Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb. Lakin 6 yanvar 2025-ci il tarixədək bu vəziyyətdə internetdə qalacaqdır...

Changes

Jump to navigation Jump to search

Səlim xan (başlanğıc kodu nəzərdən keçir)

16:15, 7 yanvar 2023 versiyası

231 bayt əlavə edildi ,  16:15, 7 yanvar 2023
Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
Sətir 21: Sətir 21:  
  |doğum tarixi          = 1780-cı ildən əvvəl
 
  |doğum tarixi          = 1780-cı ildən əvvəl
 
  |doğum yeri            =  
 
  |doğum yeri            =  
−
  |vəfat tarixi          = {{Vəfat tarixi|1826|04|12}}{{sfn|AKAK, səh.: 787|1874|p=}}{{sfn|AKAK, səh.: V|1874|p=}}
+
  |vəfat tarixi          = {{Vəfat tarixi|1826|04|12}}{{sfn|AKAK, səh.: 787|1874|p=}}{{sfn|AKAK, səh.: V|1874|p=}}, {{Osm}}
−
  |vəfat yeri            ={{link-interwiki|az=Qırşəhər|az_mətn=Qırşəhər|başqa_dil=tr|başqa_dildə_başlıq=Kırşehir}}{{sfn|AKAK, səh.: 787|1874|p=}}{{sfnaz|Şükürov Q.|2018|p=126}} ({{dil-tr|Kırşehr}}), Osmanlı İmperiyası
+
  |vəfat yeri            = {{link-interwiki|az=Qırşəhər|az_mətn=Qırşəhər|başqa_dil=tr|başqa_dildə_başlıq=Kırşehir}}{{sfn|AKAK, səh.: 787|1874|p=}}{{sfnaz|Şükürov Q.|2018|p=126}} ({{dil-tr|Kırşehr}}), Osmanlı İmperiyası
 
  |təhsili              =  
 
  |təhsili              =  
 
  |elmi dərəcəsi        =  
 
  |elmi dərəcəsi        =  
Sətir 35: Sətir 35:  
  |Commons              =
 
  |Commons              =
 
}}
 
}}
−
'''Səlim xan''' (?–1826) — 1795–1797 və 1805–1806-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Şəki xanı; 1805-ci ildə hakimiyyətini möhkəmləndirmək və düşmənlərinə qarşı hərbi dəstək almaq üçün xanlığını Rusiya İmperiyasının tərkibinə qatmışsa da, 1806-cı ildə bacısının Qarabağda ruslar tərəfindən öldürülməsindən sonra, dərhal Şəki xanlığı ərazisindəki rus qoşununu xanlığın ərazisindən qovmuş, bundan 4 ay sonra əks-hücuma keçən ruslarla bir neçə gün döyüşmüş, lakin sonda məğlub olaraq 500 nəfərlik dəstəsi ilə İrana qaçmışdır. O, hakimiyyətini geri qaytarmaq ümidiylə bir neçə dəfə İrandan silahlı dəstə ilə Şəkiyə yürüş etsə də uğur qazana bilməyərək geri çəkilmiş, bir müddət İranda yaşadıqdan sonra 1818-ci ilin dekabrında Osmanlı dövlətinin Bağdadakı canişininin yanına gedərək Osmanlı dövlətindən siyasi sığınacaq istəmişdir. Ona aylıq 2500 quruş maaş təyin edilmiş, əvvəl Ərzurumda, sonra isə Ankarada yaşamaq izni verilmişdir.  
+
'''Səlim xan''' (?–1826) — 1795 – 1797 və 1805 – 1806-ci illərdə hakimiyyətdə olmuş Şəki xanı; 1805-ci ildə hakimiyyətini möhkəmləndirmək və düşmənlərinə qarşı hərbi dəstək almaq üçün xanlığını Rusiya İmperiyasının tərkibinə qatmışsa da, 1806-cı ildə bacısının Qarabağda ruslar tərəfindən öldürülməsindən sonra, dərhal Şəki xanlığı ərazisindəki rus qoşununu xanlığın ərazisindən qovmuş, bundan 4 ay sonra əks-hücuma keçən ruslarla bir neçə gün döyüşmüş, lakin sonda məğlub olaraq 500 nəfərlik dəstəsi ilə İrana qaçmışdır. O, hakimiyyətini geri qaytarmaq ümidiylə bir neçə dəfə İrandan silahlı dəstə ilə Şəkiyə yürüş etsə də uğur qazana bilməyərək geri çəkilmiş, bir müddət İranda yaşadıqdan sonra 1818-ci ilin dekabrında Osmanlı dövlətinin Bağdadakı canişininin yanına gedərək Osmanlı dövlətindən siyasi sığınacaq istəmişdir. Ona aylıq 2500 quruş maaş təyin edilmiş, əvvəl Ərzurumda, sonra isə Ankarada yaşamaq izni verilmişdir.  
    
12 aprel 1826-cı il tarixdə Ankara yaxınlığındakı Qırşəhərdə ({{dil-tr|Kırşehr}}) vəfat etdikdən cəmi 4 ay sonra – 11 avqust 1826-cı il tarixdə, oğlanlarından biri – [[Hüseyn xan (Səlim xanın oğlu)|Hüseyn xan]], Şəkidə xan ola bilmiş, lakin onun hakimiyyəti daha qısamüddətli olmuş, cəmi 3 aya yaxın davam etmişdir.
 
12 aprel 1826-cı il tarixdə Ankara yaxınlığındakı Qırşəhərdə ({{dil-tr|Kırşehr}}) vəfat etdikdən cəmi 4 ay sonra – 11 avqust 1826-cı il tarixdə, oğlanlarından biri – [[Hüseyn xan (Səlim xanın oğlu)|Hüseyn xan]], Şəkidə xan ola bilmiş, lakin onun hakimiyyəti daha qısamüddətli olmuş, cəmi 3 aya yaxın davam etmişdir.
Sətir 122: Sətir 122:     
===== Ruslarla toqquşma =====
 
===== Ruslarla toqquşma =====
−
Oktyabrın sonunda rus general-mayoru [[Pyotr Nebolsin]] böyük bir qoşunla Şəki xanlığının ərazisinə daxil oldu. Qoşunun şəxsi heyəti 26 zabitdən və aşağı rütbəli 886 nəfərdən ibarət idi və onların istifadələrində 5 top vardı. Bundan başqa, mayor Prosvirkin Sevastopol alayından 235 nəfərlə və 2 topla Mingəçevir keçidində, həmçinin  Tiflis alayının mayoru Tokarev qarnizondan 875 nəfərlə Yelisavetpolda dəstək üçün hazır vəziyyətdə durmuşdular.
+
Oktyabrın sonunda rus general-mayoru [[Pyotr Nebolsin]] böyük bir qoşunla Şəki xanlığının ərazisinə daxil oldu. Qoşunun şəxsi heyəti 26 zabitdən və aşağı rütbəli 886 nəfərdən ibarət idi və onların istifadələrində 5 top vardı. Bundan başqa, mayor Prosvirkin Sevastopol alayından 235 nəfərlə və 2 topla Mingəçevir keçidində, həmçinin  Tiflis alayının mayoru Tokarev qarnizondan 875 nəfərlə Yelisavetpolda dəstək üçün hazır vəziyyətdə durmuşdular{{sfn|Дубровин Н. Ф. – Т. 5 – С. 84-90|1887|p=85}}.
    
Pyotr Nebolsin Arvatan<ref>Hal-hazırda Şəki rayonunun [[Göybulaq]] və [[Cəfərabad]] kəndləri arasında yer.</ref> deyilən yerə çatanda ona məlumat verilir ki Nuxa şəhərinin bütün əhalisi dağlara çıxarılıb. Səlim xan özü isə müqavimət göstərmək fikrindədir və başına 1000-ə qədər silahlı yığıb.  
 
Pyotr Nebolsin Arvatan<ref>Hal-hazırda Şəki rayonunun [[Göybulaq]] və [[Cəfərabad]] kəndləri arasında yer.</ref> deyilən yerə çatanda ona məlumat verilir ki Nuxa şəhərinin bütün əhalisi dağlara çıxarılıb. Səlim xan özü isə müqavimət göstərmək fikrindədir və başına 1000-ə qədər silahlı yığıb.  
Sətir 128: Sətir 128:  
Rus hərb tarixçisinin yazdığına görə, Səlim xanın süvariləri Arvatanda rus hərbi düşərgəsinə lap yaxınlaşmışdılar, lakin hücum etməyə cəsarət etməyiblərmiş. Bu zaman Pyotr Nebolsin Səlim xandan tələb edir ki oğlunu “əmanət” versin, Səlim xanın cavab məktubunda isə müxtəlif məsələlərdən söhbət açılır, amma “əmanət” məsələsinə heç toxunulmur. Arvatandan Nuxaya doğru hərəkətə keçən Pyotr Nebolsin Əyriçay üstündəki körpüdə və Qışlaq kəndində şəkililərin ciddi müqaviməti ilə üzləşir.  
 
Rus hərb tarixçisinin yazdığına görə, Səlim xanın süvariləri Arvatanda rus hərbi düşərgəsinə lap yaxınlaşmışdılar, lakin hücum etməyə cəsarət etməyiblərmiş. Bu zaman Pyotr Nebolsin Səlim xandan tələb edir ki oğlunu “əmanət” versin, Səlim xanın cavab məktubunda isə müxtəlif məsələlərdən söhbət açılır, amma “əmanət” məsələsinə heç toxunulmur. Arvatandan Nuxaya doğru hərəkətə keçən Pyotr Nebolsin Əyriçay üstündəki körpüdə və Qışlaq kəndində şəkililərin ciddi müqaviməti ilə üzləşir.  
 
<center><gallery mode=packed-hover  heights= "150px" widths= "200px" >
 
<center><gallery mode=packed-hover  heights= "150px" widths= "200px" >
−
Şəkil: Şəki xanlığının ordusu döyüşdə-4.jpg|Şəki xanlığının ordusu döyüşdə
+
Şəkil: Şəki xanlığının ordusu döyüşdə-4.jpg|Şəki xanlığının ordusu döyüşdə.
−
Şəkil: Şəki xanlığının ordusu döyüşdə-3.jpg|Şəki xanlığının ordusu döyüşdə
+
Şəkil: Şəki xanlığının ordusu döyüşdə-3.jpg|Şəki xanlığının ordusu döyüşdə.
−
Şəkil: Şəki xanlığının ordusu döyüşdə-2.jpg|Şəki xanlığının ordusu döyüşdə
+
Şəkil: Şəki xanlığının ordusu döyüşdə-2.jpg|Şəki xanlığının ordusu döyüşdə.
−
Şəkil: Şəki xanlığının ordusu döyüşdə-1.jpg|Şəki xanlığının ordusu döyüşə başlayır
+
Şəkil: Şəki xanlığının ordusu döyüşdə-1.jpg|Şəki xanlığının ordusu döyüşə başlayır.
 
</gallery></center>
 
</gallery></center>
   Sətir 137: Sətir 137:     
<gallery mode= packed heights= "150px" widths= "200px" >
 
<gallery mode= packed heights= "150px" widths= "200px" >
−
Şəkil: Flag of Shaki Khanate.jpg|1.) Şəki xanlığının bayraqlarından biri
+
Şəkil: Flag of Shaki Khanate.jpg|1.) Şəki xanlığının bayraqlarından biri.
−
Şəkil: Bayraq2_sheki_xanliqi.jpg|2 a.) Şəki xanlığının bayraqlarından biri
+
Şəkil: Bayraq2_sheki_xanliqi.jpg|2 a.) Şəki xanlığının bayraqlarından biri.
−
Şəkil: Bayraq2b sheki xanliqi.jpg|2 b.) Şəki xanlığının bayraqlarından biri
+
Şəkil: Bayraq2b sheki xanliqi.jpg|2 b.) Şəki xanlığının bayraqlarından biri.
−
Şəkil:Bayraq3_sheki_xanliqi.jpg‎|3.) Şəki xanlığının bayraqlarından biri<ref>Bu bayraq vaxtilə Nadir şahın bayrağı olub, lakin Nadir şahdan 100 il əvvəl Hindistanda hazırlanıb; bax: {{Harvnb|Şəki xanlığının bayraqları|2010|p=}}</ref>.
+
Şəkil:Bayraq3_sheki_xanliqi.jpg‎|3.) Şəki xanlığının bayraqlarından biri<ref>Bu bayraq vaxtilə Nadir şahın bayrağı olub, lakin Nadir şahdan 100 il əvvəl Hindistanda hazırlanıb; bax: {{Harvnb|Şəki xanlığının bayraqları|2010|p=}}.</ref>.
 
</gallery>
 
</gallery>
   Sətir 194: Sətir 194:     
Qızları:
 
Qızları:
−
# Fəxrunnisə xanım{{sfn|AKAK, səh.: 1120|1873|loc= – Nəsil şəcərəsi Hacı Cəmil əfəndi tərəfindən tərtib edilmişdir; bax: {{Harvnb|AKAK, səh.: VII|1873|p=}}}}, Nuxada Mahmud ağanın arvadı olub, Nuxada vəfat edib.
+
# Fəxrunnisə xanım{{sfn|AKAK, səh.: 1120|1873|loc= – Nəsil şəcərəsi Hacı Cəmil əfəndi tərəfindən tərtib edilmişdir; bax: {{Harvnb|AKAK, səh.: VII|1873|p=}}}}, Nuxada Mahmud ağanın arvadı olub, 6 fevral 1878-ci il tarixdə – 90 yaşında, Nuxada vəfat edib{{Sfn|Qazıxana dəftəri|2008|s=56|loc=}}.
 
# Asiya bəyim{{sfn|AKAK, səh.: 1111|1873|loc= – Nəsil şəcərəsi Hacı Həmid əfəndi tərəfindən tərtib edilmişdir; bax: {{Harvnb|AKAK, səh.: VII|1873|p=}}}}, 1805-ci ildə Şamaxı xanı Mustafa xana ərə verilib, 1810-cu ildə vəfat edib, qəbri Şamaxıda – Yeddi Günbəzdədir.
 
# Asiya bəyim{{sfn|AKAK, səh.: 1111|1873|loc= – Nəsil şəcərəsi Hacı Həmid əfəndi tərəfindən tərtib edilmişdir; bax: {{Harvnb|AKAK, səh.: VII|1873|p=}}}}, 1805-ci ildə Şamaxı xanı Mustafa xana ərə verilib, 1810-cu ildə vəfat edib, qəbri Şamaxıda – Yeddi Günbəzdədir.
   Sətir 203: Sətir 203:     
== İstifadə edilmiş mənbələrin siyahısı ==
 
== İstifadə edilmiş mənbələrin siyahısı ==
−
{{Siyahı|3|
+
{{Siyahı sütunlarla|2|
 
#{{AKAK+|2|641|643}}
 
#{{AKAK+|2|641|643}}
 
#:{{AKAK+|2|642|644}}
 
#:{{AKAK+|2|642|644}}
Sətir 320: Sətir 320:  
#:{{Dubrovin|5|56-61|64|}}
 
#:{{Dubrovin|5|56-61|64|}}
 
#:{{Dubrovin|5|61|69|}}
 
#:{{Dubrovin|5|61|69|}}
 +
#:{{Dubrovin|5|84-90|93|}}
 
#:{{Dubrovin|5|425-426|435|}}
 
#:{{Dubrovin|5|425-426|435|}}
 
#{{cite web2 | title =  О принятии Селим-хана Шакинского в подданство России, 21 мая 1805 года | publisher =http://www.historyru.com/  |  date = 1805 | url =http://www.historyru.com/docs/rulers/alex-1/alex-1-orgdoc-16.html#/overview  |ref = Грамота императора Александра I }}
 
#{{cite web2 | title =  О принятии Селим-хана Шакинского в подданство России, 21 мая 1805 года | publisher =http://www.historyru.com/  |  date = 1805 | url =http://www.historyru.com/docs/rulers/alex-1/alex-1-orgdoc-16.html#/overview  |ref = Грамота императора Александра I }}
Sətir 400: Sətir 401:  
  | ref            =  Şükürov Q.
 
  | ref            =  Şükürov Q.
 
}}
 
}}
 +
# {{QD|56}}
 
}}
 
}}
 +
 
{{Şəkidə hakimiyyətdə olmuş şəxslər}}
 
{{Şəkidə hakimiyyətdə olmuş şəxslər}}
 +
 
{{Yoxlanılmış məqalə}}  
 
{{Yoxlanılmış məqalə}}  
 +
 
[[az:Səlim xan (Şəki xanı)]][[en:Salim Khan (Shaki khan)]][[fa:سلیم‌خان شکی]]
 
[[az:Səlim xan (Şəki xanı)]][[en:Salim Khan (Shaki khan)]][[fa:سلیم‌خان شکی]]
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/Xidməti:MobileDiff/29726...46431"

Naviqasiya menyusu