39.270
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Sətir 1:
Sətir 1: − + − + − + Sətir 10:
Sətir 10: − + − + − + + − + + − + − + − + − + − + − + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + − + − + − * [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 1959.+ − * [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]], 1973<ref name="biography"/>. + − * [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], 1998.+ − * [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət ordeni]], 2004<ref name="1news">[http://1news.az/culture/20130726125758859.html Скончалась композитор Шафига Ахундова.]</ref>.+ + + − + − # [[:az:Azərbaycan elləri (film, 1976)|Azərbaycan elləri (film, 1976)]].+ − # [[:az:Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)|Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]].+ − # [[:az:Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)|Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]].+ − == İstinadlar ==+ − − {{Yaxşı məqalə}}
→Digər
[[Kateqoriya:Ş]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış musiqiçilər]]
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış musiqiçilər]]
{{Musiqiçi
{{Musiqiçi
| Adı = Şəfiqə Axundova
| Adı = Şəfiqə Axundova
| Orijinal adı = Axundova Şəfiqə Qulam qızı
| Orijinal adı = Axundova Şəfiqə Qulam qızı
| Şəkil = Şəfiqə_Axundova2.jpg
| Şəkil = Şəfiqə Axundova.png
| Şəkil məlumat = Şəfiqə Axundova, 2012-ci il
| Şəkil məlumat = Şəfiqə Axundova.
| Şəkil ölçüsü =
| Şəkil ölçüsü =
| Fəaliyyəti = ifaçı olmayan personal
| Fəaliyyəti = ifaçı olmayan personal
| Ləqəblər =
| Ləqəblər =
| Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1924|1|21}}
| Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1924|1|21}}
| Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], {{AzSSR}}, {{ZSFSR}}, {{SSRİ}}
| Doğum yeri = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], {{AzSSR}}, {{ZSFSR}}, {{SSRİ}}
| Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2013|7|26|1924|1|21}}
| Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2013|7|26|1924|1|21}}
| Vəfat yeri = Bakı, {{AZE}}
| Vəfat yeri = Bakı, {{AZE}}
| Dəfn yeri = II Fəxri Xiyaban, Bakı, {{AZE}}
| Dəfn yeri = İkinci Fəxri Xiyaban, Bakı, {{AZE}}
| Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→{{AZE}}
| Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→{{AZE}}
| Mənşə = azərbaycanlı
| Mənşə = azərbaycanlı
| Musiqi aləti =
| Musiqi aləti =
| Səs tembri =
| Səs tembri =
| Təhsili = Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası
| Təhsili = {{*}}Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində (1943–1944)
{{*}}Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası, Boris Zeydmanın kompozisiya sinfi (1951–1956)
| Üslub =
| Üslub =
| Peşəsi = bəstəkar
| Peşəsi = bəstəkar
| Fəaliyyət illəri =
| Fəaliyyət illəri =
| Əlaqələri =
| Əlaqələri =
| Albom şirkəti =
| Albom şirkəti =
| Atası = [[Qulam Axundov]]
| Veb saytı =
| Veb saytı =
| Mükafatları = {{Azərbaycan Respublikasının xalq artisti|1998}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1973}} <br/>{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2005}}{{"Şərəf Nişanı" ordeni|1959}} {{"Əmək veteranı" medalı}} {{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}}
| Mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1973}}{{Azərbaycan Respublikasının xalq artisti|1998}}<br/>{{"Şərəf Nişanı" ordeni|1959}}{{"Əmək veteranı" medalı}}{{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}}{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2005}}
| imdb_id =
| imdb_id =
| İmzası =
| İmzası =
| Commons = Shafiga Akhundova
| Commons = Shafiga Akhundova
}}
}}
'''Şəfiqə Axundova''' (Axundova Şəfiqə Qulam qızı; {{d.}}21 yanvar 1924-cü ildə, [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ – {{ö.}}26 iyul 2013-cü ildə, Bakı, Azərbaycan Respublikası) — azərbaycanlı bəstəkar, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998). Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar<ref name="bbc"/>.
'''Şəfiqə Axundova''' (1924–2013) — görkəmli Azərbaycan bəstəkarı, [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar.
== Haqqında məlumatlar ==
== Haqqında məlumatlar ==
21 yanvar 1924-cu il tarixdə Nuxada, tanınmış mədəniyyət xadimi Qulam Axundovun ailəsində anadan olub<ref name="1news"/>.
21 yanvar 1924-cu il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub.
=== Təhsili ===
=== Təhsili ===
1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi məktəbində ilk musiqi təhsilini alıb.
1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində,
1956-cı ildə təhsilini Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında davam etdirməyə başlayıb və Boris Zeydmanın sinfini bitirib<ref name="biography">{{Kitab3|başlıq=Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание)|hissə=Ахундова, Шафига Гулам-кызы|nəşr=Версия 3.0|yer=М.|nəşriyyat=Бизнессофт, ИДДК|il=2007}}</ref>.
1951 – 1956-cı illərdə isə Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında – Boris Zeydmanın kompozisiya sinfində təhsil alıb.
=== Yaradıcılığı ===
=== Yaradıcılığı ===
1972-ci ildə «[[:az:Gəlin qayası (opera)|Gəlin qayası]]» operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera idi<ref name="bbc">[http://www.bbc.co.uk/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib]. // [[:az:BBC]]. 26.07.2013 {{ref-az}}</ref>.
1938-ci ildə – yeddinci sinifdə oxuyarkən, “Röya” və “Qəlbimiz” mahnılarını bəstələyib.
Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyi ərəfəsində isə “Nə gözəlsən” və “Ay nigar” romanslarını yazıb.
1944-cü ildə Üzeyir Hacıbəyovun məsləhəti ilə Azərbaycan SSR-in himninin yaradılması üçün keçirilən müsabiqədə iştirak edib və Azərbaycan SSR himnini Dövlət Filarmoniyasında dövlət komissiyası qarşısında ilk dəfə o, ifa edib.
Daha sonra “Balam”, “Sevgilim”, “Vətən məhəbbəti”, “Nə gözəlsən”, “Çiçək”, “Hind qızı”, “Nə gözəldir kəndimiz” və s. mahnılarını bəstələyib.
1948-ci ildə Moskvada keçirilən plenumda onun da vokal əsərləri ifa olunub.
Şəfiqə Axundova orkestr üçün “Cahanda”, “Mənim qəlbim”, “Sənin məhəbbətin”, “Qələbə bizimdir”, simfonik orkestr üçün “Nuxa rapsodiyası”, “Üç pyes”, “Qəzəl” (M.Rahimin sözlərinə) melodiyalarını, həmçinin, C.Cabarlının “Aydın”, B.Vahabzadənin “Vicdan”, H.Seyidbəylinin “Böyük ürək” tamaşalarının, “Ev bizim, sirr bizim” musiqili komediyasının musiqisini bəstələyib.
1972-ci ildə isə [[:az:Gəlin qayası (opera)|“Gəlin qayası”]] operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera olub.
=== Təltif və mükafatları ===
* [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 1959;
* [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]], 1973;
* [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], 1998;
* [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət ordeni]], 2004.
=== Digər ===
1920-ci illərin birinci yarısında bir müddət Azərbaycan {{K(b)P}} [[Nuxa qəzası|Nuxa qəza]] [[Azərbaycan KP Şəki şəhər partiya komitəsinin birinci katibləri|partiya komitəsinin məsul katibi]] vəzifəsində çalışmış [[Qulam Axundov|Qulam Axundovun]] qızı, ilk azərbaycanlı qadın alim, pedaqoq [[Zümrüd Axundova|Zümrüd Axundovanın]] bacısıdır.
=== Vəfatı ===
=== Vəfatı ===
Həyatının son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11 iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən daha da pisləşmiş, əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, növbəti günlərdə vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində vəfat etmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir<ref>[http://news.day.az/society/418498.html Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой]</ref>.
Həyatının son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11 iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən daha da pisləşmiş, əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, növbəti günlərdə vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində vəfat etmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra İkinci Fəxri xiyabanda dəfn edilmişdir.
=== Təltif və mükafatları ===
== Ədəbiyyat ==
# {{ŞAZ|1|53-55}}
# {{cite news |last= |first= |title=Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой |date=27 июля 2013 16:07 |publisher=news.day.az |work= |location= |url=https://news.day.az/society/418498.html|language=ru |accessdate= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200323232244/https://news.day.az/society/418498.html |archivedate=29 Jul 2013 - 23 Mar 2020 }}
# {{cite news |last= |first= |title=Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib |date= 26 İyul 2013|publisher=www.bbc.com |work= |location= |url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml |language=az |accessdate= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200329025402/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml |archivedate= 29 Mar 2020}}
# {{Kitab3|başlıq=Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание)|hissə=Ахундова, Шафига Гулам-кызы|nəşr=Версия 3.0|yer=М.|nəşriyyat=Бизнессофт, ИДДК|il=2007}}
# {{cite web |url=https://shekiazerbaijan.blogspot.com/2009/04/unknown-azerbaijanfirst-female-opera.html |title=Unknown Azerbaijan...First female opera composer in the Orient - Shafiga Akhundova... |author=[[Aytən Rustəmova|Aytən Qiyas-Rüstəmova]] |date=April 14, 2009 |website=shekiazerbaijan.blogspot.com |publisher= |language=en |accessdate= |archiveurl = |archivedate = }}
# {{AME|1|223|Axundova Şəfiqəı Qulam qızı}}
== Filmoqrafiya ==
== Filmoqrafiya==
* [[:az:Azərbaycan elləri (film, 1976)|Azərbaycan elləri (film, 1976)]];
* [[:az:Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)|Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]];
* [[:az:Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)|Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]].
{{Yoxlanılmış məqalə}}
{{İstinad siyahısı}}
[[ar:شفيقا أخوندوفا]][[az:Şəfiqə Axundova]][[en:Shafiga Akhundova]][[es:Shafiga Akhundova]][[fa:شفیقه آخوندوا]][[hy:Շաֆիղա Ախունդովա]][[ru:Ахундова, Шафига Гулам кызы]][[tr:Şefika Ahundova]][[uk:Шафіга Гулам кизи Ахундова]]
[[ar:شفيقا أخوندوفا]][[az:Şəfiqə Axundova]][[en:Shafiga Akhundova]][[es:Shafiga Akhundova]][[fa:شفیقه آخوندوا]][[hy:Շաֆիղա Ախունդովա]][[ru:Ахундова, Шафига Гулам кызы]][[tr:Şefika Ahundova]][[uk:Шафіга Гулам кизи Ахундова]]