Sətir 38: |
Sətir 38: |
| | | |
| == Haqqında məlumatlar == | | == Haqqında məlumatlar == |
− | Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü Əbdüləzəl Məmməd oğlu Dəmirçizadə 1909-cu ildə Şəkidə anadan olmuşdur. O, ibtidai və orta təhsilini Şəkidə almışdır. Şəki Müəllimlər Seminariyasını bitirdikdən sonra 1925-ci ildə 2 saylı şəhər məktəbində müəllim kimi əmək fəaliyyətinə başlamışdır. Onun ilk məqaləsi də həmin ildə «Yeni Məktəb» məcmuəsində dərc edilmişdir. Ə.Dəmirçizadə gəncliyində bədii yaradıcılığa böyük həvəs göstərmiş, bir sıra şeirlər, hekayələr və oçerklər yazmışdır. Lakin onu elmi iş daha çox maraqlandırmış və buna görə də bütün fəaliyyətini elmi tədqiqat sahəsinə istiqamətləndirmişdir.
| + | 8 iyul 1909-cu il tarixdə Nuxada anadan olub. |
− | Ə.Dəmirçizadə 1929-cu ildə Bakı şəhərinə gəlmiş və ADU-nun Pedaqoji fakültəsinə daxil olmuşdur. O, 1933-cü ildə APİ-nin Dillər kafedrasına aspirant qəbul olunmuşdur. 1936-cı ildə «Türk dili» adlı ilk kitabı, aspiranturanı qurtardıqdan sonra isə, yəni 1938-ci ildə «Azərbaycan ədəbi dili tarixinin xülasələri» adlı ikinci kitabı işıq üzü görmüşdür. 1940-cı ildə Ə.Dəmirçizadəyə filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi verilmişdir.
| |
| | | |
− | Dil tarixi sahəsində elmi tədqiqatlarını davam etdirən alim 1944-cü ildə «Azərbaycan dilinin tarixi (qədim dövr)» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1945-ci ildə isə professor elmi adına layiq görülmüşdür. O, 1940-cı ildən 1943-cü ilə qədər Azərbaycan Dövlət Universitetində (indiki BDU), 1943-cü ildən ömrünün sonuna qədər isə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunda Azərbaycan dilçiliyi kafedralarına rəhbərlik etmişdir.
| + | === Təhsili === |
| + | Nuxada ibtidai və orta təhsil alıb. |
| | | |
− | Ə.Dəmirçizadə 1955-ci ildə Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü seçilmişdir. Onun 20-dən çox kitabı, 200-dən artıq elmi və elmi-metodik məqaləsi çap olunmuşdur. Bu əsərlərdə yenilikçi alim kimi daha çox Azərbaycan dilçiliyinin işlənilməmiş sahələri (fonetika, orfoepiya, etimologiya, üslubiyyat, dil tarixi və s.) araşdırılmışdır. Alimin «Azərbaycan dili tarixi xülasələri», «M.F.Axundov dil haqqında və Axundovun dili», «Azərbaycan dilinin tarixi», «Azərbaycan ədəbi dilinin inkişaf yolları», «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanının dili», «Azəri ədəbi dilinin tarixi», «Azərbaycan dilinin tarixi qrammatikası» və ölümündən sonra çap olunmuş «Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi (II hissə)», «Azərbaycan dili orfoepiyasının əsasları» kitabları yalnız Azərbaycan dilçiliyini deyil, ümumilikdə türkologiya elmini zənginləşdirmişdir. Görkəmli alim etimoloji tədqiqatlar sahəsində də xeyli iş görmüş, araşdırmalarını ümumiləşdirərək 1962-ci ildə «50 söz» adlı orijinal kitab nəşr etdirmişdir.
| + | Nuxa Müəllimlər Seminariyasını bitirib. |
| + | |
| + | 1929-cu ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin pedaqoji fakültəsinə, |
| + | |
| + | 1933-cü ildə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutun aspiranturasına daxil olub. |
| + | |
| + | === Əmək fəaliyyəti === |
| + | 1925-ci ildən Nuxa şəhər 2 saylı məktəbində müəllim işləyib. |
| + | |
| + | === Ədəb-publisistik fəaliyyəti=== |
| + | 1925-ci ildə ilk məqaləsi «Yeni Məktəb» məcmuəsində dərc olunub. |
| + | |
| + | Gəncliyində bədii yaradıcılığa böyük həvəs göstərib, bir sıra şeirlər, hekayələr və oçerklər yazıb. |
| + | |
| + | === Elmi fəaliyyəti=== |
| + | 1936-cı ildə «Türk dili» adlı ilk elmi kitabı, |
| + | |
| + | 1938-ci ildə «Azərbaycan ədəbi dili tarixinin xülasələri» adlı ikinci kitabı çap olunub. |
| + | |
| + | 1940-cı ildə filologiya elmləri namizədi elmi dərəcəsini alıb. |
| + | |
| + | 1944-cü ildə «Azərbaycan dilinin tarixi (qədim dövr)» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edib. |
| + | |
| + | 1945-ci ildə isə professor elmi adını alıb. |
| + | |
| + | 1955-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü seçilib. |
| + | |
| + | Onun 20-dən çox kitabı, 200-dən artıq elmi və elmi-metodik məqaləsi çap olunmub. Bu əsərlərdə yenilikçi alim kimi daha çox Azərbaycan dilçiliyinin işlənilməmiş sahələri (fonetika, orfoepiya, etimologiya, üslubiyyat, dil tarixi və s.) araşdırılmışdır. Alimin «Azərbaycan dili tarixi xülasələri», «M.F.Axundov dil haqqında və Axundovun dili», «Azərbaycan dilinin tarixi», «Azərbaycan ədəbi dilinin inkişaf yolları», «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanının dili», «Azəri ədəbi dilinin tarixi», «Azərbaycan dilinin tarixi qrammatikası» və ölümündən sonra çap olunmuş «Azərbaycan ədəbi dilinin tarixi (II hissə)», «Azərbaycan dili orfoepiyasının əsasları» kitabları yalnız Azərbaycan dilçiliyini deyil, ümumilikdə türkologiya elmini zənginləşdirmişdir. Görkəmli alim etimoloji tədqiqatlar sahəsində də xeyli iş görmüş, araşdırmalarını ümumiləşdirərək 1962-ci ildə «50 söz» adlı orijinal kitab nəşr etdirmişdir. |
| | | |
| AMEA-nın müxbir üzvü Əbdüləzəl Dəmirçizadə 1979-cu ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir. | | AMEA-nın müxbir üzvü Əbdüləzəl Dəmirçizadə 1979-cu ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir. |
| + | |
| + | === Əmək fəaliyyəti=== |
| + | 1940–1943-cü illərdə S.M.kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetində, |
| + | |
| + | 1943-cü ildən ömrünün sonuna qədər isə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunda azərbaycan dilçiliyi kafedrasının müdiri olub. |
| + | |
| + | === Vəfatı=== |
| | | |
| == Xatirəsi == | | == Xatirəsi == |