Changes

  |Commons          =  

  |Commons          =  

}}

}}

'''Zaman bəy Şixəlibəyov''' ({{dil-ru|Заманбек Шихалибеков}}) (1838 – 1904) — Rusiya İmperiyasında {{link-interwiki|az=Dövlət müşaviri|az_mətn=dövlət müşaviri |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Статский советник}} ({{dil-ru|статский советник}})<ref name=Q1 group=qeyd/>, tərcüməçi və diplomat; müxtəlif illərdə dörd dövlətə xidmət etmişdir – gənc yaşlarında Rusiya İmperiyasında quberniya katibi olmuş, sonra Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Türkistana göndərilənlər arasında yer almış, daha sonra {{link-interwiki|az=Yeddişəhər|az_mətn=Yeddişəhər |başqa_dil=az|başqa_dildə_başlıq=Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı}} əmirinin nümayəndəsi kimi ruslarla danışıqlarda iştirak etmiş və nəhayət, 1877-ci ilin ikinci yarsından sonra Rusiya İmperiyasında Türkistan general-qubernatorun dəftərxanasında tərcüməçi vəzifəsində çalışmış, həmçinin, rəsmi səfərlərdə Buxara əmirini müşayiət etmişdir.  

'''Zaman bəy Şixəlibəyov''' ({{dil-ru|Заманбек Шихалибеков}}) (1838 – 1904) — Rusiya İmperiyasında {{link-interwiki|az=Dövlət müşaviri|az_mətn=dövlət müşaviri |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Статский советник}} ({{dil-ru|статский советник}})<ref name=Q1 group=qeyd/>, tərcüməçi və diplomat; müxtəlif illərdə dörd dövlətə xidmət etmişdir – gənc yaşlarında Rusiya İmperiyasında quberniya katibi olmuş, sonra Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Türküstana göndərilənlər arasında yer almış, daha sonra {{link-interwiki|az=Yeddişəhər|az_mətn=Yeddişəhər |başqa_dil=az|başqa_dildə_başlıq=Yettişar (Yeddişəhər) xanlığı}} əmirinin nümayəndəsi kimi ruslarla danışıqlarda iştirak etmiş və nəhayət, 1877-ci ilin ikinci yarsından sonra Rusiya İmperiyasında Türküstan general-qubernatorun dəftərxanasında tərcüməçi vəzifəsində çalışmış, həmçinin, rəsmi səfərlərdə Buxara əmirini müşayiət etmişdir.  

==Haqqında məlumatlar==

==Haqqında məlumatlar==

1860-cı ildən sonra Zaman bəy çox gənc ikən xeyli qafqazlının içərisində öz qardaşları ilə birlikdə Türkiyəyə mühacirət etmişdir<ref name=Q4 group=qeyd/>.

1860-cı ildən sonra Zaman bəy çox gənc ikən xeyli qafqazlının içərisində öz qardaşları ilə birlikdə Türkiyəyə mühacirət etmişdir<ref name=Q4 group=qeyd/>.

1873 – 1875-ci illər arasında Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Türkistana göndərilənlər arasında olmuş, 1875-ci ildə Kaşğara yetişmiş Osmanlı hərbi yardımını bütün yol boyu – İstanbuldan Kaşğaradək, müşayiət etmişdir{{Sfnaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=|loc=}}.

1873 – 1875-ci illər arasında Osmanlı dövlətinin nümayəndəsi kimi İstanbuldan Türküstana göndərilənlər arasında olmuş, 1875-ci ildə Kaşğara yetişmiş Osmanlı hərbi yardımını bütün yol boyu – İstanbuldan Kaşğaradək, müşayiət etmişdir{{Sfnaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=|loc=}}.

1876-cı ilin dekabr ayı üçün Zaman bəyin adı Çindən müstəqilliyini elan etmiş Yeddişəhər (Kaşğar) dövlətinin əmiri {{link-interwiki|az=Yaqub xanın|az_mətn=Yaqub xanın |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Магомет Якуб бек Бадаулет}} etibarlı nümayəndəsi olaraq – “Zaman xan əfəndi” kimi çəkilir{{Sfnru|Куропаткин А.Н.|1879|p=7|loc=}}<ref name=Q3 group=qeyd/>.

1876-cı ilin dekabr ayı üçün Zaman bəyin adı Çindən müstəqilliyini elan etmiş Yeddişəhər (Kaşğar) dövlətinin əmiri {{link-interwiki|az=Yaqub xanın|az_mətn=Yaqub xanın |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Магомет Якуб бек Бадаулет}} etibarlı nümayəndəsi olaraq – “Zaman xan əfəndi” kimi çəkilir{{Sfnru|Куропаткин А.Н.|1879|p=7|loc=}}<ref name=Q3 group=qeyd/>.

1877-ci ilin ikinci yarısında Yaqub xanın öldürülməsindən və Yeddişəhər dövlətinin Çin tərəfindən tam işğal edilməsindən sonra Zaman bəy Daşkəndə getmiş və Türkistan general-qubernatorun dəftərxanasına işə götürülmüşdür{{Sfnru|Фёдоров Г.П. (XXI)| |p=875|loc=}}.  

1877-ci ilin ikinci yarısında Yaqub xanın öldürülməsindən və Yeddişəhər dövlətinin Çin tərəfindən tam işğal edilməsindən sonra Zaman bəy Daşkəndə getmiş və Türküstan general-qubernatorun dəftərxanasına işə götürülmüşdür{{Sfnru|Фёдоров Г.П. (XXI)| |p=875|loc=}}.  

1877 – 1878-ci illərdə Rusiya İmperiyasının Əfqanıstandakı diplomatik heyətində yer alıb{{Sfnru|Пржевальский Н.М.|1947|p=138|loc=}}.  

1877 – 1878-ci illərdə Rusiya İmperiyasının Əfqanıstandakı diplomatik heyətində yer alıb{{Sfnru|Пржевальский Н.М.|1947|p=138|loc=}}.  

1900-cü ilin iyun ayında Minvoda bir aylıq istirahətə gedən Buxara xanı Seyid Əbdüləhəd xanı bütün istirahəti boyu müşayiət edib{{Sfnru|Абдирашидов Д.|2011|p=121|loc=}}.

1900-cü ilin iyun ayında Minvoda bir aylıq istirahətə gedən Buxara xanı Seyid Əbdüləhəd xanı bütün istirahəti boyu müşayiət edib{{Sfnru|Абдирашидов Д.|2011|p=121|loc=}}.

1900-cü il noyabr ayının 18-də (5-də) öz xahişi ilə Türkistan general-qubernator dəftərxanasının baş tərcüməçisi vəzifəsindən azad olunub{{Sfnru|Офицеры РИА|1900|p=|loc=}}.

1900-cü il noyabr ayının 18-də (5-də) öz xahişi ilə Türküstan general-qubernator dəftərxanasının baş tərcüməçisi vəzifəsindən azad olunub{{Sfnru|Офицеры РИА|1900|p=|loc=}}.

23 aprel 1904-cü il tarixdə – 65 yaşında, Daşkənddə vəfat edib{{Sfnaz|Tahirzade A.|2016, Aralıq |p=|loc=}}.

23 aprel 1904-cü il tarixdə – 65 yaşında, Daşkənddə vəfat edib{{Sfnaz|Tahirzade A.|2016, Aralıq |p=|loc=}}.

<ref name=Q1>Rusiya İmperiyasında mülki rütbə; general-mayor və polkovnik hərbi rütbələri arasındakı hərbi rütbəyə uyğun gəlir.</ref>

<ref name=Q1>Rusiya İmperiyasında mülki rütbə; general-mayor və polkovnik hərbi rütbələri arasındakı hərbi rütbəyə uyğun gəlir.</ref>

<ref name=Q2>Lakin daha sonrakı rəsmi sənədlərdə Zaman bəyin atasının adı Şeyxəli kimi yox, “Hacı bəy” kimi, bir sənəddə isə “Hacı xan” {{Harvnbru|Генеалогическое общество Алматы||p=|loc=}} kimi göstərilir. Şəki əyalətinin 1824-cü il kameral siyahıyaalınmasında – bəylərin siyahısında, Hacı bəy Hacı Rəsul bəy oğlu qeydə alınıb {{Harvnbru|Камералное описание|1824|p=|loc=}} ki, bu Hacı Rəsul bəy isə çox güman ki, [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] əmisi oğlu Şeyxəlinin oğludur. Belədirsə, deməli, Zaman bəy də Hacı Çələbi xanın əmisi oğlu Hacı Şeyxəlinin nəslindəndir.</ref>

<ref name=Q2>Lakin daha sonrakı rəsmi sənədlərdə Zaman bəyin atasının adı Şeyxəli kimi yox, “Hacı bəy” kimi, bir sənəddə isə “Hacı xan” {{Harvnbru|Генеалогическое общество Алматы||p=|loc=}} kimi göstərilir. Şəki əyalətinin 1824-cü il kameral siyahıyaalınmasında – bəylərin siyahısında, Hacı bəy Hacı Rəsul bəy oğlu qeydə alınıb {{Harvnbru|Камералное описание|1824|p=|loc=}} ki, bu Hacı Rəsul bəy isə çox güman ki, [[Hacı Çələbi xan|Hacı Çələbi xanın]] əmisi oğlu Şeyxəlinin oğludur. Belədirsə, deməli, Zaman bəy də Hacı Çələbi xanın əmisi oğlu Hacı Şeyxəlinin nəslindəndir.</ref>

<ref name=Q3>Rus səyyahı {{link-interwiki|az=Nikolay Prjevalski|az_mətn=Nikolay Prjevalski |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Пржевальский, Николай Михайлович}} (1839 – 1888) 1877-ci ildə Şərqi Türkistandakı Robnor gölü istiqamətində səyahətə başlayarkən ilk dəfə 13 – 16 (1 – 4) may tarixləri arasında Yaqub xanın nümayəndəsi olan Zaman bəylə qarşılaşıb {{Harvnbru|Пржевальский Н.М.|1947|p=5|loc=}}.

<ref name=Q3>Rus səyyahı {{link-interwiki|az=Nikolay Prjevalski|az_mətn=Nikolay Prjevalski |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Пржевальский, Николай Михайлович}} (1839 – 1888) 1877-ci ildə Şərqi Türküstandakı Robnor gölü istiqamətində səyahətə başlayarkən ilk dəfə 13 – 16 (1 – 4) may tarixləri arasında Yaqub xanın nümayəndəsi olan Zaman bəylə qarşılaşıb {{Harvnbru|Пржевальский Н.М.|1947|p=5|loc=}}.

[[Zəkəriyyə Əlizadə|Zəkəriyyə Əlizadənin]] məqaləsində isə göstərilir ki, 8 iyun 1872-ci il tarixdə Zaman bəy Yeddişəhər dövləti ilə Rusiya İmperiyası arasında bağlanmış 5 bəndlik ticarət sazişinin hazırlanmasında və ruslarla danışıqlarda iştirak etmişdir {{Harvnbaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=24 – 25|loc=}}. Əgər 1872-ci il tarixi doğrudursa, onda, deməli, Zaman bəy 1872-ci ilədək Türkiyədən Kaşğara gəlib? Ola bilər ki, söhbət 1872-ci ildən yox, əslində 1877-ci ilin əvvəllərindən gedir. Belə ki, 1876-cı ilin sonu, 1877-ci ilin əvvəllərində Rusiya İmperiyası ilə Yeddişəhər dövləti arasında danışıqlar aparılmış, Zaman bəy də danışıqlarda Yeddişəhər dövlətini təmsil etmişdir {{Harvnbru|Куропаткин А.Н.|1879|p=10 – 13|loc=}}.</ref>

[[Zəkəriyyə Əlizadə|Zəkəriyyə Əlizadənin]] məqaləsində isə göstərilir ki, 8 iyun 1872-ci il tarixdə Zaman bəy Yeddişəhər dövləti ilə Rusiya İmperiyası arasında bağlanmış 5 bəndlik ticarət sazişinin hazırlanmasında və ruslarla danışıqlarda iştirak etmişdir {{Harvnbaz|Əlizadə Z.|7 iyun 2014|p=24 – 25|loc=}}. Əgər 1872-ci il tarixi doğrudursa, onda, deməli, Zaman bəy 1872-ci ilədək Türküyədən Kaşğara gəlib? Ola bilər ki, söhbət 1872-ci ildən yox, əslində 1877-ci ilin əvvəllərindən gedir. Belə ki, 1876-cı ilin sonu, 1877-ci ilin əvvəllərində Rusiya İmperiyası ilə Yeddişəhər dövləti arasında danışıqlar aparılmış, Zaman bəy də danışıqlarda Yeddişəhər dövlətini təmsil etmişdir {{Harvnbru|Куропаткин А.Н.|1879|p=10 – 13|loc=}}.</ref>

<ref name=Q4>Q.P.Fyodorov yazır ki, {{sitat2|Уроженец Нухи, Заманбек во время турецкой войны 1876 года, будучи совсем юным, эмигрировал в числе очень многих кавказцев в Турцию. Возвратиться обратно он боялся, ожидая репрессий русских властей, и остался в Константинополе со своими братьями...  Султан... в числе четырех-пяти человек, отправленных в Кашгар, был и Заманбек {{Harvnbru|Фёдоров Г.П. (XXI)| |p=874|loc=}}.}}  

<ref name=Q4>Q.P.Fyodorov yazır ki, {{sitat2|Уроженец Нухи, Заманбек во время турецкой войны 1876 года, будучи совсем юным, эмигрировал в числе очень многих кавказцев в Турцию. Возвратиться обратно он боялся, ожидая репрессий русских властей, и остался в Константинополе со своими братьями...  Султан... в числе четырех-пяти человек, отправленных в Кашгар, был и Заманбек {{Harvnbru|Фёдоров Г.П. (XXI)| |p=874|loc=}}.}}  

Lakin Zaman bəyin 1876-cı ildə Türkiyəyə mühacirət etməsi doğru görünmür. Çünki, o, 1875-ci ildə artıq Kaşğarda idi. Bundan başqa, Türkiyə-Rusiya müharibəsi də 1876-cı ildə başlamamışdı, 1877-ci ildə başlayıb. </ref>

Lakin Zaman bəyin 1876-cı ildə Türkiyəyə mühacirət etməsi doğru görünmür. Çünki, o, 1875-ci ildə artıq Kaşğarda idi. Bundan başqa, Türkiyə-Rusiya müharibəsi də 1876-cı ildə başlamamışdı, 1877-ci ildə başlayıb. </ref>

:1.) 1860-cı ildə tərtib edilmiş 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda Zaman bəyin 10 yaşlı İbrahim bəy adlı qardaşının da olduğu göstərilib.  

:1.) 1860-cı ildə tərtib edilmiş 1860-cı ildə tərtib edilmiş “Nuxa şəhərindəki müsəlman bəylərinin və dövlət məmurlarının siyahısı”nda Zaman bəyin 10 yaşlı İbrahim bəy adlı qardaşının da olduğu göstərilib.  

:2.) Eyni tarixdə Nuxadan olan kornet Məhəmməd Nəbibəyov da ağır yaralanmışdır və Kiyev xəstəxanasında müalicə olunurdu {{Harvnbru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}.</ref>

:2.) Eyni tarixdə Nuxadan olan kornet Məhəmməd Nəbibəyov da ağır yaralanmışdır və Kiyev xəstəxanasında müalicə olunurdu {{Harvnbru|«Русское слово»|12 июль 1915|p=|loc=}}.</ref>

<ref name=Q6>Türkistan general-qubernatorluğu dəftərxanasının rusca rəsmi “Turkestanskiye vedomosti” {{dil-ru|«Туркестанские ведомости»}} qəzetinə əlavə olaraq 28 aprel 1870-ci il tarixdən Daşkənddə nəşrə başlayıb və həftədə iki dəfə qazax, iki dəfə isə özbək dilində çap olunurdu {{Harvnbru|Assanova B.S.|2018|p=10|loc=}}.</ref>

<ref name=Q6>Türküstan general-qubernatorluğu dəftərxanasının rusca rəsmi “Turkestanskiye vedomosti” {{dil-ru|«Туркестанские ведомости»}} qəzetinə əlavə olaraq 28 aprel 1870-ci il tarixdən Daşkənddə nəşrə başlayıb və həftədə iki dəfə qazax, iki dəfə isə özbək dilində çap olunurdu {{Harvnbru|Assanova B.S.|2018|p=10|loc=}}.</ref>

}}

}}

}}

}}