Sətir 1: |
Sətir 1: |
| [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:1826-cı ilədək Şəki hakimləri, xanları və s.]] | | [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:1826-cı ilədək Şəki hakimləri, xanları və s.]] |
| {{Dövlət xadimi | | {{Dövlət xadimi |
− | |adı = Səlim xan | + | |adı = Səlim xan |
− | |tam adı = ''Səlim xan Məhəmmədhüseyn xan oğlu'' | + | |tam adı = ''Səlim xan Məhəmmədhüseyn xan oğlu'' |
− | |piktoqram =xan | + | |piktoqram = xan |
− | |şəkil = Şəki xanları və xanzadələri.jpg | + | |şəkil = Şəki xanları və xanzadələri.jpg |
− | |şəklin ölçüsü = | + | |şəklin ölçüsü = |
− | |şəklin izahı = Şəki xanları, yaxud xanzadələri (şərti), — [[Şəki xan sarayı|Şəki xan sarayında]] friz (divar rəfi – irəf) üzərində miniatür. | + | |şəklin izahı = Şəki xanları, yaxud xanzadələri (şərti), — [[Şəki xan sarayı|Şəki xan sarayında]] friz (divar rəfi – irəf) üzərində miniatür. |
− | |titul = [[Şəki xanlığı|Şəki]] xanı | + | |titul = [[Şəki xanlığı|Şəki]] xanı |
− | |bayraq = | + | |bayraq = |
− | |dövr əvvəl = 13 noyabr/12 dekabr 1795 | + | |dövr əvvəl = 13 noyabr/12 dekabr 1795 |
− | |dövr son = 9 may 1797 | + | |dövr son = 9 may 1797 |
− | | sələfi = [[Məhəmmədhəsən xan]] | + | | sələfi = [[Məhəmmədhəsən xan]] |
− | | xələfi = [[Məhəmmədhəsən xan]] | + | | xələfi = [[Məhəmmədhəsən xan]] |
− | | titul_2 = VIII Şəki xanı | + | | titul_2 = VIII Şəki xanı |
− | | dövr əvvəl_2 = ən geci 25 fevral 1805 | + | | dövr əvvəl_2 = ən geci 25 fevral 1805 |
− | | dövr son_2 = 4 noyabr 1806 | + | | dövr son_2 = 4 noyabr 1806 |
− | | sələfi_2 = [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] | + | | sələfi_2 = [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] |
− | | xələfi_2 = [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] və Məmməd bəy <br><small> (Müvəqqəti şura,-ən uzağı 59 gün) | + | | xələfi_2 = [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] və Məmməd bəy <br><small> (Müvəqqəti şura,-ən uzağı 59 gün) |
− | | xələfi_3 = [[Cəfərqulu xan]]<br><small> (Şəki xanı, – 22.12.1806-cı il tarixdən) | + | | xələfi_3 = [[Cəfərqulu xan]]<br><small> (Şəki xanı, – 22.12.1806-cı il tarixdən) |
− | |doğum tarixi = 1780-cı ildən əvvəl | + | |doğum tarixi = 1780-cı ildən əvvəl |
− | |doğum yeri = | + | |doğum yeri = |
− | |vəfat tarixi = {{Vəfat tarixi|1826|04|12}}{{sfn|AKAK, səh.: 787|1874|p=}}{{sfn|AKAK, səh.: V|1874|p=}} | + | |vəfat tarixi = {{Vəfat tarixi|1826|04|12}}{{sfn|AKAK, səh.: 787|1874|p=}}{{sfn|AKAK, səh.: V|1874|p=}}, {{Osm}} |
− | |vəfat yeri ={{link-interwiki|az=Qırşəhər|az_mətn=Qırşəhər|başqa_dil=tr|başqa_dildə_başlıq=Kırşehir}}{{sfn|AKAK, səh.: 787|1874|p=}}{{sfnaz|Şükürov Q.|2018|p=126}} ({{dil-tr|Kırşehr}}), Osmanlı İmperiyası | + | |vəfat yeri = {{link-interwiki|az=Qırşəhər|az_mətn=Qırşəhər|başqa_dil=tr|başqa_dildə_başlıq=Kırşehir}}{{sfn|AKAK, səh.: 787|1874|p=}}{{sfnaz|Şükürov Q.|2018|p=126}} ({{dil-tr|Kırşehr}}), Osmanlı İmperiyası |
− | |təhsili = | + | |təhsili = |
− | |elmi dərəcəsi = | + | |elmi dərəcəsi = |
− | |elmi adı = | + | |elmi adı = |
− | |sülalə = | + | |sülalə = |
− | |atası = [[Məhəmmədhüseyn xan]] | + | |atası = [[Məhəmmədhüseyn xan]] |
− | |anası = gürcü İvan Baqrationinin qızı, Pyotr{{sfn|AKAK, səh.: 652|1868|p=}} və Davud{{sfn|AKAK, səh.: 641|1868|p=}} Baqrationilərin bacısı | + | |anası = gürcü İvan Baqrationinin qızı, Pyotr{{sfn|AKAK, səh.: 652|1868|p=}} və Davud{{sfn|AKAK, səh.: 641|1868|p=}} Baqrationilərin bacısı |
− | |həyat yoldaşı = Tutu bəyim (İbrahim xanın qızı) | + | |həyat yoldaşı = Tutu bəyim (İbrahim xanın qızı) |
− | |uşağı = [[Hüseyn xan (Səlim xanın oğlu)|Hüseyn xan]], Hacı xan, [[Süleyman xan Şəkinski |Süleyman xan]], Fəxrunnisə xanım{{sfn|AKAK, səh.: 1120|1873|loc= – Nəsil şəcərəsi Hacı Cəmil əfəndi tərəfindən tərtib edilmişdir; bax: {{Harvnb|AKAK, səh.: VII|1873|p=}}}}, Asiya bəyim {{sfn|AKAK, səh.: 1111|1873|loc= – Nəsil şəcərəsi Hacı Həmid əfəndi tərəfindən tərtib edilmişdir; bax: {{Harvnb|AKAK, səh.: VII|1873|p=}}}} | + | |uşağı = [[Hüseyn xan (Səlim xanın oğlu)|Hüseyn xan]], Hacı xan, [[Süleyman xan Şəkinski |Süleyman xan]], Fəxrunnisə xanım{{sfn|AKAK, səh.: 1120|1873|loc= – Nəsil şəcərəsi Hacı Cəmil əfəndi tərəfindən tərtib edilmişdir; bax: {{Harvnb|AKAK, səh.: VII|1873|p=}}}}, Asiya bəyim {{sfn|AKAK, səh.: 1111|1873|loc= – Nəsil şəcərəsi Hacı Həmid əfəndi tərəfindən tərtib edilmişdir; bax: {{Harvnb|AKAK, səh.: VII|1873|p=}}}} |
− | |imzası = | + | |adının digər versiyası = Selim xan, Selim han Seki, Selim khan Sheki, Salim khan Sheki, Salim khan Shaki, Selim khan Shaki, Селим хан, Сәлим хан |
− | |mükafatları = | + | |imzası = |
− | |Commons = | + | |mükafatları = |
| + | |Commons = |
| }} | | }} |
− | '''Səlim xan''' (?–1826) — 1795 – 1797 və 1805 – 1806-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Şəki xanı; 1805-ci ildə hakimiyyətini möhkəmləndirmək və düşmənlərinə qarşı hərbi dəstək almaq üçün xanlığını Rusiya İmperiyasının tərkibinə qatmışsa da, 1806-cı ildə bacısının Qarabağda ruslar tərəfindən öldürülməsindən sonra, dərhal Şəki xanlığı ərazisindəki rus qoşununu xanlığın ərazisindən qovmuş, bundan 4 ay sonra əks-hücuma keçən ruslarla bir neçə gün döyüşmüş, lakin sonda məğlub olaraq 500 nəfərlik dəstəsi ilə İrana qaçmışdır. O, hakimiyyətini geri qaytarmaq ümidiylə bir neçə dəfə İrandan silahlı dəstə ilə Şəkiyə yürüş etsə də uğur qazana bilməyərək geri çəkilmiş, bir müddət İranda yaşadıqdan sonra 1818-ci ilin dekabrında Osmanlı dövlətinin Bağdadakı canişininin yanına gedərək Osmanlı dövlətindən siyasi sığınacaq istəmişdir. Ona aylıq 2500 quruş maaş təyin edilmiş, əvvəl Ərzurumda, sonra isə Ankarada yaşamaq izni verilmişdir. | + | '''Səlim xan''' (?–1826) — 1795 – 1797 və 1805 – 1806-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş sabiq Şəki xanı. |
| + | |
| + | 1805-ci ildə hakimiyyətini möhkəmləndirmək və düşmənlərinə qarşı hərbi dəstək almaq üçün xanlığını Rusiya İmperiyasının tərkibinə qatmışsa da, 1806-cı ildə bacısının Qarabağda ruslar tərəfindən öldürülməsindən sonra, dərhal Şəki xanlığı ərazisindəki rus qoşununu xanlığın ərazisindən qovmuş, bundan 4 ay sonra əks-hücuma keçən ruslarla bir neçə gün döyüşmüş, lakin sonda məğlub olaraq 500 nəfərlik dəstəsi ilə İrana qaçmışdır. O, hakimiyyətini geri qaytarmaq ümidiylə bir neçə dəfə İrandan silahlı dəstə ilə Şəkiyə yürüş etsə də uğur qazana bilməyərək geri çəkilmiş, bir müddət İranda yaşadıqdan sonra 1818-ci ilin dekabrında Osmanlı dövlətinin Bağdadakı canişininin yanına gedərək Osmanlı dövlətindən siyasi sığınacaq istəmişdir. Ona aylıq 2500 quruş maaş təyin edilmiş, əvvəl Ərzurumda, sonra isə Ankarada yaşamaq izni verilmişdir. |
| | | |
| 12 aprel 1826-cı il tarixdə Ankara yaxınlığındakı Qırşəhərdə ({{dil-tr|Kırşehr}}) vəfat etdikdən cəmi 4 ay sonra – 11 avqust 1826-cı il tarixdə, oğlanlarından biri – [[Hüseyn xan (Səlim xanın oğlu)|Hüseyn xan]], Şəkidə xan ola bilmiş, lakin onun hakimiyyəti daha qısamüddətli olmuş, cəmi 3 aya yaxın davam etmişdir. | | 12 aprel 1826-cı il tarixdə Ankara yaxınlığındakı Qırşəhərdə ({{dil-tr|Kırşehr}}) vəfat etdikdən cəmi 4 ay sonra – 11 avqust 1826-cı il tarixdə, oğlanlarından biri – [[Hüseyn xan (Səlim xanın oğlu)|Hüseyn xan]], Şəkidə xan ola bilmiş, lakin onun hakimiyyəti daha qısamüddətli olmuş, cəmi 3 aya yaxın davam etmişdir. |
Sətir 81: |
Sətir 84: |
| | | |
| ==== Şəki xanlığının Rusiyanın tərkibinə keçməsi barədə Kürəkçay traktatını imzalaması ==== | | ==== Şəki xanlığının Rusiyanın tərkibinə keçməsi barədə Kürəkçay traktatını imzalaması ==== |
− | [[Şəkil:Gelesen-Goresen.jpg|370px|thumb| [[Gələrsən-Görərsən qalası |“Gələsən-Görəsən” qalasının xarabalığı]], 2011-ci il – Səlim xan 1805-ci ilin yayında, İrandan gözlənilən hərbi müdaxiləni məhz bu qalada dəf etmək fikrində idi{{sfn|AKAK, səh.: 651|1868|p=}}. ]] | + | [[Şəkil:Gelesen-Goresen.jpg|370px|thumb| [[Gələsən, görəsən (qala) |“Gələsən-Görəsən” qalasının xarabalığı]], 2011-ci il – Səlim xan 1805-ci ilin yayında, İrandan gözlənilən hərbi müdaxiləni məhz bu qalada dəf etmək fikrində idi{{sfn|AKAK, səh.: 651|1868|p=}}. ]] |
| | | |
| {{abbr|26 may|Yuli təqvimi ilə: 14 may.|0}} 1805-ci il tarixdə Pavel Sisianovun Kürəkçay sahilində qurduğu düşərgədə Qarabağ xanı İbrahim xan Qarabağ xanlığının Rusiya İmperiyası tərkibinə keçməsi barədə Kürəkçay traktatına imza atdı. İbrahim xan Səlim xanın həm qayınatası, həm də bacısının əri idi. İbrahim xandan sonra Səlim xan da Pavel Sisianovun düşərgəsinə getdi və {{abbr|2 iyun|Yuli təqvimi ilə: 21 may.|0}} 1805-ci il tarixdə 2-ci Kürəkçay traktatını – Şəki xanlığının Rusiya İmperiyası tərkibinə keçməsi barədə sənədi imzaladı<ref>{{Harvnb|AKAK, səh.: 646|1868|p=|loc=Burada Sisianov traktaktların imzalanmasından bir gün sonra raport verir.}}</ref>. | | {{abbr|26 may|Yuli təqvimi ilə: 14 may.|0}} 1805-ci il tarixdə Pavel Sisianovun Kürəkçay sahilində qurduğu düşərgədə Qarabağ xanı İbrahim xan Qarabağ xanlığının Rusiya İmperiyası tərkibinə keçməsi barədə Kürəkçay traktatına imza atdı. İbrahim xan Səlim xanın həm qayınatası, həm də bacısının əri idi. İbrahim xandan sonra Səlim xan da Pavel Sisianovun düşərgəsinə getdi və {{abbr|2 iyun|Yuli təqvimi ilə: 21 may.|0}} 1805-ci il tarixdə 2-ci Kürəkçay traktatını – Şəki xanlığının Rusiya İmperiyası tərkibinə keçməsi barədə sənədi imzaladı<ref>{{Harvnb|AKAK, səh.: 646|1868|p=|loc=Burada Sisianov traktaktların imzalanmasından bir gün sonra raport verir.}}</ref>. |
Sətir 200: |
Sətir 203: |
| | | |
| == İstinadlar və qeydlər == | | == İstinadlar və qeydlər == |
− | {{istinad siyahısı|2}} | + | {{İstinad siyahısı}} |
| | | |
− | == İstifadə edilmiş mənbələrin siyahısı == | + | == Ədəbiyyat == |
− | <div class="reqport nomobile" {{Siyahı|2|
| + | {{Siyahı sütunlarla|2| |
− | #{{AKAK+|2|641|643}} | + | # {{AKAK+|2|641|643}} |
− | #:{{AKAK+|2|642|644}} | + | #: {{AKAK+|2|642|644}} |
− | #:{{AKAK+|2|643|645}} | + | #: {{AKAK+|2|643|645}} |
− | #:{{AKAK+|2|644|646}} | + | #: {{AKAK+|2|644|646}} |
− | #:{{AKAK+|2|646|648}} | + | #: {{AKAK+|2|646|648}} |
− | #:{{AKAK+|2|651|653}} | + | #: {{AKAK+|2|651|653}} |
− | #:{{AKAK+|2|652|654}} | + | #: {{AKAK+|2|652|654}} |
− | #{{AKAK+|5|VII|10}} | + | # {{AKAK+|5|VII|10}} |
− | #:{{AKAK+|5|1111|1129}} | + | #: {{AKAK+|5|1111|1129}} |
− | #:{{AKAK+|5|1120|1138}} | + | #: {{AKAK+|5|1120|1138}} |
− | #{{AKAK+|6/1|V|8}} | + | # {{AKAK+|6/1|V|8}} |
− | #:{{AKAK+|6/1|787|804}} | + | #: {{AKAK+|6/1|787|804}} |
− | #:{{AKAK+|6/1|712|729}} | + | #: {{AKAK+|6/1|712|729}} |
− | #{{kitab3 | + | # {{kitab3 |
| | müəllif = [[Abbasqulu ağa Bakıxanov|Bakıxanov A.]] | | | müəllif = [[Abbasqulu ağa Bakıxanov|Bakıxanov A.]] |
| | hissə = | | | hissə = |
Sətir 240: |
Sətir 243: |
| | ref = Bakıxanov A. | | | ref = Bakıxanov A. |
| }} | | }} |
− | #{{kitab3 | + | # {{kitab3 |
| | müəllif = [[Kərim ağa Şəkixanov]]. | | | müəllif = [[Kərim ağa Şəkixanov]]. |
| | hissə = Şəki xanlarının müxtəsər tarixi | | | hissə = Şəki xanlarının müxtəsər tarixi |
Sətir 263: |
Sətir 266: |
| | ref = Kərim ağa Fateh | | | ref = Kərim ağa Fateh |
| }} | | }} |
− | # {{kitab3 | + | # {{kitab3 |
| | müəllif = Мустафаев Дж.М. | | | müəllif = Мустафаев Дж.М. |
| | hissə = | | | hissə = |
Sətir 286: |
Sətir 289: |
| | ref = Мустафаев Дж.М. | | | ref = Мустафаев Дж.М. |
| }} | | }} |
− | #{{kitab3 | + | # {{kitab3 |
| | müəllif = [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.Ş.]] | | | müəllif = [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.Ş.]] |
| | hissə = | | | hissə = |
Sətir 309: |
Sətir 312: |
| | ref = Tahirzadə Ə.Ş. | | | ref = Tahirzadə Ə.Ş. |
| }} | | }} |
− | #{{Dubrovin|3|144-145|151|}} | + | # {{Dubrovin|3|144-145|151|}} |
− | #:{{Dubrovin|3|84-90|90|}} | + | #: {{Dubrovin|3|84-90|90|}} |
− | #{{Dubrovin|4|425-426|439|}} | + | # {{Dubrovin|4|425-426|439|}} |
− | #:{{Dubrovin|4|426-427|440|}} | + | #: {{Dubrovin|4|426-427|440|}} |
− | #:{{Dubrovin|4|427|439|441}} | + | #: {{Dubrovin|4|427|439|441}} |
− | #:{{Dubrovin|4|428|440|}} | + | #: {{Dubrovin|4|428|440|}} |
− | #:{{Dubrovin|4|483-484|496|}} | + | #: {{Dubrovin|4|483-484|496|}} |
− | #:{{Dubrovin|4|490|504|}} | + | #: {{Dubrovin|4|490|504|}} |
− | #{{Dubrovin|5|16|24|}} | + | # {{Dubrovin|5|16|24|}} |
− | #:{{Dubrovin|5|56-61|64|}} | + | #: {{Dubrovin|5|56-61|64|}} |
− | #:{{Dubrovin|5|61|69|}} | + | #: {{Dubrovin|5|61|69|}} |
− | #:{{Dubrovin|5|84-90|93|}} | + | #: {{Dubrovin|5|84-90|93|}} |
− | #:{{Dubrovin|5|425-426|435|}} | + | #: {{Dubrovin|5|425-426|435|}} |
− | #{{cite web2 | title = О принятии Селим-хана Шакинского в подданство России, 21 мая 1805 года | publisher =http://www.historyru.com/ | date = 1805 | url =http://www.historyru.com/docs/rulers/alex-1/alex-1-orgdoc-16.html#/overview |ref = Грамота императора Александра I }} | + | # {{cite web2 | title = О принятии Селим-хана Шакинского в подданство России, 21 мая 1805 года | publisher =http://www.historyru.com/ | date = 1805 | url =http://www.historyru.com/docs/rulers/alex-1/alex-1-orgdoc-16.html#/overview |ref = Грамота императора Александра I }} |
− | #{{məqalə | + | # {{məqalə |
| | müəllif = | | | müəllif = |
| | başlıq = Şəki xanlığının bayraqları | | | başlıq = Şəki xanlığının bayraqları |
Sətir 351: |
Sətir 354: |
| | ref = Şəki xanlığının bayraqları | | | ref = Şəki xanlığının bayraqları |
| }} | | }} |
− | #{{kitab3 | + | # {{kitab3 |
| | müəllif = Axundov M. F. | | | müəllif = Axundov M. F. |
| | hissə = | | | hissə = |
Sətir 374: |
Sətir 377: |
| | ref = Axundov M. F. | | | ref = Axundov M. F. |
| }} | | }} |
− | #{{məqalə | + | # {{məqalə |
| | müəllif = Şükürov Q. | | | müəllif = Şükürov Q. |
| | başlıq = Şeki eski hâkimi Selim Han’ın Osmanlı Devleti’ne ilticası | | | başlıq = Şeki eski hâkimi Selim Han’ın Osmanlı Devleti’ne ilticası |
| | orijinal = | | | orijinal = |
− | | link = https://www.academia.edu/38065025/%C5%9EEK%C4%B0_ESK%C4%B0_H%C3%82K%C4%B0M%C4%B0_SEL%C4%B0M_HANIN_OSMANLI_DEVLET%C4%B0NE_%C4%B0LT%C4%B0CASI | + | | link = https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/617723 |
− | | dil = | + | | dil = tr |
| | cavabdeh = | | | cavabdeh = |
| | nəşrin müəllifi = | | | nəşrin müəllifi = |
Sətir 390: |
Sətir 393: |
| | buraxılış = | | | buraxılış = |
| | nömrə = | | | nömrə = |
− | | səhifələr = 113-129 | + | | səhifələr = 113 – 129 |
| | isbn = | | | isbn = |
| | issn = 2149-939X | | | issn = 2149-939X |
Sətir 397: |
Sətir 400: |
| | arxiv = | | | arxiv = |
| | pmid = | | | pmid = |
− | | archiveurl = | + | | archiveurl = https://web.archive.org/web/20220319034237/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/617723 |
− | | archivedate = | + | | archivedate = 24 Mar 2020 - 19 Mar 2022 |
− | | ref = Şükürov Q. | + | | ref = Şükürov Q. |
| }} | | }} |
| # {{QD|56}} | | # {{QD|56}} |
− | }}style="padding:0px;box-shadow:5 5 5 5;margin-right:0px;min-width:200px">
| + | # {{Sayta istinad|url=http://az.gumilev-center.ru/s-ki-xanligi-il-osmanli-munasib-tl-ri/ |author =Talıbova G. |authorlink= |title=Şəki xanlığı ilə Osmanlı münasibətləri |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200928120739/http://az.gumilev-center.ru/s-ki-xanligi-il-osmanli-munasib-tl-ri/ |archivedate=28 Sep 2020 |lang= |showlang=yes|responsible= |website=Центр Льва Гумилева в Азербайджане|websiteurl=http://az.gumilev-center.ru/ |type= |date=2013 |accessdate= 02.07.2023|quote= |quoteup= |description= |ref= }} |
| + | }} |
| | | |
| {{Şəkidə hakimiyyətdə olmuş şəxslər}} | | {{Şəkidə hakimiyyətdə olmuş şəxslər}} |