"Mirzə Fətəli Axundov" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Mirzə Fətəli Axundov
Müəllif	Крымский А. Е.

Mirzə Fətəli Axundov
	Axundov (Axundzadə) Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu ; az-ərəb: میرزا فتحعلی آخوندزاده
	Mirzə Fətəli Axundov
Təxəllüsü	Səbuhi
Doğum tarixi	12 iyul 1812 (211 yaş)
Doğum yeri	Nuxa, Şəki xanlığı, Rusiya İmperiyası
Vəfatı	10 mart 1878 (65 yaşında)
Vəfat yeri	Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya İmperiyası
Atası	Mirzə Məhəmmədtağı
Anası	Nanə xanım
Uşaqları	Nisə xanım, Rəşid Axundov
Milliyyəti	azərbaycanlı
Təhsili	Nuxa qəza məktəbi
Fəaliyyət illəri	XIX əsr
Əsərlərinin dili	azərbaycanca, farsca, ərəbcə
Janr	lirik, dramatik
İlk əsəri	Zəmanədən şikayət
Mükafatları

03:31, 12 iyul 2020 versiyası

Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı ^[1]

Mirzə Fətəli Axundov (Axundov (Axundzadə) Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu; az-ərəb: میرزا فتحعلی آخوندزاده; d. 12 iyul 1812-ci il, Nuxa, Şəki xanlığı, Rusiya İmperiyası – ö. 10 mart 1878-ci ildə, Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya İmperiyası) — azərbaycanlı mütəfəkkür, dramarurq, yazıçı, şair, maarifçi, materialist filosof, ictimai xadim; Rusiya İmperator Coğrafiya cəmiyyətinin üzvü; Azərbaycan dramaturgiyasının və Azərbaycan ədəbiyyatında ədəbi-tənqidin banisi; zamanəsinin «müsəlman Molyer»i hesab olunub^[2].

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə Mirzə Fətəli Axundovun adı Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısına daxil edilib^[3].

Haqqında məlumatlar

30 iyun 1812-ci ildə Nuxada anadan olub.

Miqrasiya

1814-cu ildə – 3 yaşında, ailəsi ilə birlikdə Nuxa şəhərindən atasının Təbrizin yaxınlığındakı Xamnə kəndində yerləşən ata-baba yurduna köçüb.

1821-ci ildə anası Nənəxanım əri Mirzə Məhəmməd Tağıdan boşanıb və oğlu Fətəli ilə birlikdə İranın Qaradağ mahalındakı Horanid kəndində yaşayan əmisi Axund Ələsgərin himayəsinə sığınıb.

1823-cü ildə Hacı Ələsgərlə İranın Eləngut mahalının Vəlibəyli kəndinə,

1825-ci ildə Gəncəyə,

1826-ci ildə Nuxaya köçüblər.

1834-cü ildən ömrünün sonunadək Tüflisdə yaşayıb.

Təhsili

1832-ci ildə Gəncəyə gedib, şair və müəllim Mirzə Şəfi Vazehdən nəstəliq xəttilə yazmağı öyrənib.

1833-cü ildə, 21 yaşında ikən, Nuxa şəhərində açılan “Rus-tatar” məktəbinə daxil olub və cəmi bir il həmin məktəbdə təhsil alıb.

İş yerləri və vəzifəsi

1834-cü ildə Tiflisə gedib, Qafqaz canişininin baş dəftərxanasında mülki işlər sahəsində Şərq dilləri üzrə mütərcim təyin olunub və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışıb.

1836-cı ildə Qafqaz idarəsinin baş dəftərxanasında işləməklə bərabər, Tiflis qəza məktəbinə azərbaycan dili müəllimi təyin edilib.

1858-ci ildə Qafqaz canişini dəftərxanasının yenidən təşkili ilə əlaqədar olaraq, yenidən canişin baş idarəsinin mütərcimi təyin olunub.

1872-ci ildə Qafqaz Canişini Baş İdarəsinin sərəncamı ilə Şərq dilləri üzrə senzor vəzifəsinə təyin edilib.

Ədəbi-yaradıcı fəaliyyəti

1837-cü ildə rus şairi A.S.Puşkinin xatirəsinə həsr etdiyi “Puşkinin ölümü haqqında Şərq poeması”nı,

1841-ci ildə “Təcnis”, “Təcnisi digər”, “Molla Əli” (həcv) və “Müxəmməs” sərlövhəli şeirlərini yazıb.

1850-ci ildə “Hekayəti-Molla İbrahim Xəlil kimyagər”, “Hekayəti Müsyo Jordan həkimi nəbatat və Dərviş Məstəli şah cadukuni-məşhur”, “Sərgüzəşti vəziri-xani-Lənkəran” komediyalarını yazıb.

1851-ci ildə “Hekayəti Müsyo Jordan həkimi nəbatat və Dərviş Məstəli şah cadukuni-məşhur” komediyası ilk dəfə Tiflisdə “Kavkaz” qəzetində rus dilində hissə-hissə çap olunub, komediya ilk dəfə Peterburqda rus dilində oynanılıb.

1852-ci ildə “Hekayəti - xırs quldurbasan” və “Sərgüzəştimərdi-xəsis” (Hacı Qara) komediyalarını yazıb. - Yanvar ayının 31-də “Hekayəti -xırs quldurbasan” komediyası Tiflis teatrında rus dilində oynanılmışdır.

1855-ci ildə “Mürafiə vəkillərinin hekayəti” komediyasını,

1857-ci ildə “Aldanmış kəvakib” povestini yazmışdır.

1859-cu ildə komediyalarını və “Aldanmış kəvakib” povestini “Təmsilat” başlığı altında Qafqaz canişinliyinin Tiflisdəki nəşriyyatında kitab halında çap etdirib.

1863 – 1864-cü illərdə İstanbulda olmuş (tərtib etdiyi əlifbanın dəstəklənməsi üçün), Mirzə Məlkümxan ilə görüşmüş, “Çeşmə kitabəsi”, “Səidə xitab”, “Fuad Paşanın mədhi” adlı mənzumələri və “Kəmalüddövlə məktubları” adlı məşhur fəlsəfi əsərini yazmışdır.

1865-ci ildə “Həcvi-Əbdürrəsülxan” adlı əsərini,

1868-ci ildə “Həkimi-ingilis Yuma cavab” adlı əsərini,

1869-ci ildə “Yeni əlifba haqqında mənzumə” adlı əsərini yazıb.

1873-cü ildə “Hekayəti vəziri-xani-Lənkəran” və “Hacı Qara” pyesləri Bakıda tamaşaya qoyulub.

Elmi-yaradıcı fəaliyyəti

1851-ci ildə İmperator rus coğrafiya cəmiyyəti Qafqaz şöbəsinə həqiqi üzv seçilib.

1874-cü ildə Yeni əlifbaya aid və hürufi-samitə müsəvvədənin latın və ərəb əlifbası üzrə quruluşunu təsvir edən cədvəl düzəltmişdir.

Mülki və hərbi rütbələri

1842-ci ildə mülki praporşik,

1850-ci ildə poruçik,

1854-cü ildə kapitan,

1861-ci ildə mayor,

1873 -cü ildə polkovnik rütbəsi verilib

Təltif və mükafatları

1842-ci ildə Rusiya ilə İran hökumətləri arasında danışıqlarda iştirak etdiyi üçün İran şahı tərəfindən üçüncü dərəcəli “Şiri-Xurşid” nişanı ilə təltif olunub.

Vəfatı

1878-ci il fevral ayının 26-da Tiflisdə vəfat edib.

Ailəsi

1842-ci ildə Axund Hacı Ələsgərin qızı Tubu xanımla evlənmiş, ondan 13 övladı dünyaya gəlmiş, onlardan yalnız ikisi, Rəşidbəy və qızı Nisə xanım sağ qalmış, qalanları isə Mirzə Fətəlinin sağlığında ikən vəfat etmişlər.

Xatirəsi

1930-ci ildə Bakıda M.F.Axundovun adını daşıyan bağçada heykəli qoyulub (heykəltəraş P.Sabsay).

1938-ci ildə - Azərbaycan SSR XKS M.F.Axundovun anadan olmasının 125 illiyini keçirmək barəsində qərar qəbul edib.

1939-cu ildə Azərbaycan Dövlət Ümumi Kitabxanasına (hazırda M.F.Axunov adına Milli Kitabxana) adı verilib.

1940-cı ildə Nuxada ev-muzeyi açılıb.

1962-cı ildə anadan olmasının 150 illik yubileyi Ümumdünya Sülh Şurasının qərarı ilə keçirilmiş, Ümumittifaq miqyasında təntənə ilə qeyd olunmuşdur. Eyni ildə M.F.Axundov adına Kitabxanada heykəltəraş İ.Zeynalovun hazırladığı büstü qoyulub.

1965-ci ildə M.F.Axundov adına üç Respublika Dövlət mükafatının təsis edilməsi haqqında qərar qəbul edilib.

1982-ci ildə Azərbaycan KP MK-nın qərarı ilə M.F.Axundovun anadan olmasının 170 illiyi keçirilib.

1983-cü ildə Tbilisidə M.F.Axundovun ev-muzeyi və Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi açılıb.

2005-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” 12 yanvar 2004-cü il tarixli Sərəncamı ilə M.F.Axundovun əsərlərinin 3 cildliyi nəşr olunub.

2007-ci ildə Tbilisi şəhərində yerləşən ev-muzeyi, M.F.Axundov adına Azərbaycan Mədəniyyəti Muzeyi adı ilə fəaliyyət göstərməyə başlayıb.

2010-cu ildə Mirzə Fətəli Axundovun 200 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının prezidenti sərəncam imzalayıb.

2011-cü ildə Azərbaycanın Gürcüstandakı səfirliyinin və Tbilisi şəhər bələdiyyəsinin təşəbbüsü ilə Tbilisidə M.F.Axundovun adını daşıyan 73 saylı azərbaycan orta məktəbinin binası qarşısında büstü qoyulub.

2012-ci ildə Azərbaycan Respublikasının müxtəlif yerlərində, o cümlədən, anadan olduğu Şəki şəhərində, M.F.Axundovun 200 illik yubileyi təntənəli şəkildə qeyd olunub, haqqında “Sübhün səfiri” adlı yeni film çəkilib. Həmçinin, Moskvada M.İ.Rudomino adına Ümumrusiya Dövlət Xarici Ədəbiyyat Kitabxanası^(ru) qarşısında heykəli qoyulub.

Şəkidə, M.F.Axundovu anadan olduğu ev, 2014-cü il. ev-muzey kimi fəaliyyət göstərir.

Əsərləri

Poema:

Şərq poeması (1837)

Pyeslər:

az:Hekayəti Molla İbrahim-Xəlil Kimyagər (1850)
Hekayəti Müsyö Jordan Həkimi-Nəbatat və Dərviş Məstəli Şah Cadükuni Məşhur (1850)
az:Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran (1850)
Hekayəti Xırsi-Quldurbasan (1851)
Sərgüzəşti Mərdi-Xəsis (Hacı Qara) (1852)
Mürafiə vəkillərinin hekayəti (1855)

Satirik povest:

az:Aldanmış Kəvakib (Hekayəti-Yusif şah) (1857)

Məqalələr:

Fəhristi-kitab (1859)
Nəzm və nəsr haqqında (1862)
Tənqid risaləsi (1862)
az:Kəmalüddövlə məktubları (1865)

Əsər müəllifi kimi

az:Hacı Qara (film, 1929) (tammetrajlı bədii film)
az:Dərviş Parisi partladır (film, 1976) (tammetrajlı bədii film)
Aldanmış ulduzlar (opera, 1977)
az:Hacı Qara (film, 2002) (tammetrajlı bədii film)
az:Mürafiə vəkillərinin hekayəti (film, 2011) (film-tamaşa)
İksir (film, 2014) ("Hekayəti Molla İbrahim-Xəlil Kimyagər" əsəri əsasında)

Haqqında çəkilən filmlər

az:Böyük yazıçı-maarifçi (film, 1938)) (qısametrajlı sənədli film)
az:Səbuhi (film, 1941) (tammetrajlı bədii film)^[4]
az:150 il. Mirzə Fətəli Axundov (film, 1962)) (qısametrajlı sənədli film)
az:Mirzə Fətəli Axundov (film, 1972)) (qısametrajlı sənədli film)
az:Mirzə Fətəli Axundov (film, 1982)) (qısametrajlı sənədli film)
az:Sübhün səfiri (film, 2012) (tammetrajlı bədii film)

İstinadlar

↑ Opera in Azerbaijan by Azer Rezayev , Winter 1997 (5.4) P. 70-71
↑
↑ """Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları"nın və "Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı" (azərb.). cabmin.gov.az. 2019-05-11. İstifadə tarixi: 2019-05-13.
↑ Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 64-66.

Ədəbiyyat

"Mirzə Fətəli Axundzadə – 200" (PDF). anl.az (azərb.). anl.az. 2012. 9 Nov 2012 – 6 Dec 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF).

Xarici keçidlər

Vikianbarda Mirzə Fətəli Axundov ilə əlaqəli mediafayllar var.

“Hər övladımın ölümünü canımla-qanımla yaşayırdım” – Mirzə Fətəli Sərvər Şirinin heykəllərlə söhbət rubrikasından.
http://www.biografia.ru/about/filosofia46.html (rus dilində)

[1] Opera in Azerbaijan by Azer Rezayev , Winter 1997 (5.4) P. 70-71

[2] 
Mirzə Fətəli Axundov

Müəllif Крымский А. Е.

[ARNK-2019-211-3] """Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları"nın və "Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı" (azərb.). cabmin.gov.az. 2019-05-11. İstifadə tarixi: 2019-05-13.

[4] Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 64-66.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Sətir 1: / Sətir 1: @@
-[[Kateqoriya:M]]{{Yazıçı
+[[Kateqoriya:M]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış şair və yazıçılar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]]
+{{Yazıçı
 |Adı              = Mirzə Fətəli Axundov
-|Orijinal adı     = Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu Axundov
+|Orijinal adı     = ''Axundov  (Axundzadə) Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu'' <br>{{lang-az2|میرزا فتحعلی آخوندزاده}}
 |Şəkil            = Mirza Fatali.jpg
 |Şəkil miqyası    =
-|Şəkil məlumat    =
+|Şəkil məlumat    = Mirzə Fətəli Axundov
 |İlk adı          =
 |Təxəllüsü        = Səbuhi
-|Doğum tarixi     = {{doğum tarixi|1812|7|12}}
+|Doğum tarixi     = {{Doğum tarixi və yaşı|1812|7|12}}
-|Doğum yeri       = [[Nuxa]] ([[Şəki]]), [[Şəki xanlığı]]
+|Doğum yeri       = [[Nuxa]], [[Şəki xanlığı]], {{Rusİmp}}
-|Vəfatı           = {{vəfat tarixi və yaşı|1878|3|10|1812|7|12}}
+|Vəfatı           = {{Vəfat tarixi və yaşı|1878|3|10|1812|7|12}}
-|Vəfat yeri       = [[Tiflis]], {{flaq|Rusiya İmperiyası|1858}}
+|Vəfat yeri       = Tiflis, Tiflis quberniyası, {{Rusİmp}}
 |Vəfat səbəbi     =
 |Atası            = Mirzə Məhəmmədtağı
@@ Sətir 17: / Sətir 18: @@
 |Uşaqları         = Nisə xanım, [[Rəşid Axundov]]
 |Peşəsi           = yazıçı-dramaturq, materialist filosof, ictimai xadim
-|Vətəndaşlıq      = {{flaq|Rusiya İmperiyası|1858}}
+|Vətəndaşlıq      =
 |Milliyət         = [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]]
 |İxtisası         =
 |Təhsili          = [[Nuxa qəza məktəbi]]
 |Fəaliyyəti       =
-|Fəaliyyət illəri = [[XIX əsr]]
+|Fəaliyyət illəri = XIX əsr
-|Əsərlərinin dili = [[Azərbaycanca]], [[farsca]], [[ərəbcə]]
+|Əsərlərinin dili = [[azərbaycanca]], [[farsca]], [[ərəbcə]]
 |İstiqamət        =
 |Janr             = [[Lirika|lirik]], [[Dramaturgiya|dramatik]]
@@ Sətir 33: / Sətir 34: @@
 }}
 [[Şəkil:Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı.jpg|thumb|302x302px|Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı <ref>''Opera in Azerbaijan by Azer Rezayev , Winter 1997 (5.4'') P. 70-71</ref>]]
+'''Mirzə Fətəli Axundov''' (''Axundov  (Axundzadə) Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu''; {{lang-az2|میرزا فتحعلی آخوندزاده}}; {{d.}}12 iyul 1812-ci il, [[Nuxa]], [[Şəki xanlığı]], Rusiya İmperiyası – {{ö.}}10 mart 1878-ci ildə, Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya İmperiyası) —  azərbaycanlı mütəfəkkür, dramarurq, yazıçı,  şair, maarifçi, materialist filosof, ictimai xadim; Rusiya İmperator Coğrafiya cəmiyyətinin üzvü; Azərbaycan dramaturgiyasının və Azərbaycan ədəbiyyatında ədəbi-tənqidin banisi; zamanəsinin «müsəlman Molyer»i hesab olunub<ref>{{kitab
-'''Mirzə Fətəli Axundov (Axundzadə)''' ({{lang-az2|میرزا فتحعلی آخوندوف }}, bütöv adı '''Mirzə Fətəli Məmmədtağı oğlu Axundov'''; 12 iyil ([[Yuli təqvimi]] ilə: 30 iyun)  1812, [[Nuxa]], [[Şəki xanlığı]] [[Rusiya İmperiyası]] — 10 mart ([[Yuli təqvimi]] ilə: 26 fevral) 1878, [[Tiflis]]) — [[Azərbaycanlılar|azərbaycanlı]]<ref>''Russian Azerbaijan (1905-1920): the shaping of a national identity in a Muslim community''. Cambridge University Press, Boston, 1985.
-For example, Mirza Fath cAli Akhundov, the Azerbaijani best known in the West, will be referred to as Akhundzada, the form of his name that has been used for a century in publications outside of Russia.</ref> yazıçı-maarifçi, şair, materialist filosof və ictimai xadim, Rusiya İmperator Coğrafiya cəmiyyətinin üzvü; Azərbaycan dramaturgiyasının və Azərbaycan ədəbiyyatında ədəbi-tənqidin banisi; zamanəsinin «müzəlman [[Molyer]]»i<ref>{{kitab
 |müəllif = [[Крымский, Агафангел Ефимович|Крымский А. Е.]]
 |hissə =Тюркские литературы
@@ Sətir 47: / Sətir 45: @@
 }}</ref>.
-[[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə Mirzə Fətəli Axundovun adı [[Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısı|Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısına]] daxil edilib<ref name="ARNK-2019-211">{{cite web|url=https://cabmin.gov.az/az/document/3685/ | title="“Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları”nın və “Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı”nın təsdiq edilməsi haqqında" [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin [[7 may]] [[2019-cu il]] tarixli, 211 nömrəli Qərarı |date=2019-05-11 |publisher=cabmin.gov.az |accessdate=2019-05-13 |language=az}}</ref>.
+Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə Mirzə Fətəli Axundovun adı [[:az:Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısı|Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısına]] daxil edilib<ref name="ARNK-2019-211">{{cite web|url=https://cabmin.gov.az/az/document/3685/ | title="“Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları”nın və “Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı”nın təsdiq edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı |date=2019-05-11 |publisher=cabmin.gov.az |accessdate=2019-05-13 |language=az}}</ref>.
-== Həyatı ==
+== Haqqında məlumatlar ==
 iyun 1812-ci ildə Nuxada anadan olub.
-=== Yaşadığı yerlər ===
+=== Miqrasiya ===
--cu ildə ailəsi ilə birlikdə Nuxa şəhərindən atasının Təbrizin yaxınlığındakı Xamnə kəndindəki ata-baba yurduna köçüb.
+-cu ildə – 3 yaşında, ailəsi ilə birlikdə Nuxa şəhərindən atasının Təbrizin yaxınlığındakı Xamnə kəndində yerləşən ata-baba yurduna köçüb.
--ci ildə anası Nənəxanım əri Mirzə Məhəmməd Tağıdan boşanmıb və oğlu Fətəli ilə birlikdə İranın Qaradağ mahalındakı Horanid kəndində yaşayan əmisi Axund Ələsgərin himayəsinə sığınıb.
+-ci ildə anası Nənəxanım əri Mirzə Məhəmməd Tağıdan boşanıb və oğlu Fətəli ilə birlikdə İranın Qaradağ mahalındakı Horanid kəndində yaşayan əmisi Axund Ələsgərin himayəsinə sığınıb.
 -cü ildə Hacı Ələsgərlə İranın Eləngut mahalının Vəlibəyli kəndinə,
@@ Sətir 64: / Sətir 61: @@
 -ci ildə Nuxaya köçüblər.
--cü ildən ömrünün sonunadək Tüflisdə yaşayıb, orada vəfat edib və orada da dəfn edilib.
+-cü ildən ömrünün sonunadək Tüflisdə yaşayıb.
 === Təhsili ===
@@ Sətir 112: / Sətir 108: @@
 qoyulub.
-=== Ailəsi ===
+=== Elmi-yaradıcı fəaliyyəti ===
--ci ildə Axund Hacı Ələsgərin qızı Tubu xanımla evlənmiş, ondan 13 övladı dünyaya gəlmiş, onlardan yalnız ikisi, Rəşidbəy və qızı Nisə xanım sağ qalmış, qalanları isə Mirzə Fətəlinin sağlığında ikən vəfat etmişlər.
+-ci ildə İmperator rus coğrafiya cəmiyyəti Qafqaz şöbəsinə həqiqi üzv seçilib.
+-cü ildə Yeni əlifbaya aid və hürufi-samitə müsəvvədənin latın və ərəb əlifbası üzrə quruluşunu təsvir edən cədvəl düzəltmişdir.
 === Mülki və hərbi rütbələri ===
@@ Sətir 129: / Sətir 127: @@
 -ci ildə  Rusiya ilə İran hökumətləri arasında danışıqlarda iştirak etdiyi üçün İran şahı tərəfindən
 üçüncü dərəcəli “Şiri-Xurşid” nişanı ilə təltif olunub.
-=== Elmi-yaradıcı fəaliyyəti ===
--ci ildə İmperator rus coğrafiya cəmiyyəti Qafqaz şöbəsinə həqiqi üzv seçilib.
--cü ildə Yeni əlifbaya aid və hürufi-samitə müsəvvədənin latın və ərəb əlifbası üzrə quruluşunu təsvir edən cədvəl düzəltmişdir.
 === Vəfatı ===
 -ci il fevral ayının 26-da Tiflisdə vəfat edib.
+=== Ailəsi ===
+-ci ildə Axund Hacı Ələsgərin qızı Tubu xanımla evlənmiş, ondan 13 övladı dünyaya gəlmiş, onlardan yalnız ikisi, Rəşidbəy və qızı Nisə xanım sağ qalmış, qalanları isə Mirzə Fətəlinin sağlığında ikən vəfat etmişlər.
-=== Vəfatı ===
+=== Xatirəsi ===
+-ci ildə Bakıda M.F.Axundovun adını daşıyan bağçada heykəli qoyulub (heykəltəraş P.Sabsay).
--ci ildə, indiki Səbail rayonunda, M.F.Axundovun adını daşıyan bağçada heykəli qoyulub (heykəltəraş P.Sabsay).
--ciu ildə - Azərbaycan SSR XKS M.F.Axundovun anadan olmasının 125 illiyini keçirmək barəsində qərar qəbul edib.
+-ci ildə - Azərbaycan SSR XKS M.F.Axundovun anadan olmasının 125 illiyini keçirmək barəsində qərar qəbul edib.
 -cu ildə Azərbaycan Dövlət Ümumi Kitabxanasına (hazırda M.F.Axunov adına Milli Kitabxana) adı verilib.
@@ Sətir 161: / Sətir 154: @@
 -ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” 12 yanvar 2004-cü il tarixli Sərəncamı ilə M.F.Axundovun əsərlərinin 3 cildliyi nəşr olunub.
-- Ədibin Tbilisi şəhərində yerləşən ev-muzeyi,
+-ci ildə Tbilisi şəhərində yerləşən ev-muzeyi,  M.F.Axundov adına Azərbaycan Mədəniyyəti Muzeyi adı ilə fəaliyyət göstərməyə başlayıb.
-sonralar Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi
-kimi, 2007-ci ildən isə M.F.Axundzadə adına
+-cu ildə Mirzə Fətəli Axundovun 200 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının prezidenti sərəncam imzalayıb.
-Azərbaycan Mədəniyyəti Muzeyi adı ilə fəaliyyət göstərməyə başlamışdır.
-- Aprel ayının 13-də Mirzə Fətəli Axundzadənin
+-cü ildə Azərbaycanın Gürcüstandakı səfirliyinin və Tbilisi şəhər bələdiyyəsinin
-illik yubileyinin keçirilməsi haqqında
+təşəbbüsü ilə  Tbilisidə M.F.Axundovun adını daşıyan 73 saylı azərbaycan orta məktəbinin binası qarşısında
-Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Sərəncam imzalamışdır.
+büstü qoyulub.
-- İyun ayının 30-da Azərbaycanın Gürcüstandakı
-səfirliyinin və Tbilisi şəhər bələdiyyəsinin
+-ci ildə Azərbaycan Respublikasının müxtəlif yerlərində, o cümlədən, anadan olduğu Şəki şəhərində, M.F.Axundovun 200 illik yubileyi təntənəli şəkildə qeyd olunub, haqqında [[Sübhün səfiri (film, 2012)|“Sübhün səfiri”]] adlı yeni film çəkilib. Həmçinin, Moskvada {{link-interwiki|az=M.İ.Rudomino adına Ümumrusiya Dövlət Xarici Ədəbiyyat Kitabxanası|az_mətn=M.İ.Rudomino adına Ümumrusiya Dövlət Xarici Ədəbiyyat Kitabxanası |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Всероссийская государственная библиотека иностранной литературы имени М. И. Рудомино}} qarşısında heykəli qoyulub.
-təşəbbüsü ilə böyük mütəfəkkir Mirzə Fətəli
-Axundzadənin Tbilisidə adını daşıyan 73 saylı
+[[Fayl:House Akhundov in Sheki.JPG |thumb|left|250px|Şəkidə, M.F.Axundovu anadan olduğu ev, 2014-cü il.  [[Mirzə Fətəli Axundovun ev muzeyi (Şəki)|ev-muzey]] kimi fəaliyyət göstərir.]]
-Azərbaycan orta məktəbinin binası qarşısında
-büstü qoyulmuşdur.
 == Əsərləri ==
 '''''Poema''':''
-* [[Puşkinin ölümünə Şərq poeması|Şərq poeması]] (1837)
+* [[:az:Puşkinin ölümünə Şərq poeması|Şərq poeması]] (1837)
 '''''Pyeslər''':''
-* [[Hekayəti Molla İbrahim-Xəlil Kimyagər]] (1850)
+* [[:az:Hekayəti Molla İbrahim-Xəlil Kimyagər]] (1850)
 * Hekayəti Müsyö Jordan Həkimi-Nəbatat və Dərviş Məstəli Şah Cadükuni Məşhur (1850)
-* [[Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran]] (1850)
+* [[:az:Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran]] (1850)
 * Hekayəti Xırsi-Quldurbasan (1851)
 * Sərgüzəşti Mərdi-Xəsis (Hacı Qara) (1852)
 * Mürafiə vəkillərinin hekayəti (1855)
 '''''Satirik povest:'''''
-* [[Aldanmış Kəvakib (Hekayəti-Yusif şah)]] (1857)
+* [[:az:Aldanmış Kəvakib (Hekayəti-Yusif şah)]] (1857)
 '''''Məqalələr''':''
 * Fəhristi-kitab (1859)
 * Nəzm və nəsr haqqında (1862)
 * Tənqid risaləsi (1862)
-* [[Kəmalüddövlə məktubları]] (1865)
+* [[:az:Kəmalüddövlə məktubları]] (1865)
 '''''Əsər müəllifi kimi'''''
-#[[Hacı Qara (film, 1929)]] (tammetrajlı bədii film)
+#[[:az:Hacı Qara (film, 1929)]] (tammetrajlı bədii film)
-#[[Dərviş Parisi partladır (film, 1976)]] (tammetrajlı bədii film)
+#[[:az:Dərviş Parisi partladır (film, 1976)]] (tammetrajlı bədii film)
-#[[Aldanmış ulduzlar (opera)|Aldanmış ulduzlar]] (opera, 1977)
+#[[:az:Aldanmış ulduzlar (opera)|Aldanmış ulduzlar]] (opera, 1977)
-#[[Hacı Qara (film, 2002)]] (tammetrajlı bədii film)
+#[[:az:Hacı Qara (film, 2002)]] (tammetrajlı bədii film)
-#[[Mürafiə vəkillərinin hekayəti (film, 2011)]] (film-tamaşa)
+#[[:az:Mürafiə vəkillərinin hekayəti (film, 2011)]] (film-tamaşa)
 #İksir (film, 2014) ("[[Hekayəti Molla İbrahim-Xəlil Kimyagər]]" əsəri əsasında)
 '''''Haqqında çəkilən filmlər'''''
-#[[Böyük yazıçı-maarifçi (film, 1938)]]) (qısametrajlı sənədli film)
+#[[:az:Böyük yazıçı-maarifçi (film, 1938)]]) (qısametrajlı sənədli film)
-#[[Səbuhi (film, 1941)]] (tammetrajlı bədii film)<ref>Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 64-66.</ref>
+#[[:az:Səbuhi (film, 1941)]] (tammetrajlı bədii film)<ref>Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 64-66.</ref>
-#[[150 il. Mirzə Fətəli Axundov (film, 1962)]]) (qısametrajlı sənədli film)
+#[[:az:150 il. Mirzə Fətəli Axundov (film, 1962)]]) (qısametrajlı sənədli film)
-#[[Mirzə Fətəli Axundov (film, 1972)]]) (qısametrajlı sənədli film)
+#[[:az:Mirzə Fətəli Axundov (film, 1972)]]) (qısametrajlı sənədli film)
-#[[Mirzə Fətəli Axundov (film, 1982)]]) (qısametrajlı sənədli film)
+#[[:az:Mirzə Fətəli Axundov (film, 1982)]]) (qısametrajlı sənədli film)
-#[[Sübhün səfiri (film, 2012)]] (tammetrajlı bədii film)
+#[[:az:Sübhün səfiri (film, 2012)]] (tammetrajlı bədii film)
-== Ədəbiyyat ==
-*İbrahimov M. Niyəsiz, necəsiz, bir yazısan sən kitabında. Bakı: Yazıçı, 1985, 195 s.
-*Qasımov M. M.F.Axundov və XIX əsrin inqilabi-demokratik estetikası. Bakı: 1954, 150 s.
-*Qasımzadə F. M.F.Axundovun həyat və yaradıcılığı. Bakı: 1962, 150 s.
-*Sadıqov M. Axundov Mirzə Fətəli. Bakı: 1987, 200 s.
-*Kəngərli A. M.F.Axundov və Həsənbəy Zərdabi: Ümmətçilikdən millətçiliyə keçidin başlanması. "Yeni Azərbaycan", 2003, 11 may.
-*Qafarov N. M.F.Axundzadə komediyalarının dili və milli gülüş mədəniyyətinin ənənələri. "Mədəni-Maarif", 2002, №8-9, s.40-41.
-*Гусейнов Ч. Фатальный Фатали (роман). М.: Советский писатель, 1983, 463 стр.
-*Тагизаде С. М.Ф.Ахундов и Европа. Баку: 1991, 50 стр.
-*Şahbaz Şamıoğlu (Musayev). Mirzə Fətəli Axundzadənin gürcü müasirləri (monoqrafiya),B., Mütərcim, 2012, 116 s.
-*www.anl.az/down/meqale/525/2012/iyun/73.htm
 == İstinadlar ==
 <references/>
-== Mənbə ==
+== Ədəbiyyat ==
-* [http://www.adam.az/az.php?subaction=showfull&id=1311179903&archive= Mirzə Fətəli Axundov]
+* {{cite web |url=http://anl.az/down/m.f.axundzade.pdf |title=Mirzə Fətəli Axundzadə – 200 |author= |date=2012 |website=anl.az |publisher= anl.az|language= az|accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20191206185742/http://anl.az/down/m.f.axundzade.pdf |archivedate =9 Nov 2012 - 6 Dec 2019 }}
-* [http://www.azeroo.com/text_index.php?action=text_detail&text_id=663&channel_id=12 Mirzə Fətəli Axundzadə]
-* [https://www.youtube.com/watch?v=tZ6QqAs6bVs "Günə doğru". Dahi dramaturq M.F.Axundovun vəfatından 138 il keçir]
-== Həmçinin bax ==
-*[[Tiflis əxbarı (qəzet)]]
-*[[Cəlil Məmmədquluzadə]]
 == Xarici keçidlər ==
@@ Sətir 247: / Sətir 220: @@
 *[http://teleqraf.com/news/art/80695.html “Hər övladımın ölümünü canımla-qanımla yaşayırdım” – Mirzə Fətəli] [[Sərvər Şirin]]in heykəllərlə söhbət rubrikasından.
 *http://www.biografia.ru/about/filosofia46.html (rus dilində)
 {{Şablon:Mirzə Fətəli Axundov}}
-[[Kateqoriya:Mirzə Fətəli Axundov| ]]
-[[Kateqoriya:Azərbaycan yazıçıları]]
-[[Kateqoriya:Azərbaycanlı yazıçılar]]
-[[Kateqoriya:Şəkidə doğulanlar]]
-[[Kateqoriya:Tbilisidə vəfat edənlər]]
-[[Kateqoriya:Azərbaycan polkovnikləri]]

Mirzə Fətəli Axundov
Pyesləri	Hekayəti Molla İbrahim-Xəlil Kimyagər • Hekayəti Müsyö Jordan Həkimi-Nəbatat və Dərviş Məstəli Şah Cadükuni Məşhur • Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran • Hekayəti Xırsi-Quldurbasan • Sərgüzəşti Mərdi-Xəsis • Mürafiə vəkillərinin hekayəti
Povestləri	Aldanmış ulduzlar
Traktatları	Kəmalüddövlə məktubları
Satirik povestləri	Aldanmış kəvakib
Poemaları	Puşkinin ölümünə Şərq poeması
Əsərlərinə çəkilən filmlər	Hacı Qara (film, 1929) • Dərviş Parisi partladır • Hacı Qara (film, 2002) • Mürafiə vəkillərinin hekayəti (film, 2011) • İksir
Əsərinə yazılmış opera	Aldanmış ulduzlar
Haqqında çəkilən filmlər	Böyük yazıçı-maarifçi • Səbuhi • 150 il. Mirzə Fətəli Axundov (film, 1962) • Mirzə Fətəli Axundov (film, 1972) • Mirzə Fətəli Axundov (film, 1982) • Sübhün səfiri (film, 2012)
Xatirəsi	Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Milli Kitabxanası • Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrı • Mirzə Fətəli Axundovun heykəli (Bakı) • Mirzə Fətəli Axundov küçəsi (Naxçıvan) • Mirzə Fətəli Axundov küçəsi (Şuşa)