Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...

Changes

Jump to navigation Jump to search

Məhəmmədhüseyn xan (başlanğıc kodu nəzərdən keçir)

22:32, 3 iyul 2021 versiyası

2.669 bayt əlavə edildi ,  22:32, 3 iyul 2021
Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
Sətir 1: Sətir 1: −
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:1826-cı ilədək Şəki hakimləri, xanları və s.]]
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:1826-cı ilədək Şəki hakimləri, xanları və s.]][[Kateqoriya:Şəki xanları]]
−
{{Dövlət xadimi
+
[[Kateqoriya:Şəki xan qəbiristanlığında dəfn olunanlar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış şair və yazıçılar]]{{Dövlət xadimi
 
| azərbaycan dilində adı        = Məhəmmədhüseyn xan
 
| azərbaycan dilində adı        = Məhəmmədhüseyn xan
 
| tam adı                      = Məhəmmədhüseyn xan Həsən ağa oğlu
 
| tam adı                      = Məhəmmədhüseyn xan Həsən ağa oğlu
Sətir 27: Sətir 27:  
| uşaqları                    = [[Məhəmmədhəsən xan]], [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]], [[Səlim xan]]
 
| uşaqları                    = [[Məhəmmədhəsən xan]], [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]], [[Səlim xan]]
 
}}
 
}}
−
'''Məhəmmədhüseyn xan''' (?–1780) — 1759–1780-cı illərdə Şəki xanı olmuş şəxs. Onun sifarişi ilə 1765/1766-сı ildə (hicri 1179) indiki [[Şəkixanovların evi]], 1769/1770-ci ildə (hicri 1183) indiki [[Xan məscidi]] tikilib. “Müşaqi” ədəbi təxəllüsü ilə şeirlər də yazmış, o dövrün ən məşhur şairləri ilə məktublaşmışdır. 1780-cı ilin avqustunda əmisi [[Hacı Əbdülqadir xan]] tərəfindən hakimiyyətdən devrilərək boğdurmaq yolu ilə edam edilmişdir. Ölümü münasibəti ilə Molla Vəli Vidadi “Müsibətnamə” adlı məşhur müxəmməsini qələmə almışdır. 2021-ci il iyul ayının 3-də Şəki xan məscidinin mehrabının içində Məhəmmədhüseyn xanın qəbri açılmış, sümükləri və yaralandığı güllə aşkar edilmişdir.
+
'''Məhəmmədhüseyn xan''' (?–1780) — 1759–1780-cı illərdə Şəki xanı olmuş şəxs. 1780-cı ilin avqustunda əmisi [[Hacı Əbdülqadir xan]] tərəfindən hakimiyyətdən devrilərək boğdurmaq yolu ilə edam edilmişdir.
    
==Haqqında məlumatlar==
 
==Haqqında məlumatlar==
Sətir 33: Sətir 33:     
1955-ci ildə Hacı Çələbi xanın vəfatından sonra onun oğlu Ağakişi bəy Şəki xanı olur. 4 il sonra isə Ağakişi bəy Qazıqumuxlu Məhəmməd xan tərəfindən öldürülür. Məhəmməd xan Nuxanı tutur, 40 gün burada hakimiyyətdə olur. 40 gündən sonra, Hacı Çələbi xanın nəvəsi Məhəmmədhüseyn ağa qonşu xanların köməyi ilə Məhəmməd xanı Nuxadan qovur və özünü Şəki xanı elan edir. Hacı Çələbi xanın iki oğlu sağ ola-ola nəvəsinin Şəki xanı olması, Məhəmmədhüseyn xanın əmilərinin öz qardaşoğulları ilə ədavətə başlamasına gətirib çıxarır. Məhəmmədhüseyn xan əmilərindən birini – Cəfər ağanı, öldütdürür. İkinci əmisi [[Hacı Əbdülqadir xan|Hacı Əbdülqadir ağa]] isə Dardoqqaza sığınır (Qanıx çayının Kürə töküldüyü yerdə yarımada). Orada Hacı Əbdülqadiri Qarabağ xanı İbrahim xan, Gürcüstan çarı İrakli dəstəkləməyə başlayır. Məhəmmədhüseyn xan dəfələrlə ora hücum etsə də Dardoqqaza daxil ola bilmir. Oğlu [[Məhəmmədhəsən xan|Məhəmmədhəsən ağanı]] barışıq üçün əmisinin yanına əmanət göndərir. Lakin Hacı Əbdülqadir ağa Məhəmmədhəsən xanı İbarahim xana göndərir ki, edam etdirsin. 1780-cı ilin avqust ayında Hacı Əbdülqadirin Dardoqqazdan göndərdiyi 60 nəfər gizlincə gecəliklə gəlib Nuxa ətrafındakı dağlarda gizlənirlər. Günorta saatlarında qəflətən dağdan aşağı düşüb Məhəmmədhəsən xanın iqamətgahını – Qurğuşunlu otağı (indiki [[Şəkixanovların evi]] olmalıdır) mühasirəyə alırlar. Məhəmmədhüseyn xan yanındakı oğlu [[Fətəli xan|Fətəli ağa]] ilə birlikdə basqınçılarla atışır. Oğlu tüfəngi doldurub verir, o isə atəş açır. Sonda yaralanaraq təslim olur. Onu bir həftə saxlayıb, hansısa müqaviləyə qol çəkdirdikdən sonra boğdurmaq yolu ilə edam edirlər. Bundan sonra hakimiyyət Məhəmmədhüseyn xanın əmisi Hacı Əbdülqadir xana keçir.  
 
1955-ci ildə Hacı Çələbi xanın vəfatından sonra onun oğlu Ağakişi bəy Şəki xanı olur. 4 il sonra isə Ağakişi bəy Qazıqumuxlu Məhəmməd xan tərəfindən öldürülür. Məhəmməd xan Nuxanı tutur, 40 gün burada hakimiyyətdə olur. 40 gündən sonra, Hacı Çələbi xanın nəvəsi Məhəmmədhüseyn ağa qonşu xanların köməyi ilə Məhəmməd xanı Nuxadan qovur və özünü Şəki xanı elan edir. Hacı Çələbi xanın iki oğlu sağ ola-ola nəvəsinin Şəki xanı olması, Məhəmmədhüseyn xanın əmilərinin öz qardaşoğulları ilə ədavətə başlamasına gətirib çıxarır. Məhəmmədhüseyn xan əmilərindən birini – Cəfər ağanı, öldütdürür. İkinci əmisi [[Hacı Əbdülqadir xan|Hacı Əbdülqadir ağa]] isə Dardoqqaza sığınır (Qanıx çayının Kürə töküldüyü yerdə yarımada). Orada Hacı Əbdülqadiri Qarabağ xanı İbrahim xan, Gürcüstan çarı İrakli dəstəkləməyə başlayır. Məhəmmədhüseyn xan dəfələrlə ora hücum etsə də Dardoqqaza daxil ola bilmir. Oğlu [[Məhəmmədhəsən xan|Məhəmmədhəsən ağanı]] barışıq üçün əmisinin yanına əmanət göndərir. Lakin Hacı Əbdülqadir ağa Məhəmmədhəsən xanı İbarahim xana göndərir ki, edam etdirsin. 1780-cı ilin avqust ayında Hacı Əbdülqadirin Dardoqqazdan göndərdiyi 60 nəfər gizlincə gecəliklə gəlib Nuxa ətrafındakı dağlarda gizlənirlər. Günorta saatlarında qəflətən dağdan aşağı düşüb Məhəmmədhəsən xanın iqamətgahını – Qurğuşunlu otağı (indiki [[Şəkixanovların evi]] olmalıdır) mühasirəyə alırlar. Məhəmmədhüseyn xan yanındakı oğlu [[Fətəli xan|Fətəli ağa]] ilə birlikdə basqınçılarla atışır. Oğlu tüfəngi doldurub verir, o isə atəş açır. Sonda yaralanaraq təslim olur. Onu bir həftə saxlayıb, hansısa müqaviləyə qol çəkdirdikdən sonra boğdurmaq yolu ilə edam edirlər. Bundan sonra hakimiyyət Məhəmmədhüseyn xanın əmisi Hacı Əbdülqadir xana keçir.  
 +
 +
===Digər===
 +
Məhəmmədhüseyn xanın sifarişi ilə 1765/1766-сı ildə (hicri 1179) indiki [[Şəkixanovların evi]], 1769/1770-ci ildə (hicri 1183) indiki [[Xan məscidi]] tikilib.
 +
 +
“Müşaqi” ədəbi təxəllüsü ilə şeirlər də yazmış, o dövrün ən məşhur şairləri ilə məktublaşmışdır.
 +
 +
Ölümü münasibəti ilə Molla Vəli Vidadi “Müsibətnamə” adlı məşhur müxəmməsini qələmə almışdır.
 +
 +
[[Salman Mümtaz]] Məhəmmədhüseyn xanın özü tikdirdiyi məscidin – Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edildiyini göstərmişdir.
 +
 +
2021-ci il iyul ayının 3-də həmin yerdə onun  qəbri açılmış, sümükləri və yaralandığı güllə aşkar edilmişdir.
 +
 +
===Ədəbiyyat===
 +
# {{kitab3
 +
| müəllif        =
 +
| hissə          =
 +
| hissənin linki  =
 +
| başlıq          = Məhəmmədhüseyn xan Müştaq
 +
| orijinal        =
 +
| link            =
 +
| vikimənbə      =
 +
| cavabdeh        = [[Salman Mümtaz]]ın redaktəsi ilə
 +
| nəşr            = Azərbaycanı tədqiq və təəbbö cəmiyyəti
 +
| yer            = Bakı
 +
| nəşriyyat      =
 +
| il              = 1925
 +
| том            =
 +
| страницы        = 
 +
| столбцы        =
 +
| страниц        =
 +
| seriya          =
 +
| isbn            =
 +
| doi            =
 +
| тираж          =
 +
| ref            = Salman Mümtaz
 +
}}
 +
# {{kitab3
 +
| müəllif        = [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.Ş.]]
 +
| hissə          =
 +
| hissənin linki  =
 +
| başlıq          = Şəkinin tarixi qaynaqlarda
 +
| orijinal        =
 +
| link            = http://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxzaGVraXRhcml4aXxneDpiZTg2MTIzOTVhMmU3NDg
 +
| vikimənbə      =
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşr            =
 +
| yer            = Bakı
 +
| nəşriyyat      = “Master” nəşriyyatı
 +
| il              = 2005
 +
| том            =
 +
| страницы        =
 +
| столбцы        =
 +
| страниц        =
 +
| seriya          =
 +
| isbn            =
 +
| doi            =
 +
| тираж          =
 +
| ref            = Tahirzadə Ə.Ş.
 +
}}
 +
# {{məqalə
 +
|müəllif        = Məmmədov A.S.
 +
|başlıq          = Ədalət Tahirzadənin “Şəkinin tarixi qaynaqlarda” kitabı
 +
|link            = https://sites.google.com/site/shekitarixi/77
 +
|dil            = az
 +
|nəşrin müəllifi =
 +
|nəşr            =
 +
|tip            = [[İpəkçi (qəzet)|“İpəkçi” qəzetinin]] saytı
 +
|yer            =
 +
|nəşriyyat      =
 +
|il              = 2006
 +
|nömrə          =
 +
|том            =
 +
|выпуск          =
 +
|страницы        =
 +
|isbn            =
 +
|issn            =
 +
|ref            = Məmmədov A.S.
 +
|bibcode        =
 +
|arxiv          =
 +
|pmid            =
 +
}}
 +
# {{cite web2 | last =|url= http://www.tarix.shaki.info/29|title=Məhəmmədhüseyn xan Müştaqinin aqibəti|author=[[Aydın Məmmədov(jurnalist)|Aydın Məmmədov]] |date= 2010|website= http://www.tarix.shaki.info|publisher=Şəki tarixi |language=az |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20210512063056/http://www.tarix.shaki.info/29 |archivedate =12 May 2021 |ref = harv}}
    
== Həmçinin bax ==
 
== Həmçinin bax ==
 
{{vikimənbə|Müəllif:Məhəmmədhüseyn xan Müştaq}}
 
{{vikimənbə|Müəllif:Məhəmmədhüseyn xan Müştaq}}
−
  −
[[Kateqoriya:Şəki xanları]]
  −
[[Kateqoriya:Şəki xan qəbiristanlığında dəfn olunanlar]]
      
{{Yoxlanılmış məqalə}}
 
{{Yoxlanılmış məqalə}}
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/Xidməti:MobileDiff/25172"

Naviqasiya menyusu