39.284
edits
Changes
Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr (başlanğıc kodu nəzərdən keçir)
21:27, 3 dekabr 2023 versiyası
, 21:27, 3 dekabr 2023Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]]{{Qəbiristanlıq
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]]{{Qəbiristanlıq
|Azərbaycanca adı = Xan qəbiristanlığı
|Azərbaycanca adı = Xan qəbiristanlığı
|Orijinal adı =
|Orijinal adı =
|Şəkil = Sheki_khan_mescidi.jpg
|Şəkil = Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg
|Şəkilaltı mətn = Şəki şəhərindəki [[Xan məscidi]] və Xan qəbristanlığı
|Şəkilaltı mətn = Şəki şəhərindəki [[Xan məscidi]] və [[Xan qəbiristanlığı]]
|Şəklin eni = 290px
|Şəklin eni =
|Status =
|Status =
|Ölkə = Azərbaycan
|Ölkə = Azərbaycan
|Ölkə2 =
|Ölkə2 =
|Yerləşdiyi yerin adı = şəhər
|Yerləşdiyi yerin adı = Şəhər
|Yerləşdiyi yer = [[Şəki]]
|Yerləşdiyi yer = Şəki
|lat_dir = |lat_deg =41.202529 |lat_min = |lat_sec =
|lon_dir = |lon_deg =47.191714 |lon_min = |lon_sec =
|region = AZE
|region =
|CoordScale =
|CoordScale =
|Yer xəritəsi = Azərbaycan
|Yer xəritəsi =
|Yer xəritəsi 2 = Azərbaycan Şəki
|Yer xəritəsi 2 =
|Markerin ölçüsü1 =
|Markerin ölçüsü1 =
|Yer xəritəsi 3 = Azərbaycan Şəki Yuxarı Baş
|Yer xəritəsi 3 =
|Marker 2 =
|Marker 2 =
|Markerin ölçüsü 2 =
|Markerin ölçüsü 2 =
|Xəritənin ölçüsü 2 = 100
|Marker 3 =
|Xəritənin ölçüsü 3 = 255
|Markerin ölçüsü 3 =
|Məzhəb = sünni
|Xəritənin ölçüsü 2 =
|Xəritənin ölçüsü 3 =
|Məzhəb =
|Bina tipi =
|Bina tipi =
|Arxitektura stili =
|Arxitektura stili =
|Vəziyyəti =
|Vəziyyəti =
|Hündürlük =
|Hündürlük =
|Material = çay daşı, mərmər, kərpic
|Material =
|Sayt =
|Sayt =
|Plan =
|Plan =
== Ümumi məlumat ==
== Ümumi məlumat ==
[[Xan məscidi (Şəki)|Şəki Xan məscidinın]] şərq tərəfində yerləşən Şəki Xan qəbiristanlığında vaxtilə 15-20-yə qədər yazılı başdaşı olmuşdur{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=18-37}}. Hal-hazırda orada cəmi 10 yazılı başdaşı və bir yazılı qəbirüstü abidə var.
[[Xan məscidi (Şəki)|Şəki Xan məscidinın]] şərq tərəfində yerləşən Şəki Xan qəbiristanlığında vaxtilə 15-20-yə qədər yazılı başdaşı olmuşdur{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=19-37}}. Hal-hazırda orada cəmi 10 yazılı başdaşı və bir yazılı qəbirüstü abidə var.
Qəbiristanlıqdakı 9 başdaşının kitabəsi haqqında [[Məşədixanım Nemət]] 1961-ci ildə elmi nəşrdə dərc olunmuş məqaləsində{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=18-37}}, bir neçə başdaşı haqqında isə 1984-cü və 2001-ci ildə çap olunmuş kitablarında{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=}}{{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}} məlumat vermişdir. Bir başdaşı hissəsi üzərindəki kitabəni 2009-cu ildə [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Aydın Məmmədov]] oxumuş və həmin başdaşının [[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xanın]] qızı Saadət bəyimə aid olduğunu ilk dəfə müəyyənləşdirmişdir{{sfn|Məmmədov A.S.|2009|p=4}}. 2018-ci ilin sonlarında isə [[AMEA Şəki Regional Elmi Mərkəzi]] qəbristanlıqdakı epiqrafik abidələrin kompleks tədqiqinə başlayıb.
Qəbiristanlıqdakı 9 başdaşının kitabəsi haqqında [[Məşədixanım Nemət]] 1961-ci ildə elmi nəşrdə dərc olunmuş məqaləsində{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=19-37}}, bir neçə başdaşı haqqında isə 1984-cü və 2001-ci ildə çap olunmuş kitablarında{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=}}{{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}} məlumat vermişdir. 2009-cu ildə [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Aydın Məmmədov]] bir başdaşı hissəsi üzərindəki vəfat tarixinin [[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xanın]] qızı Saadət bəyimin vəfat tarixi ilə üst-üstə düşməsi və həmin başdaşının Saadət bəyimin qızı [[Səltənət bəyim Xoyskaya|Səltənət bəyimin]] başdaşı ilə eyni üslubda olmasına görə həmin başdaşının Saadət bəyimə aid olması fikrini irəli sürmüşdür{{sfn|Məmmədov A.S.|2009|p=4}}.
Qəbiristanlıqda Şəki xanlarından cəmi birinin — [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xanın]], qəbrinin üzərində başdaşı var. Onun 1831-ci ildə Həştərxanda vəfat etmiş qardaşı [[Məhəmmədhəsən xan (Şəki xanı)|Məhəmmədhəsən xan]]ın da bu qəbiristanlıqda dəfn edilməsi{{sfn|Tahirzadə Ə.Ş.|2005|p=277}}, atası [[Məhəmmədhüseyn xan|Məhəmmədhüseyn xanın]] isə Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edilməsi{{sfn|Salman Mümtaz|1925|p=}} məlum olsa da başdaşıları aşkar edilməmişdir.
Qəbiristanlıqda Şəki xanlarından cəmi birinin — [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xanın]], qəbrinin üzərində başdaşı var. Onun 1831-ci ildə Həştərxanda vəfat etmiş qardaşı [[Məhəmmədhəsən xan (Şəki xanı)|Məhəmmədhəsən xanın]] da bu qəbiristanlıqda dəfn edilməsi{{sfn|Tahirzadə Ə.Ş.|2005|p=277}}, atası [[Məhəmmədhüseyn xan|Məhəmmədhüseyn xanın]] isə Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edilməsi{{sfn|Salman Mümtaz|1925|p=}} məlum olsa da başdaşıları aşkar edilməmişdir.
Heç bir şübhə yoxdur ki, gəncəli [[Cavad xan|Cavad xanın]] arvadının da qəbri buradadır; mənbədə göstərilir ki, Cavad xan ruslarla döyüşdə öldürüldükdən sonra onun arvadı Nuxaya qayıtmış (Məhəmmədhəsən xanın bacısı idi) və 1830-cu ildə burada vəfat etmişdir{{sfn|AKAK, səh.: 905|1875|p=}}.
Heç bir şübhə yoxdur ki, Gəncə xanı [[Cavad xan|Cavad xanın]] arvadının da qəbri buradadır; mənbədə göstərilir ki, Cavad xan ruslarla döyüşdə öldürüldükdən sonra onun arvadı Nuxaya qayıtmış (Məhəmmədhəsən xanın bacısı idi) və 1830-cu ildə burada vəfat etmişdir{{sfn|AKAK, səh.: 905|1875|p=}}.
2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bir bütöv başdaşı və bir neçə başdaşı hissəsi qəbristanlıqdan götürülərək R.B.Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmışdır{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Xan qəbristanlığından götürülmüş bütöv başdaşı Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi [[Fətəli xan Xoyski]]nin atabir bacısı [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyimə]], başdaşı qəlpələrindən biri isə Səltənət bəyimin anası Səadət bəyimə ([[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan Xoyskinin]] qızı) aid idi.
2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bir bütöv başdaşı və bir neçə başdaşı hissəsi qəbristanlıqdan götürülərək [[Rəşid bəy Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi|R.B.Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə]] aparılmışdır{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Xan qəbristanlığından götürülmüş bütöv başdaşı Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi [[Fətəli xan Xoyski|Fətəli xan Xoyskinin]] atabir bacısı [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyimin]] qəbrinin üstündəki başdaşı idi.
== Siyahı ==
== Siyahı ==
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səltənət bəyimin başdaşı}}
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səltənət bəyimin başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|-style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Seltenet beyim.jpg|200px]]|| [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyim]]<br />[[İskəndər xan Xoyski|İskəndər xan]] qızı|| ||05.01.1869-cu il<br />(Hicri 22.09.1285-cı il)
|[[Şəkil:Seltenet beyim.jpg|200px]]|| [[Səltənət bəyim|Səltənət bəyim]]<br />[[İskəndər xan Xoyski|İskəndər xan]] qızı|| ||06.01.1869-cu il<br />(Hicri 22.09.1285-cı il)
|| 2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi.
|| 2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi.
|-
|-
}}
}}
== Həmçinin bax ==
== Həmçinin, bax: ==
*[[Xan məscidi (Şəki)]]
*[[Xan məscidi (Şəki)]]