Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...

Difference between pages "Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr" and "Fayl:Yusif Rəşidov.jpeg"

Şəki Ensiklopediyası səhifəsi
(Səhifələr arasında fərq)
Jump to navigation Jump to search
 
 
Sətir 1: Sətir 1:
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]]{{Qəbiristanlıq
 
|Azərbaycanca adı        = Xan qəbiristanlığı
 
|Orijinal adı            =
 
|Şəkil                    = Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg
 
|Şəkilaltı mətn          = Şəki şəhərindəki [[Xan məscidi]] və [[Xan qəbiristanlığı]]
 
|Şəklin eni              =
 
|Status                  =
 
|Ölkə                    = Azərbaycan
 
|Ölkə2                    =
 
|Yerləşdiyi yerin adı    = Şəhər
 
|Yerləşdiyi yer          = Şəki
 
|lat_dir = |lat_deg =41.202529  |lat_min = |lat_sec =
 
|lon_dir = |lon_deg =47.191714  |lon_min = |lon_sec =
 
  |region                  =
 
  |CoordScale              =
 
|Yer xəritəsi            =
 
|Yer xəritəsi 2          =
 
|Markerin ölçüsü1        =
 
|Yer xəritəsi 3          =
 
|Marker 2                =
 
|Markerin ölçüsü 2        =
 
|Marker 3                =
 
|Markerin ölçüsü 3        =
 
|Xəritənin ölçüsü 2      =
 
|Xəritənin ölçüsü 3      =
 
|Məzhəb                  =
 
|Bina tipi                =
 
|Arxitektura stili        =
 
|Layihə müəllifi          =
 
|Memar                    =
 
|Heykəltəraş              =
 
|İnşa edən                =
 
|Xronologiya              = {{GY/Tarixlər||||}}
 
|Ləğv edilib              =
 
|Ən köhnə yazılı başdaşı  = 1815
 
|Ən yeni yazılı başdaşı  = 1920
 
|Vəziyyəti                =
 
|Hündürlük                =
 
|Material                =
 
|Sayt                    =
 
|Plan                    =
 
|Planın izahı            =
 
|Planın eni              =
 
|Commons                  =
 
}}
 
  
'''Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr''' hal-hazırda [[Xan qəbiristanlığı|orada]] mövcud olan, yaxud vaxtilə orada mövcud olmuş yazılı başdaşılardan, yazılı başdaşı qəlpələrindən və bir yazılı qəbirüstü abidədən ibarətdir.
 
 
== Ümumi məlumat ==
 
[[Xan məscidi (Şəki)|Şəki Xan məscidinın]] şərq tərəfində yerləşən Şəki Xan qəbiristanlığında vaxtilə 15-20-yə qədər yazılı başdaşı olmuşdur{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=19-37}}. Hal-hazırda orada cəmi 10 yazılı başdaşı və  bir yazılı qəbirüstü abidə var.
 
 
Qəbiristanlıqdakı 9 başdaşının kitabəsi haqqında [[Məşədixanım Nemət]] 1961-ci ildə elmi nəşrdə dərc olunmuş məqaləsində{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=19-37}},  bir neçə başdaşı haqqında isə 1984-cü və 2001-ci ildə çap olunmuş kitablarında{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=}}{{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}}  məlumat vermişdir.  2009-cu ildə [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Aydın Məmmədov]] bir başdaşı hissəsi üzərindəki vəfat tarixinin [[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xanın]] qızı Saadət bəyimin vəfat tarixi ilə üst-üstə düşməsi və həmin başdaşının Saadət bəyimin qızı [[Səltənət bəyim Xoyskaya|Səltənət bəyimin]] başdaşı ilə eyni üslubda olmasına görə həmin başdaşının Saadət bəyimə aid olması fikrini irəli sürmüşdür{{sfn|Məmmədov A.S.|2009|p=4}}.
 
 
Qəbiristanlıqda Şəki xanlarından cəmi birinin — [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xanın]], qəbrinin üzərində başdaşı var. Onun 1831-ci ildə Həştərxanda vəfat etmiş qardaşı [[Məhəmmədhəsən xan (Şəki xanı)|Məhəmmədhəsən xanın]] da bu qəbiristanlıqda dəfn edilməsi{{sfn|Tahirzadə Ə.Ş.|2005|p=277}}, atası [[Məhəmmədhüseyn xan|Məhəmmədhüseyn xanın]] isə Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edilməsi{{sfn|Salman Mümtaz|1925|p=}} məlum olsa da başdaşıları aşkar edilməmişdir.
 
 
Heç bir şübhə yoxdur ki, Gəncə xanı [[Cavad xan|Cavad xanın]] arvadının da qəbri buradadır; mənbədə göstərilir ki, Cavad xan ruslarla döyüşdə öldürüldükdən sonra onun arvadı Nuxaya qayıtmış (Məhəmmədhəsən xanın bacısı idi) və 1830-cu ildə burada vəfat etmişdir{{sfn|AKAK, səh.: 905|1875|p=}}.
 
 
2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bir bütöv başdaşı və bir neçə başdaşı hissəsi qəbristanlıqdan götürülərək [[Rəşid bəy Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi|R.B.Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə]] aparılmışdır{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Xan qəbristanlığından götürülmüş bütöv başdaşı Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi [[Fətəli xan Xoyski|Fətəli xan Xoyskinin]] atabir bacısı [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyimin]] qəbrinin üstündəki başdaşı idi.
 
 
== Siyahı ==
 
<div style="height:auto; overflow:auto; ">
 
{| class="wikitable" style="width: 1000px"
 
|-
 
|-style="background:#808000"
 
| colspan=5 class="imageMapHighlighter"|
 
<imagemap>
 
Şəkil:Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg|1000px|Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr
 
 
rect 671 513 900 897  [[#Telli bəyimin başdaşı|Telli bəyimin başdaşı]]
 
rect 933 608 1104 837 [[#Əbdülhəmid ağanın başdaşı|Əbdülhəmid ağanın başdaşı]]
 
rect 1171 617 1251  741 [[#Tutu ağanın başdaşı|Tutu ağanın başdaşı]]
 
rect 1497 670 1543  717[[#Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı]]
 
poly 1583 650 1583 713 1642 709 1642 650 [[#Qəbirüstü abidə|Qəbirüstü abidə]]
 
poly 2215 484 2215 712 2355 702 2351 474 [[#Cəmilə xanımın başdaşı|Cəmilə xanımın başdaşı]]
 
poly 2355 486 2359 695 2490 675 2486 475 [[#Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı]]
 
poly 2510 455 2616 446 2625 646 2510 662  [[#Fətəli xanın başdaşı|Fətəli xanın başdaşı]]
 
poly 2675 407 2671 682 2806 663 2802 392[[#Güllü xanımın başdaşı|Güllü xanımın başdaşı]]
 
poly 2945 420 2945 630 3041 620 3045 410  [[#Göyçək xanımın başdaşı|Göyçək xanımın başdaşı]]
 
poly 3242 382 3210 670 3300 649 3320 365 [[#Mustafa ağanın başdaşı|Mustafa ağanın başdaşı]]
 
 
desc bottom-left
 
</imagemap>
 
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
!style="background: #808000; color:white"| Şəkil
 
!style="background: #808000; color:white"| Adı,<br>atasının adı,<br>və familiyası
 
!style="background: #808000; color:white"| Anadan<br> olduğu<br>il
 
!style="background: #808000; color:white"| Vəfat<br>tarixi
 
!style="background: #808000; color:white"| Əlavə qeyd
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#A1C54B" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Mustafa ağanın başdaşı}}
 
|-style="background:#CFFF9F"
 
| [[Şəkil:Mustafa aqa Shekikhanof.jpg|200px]] || [[Mustafa ağa Şəkixanov|Mustafa ağa]]<br>Kərim ağa oğlu<br>Şəkixanov|| ≈1831 || 1895, 5 noyabr <br> (Hicri 1313, cəmadiyəl-əvvəl ayının 17-si) ||
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#98CF99" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Göyçək xanımın başdaşı}}
 
|-style="background:#D0F0C0"
 
|[[Şəkil:Sheki khan gebiristanligi.jpg|200px]]|| Göyçək xanım<br> [[Məhəmmədhüseyn xan|Məhəmmədhüseyn]] xan qızı|| ||1849, may/iyun ayı<br>(Hicri 1265-ci il ilin rəcəb ayı)
 
||
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#A1C54B" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Güllü xanımın başdaşı}}
 
|-style="background:#CFFF9F"
 
|[[Şəkil:Gullu khanim.jpg|200px]]|| Güllü xanım <br> [[Kərim ağa Şəkixanov|Kərim ağa]] qızı <br>Şəkixanova|| ||19.11.1858-ci il<br>(Hicri 12.04.1275-ci il)
 
||
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#98CF99" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Fətəli xanın başdaşı}}
 
|-style="background:#D0F0C0"
 
|[[Şəkil:Feteli khan.jpg|200px]]|| [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] <br> Məhəmmədhüseyn xan oğlu|| ||11.05.1815-ci il<br>(Hicri 02.05.1230-cu il)
 
||
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#A1C54B" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı}}
 
|-style="background:#CFFF9F"
 
|[[Şəkil:Kerim aga.jpg|200px]] || [[Kərim ağa Şəkixanov|Kərim ağa<br>Fətəli xan oğlu Şəkixanov]]|| ≈1788 ||10.12.1858-ci il<br>(Hicri 14.05.1275-ci il)
 
||
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#98CF99" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Cəmilə xanımın başdaşı}}
 
|-style="background:#D0F0C0"
 
|[[Şəkil:Camile khanim.jpg|200px]] ||Cəmilə xanım<br>Məhəmmədhüseyn xan qızı|| ||26.07.1835-ci il<br>(Hicri 02.01.1251-ci il)
 
||
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#A1C54B" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Telli bəyimin başdaşı}}
 
|-style="background:#CFFF9F"
 
|[[Şəkil:Telli beyim.jpg|200px]] || Telli bəyim <br>Əbdülhəmid ağa qızı|| ||1899/1900-ci il<br>(Hicri 1317-ci il)
 
||
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#98CF99" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Əbdülhəmid ağanın başdaşı}}
 
|-style="background:#D0F0C0"
 
|[[Şəkil:Abdulhemid aga.jpg|200px]]|| Əbdülhəmid ağa<br>Əbdülhəşım ağa oğlu|| ||1854/55-ci il<br>(Hicri 1271-ci il)
 
||Baş daşı kitabəsində öz əcəli ilə ölmədiyi, öldürüldüyü qeyd olunub.
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#A1C54B" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Tutu ağanın başdaşı}}
 
|-style="background:#CFFF9F"
 
|[[Şəkil:Tuti aga.jpg|200px]]|| Tutu ağa<br>Məhəmmədhəsən xan qızı|| ||23.11.1859-ci il<br>(Hicri 23.04. 1276-cı il)
 
||
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#98CF99" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı}}
 
|-style="background:#D0F0C0"
 
|[[Şəkil:Sheki KQ-namelum.jpg|200px]]|| Hacı Ağa Nigarın/<br />Zeynəbin başdaşı|| ||1817/1818 <br> (Hicri 1233)
 
||Meşədixanım Neymət 2001-ci ildə çap olunmuş kitabında başdaşı üzərindəki adı "''şəkili Hacı Ağa bəyin qızı Zeynəb''" {{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}}  kimi göstərsə də, 1981-ci ildə çap olunan kitabında bu adı "''Hacı Ağa Nigar Hacı qızı''"{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=27}} kimi təqdim edib.
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#A1C54B" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səltənət bəyimin başdaşı}}
 
|-style="background:#CFFF9F"
 
|[[Şəkil:Seltenet beyim.jpg|200px]]|| [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyim]]<br />[[İskəndər xan Xoyski|İskəndər xan]] qızı|| ||06.01.1869-cu il<br />(Hicri 22.09.1285-cı il)
 
|| 2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi.
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#98CF99" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səadət xanımın başdaşı}}
 
|-style="background:#D0F0C0"
 
|[[Şəkil:Saadet beyim.jpg|200px]]|| Səadət xanım <br />[[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan]] qızı||1819||24.07.1892<br />(Hicri 28.12.1309 -cu il)
 
|| 2010-cu ilin əvvəllərində qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səadət xanımın anası Tuti ağa idi.
 
|-
 
| colspan=5 |
 
|-
 
|-style="background:#98CF99" align="center"
 
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Qəbirüstü abidə}}
 
|-style="background:#D0F0C0"
 
|[[Şəkil:Bulaq 1275.jpg|200px]]||Məhəmməd paşa <br />Əhməd xan oğlu||20 may <br />1859<br />(Hicri 17 şəvval 1275-ci il) ||5 oktyabr 1920-ci il<br />(Hicri 21 məhərrəm 1339-cu il)
 
|| Qəbirüstü abidə üzərinə həkk olunmuş kitabə.
 
|}</div>
 
 
== İstinadlar ==
 
{{İstinad siyahısı|2}}
 
 
== İstifadə edilmiş mənbələr ==
 
# {{məqalə
 
|müəllif        = [[Məşədixanım Nemətova|Nemətova M.S.]]
 
|başlıq          = Nuxa “Xan qəbiristanlığı”ndakı başdaşıların kitabələri haqqında
 
|link            = https://sites.google.com/site/shekitarixi/shekixanqebristanliqi
 
|dil            = az
 
|nəşrin müəllifi =
 
|nəşr            = Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri
 
|tip            = İctimai elmlər seriyası
 
|yer            = Bakı
 
|nəşriyyat      =
 
|il              = 1961
 
|nömrə          = 6
 
|том            =
 
|выпуск          =
 
|страницы        =
 
|isbn            =
 
|issn            =
 
|ref            = Nemətova M.S.
 
|bibcode        =
 
|arxiv          =
 
|pmid            =
 
}}
 
# {{kitab3
 
| müəllif        = [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.Ş.]]
 
| hissə          =
 
| hissənin linki  =
 
| başlıq          = Şəkinin tarixi qaynaqlarda
 
| orijinal        =
 
| link            = http://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxzaGVraXRhcml4aXxneDpiZTg2MTIzOTVhMmU3NDg
 
| vikimənbə      =
 
| cavabdeh        =
 
| nəşr            =
 
| yer            = Bakı
 
| nəşriyyat      = “Master” nəşriyyatı
 
| il              = 2005
 
| том            =
 
| страницы        =
 
| столбцы        =
 
| страниц        =
 
| seriya          =
 
| isbn            =
 
| doi            =
 
| тираж          =
 
| ref            = Tahirzadə Ə.Ş.
 
}}
 
# {{kitab3
 
| müəllif        = Нейматова М.С.
 
| hissə          =
 
| hissənin linki  =
 
| başlıq          = Мемориальные памятники Азербайджана: XII-XIX века
 
| orijinal        =
 
| link            = http://www.ebooks.az/view/54pMRghU.pdf
 
| vikimənbə      =
 
| cavabdeh        = 
 
| nəşr            =
 
| yer            =
 
| nəşriyyat      = Элм
 
| il              = 1981
 
| том            =
 
| страницы        =
 
| столбцы        =
 
| страниц        =
 
| seriya          =
 
| isbn            =
 
| doi            =
 
| тираж          =
 
| ref            = Нейматова М.С.
 
}}
 
# {{kitab3
 
| müəllif        = Неймат М.С.
 
| hissə          =
 
| hissənin linki  =
 
| başlıq          = Корпус эпиграфических памятников Азербайджана
 
| orijinal        =
 
| link            =
 
| vikimənbə      =
 
| cavabdeh        = ред. З. М. Буниятов
 
| nəşr            =
 
| yer            = Баку
 
| nəşriyyat      = XXI-YNE
 
| il              = 2001
 
| том            = II : Арабо-персо-тюркоязычные надписи Шеки-Закатальской зоны : ХIV век
 
| страницы        = 
 
| столбцы        =
 
| страниц        =
 
| seriya          =
 
| isbn            =
 
| doi            =
 
| тираж          = 1000
 
| ref            = Нейматова М.С.
 
}}
 
# {{AKAK+|62|905|910}}
 
# {{məqalə
 
|müəllif        = [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Məmmədov A.S.]]
 
|başlıq          = F. x. Xoyskinin bacısının baş daşı Şəki Xan qəbristanlığından “yığışdırılmış”dır!
 
|link            = https://sites.google.com/site/ipekchi/99/93
 
|dil            = az
 
|nəşrin müəllifi =
 
|nəşr            =
 
|tip            = [[İpəkçi (qəzet)|“İpəkçi” qəzeti]]nin saytı
 
|yer            =
 
|nəşriyyat      =
 
|il              = 2010
 
|nömrə          =
 
|том            =
 
|выпуск          =
 
|страницы        =
 
|isbn            =
 
|issn            =
 
|ref            = Məmmədov A.S.
 
|bibcode        =
 
|arxiv          =
 
|pmid            =
 
}}
 
# {{məqalə
 
|müəllif        = Məmmədov A.S.
 
|başlıq          = Ədalət Tahirzadənin “Şəkinin tarixi qaynaqlarda” kitabı
 
|link            = https://sites.google.com/site/shekitarixi/77
 
|dil            = az
 
|nəşrin müəllifi =
 
|nəşr            =
 
|tip            = [[İpəkçi (qəzet)|“İpəkçi” qəzetinin]] saytı
 
|yer            =
 
|nəşriyyat      =
 
|il              = 2006
 
|nömrə          =
 
|том            =
 
|выпуск          =
 
|страницы        =
 
|isbn            =
 
|issn            =
 
|ref            = Məmmədov A.S.
 
|bibcode        =
 
|arxiv          =
 
|pmid            =
 
}}
 
# {{məqalə
 
|müəllif        = Məmmədov A.S.
 
|başlıq          = Şəki Xan qəbiristanlığı
 
|link            = https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnx3d3dzaGVraW5pbnNlc2l8Z3g6NDBmMzkwYzdhNmRiZWRhOA
 
|dil            = az
 
|nəşrin müəllifi =
 
|nəşr            =
 
|tip            = [[Şəkinin səsi (qəzet)|“Şəkinin səsi” qəzeti]]
 
|yer            =
 
|nəşriyyat      =
 
|il              = 2009
 
|nömrə          = 3 (436)
 
|том            =
 
|выпуск          =
 
|страницы        =
 
|isbn            =
 
|issn            =
 
|ref            = Məmmədov A.S.
 
|bibcode        =
 
|arxiv          =
 
|pmid            =
 
}}
 
# {{kitab3
 
| müəllif        =
 
| hissə          =
 
| hissənin linki  =
 
| başlıq          = Məhəmmədhüseyn xan Müştaq
 
| orijinal        =
 
| link            =
 
| vikimənbə      =
 
| cavabdeh        = [[Salman Mümtaz]]ın redaktəsi ilə
 
| nəşr            = Azərbaycanı tədqiq və təəbbö cəmiyyəti
 
| yer            = Bakı
 
| nəşriyyat      =
 
| il              = 1925
 
| том            =
 
| страницы        = 
 
| столбцы        =
 
| страниц        =
 
| seriya          =
 
| isbn            =
 
| doi            =
 
| тираж          =
 
| ref            = Salman Mümtaz
 
}}
 
 
== Həmçinin, bax: ==
 
*[[Xan məscidi (Şəki)]]
 
 
{{Yoxlanılmış siyahı}}
 
 
{{Yoxlanılmış məqalə}}
 
 
[[az:Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr]]
 
[[ru:Эпиграфические памятники на Ханском кладбище (Шеки)]]
 

Səhifəsinin 14:27, 8 aprel 2024 tarixinə olan son halı