Sətir 23: |
Sətir 23: |
| |imzası = }} | | |imzası = }} |
| | | |
− | '''İşxan Əbu Əbdülmalik''' — [[Şəki dövləti|Şəki hökmdarı]]. Mənbələrdə adı ilk dəfə Х əsrin qırxıncı, sonuncu dəfə isə 941-957-cü illər arasında baş vermiş hadisələrin təsvirində çəkilmişdir. Alban çarı [[Qriqor Hammam]]ın nəvəsi, Şəki hökmdarı [[Atrnerseh|Atrnersehin]] və Tao-Klarceti hakimi, eristavlar-eristavı III Adarnase qızı [[Dinarın]] oğlu idi. | + | '''İşxan Əbu Əbdülmalik''' — [[Şəki dövləti|Şəki hökmdarı]]. Mənbələrdə adı ilk dəfə Х əsrin qırxıncı, sonuncu dəfə isə 941-957-cü illər arasında baş vermiş hadisələrin təsvirində çəkilmişdir. Alban çarı [[Qriqor Hammam|Qriqor Hammamın]] nəvəsi, Şəki hökmdarı [[Atrnerseh|Atrnersehin]] və Tao-Klarceti hakimi, eristavlar-eristavı III Adarnasenin qızı [[Dinar|Dinarın]] oğlu idi. |
| | | |
| == Həyatı və siyasi fəaliyyəti == | | == Həyatı və siyasi fəaliyyəti == |
Sətir 36: |
Sətir 36: |
| {{sitat2|Heretidə İşxanikin çarlığına qədər onun bütün sələfləri qeyri-prvoslav idilər. İşxannik isə eristavlar-eristavı [[Qurgen|Qurgenin]] bacısının oğlu idi, onun anası Dinar, onu pravoslav etdi. Həmin vaxt Bərdə və Azərbaycan [[salarilər]] tərəfindən tutuldu{{sfn|Картлис Цховреба|2008|p=144}}.}} | | {{sitat2|Heretidə İşxanikin çarlığına qədər onun bütün sələfləri qeyri-prvoslav idilər. İşxannik isə eristavlar-eristavı [[Qurgen|Qurgenin]] bacısının oğlu idi, onun anası Dinar, onu pravoslav etdi. Həmin vaxt Bərdə və Azərbaycan [[salarilər]] tərəfindən tutuldu{{sfn|Картлис Цховреба|2008|p=144}}.}} |
| | | |
− | İşxanın həm də “Əbu Əbdülmalik” adı ilə tanındlğını göstərən digər mənbədən isə məlum olur ki, o, 941-957-cü illər arasında [[Salarilər dövləti]]nə ildə 1 milyon dirhəm bac verirmiş{{sfn|Караулова П. А.|1903|p=99,105}}. | + | İşxanın həm də “Əbu Əbdülmalik” adı ilə tanındlğını göstərən digər mənbədən isə məlum olur ki, o, 941 – 957-cü illər arasında [[Salarilər dövləti|Salarilər dövlətinə]] ildə 1 milyon dirhəm bac verirmiş{{sfn|Караулова П. А.|1903|p=99,105}}. |
| | | |
− | Bununla da tarixi mənbələrin İşxan Əbu Əbdülmalik haqqında qısa bir dövrə – X əsrin ortalarına təsadüf edən məlumatları bitir. | + | Bununla da tarixi mənbələrin İşxan Əbu Əbdülmalik haqqında qısa bir dövrə – X əsrin ortalarına, təsadüf edən məlumatları bitir. |
| | | |
| Müasir erməni tədqiqatşılardan Qriqor Qriqoryanın yazdığına görə 962-ci ildə yeni Albaniya katolikosunun seçilməsi münasibətibəti ilə təşkil olunmuş mərasimdə İşxan da iştirak etmiş və hətta provoslav məzhəbindən imtina etmişdir{{sfn|Григорян Г. М.|1972|p=223}}. | | Müasir erməni tədqiqatşılardan Qriqor Qriqoryanın yazdığına görə 962-ci ildə yeni Albaniya katolikosunun seçilməsi münasibətibəti ilə təşkil olunmuş mərasimdə İşxan da iştirak etmiş və hətta provoslav məzhəbindən imtina etmişdir{{sfn|Григорян Г. М.|1972|p=223}}. |
| | | |
− | Mənbələrdə 1010-cu il üçün Şəki hökmdarı kimi çariça Dinarın adı çəkilir. | + | Mənbələrdə 1010-cu il üçün Şəki hökmdarı kimi çariçə Dinarın adı çəkilir. |
| | | |
| “Kartli salnaməsi”nə görə gürcü çarı [[III Baqrat (Gürcüstan çarı)|III Baqrat]] (1008–1014/15<ref name=Q11 group=qeyd/>) (abxaz çarı II Baqrat (975-1014/15)) atası Qurgenin ölümündən sonra (1008) Heretini tutmuş və bura Əbu Lalanı mtivar (knyaz) təyin etmişdir. Lakin Baqrat gedən kimi, heretililər Kaxeti xorepiskopu Davidin (976-1010) tərəfinə keçmiş və David Heretini tutmuşdur. | | “Kartli salnaməsi”nə görə gürcü çarı [[III Baqrat (Gürcüstan çarı)|III Baqrat]] (1008–1014/15<ref name=Q11 group=qeyd/>) (abxaz çarı II Baqrat (975-1014/15)) atası Qurgenin ölümündən sonra (1008) Heretini tutmuş və bura Əbu Lalanı mtivar (knyaz) təyin etmişdir. Lakin Baqrat gedən kimi, heretililər Kaxeti xorepiskopu Davidin (976-1010) tərəfinə keçmiş və David Heretini tutmuşdur. |
| Kaxeti xorepiskopu Davidin ölümündən sonra (1010) III Baqrat yenidən Heretini tutmuş və çariçə Dinarı əsir götürmüşdür{{sfn|Картлис Цховреба|2008|p=149}}. | | Kaxeti xorepiskopu Davidin ölümündən sonra (1010) III Baqrat yenidən Heretini tutmuş və çariçə Dinarı əsir götürmüşdür{{sfn|Картлис Цховреба|2008|p=149}}. |
| | | |
− | Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, çariça Dinar Atrnersehin arvadı və İşxan Əbu Əbdülmalikin anası idi və əsir götürüldüyü zaman onun 90-dan çox yaşı olmalı idi{{sfn|Əliyev Ş. H.|2007|p=97}}. | + | Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, çariçə Dinar Atrnersehin arvadı və İşxan Əbu Əbdülmalikin anası idi və əsir götürüldüyü zaman onun 90-dan çox yaşı olmalı idi{{sfn|Əliyev Ş. H.|2007|p=97}}. |
| | | |
| == Həmçinin, bax: == | | == Həmçinin, bax: == |
Sətir 164: |
Sətir 164: |
| | nəşr = | | | nəşr = |
| | yer = Bakı | | | yer = Bakı |
− | | nəşriyyat = [[Təhsil nəşriyyatı|Təhsil]] | + | | nəşriyyat = Təhsil |
| | il = 2007 | | | il = 2007 |
| | cild = | | | cild = |