Changes

===Nadir şahın Şəkiyə birinci yürüşü (dekabr 1744)===

===Nadir şahın Şəkiyə birinci yürüşü (dekabr 1744)===

Nadir şah 1743-cü ildə öz imperiyasının müxtəlif yerlərində baş vermiş üsyanları 1744-cü il boyu bir-bir amansızlıqla yatırdı. Lakin həmin ilin sonunda Şəkidə mərkəzi hakimiyyətə qarşı üsyan hələ də davam edirdi. 9 oktyabr 1744-cü il tarixdə şah Qarsda idi və bundan sonra oradan yola düşüb 6 dekabrda Bərdəyə çatdı{{sfn|Lockhart L. (003)|1938|p=248}}. Bir neçə gündən sonra Bərdədən Şəkiyə yürüş etdi. Rusiya rezidenti Vasili Bratişşev 24 dekabr (Yuli təqvimi ilə 13 dekabr) tarixdə Nadir şahın Alfavutdakı (Alpout? Bərdə yaxınlığındakı kənd?) düşərgəsindən öz ölkəsinə göndərdiyi məktubunda şahın “''üsyançı təbəələrini, hansı ki Şirvanda baş vermiş çaşqınlıqdan indiyə qədər İrana qarşı düşmənçilik və narahatçılıq nümayiş etdirirlər, onları itaətə gətirmək üçün''” Şəkiyə yürüş etdiyini göstərir. Daha sonra bildirir ki, Şəkinin bir neçə nüfuzlu şəxsi şah ordusunun yaxınlaşmasından qorxuya düşüb şahın düşərgəsinə üzrxahlığa gəldi və bundan sonra da əvvəlki kimi  şahın sadiq təbəələri olacaqlarına söz verib and içdilər. Xəyanətlərinə görə onlar xələtlər, 6 min rubl (rus puluna tərcümə olunub) aldılar və öz mülklərinə buraxıldılar. “Onların ardınca şəkililərin ərzaq ehtiyatlarını əllərindən almaq üçün xüsusi bir dəstə göndərildi, lakin şəkililər yaşamaq eşqinə ayaqlarını yerə bərk dirəyib yerlərində möhkəm durdular və iranlıları geri çəkilməyə məcbur edərək onlar tərəfindən evlərinin dağıdilmasının qarşısını aldılar”. Bunu görən Nadir “''cinayətkarları güclü əl və silahla cəzalandırmaq''” qərarına gəldi. O, on beş minlik ordu ilə meşələrdən və dağlardan keçərək kəndə üz tütdü, – Bratişşev yazır, hansı ki həmin kənddə 200-dən çox şəkili yaşamırdı “''və şah hər vasitə ilə rəqiblərini məhv etməyə çalışırdı, amma üç gün ərzində onlara zərrə qədər də zərər vura bilmədi, yalnız söyüş söyməkdən başqa''”... Şəkililərin köməyinə dağıstanlılar gəlib çatdılar və  Nadir geri çəkilməyə başladı. Şəkililər geri çəkilən şah ordusuna hücum etdilər. Ordunun arxasını qorumalı olan əfqan dəstəsi sürətli hücuma məruz qaldı; Nadirin döyüşçüləri, V.Bratişşevin qeyd etdiyi kimi, müqavimət haqqında düşünə bilmədilər və yalnız canlarını xilas etməli oldular. Güllələr Nadirin yanından uçurdu; şahın yanındakılardan bir neçə nəfər öldürüldü, “''Əlahəzrət bundan çox qorxurdu''”. Ciddi qadağalara baxmayaraq, ordu “''harada bir yol gördüsə''” dağılışdı. Bu Hadisə zamanı yaralıları nəzərə almasaq, şah 500 nəfər itirdi. Üstəlik, “''qaçan döyüşçülər sürəti artırmaq üçün yüklərini yol boyu atdılar, yalnız canlarını qorudular; Beləliklə, əlahəzrət Şəki təbəələrinin yanından acı biabırçılıqla geri döndü''” və 1 dekabr (Qriqori təqvimi ilə 13 dekabr) 1744-cü ildə Alfavuta gəlib çıxdı{{sfn|Арунова  М.Р.,|1958|сс=213-214}}.

Nadir şah 1743-cü ildə öz imperiyasının müxtəlif yerlərində baş vermiş üsyanları 1744-cü il boyu bir-bir amansızlıqla yatırdı. Lakin həmin ilin sonunda Şəkidə mərkəzi hakimiyyətə qarşı üsyan hələ də davam edirdi. 9 oktyabr 1744-cü il tarixdə şah Qarsda idi və bundan sonra oradan yola düşüb 6 dekabrda Bərdəyə çatdı{{sfn|Lockhart L. (003)|1938|p=248}}. Bir neçə gündən sonra Bərdədən Şəkiyə yürüş etdi. Rusiya rezidenti Vasili Bratişşev 24 dekabr (Yuli təqvimi ilə 13 dekabr) tarixdə Nadir şahın Alfavutdakı (Alpout? Bərdə yaxınlığındakı kənd?) düşərgəsindən öz ölkəsinə göndərdiyi məktubunda şahın “''üsyançı təbəələrini, hansı ki Şirvanda baş vermiş çaşqınlıqdan indiyə qədər İrana qarşı düşmənçilik və narahatçılıq nümayiş etdirirlər, onları itaətə gətirmək üçün''” Şəkiyə yürüş etdiyini göstərir. Daha sonra bildirir ki, Şəkinin bir neçə nüfuzlu şəxsi şah ordusunun yaxınlaşmasından qorxuya düşüb şahın düşərgəsinə üzrxahlığa gəldi və bundan sonra da əvvəlki kimi  şahın sadiq təbəələri olacaqlarına söz verib and içdilər. Xəyanətlərinə görə onlar xələtlər, 6 min rubl (rus puluna tərcümə olunub) aldılar və öz mülklərinə buraxıldılar. “Onların ardınca şəkililərin ərzaq ehtiyatlarını əllərindən almaq üçün xüsusi bir dəstə göndərildi, lakin şəkililər yaşamaq eşqinə ayaqlarını yerə bərk dirəyib yerlərində möhkəm durdular və iranlıları geri çəkilməyə məcbur edərək onlar tərəfindən evlərinin dağıdilmasının qarşısını aldılar”. Bunu görən Nadir “''cinayətkarları güclü əl və silahla cəzalandırmaq''” qərarına gəldi. O, on beş minlik ordu ilə meşələrdən və dağlardan keçərək kəndə üz tütdü, Bratişşev yazır ki, həmin kənddə 200-dən çox şəkili yaşamırdı “''və şah hər vasitə ilə rəqiblərini məhv etməyə çalışırdı, amma üç gün ərzində onlara zərrə qədər də zərər vura bilmədi, yalnız söyüş söyməkdən başqa''”... Şəkililərin köməyinə dağıstanlılar gəlib çatdılar və  Nadir geri çəkilməyə başladı. Şəkililər geri çəkilən şah ordusuna hücum etdilər. Ordunun arxasını qorumalı olan əfqan dəstəsi sürətli hücuma məruz qaldı; Nadirin döyüşçüləri, V.Bratişşevin qeyd etdiyi kimi, müqavimət haqqında düşünə bilmədilər və yalnız canlarını xilas etməli oldular. Güllələr Nadirin yanından uçurdu; şahın yanındakılardan bir neçə nəfər öldürüldü, “''Əlahəzrət bundan çox qorxurdu''”. Ciddi qadağalara baxmayaraq, ordu “''harada bir yol gördüsə''” dağılışdı. Bu Hadisə zamanı yaralıları nəzərə almasaq, şah 500 nəfər itirdi. Üstəlik, “''qaçan döyüşçülər sürəti artırmaq üçün yüklərini yol boyu atdılar, yalnız canlarını qorudular; Beləliklə, əlahəzrət Şəki təbəələrinin yanından acı biabırçılıqla geri döndü''” və 1 dekabr (Qriqori təqvimi ilə 13 dekabr) 1744-cü ildə Alfavuta gəlib çıxdı{{sfn|Арунова  М.Р.,|1958|сс=213-214}}.

===Nadir şahın Şəkiyə ikinci yürüşü (yanvar 1745)===

===Nadir şahın Şəkiyə ikinci yürüşü (yanvar 1745)===