39.299
edits
Changes
Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
[[Kateqoriya: H]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]]
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]]
{{Alim
{{Alim
|Adı = Heydər Əfəndiyev
|Adı = Heydər Əfəndiyev
|Orijinal adı = '''Əfəndiyev Heydər Xəlil oğlu '''
|Orijinal adı = '''Əfəndiyev Heydər Xəlil oğlu '''
|Piktoqram = kimya
|Piktoqram = kimya
|Şəkil = Heydər Əfəndiyev.jpg
|Şəkil = Heydər Əfəndiyev.png
|Şəkil miqyası =
|Şəkil miqyası =
|Şəkil məlumat = Heydər Əfəndiyev, 1947-ci il
|Şəkil məlumat = Heydər Əfəndiyev, 1947-ci il.
|Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1907|7|1}}
|Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1907|7|1}}
|Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
|Doğum yeri = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
|Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|1967|1|27|1907|7|1}}
|Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|1967|1|27|1907|7|1}}
|Vəfat yeri = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
|Vəfat yeri = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
|Elm sahəsi = kimya
|Elm sahəsi = kimya
|Alma mater =
|Alma mater =
|Təhsili = Azərbaycan Dövlət universiteti (? - 1931)
|Təhsili = Azərbaycan Dövlət Universiteti (–1931)
|İş yeri = Qeyri-üzvi və Fiziki Kimya İnstitutu
|İş yeri = Azərbaycan SSR EA Kimya İnstitutu, direktor
|Elmi dərəcəsi = kimya elmləri doktoru
|Elmi dərəcəsi = kimya elmləri doktoru
|Elmi vəzifəsi = professor
|Elmi vəzifəsi = professor
|Tanınmış yetirmələri =
|Tanınmış yetirmələri =
|Tanınır =
|Tanınır =
|Mükafatları = {{"Şərəf Nişanı" ordeni}}{{"Şərəf Nişanı" ordeni}}{{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}}<br>Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı<br>
|Mükafatları = {{"Şərəf Nişanı" ordeni}}{{"Şərəf Nişanı" ordeni}}{{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}}
}}
}}
'''Heydər Əfəndiyev''' (''Əfəndiyev Heydər Xəlil oğlu''; 1 iyul 1907-ci ildə, [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası – {{ö.}} 27 yanvar 1967-ci ildə, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ) – azərbaycanlı sovet kimyaçı-alimi, Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü, professor, kimya elmləri doktoru. 1949 – 1969-cu illərdə isə Azərbaycan EA-nın Kimya İnstitutunun direktoru olmuşdur. Azərbaycan geokimya elminin yaradıcılarından biri hesab edilir.
'''Heydər Əfəndiyev''' (1907–1967) — kimya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, Azərbaycan SSR EA Kimya İnstitutunun direktoru. Azərbaycan geokimya elminin yaradıcılarından biri hesab edilir.
== Haqında məlumatlar ==
== Haqında məlumatlar ==
1907-ci ildə Nuxada anadan olub.
1 iyul 1907-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada ]] (indiki Şəki) anadan olub.
===Təhsili===
===Təhsili===
1931-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin təbiət-riyaziyyat fakültəsini bitirib.
1931-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin təbiət-riyaziyyat fakültəsini bitirib.
===İş yerləri===
===Əmək fəaliyyəti===
1941 – 1949-cu illərdə əvvəl SSRİ EA Azərbaycan Filialın, sonra isə Azərbaycan EA-nın Kimya İnstitutunda laboratoriya müdiri,
1941 – 1949-cu illərdə SSRİ EA Azərbaycan Filialının Kimya İnstitutunda (daha sonra Azərbaycan SSR EA Kimya İnstitutu) laboratoriya müdiri vəzifəsində,
1949 – 1969-cu illərdə isə Azərbaycan EA-nın Kimya İnstitutunun direktoru olub.
1949 – 1967-ci illərdə isə Azərbaycan SSR EA Kimya İnstitutunun direktoru vəzifəsində işləyib.
===Elmi fəaliyyəti===
===Elmi fəaliyyəti===
1941-ci ildə kimya üzrə kimya elmləri namizədi,
1941-ci ildə kimya elmləri namizədi elmi dərəcəsini,
1958-ci ildə kimya elmləri doktoru elmi dərəcəsi,
1958-ci ildə kimya elmləri doktoru elmi dərəcəsini,
1959-cu ildə isə professor elmi adını alıb.
1959-cu ildə isə professor elmi adını alıb.
1962-ci ildə Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü seçilib.
1962-ci ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilib.
Əsas elmi işləri nadir elementlərin geokimyasına həsr edilib. Azərbaycan SSR ərazisində mineral və neft-lay sularında müxtəlif tip süxurlarda nadir və radioaktiv elementlərin yayılma qanunauyğunluqlarını öyrənib. Kiçik Qafqazın şimal-şərq hissəsindəki hidrotermal filiz kompleksinin mineralogiyasının və geokimyasının yeni sxemini hazırlayıb və eyni zamanda Böyük Qafqazın cənub yamaclarında tapılmış yeni tipli kolçedan-polimetal yataqlarının (Filizçay, Katex, Katsdağ və s.) geokimyasının öyrənilməsinə rəhbərlik edib. Azərbaycan geokimya elminin yaradıcılarından biri hesab edilir.
Əsas elmi işləri nadir elementlərin geokimyasına həsr edilib. Azərbaycan SSR ərazisində mineral və neft-lay sularında müxtəlif tip süxurlarda nadir və radioaktiv elementlərin yayılma qanunauyğunluqlarını öyrənib. Kiçik Qafqazın şimal-şərq hissəsindəki hidrotermal filiz kompleksinin mineralogiyasının və geokimyasının yeni sxemini hazırlayıb və eyni zamanda Böyük Qafqazın cənub yamaclarında tapılmış yeni tipli kolçedan-polimetal yataqlarının (Filizçay, Katex, Katsdağ və s.) geokimyasının öyrənilməsinə rəhbərlik edib. Azərbaycan geokimya elminin yaradıcılarından biri hesab edilir.
===Təltif və mükafatları===
===Təltif və mükafatları===
*[["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 2 dəfə (1945, 1951);
* [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 2 dəfə (1945, 1951);
*[["Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|“Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı]] (1945);
* [["Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|“Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı]] (1945);
*[["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı|“1941 – 1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə” medalı]];
* [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı|“1941 – 1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə” medalı]] (1946);
*Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı (1960).
*Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı (1960).
===Vəfatı===
27 yanvar 1967-ci il tarixdə – 59 yaşında, Bakıda vəfat edib.
== Ədəbiyyat ==
== Ədəbiyyat ==
# {{cite web |url=https://kqkiamea.az/index.php?mod=content&id=1&lang=az |title=Əfəndiyev Heydər Xəlil oğlu |author= AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu |date= |website= kqkiamea.az|publisher=kqkiamea.az |language=az |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20200701165656/https://kqkiamea.az/index.php?mod=content&id=1&lang=az |archivedate =1 Jul 2020 }}
{{Yaxşı məqalə}}
# {{AME|8|215|ƏFƏNDİYEV Heydәr Xәlil oğlu}}
# {{ŞAZ|1|158-160}}
{{Yoxlanılmış məqalə}}
[[az:Heydər Əfəndiyev]]
[[az:Heydər Əfəndiyev]]