Sətir 1: |
Sətir 1: |
| + | [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış din xadimləri]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]] |
| {{Alim | | {{Alim |
| |adı = Vasim Məmmədəliyev | | |adı = Vasim Məmmədəliyev |
| |orijinal adı = | | |orijinal adı = |
| |digər adları = | | |digər adları = |
− | |şəkil = Vasim Məmmədəliyev.jpg | + | |şəkil = Vasim Məmmədəliyev2.jpg |
| |şəklin ölçüsü = | | |şəklin ölçüsü = |
− | |şəklin izahı = Vasim Məmmədəliyev 2011-ci ildə | + | |şəklin izahı = Vasim Məmmədəliyev 2011-ci il. |
| |piktoqram = | | |piktoqram = |
− | |doğum tarixi = 27.08.1942 | + | |doğum tarixi = {{Doğum tarixi|1942|8|27}} |
− | |doğum yeri = Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ | + | |doğum yeri = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}} |
− | |vəfat tarixi = 13.10.2019 | + | |vəfat tarixi = {{Vəfat tarixi və yaşı|2019|10|13|1942|8|27}} |
− | |vəfat yeri = Bakı, Azərbaycan | + | |vəfat yeri = Bakı, {{AZE}} |
| |vəfat səbəbi = | | |vəfat səbəbi = |
| |dəfn yeri = | | |dəfn yeri = |
− | |vətəndaşlığı = {{SSRİ}}→<br>{{AZE}} | + | |vətəndaşlığı = {{SSRİ}}→{{AZE}} |
− | |milliyyəti = Azərbaycanlılar|azərbaycanlı | + | |milliyyəti = [[azərbaycanlı]] |
| |həyat yoldaşı = | | |həyat yoldaşı = |
| |uşağı = | | |uşağı = |
Sətir 20: |
Sətir 21: |
| |anası = | | |anası = |
| |elm sahəsi = şərqşünaslıq | | |elm sahəsi = şərqşünaslıq |
− | |elmi dərəcəsi = Akademik | + | |elmi dərəcəsi = |
| |elmi adı = | | |elmi adı = |
− | |iş yeri = Bakı Dövlət Universitetinin İlahiyyat fakültəsi | + | |iş yeri = Bakı Dövlət Universiteti, ilahiyyat fakültəsi |
| |alma-mater = | | |alma-mater = |
| |təhsili = | | |təhsili = |
Sətir 30: |
Sətir 31: |
| |mühüm layihələri = | | |mühüm layihələri = |
| |üzvlüyü = | | |üzvlüyü = |
− | |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi|1992}}<br>{{"Şərəf" ordeni|2009}} {{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2002}}<br>{{"Qızıl çinar" beynəlxalq mükafatı|2017}} | + | |mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi|1992}}<br>{{"Şərəf" ordeni|2009}}{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2002}}<br>{{"Qızıl çinar" beynəlxalq mükafatı|2017}} |
| |imzası = | | |imzası = |
| |saytı = | | |saytı = |
Sətir 36: |
Sətir 37: |
| }} | | }} |
| | | |
− | '''Vasim Məmmədəli oğlu Məmmədəliyev''' — şərqşünas-alim, professor (1979), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü (2007), Azərbaycan (1992), Dağıstanın (2003) əməkdar elm xadimi, Bakı Dövlət Universitetinin İlahiyyat fakültəsinin dekanı, BDU-nun ərəb filologiyası kafedrasının müdiri, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi Elmi-Dini Şuranın sədri (1997). | + | '''Vasim Məmmədəliyev''' (1942–2019) — şərqşünas-alim, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, [[Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi]], Bakı Dövlət Universitetinin ilahiyyat fakültəsinin dekanı, BDU-nun ərəb filologiyası kafedrasının müdiri, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi Elmi-Dini Şuranın sədri. |
| | | |
− | == Həyatı və fəaliyyəti == | + | == Haqqında məlumatlar == |
− | Vasim Məmmədəliyev 1942-ci il avqust ayının 27-də Bakı şəhəri Kürdəxanı kəndində anadan olmuşdur . 1949-1959-cu illərdə Bakı şəhər 113 saylı orta məktəbdə təhsil almışdır.
| + | 27 avqust 1942-ci il tarixində Bakının Kürdəxanı kəndində anadan olub. |
| | | |
− | 1959-1964 — BDU-nun Şərqşünaslıq fakültəsinin ərəb filologiyası şöbəsini bitirmişdir. 1965-1968 — Tbilisi Dövlət Universitetində aspirant. | + | === Təhsili === |
| + | 1949 – 1959-cu illərdə Bakı şəhər 113 saylı orta məktəbində, |
| | | |
− | *1978-ci ildən professor olmuşdur.
| + | 1959 – 1964-cü illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət universitetinin şərqşünaslıq fakültəsinin ərəb filologiyası şöbəsində, |
− | *1981-1991 — BDU-nun Şərqşünaslıq fakültəsinin dekanı.
| |
− | *1989 — İraq Elmlər Akademiyası, 1994 — İslam Təşkilatı Konfransı nəzdində İslam Hüququ Akademiyası, 1995 — Suriya Quran Elmləri və Ərəb Filologiyası Akademiyası, 2003 — Misir Ərəb dili Akademiyasının üzvü seçilmişdir.
| |
− | *1991-1992 — BDU-nun prorektoru.
| |
− | *1992-ci ildən Bakı Dövlət Universitetinin İlahiyyat fakültəsinin dekanı, ərəb filologiyası kafedrasının müdiri.
| |
− | *1992 — Azərbaycanın Əməkdar elm xadimi fəxri adına layiq görülmüşdür.
| |
− | *1997-ci ildən Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi Elmi-Dini Şuranın sədri.
| |
− | * 2001 — AMEA-nın müxbir üzvü seçilmişdir.
| |
− | * 2002 — «Şöhrət ordeni» ilə təltif edilmişdir.
| |
− | * 2003 — Dağıstan Respublikasının Əməkdar elm xadimi adına layiq görülmüşdür.
| |
− | * 2007 — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının akademiki seçilmişdir.
| |
− | *30-dan artıq dissertasiya işinə elmi rəhbərlik, 40-dan çox dissertasiya işinə rəsmi opponentlik etmişdir. 20 kitabın, 600-dən çox elmi və elmi-kütləvi məqalənin müəllifidir. Əsərləri dünyanın 15-dən artıq ölkəsində nəşr edilmişdir.
| |
− | *Türkiyə, İran, İraq, Misir, Liviya, Gürcüstan, Rusiya, Səudiyyə Ərəbistanı, Suriya, BƏƏ, Küveyt və digər ölkələrlə sıx elmi əməkdaşlıq əlaqələri var.
| |
− | *Vasim Məmmədəliyev akademik Ziya Bünyadov ilə sovet rejimi dövründə Qurani-Kərimi ilk dəfə Azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir. İlk dəfə 1991-ci ildə işıq üzü görmüş bu tərcümə indiyə qədər müxtəlif illərdə 10 dəfə nəşr olunmuşdur.
| |
| | | |
− | Azərbaycan — İraq Dostluq Cəmiyyətinin sədri olmuşdur.
| + | 1965 – 1968-ci illərdə isə isə Tbilisi Dövlət Universitetinin aspiranturasında təhsil alıb. |
| | | |
− | 27 dekabr 2018-ci ildən Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun Himayəçilər Şurasının üzvü olmuşdur.<ref name="HŞ">[http://scwra.gov.az/az/view/news/8512/azerbaycan-ilahiyyat-institutunun-himayechiler-shurasinin-terkibi-tesdiq-edilib Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun Himayəçilər Şurasının tərkibi təsdiq edilib]. scwra.gov.az, 27.12.2018 {{az}}</ref>
| + | === Elmi fəaliyyəti === |
| + | 1978-ci il professor elmi adını alıb. |
| | | |
− | Uzun illər Azərbaycan Televiziyasında yayımlanan "Haqqın dərgahı" verilişinin aparıcısı olmuşdur.<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=Ih-nJXz3J-A |title=Akademik Vasim Məmmədəliyevin tarixin bu günü xatırlanır |author=Mədəniyyət TV |date= 13.10.2020|work= |publisher=[http://youtube.com Youtube.com] |accessdate=2020-10-15 |language=az }}</ref>
| + | 1997-ci ildən Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi Elmi-Dini Şuranın sədri olub. |
| | | |
− | İki qızı, bir oğlu var.
| + | 2001-ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü, |
| + | |
| + | 2007-ci ildən müxbir üzvü seçilib. |
| + | |
| + | 30-dan artıq dissertasiya işinə elmi rəhbərlik, 40-dan çox dissertasiya işinə rəsmi opponentlik edib. 20 kitabın, 600-dən çox elmi və elmi-kütləvi məqalənin müəllifidir. Əsərləri dünyanın 15-dən artıq ölkəsində nəşr olunub. |
| + | |
| + | Akademik Ziya Bünyadov ilə ilə birlikdə sovet dövründə Qurani-Kərimi ilk dəfə Azərbaycan dilinə tərcümə ediblər. |
| + | |
| + | === Əmək fəaliyyəti === |
| + | 1981 – 1991-ci illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət universitetinin şərqşünaslıq fakültəsinin dekanı, |
| + | |
| + | 1991 – 1992-ci illərdə Məmmədəmin Rəsulzadə adına Bakı Dövlət universitetinin prorektoru olub. |
| | | |
− | Vasim Məmmədəliyev 13 oktyabr 2019-cu ildə vəfat etmiş, II Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.
| + | 1992-ci ildən Bakı Dövlət Universitetinin ilahiyyat fakültəsinin dekanı, ərəb filologiyası kafedrasının müdiri idi. |
| | | |
− | == Beynəlxalq seminar, simpozium və konfraslarda iştirakı ==
| + | 1989 — İraq Elmlər Akademiyası, 1994 — İslam Təşkilatı Konfransı nəzdində İslam Hüququ Akademiyası, 1995 — Suriya Quran Elmləri və Ərəb Filologiyası Akademiyası, 2003 — Misir Ərəb dili Akademiyasının üzvü seçilmişdir. |
− | * Rusiya — 1978, 1981
| |
− | * Polşa — 1979, 1995
| |
− | * ABŞ — 1996
| |
− | * İndoneziya — 1998, 1996, 2000
| |
− | * İraq — 2000, 2004
| |
− | * Türkiyə — 2002, 2004
| |
− | * İran — 2002, 2004
| |
− | * Gürcüstan — 2005
| |
− | * Fransa — 2005
| |
− | * Misir — 2006
| |
| | | |
− | == Seçilmiş əsərləri == | + | === Ailəsi === |
− | * 2006 — İslam və gənclik
| + | İki qızı, bir oğlu var. |
− | * 2006 — Mövlana Cəlaləddin Rumi yaradıcılığında Məsnəvi (Q.T. Məmmədəliyeva ilə birlikdə)
| |
− | * 2006 — Milli jurnalistikamızın patriarxı. Mətbuatımızm klassiki.
| |
− | * 2006 — Ərəb dili proqramı (bakalavr pilləsi üçün) (N. Məmmədovla birlikdə)
| |
− | * 2006 — Globalization in Estimation of Muslim Scientists (ingilis dilində)
| |
− | * 2005 — İslamda məzhəblərin yaxınlığı və yaxınlaşmanın əsas istiqamətlərinə dair bəzi mülahizələr
| |
− | * 2005 — Ərəb dilçiliyi ümumi dilçiliyin əsas qollarından biri kimi
| |
− | * 2004 — Dünya şöhrətli alim Rüstəm Əliyev fenomeni
| |
− | * 2004 — Ərəb ədəbi dilində şərt budaq cümləli tabeli mürəkkəb cümlələr
| |
− | * 2004 — İslam əxlaqı və onun əsas prinsipləri
| |
− | * 2004 — Müsəlman alimlərinin qloballaşmaya münasibətinə dair bəzi qeydlər
| |
− | * 2004 — S.S.Rəşadinin «Sərf nəhv» kitabı haqqında
| |
− | * 2004 — Sibəveyhiyə tutulan iki məşhur irad barəsində bir neçə söz. Orta əsr əlyazmaları və Azərbaycan mədəniyyəti tarixi problemləri
| |
− | * 2003 — Əbu Həyyanın bəzi dilçilik görüşləri
| |
− | * 2003 — Təsəvvüfdə ariflə alimin fərqi. Şərqşünaslığın aktual problemləri.(Q.T. Məmmədəliyeva ilə birlikdə)
| |
− | * 2003 — Aida İmanquliyeva Azərbaycan şərqşünaslığının ən görkəmli nümayəndələrindən biri kimi
| |
− | * 2002 — Islam against terrorism, extremism and aggression. Cooperation for peace in the Caucasus. (Tbilisi)
| |
− | * 2002 — Сравнительный анализ индикативных и императивных наклонений в арабском языке и иврите (C. Fərzəliyevlə birlikdə)
| |
| | | |
− | == Mükafatları == | + | === Vəfatı === |
− | * "[[Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi]]" fəxri adı — 28 oktyabr 1992
| + | 13 oktyabr 2019-cu il tarixdə – 77 yaşında, Bakıda vəfat edib. Bakıda – II Fəxri Xiyabanda dəfn olunmub. |
− | * "Dağıstan Respublikasının əməkdar elm xadimi" fəxri adı 2003
| |
− | * [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|"Şöhrət" ordeni]] — 26 avqust 2002<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=1574&doctype=0 ''"V. M. Məmmədəliyevin "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 26 avqust 2002-ci il tarixli, 777 nömrəli '''Fərmanı'''.]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} e-qanun.az {{az}}</ref>.
| |
− | * [["Şərəf" ordeni]] — 30 oktyabr 2009<ref>[http://e-qanun.az/print.php?internal=view&target=1&docid=18547&doctype=0 ''"V.M.Məmmədəliyevin “Şərəf” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında"'' Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 30 oktyabr 2009-cu il tarixli, 541 nömrəli '''Sərəncamı'''.]{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }} e-qanun.az {{az}}</ref>
| |
− | * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü]] — 30 avqust 2012
| |
− | * "Qızıl çinar" beynəlxalq mükafatı — 10 may 2017<ref>[http://azertag.az/xeber/Umummilli_Liderin_anadan_olmasinin_94_cu_ildonumune_ve_Heyder_Aliyev_Fondunun_fealiyyetinin_13_illiyine_hesr_olunan_tenteneli_merasim_kechirilib_Azerbaycan_Prezidenti_Ilham_Aliyev_merasimde_istirak_edib-1058806 Vasim Məmmədəliyev “Qızıl çinar” beynəlxalq mükafatına layiq görülüb]</ref>
| |
| | | |
− | == İstinadlar == | + | == Təltif və mükafatları == |
− | {{İstinad stili}}
| + | * “[[Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi]]” fəxri adı (28 oktyabr 1992); |
− | {{İstinad siyahısı}}
| + | * “Dağıstan Respublikasının əməkdar elm xadimi” fəxri adı (2003); |
| + | * [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|“Şöhrət” ordeni]] (26 avqust 2002); |
| + | * [["Şərəf" ordeni|“Şərəf” ordeni]] (30 oktyabr 2009); |
| + | * [[Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü]] (30 avqust 2012); |
| + | * [["Qızıl çinar" beynəlxalq mükafatı|“Qızıl çinar” beynəlxalq mükafatı]] (10 may 2017). |
| | | |
| == Həmçinin bax == | | == Həmçinin bax == |
Sətir 117: |
Sətir 90: |
| == Xarici keçidlər == | | == Xarici keçidlər == |
| * {{facebook|vasimmemmedeliyev}} {{az}} | | * {{facebook|vasimmemmedeliyev}} {{az}} |
− |
| |
− | [[Kateqoriya:Azərbaycan şərqşünasları]]
| |
− | [[Kateqoriya:Azərbaycan alimləri]]
| |
− | [[Kateqoriya:Azərbaycanlı alimlər]]
| |
− | [[Kateqoriya:Ərəbşünaslar]]
| |
− | [[Kateqoriya:Dinşünaslar]]
| |
− | [[Kateqoriya:Bakıda doğulanlar]]
| |
− | [[Kateqoriya:Bakı Dövlət Universitetinin məzunları]]
| |
− | [[Kateqoriya:Quran tərcüməçiləri]]
| |
− | [[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimləri]]
| |
− | [[Kateqoriya:AMEA-nın müxbir üzvləri]]
| |
− | [[Kateqoriya:AMEA-nın həqiqi üzvləri]]
| |
− | [[Kateqoriya:"Qızıl çinar" beynəlxalq mükafatının qalibləri]]
| |
− | [[Kateqoriya:II Fəxri Xiyabanda dəfn olunanlar]]
| |