/20151108070802/http://sheki.io.ua:80/s197711/350399k304l304l399r_osmanli_sarayinda_v399_t220rk304y399_ordusunda '''Ədalət Tahirzadə: “Türkiyə ordusunda əslən Şəkidən olan 3 general qulluq edib”''']</ref>
== Ailəsi ==
Bu məşhur generalın həyat yoldaşı [[Türk dili|Türk ordusu]]<nowiki/>nun general olmuş [[Mustafa Kərəm]]<nowiki/>in qızı Rəidə xanım idi. Həyat yoldaşı öz xatirələrində yazırdı:<ref name=":0" />
''Məhəmməd qeyri-adi insan idi. O yalnız savaşmaq ücün doğulmuşdu. Harada savaş var idisə Məhəmməd da orada idi. Amma uşaqlarını hərbiçi kimi görmək istəmirdi Mahmud.''
Məhəmməd Bərközün oğlu [[Sina Bərköz]] dünya üzrə məşhur [[memar]] və [[professor]]<nowiki/>dur.
Məhəmməd Bərközün qardaşı oğlu [[Bəliğ Bərköz]] [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-da yaşayıb. [[Professor]] Bəliğ Bərköz [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-dakı [[türk]] dərnəklərinin ümumi başqanı olub. [[Türkiyə]]-[[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] münasibətlərinin tənzimləməsində onun xidmətləri əvəssiz olub. [[Kaliforniya Universiteti]]<nowiki/>nin professor olan Bəliğ bəy [[2001]]-ci ildə vəfat edib.
Mahmud Sarıkərimlinin qardaşı oğlu Sina Bərköz məşhur memar və professordur.<ref>[https://web.archive.org/web/20161017215944/http://adam.az/index.php?option=com_sobi2&sobi2Task=sobi2Details&sobi2Id=1552&Itemid=63 Sina Bərköz]</ref>
== Şəxsiyyəti ==
Mükəmməl [[rusca]] ilə yanaşı Mahmud Sarıkərimli, [[fransızca]] və bir qədər də [[İsveç dili]]ni bilmişdir. [[Tarix]], [[rus ədəbiyyatı]] və [[türk dilləri]] ilə dərindən maraqlanmışdır. [[Türk dilləri]]nə olan marağına görə [[Türk Dil Qurumu]] tərəfindən [[Eduard Pekarski]]nin [[Yakut dili|Yakutca]]-[[Rusca]] lüğətinin [[türkcə]]yə tərcüməsi üçün yaradılan komitəyə dəvət edilmişdir. [[Rusca]]dan [[türkcə]]yə bir necə hərb elminə aid olan kitabı tərcümə etmişdir. Bundan əlavə [[hərb]] elminə və [[strategiya]]ya aid məqalələr yazmışdır.
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Həmçinin bax ==
* [[Sina Berköz]]
== Xarici keçidlər ==
* [[Ədalət Tahirzadə]], ŞƏKİLİLƏR OSMANLI SARAYINDA VƏ TÜRKİYƏ ORDUSUNDA [http://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=41913#gsc.tab=0 10.03.2012][http://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=42177#gsc.tab=0 18.03.2012], [http://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=43020#gsc.tab=0 14.04.2012], [http://old.525.az/view.php?lang=az&menu=7&id=43284#gsc.tab=0 21.04.2012]. [[525-ci qəzet|old.525.az]]
* [https://web.archive.org/web/20151108070802/http://sheki.io.ua:80/s197711/350399k304l304l399r_osmanli_sarayinda_v399_t220rk304y399_ordusunda ŞƏKİLİLƏR OSMANLI SARAYINDA VƏ TÜRKİYƏ ORDUSUNDA]
* [https://web.archive.org/web/20160218075942/http://news.lent.az:80/news/232923 Ədalət Tahirzadə: “Türkiyə ordusunda əslən Şəkidən olan 3 general qulluq edib”]
* [https://web.archive.org/web/20161017215944/http://adam.az/index.php?option=com_sobi2&sobi2Task=sobi2Details&sobi2Id=1552&Itemid=63 Sina Bərköz] {{az}}
{{Azərbaycanlı generallar}}
[[Kateqoriya:Azərbaycanlı generallar]]
[[Kateqoriya:Türkiyə generalları]]