Sətir 32: |
Sətir 32: |
| |Commons = | | |Commons = |
| }} | | }} |
− | '''Zaman bəy Şixəlibəyov''' ({{dil-ru|Заманбек Шихалибеков}}) (1838 – 1904) — Rusiya İmperiyasında {{link-interwiki|az=Dövlət müşaviri|az_mətn=dövlət müşaviri |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Статский советник}} ({{dil-ru|статский советник}})<ref name=Q1 group=qeyd/>, tərcüməçi və diplomat; müxtəlif illərdə dörd dövlətə xidmət edib, gənc yaşlarında Rusiya İmperiyasında quberniya katibi olmuş, sonra {{link-interwiki|az=Yeddişəhər|az_mətn=Yeddişəhər |başqa_dil=az|başqa_dildə_başlıq=Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı}} əmirinin nümayəndəsi kimi ruslarla danışıqlarda iştirak etmiş, daha sonra Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Türküstana göndərilənlər arasında yer almış və nəhayət, 1877-ci ildən Rusiya İmperiyasında Türküstan general-qubernatorun dəftərxanasında tərcüməçi vəzifəsində çalışmış, həmçinin, rəsmi səfərlərdə Buxara əmirini müşayiət etmişdir. | + | '''Zaman bəy Şixəlibəyov''' ({{dil-ru|Заманбек Шихалибеков}}) (1838 – 1904) — Rusiya İmperiyasında {{link-interwiki|az=Dövlət müşaviri|az_mətn=dövlət müşaviri |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Статский советник}} ({{dil-ru|статский советник}})<ref name=Q1 group=qeyd/>, tərcüməçi və diplomat; müxtəlif illərdə dörd dövlətə xidmət edib, gənc yaşlarında Rusiya İmperiyasında quberniya katibi olmuş, sonra Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Türküstana göndərilənlər arasında yer almış, daha sonra {{link-interwiki|az=Yeddişəhər|az_mətn=Yeddişəhər |başqa_dil=az|başqa_dildə_başlıq=Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı}} əmirinin nümayəndəsi kimi ruslarla danışıqlarda iştirak etmiş və nəhayət, 1877-ci ildən Rusiya İmperiyasında Türküstan general-qubernatorun dəftərxanasında tərcüməçi vəzifəsində çalışmış, həmçinin, rəsmi səfərlərdə Buxara əmirini müşayiət etmişdir. |
| | | |
| ==Haqqında məlumatlar== | | ==Haqqında məlumatlar== |
Sətir 39: |
Sətir 39: |
| 1860-cı ildə tərtib edilmiş Nuxada yaşayan bəylərinin siyahısında, 35-ci sırada, vəfat etmiş praporşik Şeyxəli bəy Hacı bəy oğlunun böyük oğlu – 22 yaşlı quberniya katibi Zaman bəyin adı qeyd olunub. Həmin sənəddə Zaman bəyin 4 yaşlı İsa bəy və 1 yaşlı Hacıağa bəy adlı oğullarının, 20 yaşlı Bala bəy, 16 yaşlı Mehdi bəy, 10 yaşlı İbrahim bəy və 8 yaşlı Məhəmməd bəy adlı qardaşlarının da olduğu göstərilib{{Sfnru|Список беков и чиновников мусулманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=}}<ref name=Q2 group=qeyd/>. | | 1860-cı ildə tərtib edilmiş Nuxada yaşayan bəylərinin siyahısında, 35-ci sırada, vəfat etmiş praporşik Şeyxəli bəy Hacı bəy oğlunun böyük oğlu – 22 yaşlı quberniya katibi Zaman bəyin adı qeyd olunub. Həmin sənəddə Zaman bəyin 4 yaşlı İsa bəy və 1 yaşlı Hacıağa bəy adlı oğullarının, 20 yaşlı Bala bəy, 16 yaşlı Mehdi bəy, 10 yaşlı İbrahim bəy və 8 yaşlı Məhəmməd bəy adlı qardaşlarının da olduğu göstərilib{{Sfnru|Список беков и чиновников мусулманского вероисповедения гор. Нухи|1860|p=|loc=}}<ref name=Q2 group=qeyd/>. |
| | | |
− | Daha sonra Zaman bəy çox gənc ikən xeyli qafqazlının içərisində öz qardaşları ilə birlikdə Türkiyəyə mühacirət etmişdir<ref name=Q3 group=qeyd/>.
| + | 1860-cı ildən sonra Zaman bəy çox gənc ikən xeyli qafqazlının içərisində öz qardaşları ilə birlikdə Türkiyəyə mühacirət etmişdir<ref name=Q4 group=qeyd/>. |
| | | |
− | 8 iyun 1872-ci il tarixi üçün isə Zaman bəyin adı Çindən müstəqillik əldə edmiş Yeddişəhər (Kaşğar) dövlətinin əmiri {{link-interwiki|az=Yaqub xanın|az_mətn=Yaqub xanın |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Магомет Якуб бек Бадаулет}} etibarlı nümayəndəsi olaraq çəkilir; Zaman bəy həmin tarixdə Yeddişəhər dövləti ilə Rusiya İmperiyası arasında bağlanmış 5 bəndlik ticarət sazişinin hazırlanmasında və ruslarla danışıqlarda iştirak etmişdir{{Sfnaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=24 – 25|loc=}}.
| + | Daha sonra Zaman bəyin adı Çindən müstəqillik əldə edmiş Yeddişəhər (Kaşğar) dövlətinin əmiri {{link-interwiki|az=Yaqub xanın|az_mətn=Yaqub xanın |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Магомет Якуб бек Бадаулет}} etibarlı nümayəndəsi olaraq çəkilir<ref name=Q3 group=qeyd/>.. |
| | | |
| 1875-ci ildə Kaşğara yetişmiş Osmanlı hərbi yardımını bütün yol boyu – İstanbuldan Kaşğaradək, müşayiət etmiş şəxslərdən biri də Zaman bəy olmuşdur{{Sfnaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=24 – 25|loc=}}. | | 1875-ci ildə Kaşğara yetişmiş Osmanlı hərbi yardımını bütün yol boyu – İstanbuldan Kaşğaradək, müşayiət etmiş şəxslərdən biri də Zaman bəy olmuşdur{{Sfnaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=24 – 25|loc=}}. |
Sətir 53: |
Sətir 53: |
| 23 aprel 1904-cü il tarixdə – Daşkənddə, 65 yaşında vəfat edib{{Sfnaz|Tahirzade A.|2016, Aralıq |p=|loc=}}. | | 23 aprel 1904-cü il tarixdə – Daşkənddə, 65 yaşında vəfat edib{{Sfnaz|Tahirzade A.|2016, Aralıq |p=|loc=}}. |
| | | |
− | ''Qardaşı'': '''İbrahim bəy Şixəlibəyov''' rus ordusunun poruçiki idi, Birinci Dünya müharibəsində – 25 (12) iyul 1915-ci il tarixdə, döyüşdə yaralanmış və həmin yaradan da vəfat etmişdir{{Sfnru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}<ref name=Q4 group=qeyd/>. | + | ''Qardaşı'': '''İbrahim bəy Şixəlibəyov''' rus ordusunun poruçiki idi, Birinci Dünya müharibəsində – 25 (12) iyul 1915-ci il tarixdə, döyüşdə yaralanmış və həmin yaradan da vəfat etmişdir{{Sfnru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}<ref name=Q5 group=qeyd/>. |
| | | |
| ==Digər== | | ==Digər== |
Sətir 65: |
Sətir 65: |
| <ref name=Q1>Rusiya İmperiyasında mülki rütbə; general-mayor və polkovnik hərbi rütbələri arasındakı hərbi rütbəyə uyğun gəlirdi.</ref> | | <ref name=Q1>Rusiya İmperiyasında mülki rütbə; general-mayor və polkovnik hərbi rütbələri arasındakı hərbi rütbəyə uyğun gəlirdi.</ref> |
| <ref name=Q2>Lakin daha sonrakı rəsmi sənədlərdə Zaman bəyin atasının adı Şeyxəli kimi yox, “Hacı bəy” kimi, bir sənəddə isə “Hacı xan” {{Harvnbru|Генеалогическое общество Алматы||p=|loc=}} kimi, qardaşı İbrahim bəyin atasının adı izə “Zaman bəy” kimi göstərilir {{Harvnbru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}. Şəki əyalətinin 1824-cü il kameral siyahıyaalınmasında – bəylərin siyahısında, Hacı bəy Hacı Rəsul bəy oğlu qeydə alınıb {{Harvnbru|Камералное описание|1824|p=|loc=}} ki, Bu Hacı Rəsul bəy isə çox güman ki, [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] əmisi oğlu Şeyxəlinin oğludur. Belədirsə, deməli, Zaman bəy də Hacı Çələbi xanın əmisi oğlu Hacı Şeyxəlinin nəslindəndir.</ref> | | <ref name=Q2>Lakin daha sonrakı rəsmi sənədlərdə Zaman bəyin atasının adı Şeyxəli kimi yox, “Hacı bəy” kimi, bir sənəddə isə “Hacı xan” {{Harvnbru|Генеалогическое общество Алматы||p=|loc=}} kimi, qardaşı İbrahim bəyin atasının adı izə “Zaman bəy” kimi göstərilir {{Harvnbru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}. Şəki əyalətinin 1824-cü il kameral siyahıyaalınmasında – bəylərin siyahısında, Hacı bəy Hacı Rəsul bəy oğlu qeydə alınıb {{Harvnbru|Камералное описание|1824|p=|loc=}} ki, Bu Hacı Rəsul bəy isə çox güman ki, [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] əmisi oğlu Şeyxəlinin oğludur. Belədirsə, deməli, Zaman bəy də Hacı Çələbi xanın əmisi oğlu Hacı Şeyxəlinin nəslindəndir.</ref> |
− | <ref name=Q3>Q.P.Fyodorov yazır ki, {{sitat2|Уроженец Нухи, Заманбек во время турецкой войны 1876 года, будучи совсем юным, эмигрировал в числе очень многих кавказцев в Турцию. Возвратиться обратно он боялся, ожидая репрессий русских властей, и остался в Константинополе со своими братьями... Султан... в числе четырех-пяти человек, отправленных в Кашгар, был и Заманбек {{Harvnbru|Фёдоров Г.П. (XXI)| |p=874|loc=}}.}} | + | <ref name=Q3>[[Zəkəriyyə Əlizadə|Zəkəriyyə Əlizadənin]] məqaləsində göstərir ki, 8 iyun 1872-ci il tarixdə Zaman bəy Yeddişəhər dövləti ilə Rusiya İmperiyası arasında bağlanmış 5 bəndlik ticarət sazişinin hazırlanmasında və ruslarla danışıqlarda iştirak etmişdir{{Harvnbaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=24 – 25|loc=}}. Ola bilər ki, həmin hadisə 1872-ci ildə yox, 1876-cı ildə baş verib. Əgər 1872-ci il tarixi doğrudursa, onda, deməli, Zaman bəy 1872-ci ilədək Türkiyədən Kaşğara gəlib. </ref> |
| + | <ref name=Q4>Q.P.Fyodorov yazır ki, {{sitat2|Уроженец Нухи, Заманбек во время турецкой войны 1876 года, будучи совсем юным, эмигрировал в числе очень многих кавказцев в Турцию. Возвратиться обратно он боялся, ожидая репрессий русских властей, и остался в Константинополе со своими братьями... Султан... в числе четырех-пяти человек, отправленных в Кашгар, был и Заманбек {{Harvnbru|Фёдоров Г.П. (XXI)| |p=874|loc=}}.}} |
| Lakin Zaman bəyin 1876-cı ildə Türkiyəyə mühacirət etməsi doğru görünmür. Çünki, o, 1872-ci ildə artıq Kaşğarda olub. Bundan başqa, Türkiyə-Rusiya müharibəsi də 1876-cı ildə başlamamışdı, 1877-ci ildə başlayıb. </ref> | | Lakin Zaman bəyin 1876-cı ildə Türkiyəyə mühacirət etməsi doğru görünmür. Çünki, o, 1872-ci ildə artıq Kaşğarda olub. Bundan başqa, Türkiyə-Rusiya müharibəsi də 1876-cı ildə başlamamışdı, 1877-ci ildə başlayıb. </ref> |
− | <ref name=Q4> | + | <ref name=Q5> |
| :1.) 1860-cı ildə tərtib edilmiş Nuxada yaşayan bəylərinin siyahısında İbrahim bəy 10 yaşında, amma Zaman bəyin oğlu kimi yox, Zaman bəyin qardaşı kimi qeydə alınıb. | | :1.) 1860-cı ildə tərtib edilmiş Nuxada yaşayan bəylərinin siyahısında İbrahim bəy 10 yaşında, amma Zaman bəyin oğlu kimi yox, Zaman bəyin qardaşı kimi qeydə alınıb. |
| :2.) Eyni tarixdə Nuxadan olan kornet Məhəmməd Nəbibəyov da ağır yaralanıb və Kiyev xəstəxanasında müalicə olunurdu {{Harvnbru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}.</ref> | | :2.) Eyni tarixdə Nuxadan olan kornet Məhəmməd Nəbibəyov da ağır yaralanıb və Kiyev xəstəxanasında müalicə olunurdu {{Harvnbru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}.</ref> |