Changes

[[Kateqoriya: Əd.]]

[[Kateqoriya: Əd.]]

[[Fayl:Şəki_xan_sarayı.jpg|300px|thumb|Şəki xan sarayı.]]

[[Fayl:Şəki_xan_sarayı.jpg|300px|thumb|Şəki xan sarayı.]]

Xanlıqlar dövründə Azərbaycanda saray tikintisinin ən gözəl nümunəsi, şərq memarlığının incilərindən sayılan [[Şəki xan sarayı|Şəki xan sarayının]] üzərində onun tikilmə tarixi haqqında məlumatın olmaması tədqiqatçılarda bu haqda müxtəlif fikirlərin yaranmasına səbəb olmuşdur.

Xanlıqlar dövründə Azərbaycanda saray tikintisinin ən gözəl nümunəsi, şərq memarlığının incilərindən sayılan [[Şəki xan sarayı|Şəki xan sarayının]] üzərində onun tikilmə tarixi haqqında məlumatın olmaması tədqiqatçılarda bu haqda müxtəlif fikirlərin yaranmasına səbəb olmuşdur.

Şəki xan sarayının tikilmə tarixi kimi, onu inşa etmiş memarın kimliyi məsələsi haqqında olan fikirlər də yekdil olmayıb daha çox fərziyyə xarakteri daşıyır. Abidənin memarlıq və bəzək xüsusiyyətlərini tədqiq etmiş müəlliflərin əksəriyyəti onun memarının Ustad Abbasqulu olduğunu güman edirlər. Bu zaman onlar sarayın ikinci mərtəbəsindəki zalın ornamentli kompozisiya ilə işlənmiş plafonu üzərində yazılmış “Ustad Abbasqulu” ifadəsini əsas götürürlər. Lakin nəzərə alsaq ki, orta əsrlər dövründə tikinti işlərinə rəhbərlik edən şəxs öz adını, qarşısında “memar”, “mühəndis” və s. nisbələr göstərilməklə, tikdirdiyi binanın divarlarının çöl tərəfdən daha çox görünən yerində həkk etdirirdi, onda Şəki xan sarayının memarı hesab edilən Abbasqulunun adının binanın daxilində ornamentli kompozisiya ilə işlənmiş plafonun üzərində həkk olunması sual doğurmaya bilməz. Bu məntiqlə çıxış etsək, ustad Abbasqulunun Şəki xan sarayının XVIII əsrin sonlarında, Məhəmmədhəsən xanın hakimiyyəti dövründə yerinə yetirilmiş ilk bəzək işlərinin müəllifi olması fikrini də irəli sürmək olar.  

Şəki xan sarayının tikilmə tarixi kimi, onu inşa etmiş memarın kimliyi məsələsi haqqında olan fikirlər də yekdil olmayıb daha çox fərziyyə xarakteri daşıyır. Abidənin memarlıq və bəzək xüsusiyyətlərini tədqiq etmiş müəlliflərin əksəriyyəti onun memarının Ustad Abbasqulu olduğunu güman edirlər. Bu zaman onlar sarayın ikinci mərtəbəsindəki zalın ornamentli kompozisiya ilə işlənmiş plafonu üzərində yazılmış “Ustad Abbasqulu” ifadəsini əsas götürürlər. Lakin nəzərə alsaq ki, orta əsrlər dövründə tikinti işlərinə rəhbərlik edən şəxs öz adını, qarşısında “memar”, “mühəndis” və s. nisbələr göstərilməklə, tikdirdiyi binanın divarlarının çöl tərəfdən daha çox görünən yerində həkk etdirirdi, onda Şəki xan sarayının memarı hesab edilən Abbasqulunun adının binanın daxilində ornamentli kompozisiya ilə işlənmiş plafonun üzərində həkk olunması sual doğurmaya bilməz. Bu məntiqlə çıxış etsək, ustad Abbasqulunun Şəki xan sarayının XVIII əsrin sonlarında, Məhəmmədhəsən xanın hakimiyyəti dövründə yerinə yetirilmiş ilk bəzək işlərinin müəllifi olması fikrini də irəli sürmək olar.  

Şəki xan sarayının memarının kimliyi məsələsi haqqında birmənalı məlumat yalnız yuxarıda qeyd etdiyimiz AMEA Tarix İnstitutunun Elmi arxivindən qorunub saxlanılan Ə.Nəbiyev tərəfindən toplanılmış materiallarda verilmişdir. Burada sarayın Şirazdan dəvət edilmiş memar Xadalı Zeynalabdin tərəfindən inşa edildiyi göstərilir. Lakin hələlik bu məlumatın səhihliyini təsdiq edə biləcək digər mənbələrə təsadüf edilməmişdir.

Şəki xan sarayının memarının kimliyi məsələsi haqqında birmənalı məlumat yalnız yuxarıda qeyd etdiyimiz AMEA Tarix İnstitutunun Elmi arxivindən qorunub saxlanılan Ə.Nəbiyev tərəfindən toplanılmış materiallarda verilmişdir. Burada sarayın Şirazdan dəvət edilmiş memar Xadalı Zeynalabdin tərəfindən inşa edildiyi göstərilir. Lakin hələlik bu məlumatın səhihliyini təsdiq edə biləcək digər mənbələrə təsadüf edilməmişdir.

==Ədəbiyyat==

==Ədəbiyyat==