Sətir 1: |
Sətir 1: |
− | [[Kateqoriya:M]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]] | + | [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]] |
| {{Alim | | {{Alim |
| |Adı = Məmməd Əfəndiyev | | |Adı = Məmməd Əfəndiyev |
Sətir 5: |
Sətir 5: |
| |Orijinal adı = ''Əfəndiyev Məmməd Rəşid bəy oğlu'' | | |Orijinal adı = ''Əfəndiyev Məmməd Rəşid bəy oğlu'' |
| |Digər adları = | | |Digər adları = |
− | |Şəkil = Mamed Efendiyav.jpg | + | |Şəkil = Məhəmməd_Əfəndiyev.jpg |
− | |Şəkil məlumat = Məmməd Əfəndiyev, 1911-ci il | + | |Şəkil məlumat = Məmməd Əfəndiyev, ahıl yaşlarında. |
| |Şəkil miqyası = | | |Şəkil miqyası = |
| |Fəaliyyəti = | | |Fəaliyyəti = |
| |Milliyəti = [[azərbaycanlı]] | | |Milliyəti = [[azərbaycanlı]] |
− | |Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1887|10|5}} | + | |Doğum tarixi = (5) {{doğum tarixi|1887|10|17}} |
− | |Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, <br/>{{Rusİmp}} | + | |Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}} |
− | |Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|1977|6|1|1887|10|5}} | + | |Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|1977|6|1|1887|10|17}} |
− | |Vəfat yeri = Bakı, Azərbaycan SSR,<br/>{{SSRİ}} | + | |Vəfat yeri = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}} |
| |Vəfat səbəbi = | | |Vəfat səbəbi = |
| |Dəfn yeri = | | |Dəfn yeri = |
| |Atası = [[Rəşid bəy Əfəndiyev]] | | |Atası = [[Rəşid bəy Əfəndiyev]] |
− | |Anası = | + | |Anası = Zeynəb |
| + | |İş yeri = |
| + | |Elmi dərəcəsi = |
| + | |Elmi adı = professor |
| |Həyat yoldaşı = | | |Həyat yoldaşı = |
− | |Uşaqları = | + | |Uşaqları = [[Fəridə Əfəndiyeva|Fəridə]], [[Adilə Əfəndiyeva|Adilə]] |
| |Rəsmi vebsaytı = | | |Rəsmi vebsaytı = |
− | |Mükafatları = {{"Lenin" ordeni}} {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}} {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}} | + | |Mükafatları = {{"Lenin" ordeni}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}}{{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı}} |
| |İmzası = | | |İmzası = |
| }} | | }} |
− | '''Məmməd Əfəndiyev''' (''Əfəndiyev Məmməd Rəşid bəy oğlu''; 15 oktyabr 1887-ci il, [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası – Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ) − azərbaycanlı alim və pedaqoq, professor, Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun riyaziyyat və təbiət elmləri fakültəsinin dekanı (1934 – 1936), Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi analiz kafedrasının müdiri (1935-1965). | + | '''Məmməd Əfəndiyev''' (1887–1977) — riyaziyyatçı-pedaqoq, professor, S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru. Tanınmış pedaqoq və yazıçı-dramaturq [[Rəşid bəy Əfəndiyev|Rəşid bəy Əfəndiyevin]] oğludur. |
| | | |
| == Haqqında məlumatlar == | | == Haqqında məlumatlar == |
| + | 17 (5) oktyabr 1887-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub. |
| | | |
− | 1887-ci ildə Nuxada anadan olub.
| + | 1908-ci ildə Tiflisdə gimnaziyanı bitirib. |
| | | |
− | 1908-ci ildə Tiflis giminaziyasını bitirib.
| + | 1908 – 1913-cü illərdə {{link-interwiki|az=Sank-Peterburq İmperator Universiteti|az_mətn=Sank-Peterburq İmperator Universitetinin|başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Императорский Санкт-Петербургский университет}} mexanika-riyaziyyat fakültəsində təhsil alıb. |
− | | + | [[Şəkil:Məmməd bəy Əfəndiyev2.jpg|thumb|left|Məmməd bəy Əfəndiyev tələbə uniformasında, 1911-ci il.]] |
− | 1908 – 1913-cü illərdə {{link-interwiki|az=Sank-Peterburq İmperator Universiteti|az_mətn=Sank-Peterburq İmperator Universitetinin|başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Императорский Санкт-Петербургский университет}} mexanika-riyaziyyat fakültəsinə təhsil alıb. | + | [[Fayl:Rəşid bəy Əfəndiyevin ailəsi.jpg|350px|thumb|left|Rəşid bəy Əfəndiyevin ailə üzvləri; soldan: 1) Mahtaban xanım, 2) Cəmilə xanım, 3) '''Məmməd Əfəndiyev''', 4) Naimə xanım, 5) [[Maral Əfəndiyeva|Maral xanım]]. Arxada: [[İzzət Nəbiyev]].]] |
− | [[Şəkil:Məmməd bəy Əfəndiyev2.jpg|thumb|left|Məmməd bəy Əfəndiyev tələbə libasında. 1911-ci il. MATM SMF № 306/4 ]] | |
| 1913 – 1915-ci illərdə Qori seminariyasında müəllim, | | 1913 – 1915-ci illərdə Qori seminariyasında müəllim, |
| | | |
Sətir 40: |
Sətir 43: |
| 1920-ci ildə Bakıya – N.Nərimanovun təşəbbüsü ilə Bakıda təşkil olunmuş birillik kurslarda dərs deməyə dəvət olunur; bu kurslarda orta məktəblər üçün müəllimlər hazırlanırdı. | | 1920-ci ildə Bakıya – N.Nərimanovun təşəbbüsü ilə Bakıda təşkil olunmuş birillik kurslarda dərs deməyə dəvət olunur; bu kurslarda orta məktəblər üçün müəllimlər hazırlanırdı. |
| | | |
− | 1921 − 1926-cı illərdə fəaliyyət göstərmiş Ali Pedaqoji Kişi İnstitutunun əvvəl fizika-riyaziyyat fakültəsinin dekanı, sonra isə direktoru olub. | + | 1921 − 1926-cı illərdə Ali Pedaqoji Kişi İnstitutunun əvvəl fizika-riyaziyyat fakültəsinin dekanı, sonra isə direktoru olub. |
| | | |
| 1930 − 1936-cı illərdə Pedaqoji İnstitutun riyaziyyat kafedrasının müdiri, | | 1930 − 1936-cı illərdə Pedaqoji İnstitutun riyaziyyat kafedrasının müdiri, |
Sətir 47: |
Sətir 50: |
| | | |
| 1944-cü ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində açılmış Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutuna direktor təyin olunub. | | 1944-cü ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində açılmış Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutuna direktor təyin olunub. |
− |
| |
− | 1 iyun 1977-ci ildə [[Bakı]] şəhərində vəfat etmişdir.
| |
− |
| |
− | Bakıda adına küçə vardır.
| |
| | | |
| ===Elmi-pedaqoji fəaliyyəti=== | | ===Elmi-pedaqoji fəaliyyəti=== |
− |
| |
| 1933-cü ildə dosent, | | 1933-cü ildə dosent, |
| | | |
| 1944-cü ildə professor elmi adını alıb. | | 1944-cü ildə professor elmi adını alıb. |
| | | |
− | Azərbaycan dilində terminologiya tərtib etmiş, Yaxın Şərqdə o vaxtadək istifadə edilməkdə olan riyazi işarə və formulları latınlaşdırmışdır. Bir sıra riyaziyyat dərsliklərinin, o cümlədən, “Sadə diferensial tənliklər” dərsliyinin (1950) müəllifidir. | + | Azərbaycan dilində terminologiya tərtib etmiş, Yaxın Şərqdə o vaxtadək istifadə edilməkdə olan riyazi işarə və formulları latınlaşdırmışdır. Bir sıra riyaziyyat dərsliklərinin, o cümlədən, “Sadə diferensial tənliklər” dərsliyinin (1950) müəllifidir. |
| | | |
| 1941 – 1956-cı illərdə Azərbaycan Riyaziyyat Cəmiyyətinin sədri olub. | | 1941 – 1956-cı illərdə Azərbaycan Riyaziyyat Cəmiyyətinin sədri olub. |
| | | |
− | ===Mükafatları=== | + | ===Təltif və mükafatları=== |
− | *“Azərbaycan SSR Əməkdar Elm xadimi” (1943) | + | * [[Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi|“Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi”]] fəxri adı (1943). |
− | *“Lenin” ordeni; | + | * [[Lenin ordeni|“Lenin” ordeni]]; |
− | *“Qırmızı əmək Bayrağı” ordeni, 2 dəfə; | + | * [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|“Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni]], 2 dəfə; |
− | *“Böyük vətən müharibəsində şanlı əməyə görə” medalı; | + | * [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı|“1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə” medalı]], 2 dəfə; |
− | * “Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı | + | * [["Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|“Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı]]. |
| + | |
| + | ===Vəfatı=== |
| + | 1 iyun 1977-ci il tarixdə – 89 yaşında, Bakıda vəfat edib. |
| + | |
| + | ===Xatirəsi=== |
| + | 1992-ci ildə Bakıda bir küçəyə adı verilib. |
| + | |
| + | == Ədəbiyyat == |
| + | # {{ŞAZ|1|153-154}} |
| + | # {{OTÖ|214-215|Tanınmış riyaziyyatçı}} |
| + | # {{AME|8| |ƏFƏNDİYEV Mәmmәd Rәşid oğlu}} |
| + | # {{kitab3 |
| + | | müəllif = Mərdanov M., [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.]] |
| + | | hissə = '''ƏFƏNDİYEV (ƏFƏNDİZADƏ) Məhəmməd bəy Rəşid bəy oğlu''' |
| + | | hissənin linki = https://tahirzade.shaki.info/arxiv/m%C9%99h%C9%99mm%C9%99d-%C9%99f%C9%99ndiyev |
| + | | başlıq = 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (Ensiklopedik soraq kitabı) |
| + | | orijinal = |
| + | | link = |
| + | | vikimənbə = |
| + | | cavabdeh = |
| + | | nəşr = |
| + | | yer = Bakı |
| + | | nəşriyyat = Təhsil |
| + | | il = 2019 |
| + | | cild = II |
| + | | səhifə = 227–230 |
| + | | sütunlar = |
| + | | səhifələr = |
| + | | seriya = |
| + | | isbn = |
| + | | doi = |
| + | | tiraj = |
| + | | archiveurl = https://web.archive.org/web/20210423074730/https://tahirzade.shaki.info/arxiv/m%C9%99h%C9%99mm%C9%99d-%C9%99f%C9%99ndiyev |
| + | | archivedate = 23 Apr 2021 |
| + | | ref = |
| + | }} |
| + | |
| + | == Aidiyyəti linklər == |
| + | * [http://www.biografija.ru/show_bio.aspx?id=139644 Биография М. Р. Эфендиева] |
| | | |
− | ===Adının əbədiləşdirilməsi===
| + | {{Yoxlanılmış məqalə}} |
− | 1992-ci ildən Bakı şəhərində adına küçə var.
| |
| | | |
− | == Xarici keçidlər ==
| |
− | * [http://www.biografija.ru/show_bio.aspx?id=139644 Биография М. Р. Эфендиева]
| |
| [[az:Məmməd Əfəndiyev]][[ru:Эфендиев, Мамед Рашид оглы]] | | [[az:Məmməd Əfəndiyev]][[ru:Эфендиев, Мамед Рашид оглы]] |