39.270
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Sətir 1:
Sətir 1: − + + − + − |Tam adı = Məmməd Rəşid oğlu Əfəndiyev+ − + − + − + + − + − + − + − + − + − + + + + − + − + + − '''Məmməd Əfəndiyev''' - Professor, [[APİ]] Riyaziyyat və təbiət elmləri fakültəsinin dekanı (1934-1936), [[ADU]] Riyazi analiz kafedrasının müdiri (1935-1965), Azərbaycanın görkəmli maarifçisi [[Rəşid bəy Əfəndiyev]]in oğludur.+ + − == Həyatı ==+ − Məmməd Rəşid oğlu Əfəndiyev 5 oktyabr 1887-ci ildə [[Şəki]]də anadan olmuşdur. 1908-ci ildə [[Peterburq]] Universitetinin Fizika-riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuş və oranı bitirdikdən sonra bir müddət [[Tbilisi]] şəhərində müəllim işləmiş, sonra [[Şəki şəhəri]]ndəki gimnaziyada müəllim və direktor vəzifəsində çalısınışdır.1920-ci ildə Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra o, Bakı şəhərində riyaziyyat üzrə ali pedaqoji kursların təşkilatçısı olub. 1930-cu ildə Lenin adına APİ-də riyaziyyat kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışmışdı. + − + − M.Əfəndiyev [[APİ]]-də Riyaziyyat və təbiyyat elmləri fakültəsinin dekanı (1934-1936), [[ADU]]-da Riyazi analiz kafedrasının müdiri (1935-1965), professor dərəcəsinə layiq görülmüşdür. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyin fondlarında şəxsi əşyaları, fotoşəkilləri, tarixi sənədləri mühafizə edilir. <ref> Əsədova Nüşabə. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi|Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində]] qorunan eksponatlar [[Rəşid bəy Əfəndiyev|Rəşid bəy İsmayıl oğlu Əfəndizadə]] və Məmməd bəy Əfəndiyevin həyat və yaradıcılığının öyrənilməsində mənbə kimi. Bakı,səh,50."Azərbaycan tarixinin öyrənilməsində muzeylərin rolu" IV Respublika elmi konfransının materialları</ref>+ − 1943-cü ildə [[Əməkdar elm xadimi]] fəxri adına layiq görülmüş, 1945-ci ildə professor elmi adı almışdır. Riyazi ifadələrin [[Yaxın Şərq]]də yayılmış yazılış formaları əvəzinə latınca yazılışını ilk dəfə Əfəndiyev işlətmişdir. O, ilk dəfə riyazi analiz, analitik həndəsə və riyaziyyatın tədrisi metodikası fənlərindən Azərbaycan dilində mühazirələr oxumuşdur.+ − Riyazi ifadələrin Yaxın Şərqdə yayılmış yazılış formaları əvəzinə latınca yazılışını Azərbaycanda ilk dəfə Əfəndiyev işlətmişdir. Əfəndiyev “Cəbrə aid proqram və tapşırıq ”, “Adi deferensial tənliklər” (1950) və.s. əsərlərin müəllifidir. + − Sovet hakimiyyəti illərində Lenin ordeni və iki Qırmızı əmək Bayrağı ordeni ilə təltif olunmuşdur. − Əfəndiyev Məmməd Rəşid oğlu 1 iyun 1977-ci ildə [[Bakı]] şəhərində vəfat etmişdir.+ − + − == Mükafatları ==+ − * {{bayraq|SSRİ}} [["Lenin" ordeni]] − * {{bayraq|SSRİ}} [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)]] − * {{bayraq|SSRİ}} [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)]] − == Əsərləri ==+ − *"Cəbrə aid proqram və tapşırıq", − *"Matematik analizdən kontrol tapşırıqlar", [[1935]] − *"Adi diferensial tənliklər", [[1950]] − == Xarici keçidlər ==+ − * [http://adpu.edu.az/gen/html/azl/cv/Memmed_Reshid_Efendiyev.htm Məmməd Rəşid oğlu Əfəndiyev] − + − + − + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
Məmməd Əfəndiyev (başlanğıc kodu nəzərdən keçir)
23:17, 16 oktyabr 2023 versiyası
, 23:17, 16 oktyabr 2023Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
[[Kateqoriya:M]]{{Alim
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]]
{{Alim
|Adı = Məmməd Əfəndiyev
|Adı = Məmməd Əfəndiyev
|Orijinal adı = Məmməd Rəşid oğlu Əfəndiyev
|Piktoqram = riyaziyyat
|Orijinal adı = ''Əfəndiyev Məmməd Rəşid bəy oğlu''
|Digər adları =
|Digər adları =
|Şəkil = Mamed Efendiyav.jpg
|Şəklin ölçüsü =
|Şəkil məlumat =
|Şəkil = Məhəmməd Əfəndiyev.png
|Şəkil miqyası = 300
|Şəkil məlumat = Məmməd Əfəndiyev.
|Şəkil miqyası =
|Fəaliyyəti =
|Fəaliyyəti =
|Milliyəti = [[Azərbaycanlılar|Azərbaycanlı]]
|Milliyəti = [[azərbaycanlı]]
|Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1887|10|5}}
|Doğum tarixi = (5) {{doğum tarixi|1887|10|17}}
|Doğum yeri = [[Şəki]],<br/>{{Rusİmp}}
|Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
|Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|1977|6|1|1887|10|5}}
|Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|1977|6|1|1887|10|17}}
|Vəfat yeri = [[Bakı]],<br/>{{SSRİ}}
|Vəfat yeri = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
|Vəfat səbəbi =
|Vəfat səbəbi =
|Dəfn yeri =
|Dəfn yeri =
|Atası = [[Rəşid bəy Əfəndiyev]]
|Atası = [[Rəşid bəy Əfəndiyev]]
|Anası =
|Anası = Zeynəb
|İş yeri =
|Elmi dərəcəsi =
|Elmi adı = professor
|Həyat yoldaşı =
|Həyat yoldaşı =
|Uşaqları =
|Uşaqları = [[Fəridə Əfəndiyeva|Fəridə]], [[Adilə Əfəndiyeva|Adilə]]
|Rəsmi vebsaytı =
|Rəsmi vebsaytı =
|Mükafatları = {{"Lenin" ordeni}} {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}} {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}
|Mükafatları = {{Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi|1943}}<br/>{{"Lenin" ordeni}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}}{{"1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı}}{{"Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı}}
|İmzası =
|İmzası =
}}
}}
'''Məmməd Əfəndiyev''' (1887–1977) — tanınmış riyaziyyatçı-pedaqoq, professor, [[Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi]], S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutunun direktoru. Tanınmış pedaqoq və yazıçı-dramaturq [[Rəşid bəy Əfəndiyev|Rəşid bəy Əfəndiyevin]] oğludur.
== Haqqında məlumatlar ==
17 (5) oktyabr 1887-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub.
1908-ci ildə Tiflisdə gimnaziyanı bitirib.
1908 – 1913-cü illərdə {{link-interwiki|az=Sank-Peterburq İmperator Universiteti|az_mətn=Sank-Peterburq İmperator Universitetinin|başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Императорский Санкт-Петербургский университет}} mexanika-riyaziyyat fakültəsində təhsil alıb.
[[Şəkil:Məmməd_bəy_Əfəndiyev2.jpg|thumb|left|Məmməd bəy Əfəndiyev tələbə libasında. 1911-ci il. MATM SMF № 306/4 ]]
[[Şəkil:Məmməd bəy Əfəndiyev2.jpg|thumb|left|Məmməd bəy Əfəndiyev tələbə uniformasında, 1911-ci il.]]
[[Fayl:Rəşid bəy Əfəndiyevin ailəsi.jpg|350px|thumb|left|Rəşid bəy Əfəndiyevin ailə üzvləri, soldan: 1) Mahtaban xanım; 2) Cəmilə xanım; 3) '''Məmməd Əfəndiyev'''; 4) Naimə; 5) [[Maral Əfəndiyeva|Maral]]. Arxada: [[İzzət Nəbiyev]].]]
1913 – 1915-ci illərdə Qori seminariyasında müəllim,
1915 – 1921-ci illərdə isə Nuxa gimnaziyasında əvvəl müəllim, sonra isə müdir (1917-ci ildə gimnaziyanın milliləşdirilməsi işində xüsusi xidməti olub),
1920 – 1921-ci illərdə [[Şəki qəzası|Şəki qəza]] maarif şöbəsinin məktəblər bölməsinin müdiri, qısamüddətli müəllimlər kursunun müdiri vəzifəsində çalışıb.
Bakıda adına küçə vardır.
1920-ci ildə Bakıya – N.Nərimanovun təşəbbüsü ilə Bakıda təşkil olunmuş birillik kurslarda dərs deməyə dəvət olunur (bu kurslarda orta məktəblər üçün müəllimlər hazırlanırdı).
1921 − 1926-cı illərdə Ali Pedaqoji Kişi İnstitutunun əvvəl fizika-riyaziyyat fakültəsinin dekanı, sonra isə direktoru olub.
1930 − 1936-cı illərdə Pedaqoji İnstitutun riyaziyyat kafedrasının müdiri,
1941-ci ildən S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi təhlil kafedrasının müdiri işləyib.
[[Kateqoriya:Bakı Dövlət Universitetinin professorları]]
1944-cü ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində açılmış Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutuna direktor təyin olunub.
[[Kateqoriya:Şəkidə doğulanlar]]
[[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]]
===Elmi-pedaqoji fəaliyyəti===
1933-cü ildə dosent,
1944-cü ildə professor elmi adını alıb.
Azərbaycan dilində riyazi terminologiya tərtib etmiş, Yaxın Şərqdə o vaxtadək istifadə edilməkdə olan riyazi işarə və formulları latınlaşdırmışdır. Bir sıra riyaziyyat dərsliklərinin, o cümlədən, “Sadə diferensial tənliklər” dərsliyinin (1950) müəllifidir.
1941 – 1956-cı illərdə Azərbaycan Riyaziyyat Cəmiyyətinin sədri olub.
===Təltif və mükafatları===
* [[Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi|“Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi”]] fəxri adı (1943).
* [[Lenin ordeni|“Lenin” ordeni]];
* [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|“Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni]], 2 dəfə;
* [["1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı|“1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə” medalı]], 2 dəfə;
* [["Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı|“Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı]].
===Vəfatı===
1 iyun 1977-ci il tarixdə – 89 yaşında, Bakıda vəfat edib.
===Xatirəsi===
1992-ci ildə Bakıda bir küçəyə adı verilib.
== Ədəbiyyat ==
# {{məqalə
| müəllif = Cavadov M.
| başlıq = {{abbr|'''Qocaman pedaqoq'''|İstinad edilən səhifəyə keçid|0}}
| orijinal = Гоҹаман педагог
| link = https://archive.org/details/img-0224_202211
| dil =
| cavabdeh =
| nəşrin müəllifi = [[Məhyəddin Abbasov]] (redaktor)
| nəşr = [[Nuxa fəhləsi]]
| tip = qəzet
| yer = [[Nuxa]]
| nəşriyyat = Kirov adına mətbəə
| il = 1957
| cild =
| buraxılış = 18 dekabr
| nömrə = 146 (5.602)
| səhifələr = 2
| isbn =
| issn =
| doi =
| bibcode =
| arxiv =
| pmid =
| ref = Qocaman pedaqoq
| archiveurl =
| archivedate =
}}
# {{ŞAZ|1|153-154}}
# {{OTÖ|214-215|Tanınmış riyaziyyatçı}}
# {{AME|8|217|ƏFƏNDİYEV Mәmmәd Rәşid oğlu}}
# {{kitab3
| müəllif = Mərdanov M., [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.]]
| hissə = '''ƏFƏNDİYEV (ƏFƏNDİZADƏ) Məhəmməd bəy Rəşid bəy oğlu'''
| hissənin linki = https://tahirzade.shaki.info/arxiv/m%C9%99h%C9%99mm%C9%99d-%C9%99f%C9%99ndiyev
| başlıq = 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar (Ensiklopedik soraq kitabı)
| orijinal =
| link =
| vikimənbə =
| cavabdeh =
| nəşr =
| yer = Bakı
| nəşriyyat = Təhsil
| il = 2019
| cild = II
| səhifə = 227–230
| sütunlar =
| səhifələr =
| seriya =
| isbn =
| doi =
| tiraj =
| archiveurl = https://web.archive.org/web/20210423074730/https://tahirzade.shaki.info/arxiv/m%C9%99h%C9%99mm%C9%99d-%C9%99f%C9%99ndiyev
| archivedate = 23 Apr 2021
| ref =
}}
== Aidiyyəti linklər ==
* [http://www.biografija.ru/show_bio.aspx?id=139644 Биография М. Р. Эфендиева]
{{Yoxlanılmış məqalə}}
[[az:Məmməd Əfəndiyev]][[ru:Эфендиев, Мамед Рашид оглы]][[arz:ماميد افينديڤ]]