Sətir 1: |
Sətir 1: |
− | [[Kateqoriya: İ]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]] | + | [[Kateqoriya: İ]] |
| {{Dövlət xadimi | | {{Dövlət xadimi |
| |azərbaycan dilində adı = İşxan Əbu Əbdülmalik | | |azərbaycan dilində adı = İşxan Əbu Əbdülmalik |
Sətir 23: |
Sətir 23: |
| |imzası = }} | | |imzası = }} |
| | | |
− | '''İşxan Əbu Əbdülmalik''' — [[Şəki dövləti|Şəki hökmdarı]]. Mənbələrdə adı ilk dəfə Х əsrin qırxıncı, sonuncu dəfə isə 941-957-cü illər arasında baş vermiş hadisələrin təsvirində çəkilmişdir. Alban çarı [[Qriqor Hammam]]ın nəvəsi, Şəki hökmdarı [[Atrnerseh|Atrnersehin]] və Tao-Klarceti hakimi, eristavlar-eristavı III Adarnase qızı [[Dinarın]] oğlu idi. | + | '''İşxan Əbu Əbdülmalik''' — [[Şəki dövləti|Şəki hökmdarı]]. Mənbələrdə adı ilk dəfə Х əsrin qırxıncı, sonuncu dəfə isə 941-957-cü illər arasında baş vermiş hadisələrin təsvirində çəkilmişdir. Alban çarı [[Qriqor Hammam|Qriqor Hammamın]] nəvəsi, Şəki hökmdarı [[Atrnerseh|Atrnersehin]] və Tao-Klarceti hakimi, eristavlar-eristavı III Adarnasenin qızı [[Dinar|Dinarın]] oğlu idi. |
| | | |
| == Həyatı və siyasi fəaliyyəti == | | == Həyatı və siyasi fəaliyyəti == |
Sətir 36: |
Sətir 36: |
| {{sitat2|Heretidə İşxanikin çarlığına qədər onun bütün sələfləri qeyri-prvoslav idilər. İşxannik isə eristavlar-eristavı [[Qurgen|Qurgenin]] bacısının oğlu idi, onun anası Dinar, onu pravoslav etdi. Həmin vaxt Bərdə və Azərbaycan [[salarilər]] tərəfindən tutuldu{{sfn|Картлис Цховреба|2008|p=144}}.}} | | {{sitat2|Heretidə İşxanikin çarlığına qədər onun bütün sələfləri qeyri-prvoslav idilər. İşxannik isə eristavlar-eristavı [[Qurgen|Qurgenin]] bacısının oğlu idi, onun anası Dinar, onu pravoslav etdi. Həmin vaxt Bərdə və Azərbaycan [[salarilər]] tərəfindən tutuldu{{sfn|Картлис Цховреба|2008|p=144}}.}} |
| | | |
− | İşxanın həm də “Əbu Əbdülmalik” adı ilə tanındlğını göstərən digər mənbədən isə məlum olur ki, o, 941-957-cü illər arasında [[Salarilər dövləti]]nə ildə 1 milyon dirhəm bac verirmiş{{sfn|Караулова П. А.|1903|p=99,105}}. | + | İşxanın həm də “Əbu Əbdülmalik” adı ilə tanındlğını göstərən digər mənbədən isə məlum olur ki, o, 941 – 957-cü illər arasında [[Salarilər dövləti|Salarilər dövlətinə]] ildə 1 milyon dirhəm bac verirmiş{{sfn|Караулова П. А.|1903|p=99,105}}. |
| | | |
− | Bununla da tarixi mənbələrin İşxan Əbu Əbdülmalik haqqında qısa bir dövrə – X əsrin ortalarına təsadüf edən məlumatları bitir. | + | Bununla da tarixi mənbələrin İşxan Əbu Əbdülmalik haqqında qısa bir dövrə – X əsrin ortalarına, təsadüf edən məlumatları bitir. |
| | | |
| Müasir erməni tədqiqatşılardan Qriqor Qriqoryanın yazdığına görə 962-ci ildə yeni Albaniya katolikosunun seçilməsi münasibətibəti ilə təşkil olunmuş mərasimdə İşxan da iştirak etmiş və hətta provoslav məzhəbindən imtina etmişdir{{sfn|Григорян Г. М.|1972|p=223}}. | | Müasir erməni tədqiqatşılardan Qriqor Qriqoryanın yazdığına görə 962-ci ildə yeni Albaniya katolikosunun seçilməsi münasibətibəti ilə təşkil olunmuş mərasimdə İşxan da iştirak etmiş və hətta provoslav məzhəbindən imtina etmişdir{{sfn|Григорян Г. М.|1972|p=223}}. |
| | | |
− | Mənbələrdə 1010-cu il üçün Şəki hökmdarı kimi çariça Dinarın adı çəkilir. | + | Mənbələrdə 1010-cu il üçün Şəki hökmdarı kimi çariçə Dinarın adı çəkilir. |
| | | |
| “Kartli salnaməsi”nə görə gürcü çarı [[III Baqrat (Gürcüstan çarı)|III Baqrat]] (1008–1014/15<ref name=Q11 group=qeyd/>) (abxaz çarı II Baqrat (975-1014/15)) atası Qurgenin ölümündən sonra (1008) Heretini tutmuş və bura Əbu Lalanı mtivar (knyaz) təyin etmişdir. Lakin Baqrat gedən kimi, heretililər Kaxeti xorepiskopu Davidin (976-1010) tərəfinə keçmiş və David Heretini tutmuşdur. | | “Kartli salnaməsi”nə görə gürcü çarı [[III Baqrat (Gürcüstan çarı)|III Baqrat]] (1008–1014/15<ref name=Q11 group=qeyd/>) (abxaz çarı II Baqrat (975-1014/15)) atası Qurgenin ölümündən sonra (1008) Heretini tutmuş və bura Əbu Lalanı mtivar (knyaz) təyin etmişdir. Lakin Baqrat gedən kimi, heretililər Kaxeti xorepiskopu Davidin (976-1010) tərəfinə keçmiş və David Heretini tutmuşdur. |
| Kaxeti xorepiskopu Davidin ölümündən sonra (1010) III Baqrat yenidən Heretini tutmuş və çariçə Dinarı əsir götürmüşdür{{sfn|Картлис Цховреба|2008|p=149}}. | | Kaxeti xorepiskopu Davidin ölümündən sonra (1010) III Baqrat yenidən Heretini tutmuş və çariçə Dinarı əsir götürmüşdür{{sfn|Картлис Цховреба|2008|p=149}}. |
| | | |
− | Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, çariça Dinar Atrnersehin arvadı və İşxan Əbu Əbdülmalikin anası idi və əsir götürüldüyü zaman onun 90-dan çox yaşı olmalı idi{{sfn|Əliyev Ş. H.|2007|p=97}}. | + | Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, çariçə Dinar Atrnersehin arvadı və İşxan Əbu Əbdülmalikin anası idi və əsir götürüldüyü zaman onun 90-dan çox yaşı olmalı idi{{sfn|Əliyev Ş. H.|2007|p=97}}. |
| | | |
| == Həmçinin, bax: == | | == Həmçinin, bax: == |
Sətir 64: |
Sətir 64: |
| | | |
| ==Ədəbiyyat== | | ==Ədəbiyyat== |
− | #{{kitab3 | + | # {{kitab3 |
| | müəllif = Мусхелишвили Д. Л. | | | müəllif = Мусхелишвили Д. Л. |
| | hissə = | | | hissə = |
Sətir 87: |
Sətir 87: |
| | ref = Мусхелишвили Д. Л. | | | ref = Мусхелишвили Д. Л. |
| }} | | }} |
− | #{{kitab3 | + | # {{kitab3 |
| | müəllif = | | | müəllif = |
| | hissə = | | | hissə = |
Sətir 110: |
Sətir 110: |
| | ref = Картлис Цховреба | | | ref = Картлис Цховреба |
| }} | | }} |
− | #{{məqalə | + | # {{məqalə |
| |müəllif = Караулова П. А. | | |müəllif = Караулова П. А. |
| |başlıq = Сведения арабских географов IX и X веков по Р.Х. о Кавказе, Армении и Адербейджане: VII, ал-Мукаддасий; VIII, Масуди; IX, Ибн Хаукал | | |başlıq = Сведения арабских географов IX и X веков по Р.Х. о Кавказе, Армении и Адербейджане: VII, ал-Мукаддасий; VIII, Масуди; IX, Ибн Хаукал |
Sətir 131: |
Sətir 131: |
| |pmid = | | |pmid = |
| }} | | }} |
− | #{{məqalə | + | # {{məqalə |
| |müəllif = Григорян Г. М. | | |müəllif = Григорян Г. М. |
| |başlıq = Новонайденные надписи Ваанаванка | | |başlıq = Новонайденные надписи Ваанаванка |
Sətir 164: |
Sətir 164: |
| | nəşr = | | | nəşr = |
| | yer = Bakı | | | yer = Bakı |
− | | nəşriyyat = [[Təhsil nəşriyyatı|Təhsil]] | + | | nəşriyyat = Təhsil |
| | il = 2007 | | | il = 2007 |
| | cild = | | | cild = |
Sətir 176: |
Sətir 176: |
| | ref = Əliyev Ş. H. | | | ref = Əliyev Ş. H. |
| }} | | }} |
| + | |
| {{Şəkidə hakimiyyətdə olmuş şəxslər}} | | {{Şəkidə hakimiyyətdə olmuş şəxslər}} |
− | {{Yaxşı məqalə}} | + | |
| + | {{Yoxlanılmış məqalə}} |