Changes

  |Commons          =  

  |Commons          =  

}}

}}

'''Tuti ağa''' (? – 1859) —   

'''Tuti ağa''' (? – 1859) — [[Şəki xanlığı|Şəki xanının]] arvadı və sabiq Şəki xanının qızı, öz dövünün nüfuzlu şəxslərindən biri.  

==Haqqında məlumatlar==

==Haqqında məlumatlar==

Tuti ağa İsmayıl xanın tək arvadı olmuş, ondan iki qız uşağı  doğmuşdur və İsmayıl xanın vəfatına qədər qalada, atası Məhəmmədhəsən xanın tikdirdiyi [[Şəki xan sarayı|Divanxananın]] (indiki Xan sarayı) yanındakı evdə yaşamışdır{{Sfn|Описание Шекинской провинции|1866|s=|loc=}}. Bundan başqa, Çinaxbulaq{{Sfn|Описание Шекинской провинции-1|1866|s=|loc=}}, Çarxana{{Sfn|Описание Шекинской провинции-2|1866|s=|loc=}}, Neymətabad{{Sfn|Описание Шекинской провинции-3|1866|s=|loc=}}, Qumlaqeqarasu{{Sfn|Описание Шекинской провинции-4|1866|s=|loc=}} kəndlərinin bütün vergi və töycüsü, xanlıq üzrə boyaq töycüsü{{Sfn|Описание Шекинской провинции-5|1866|s=|loc=}}, Məhəmmədhəsən xan tərəfindən vaxtilə satın alınmış torpaqlardan Yaramar və Çarxana kəndlərindəki çəltik sahələrindən{{Sfn|Описание Шекинской провинции-6|1866|s=|loc=}}{{Sfn|Описание Шекинской провинции-7|1866|s=|loc=}} gələn gəlir də Tuti ağaya çatırdı. 5 avqust 1819-cu il tarixdə İsmayıl xanın vəfat etməsindən sonra ruslar xan üsul-idarəsini dərhal ləğv etdilər, Tuti ağaya müəyyən məbləğdə maaş kəsərək, əvəzində əvvəlki gəlirlərindən məhrum etdilər. Bununla yanaşı İsmayıl xanın bütün qohum qardaşını Nuxadan çıxarıb Yelizavetpola (indiki) köçürdülər. Lakin bu zaman Tuti ağa inad göstərərək nəinki Nuxada qala bildi, hətta İsmayıl xandan doğduğu iki qızını da Nuxada saxladı. O, Gürcüstanın mülki işlərini idarə edən general-leytenant İvan Velyaminova məktub yazaraq Nuxada qalmalı olduğunu əsaslandırmış və Nuxada qalmağa icazə istəmiş{{Sfn|AKAK2|1874|s=758–759}}, İvan Velyaminov isə ona xahişinə 7 noyabr (25 oktyabr) tarixdə müsbət cavab vermişdir{{Sfn|AKAK1|1874|s=759}}. Bunun dalınca İsmayıl xanın anası Şərəfnisə bəyim də İvan Velyaminova məktub yazaraq gəlininin və iki nəvəsinin Yelizavetpola göndərilməsini xahiş etmiş{{Sfn|AKAK3|1874|s=762–763}}, lakin İvan Velyaminov 4 dekabr (22 noyabr) 1819-cu il tarixdə ona rədd cavabı vermişdir{{Sfn|AKAK4|1874|s=763}}.

Tuti ağa İsmayıl xanın tək arvadı olmuş, ondan iki qız uşağı  doğmuşdur və İsmayıl xanın vəfatına qədər qalada, atası Məhəmmədhəsən xanın tikdirdiyi [[Şəki xan sarayı|Divanxananın]] (indiki Xan sarayı) yanındakı evdə yaşamışdır{{Sfn|Описание Шекинской провинции|1866|s=|loc=}}. Bundan başqa, Çinaxbulaq{{Sfn|Описание Шекинской провинции-1|1866|s=|loc=}}, Çarxana{{Sfn|Описание Шекинской провинции-2|1866|s=|loc=}}, Neymətabad{{Sfn|Описание Шекинской провинции-3|1866|s=|loc=}}, Qumlaqeqarasu{{Sfn|Описание Шекинской провинции-4|1866|s=|loc=}} kəndlərinin bütün vergi və töycüsü, xanlıq üzrə boyaq töycüsü{{Sfn|Описание Шекинской провинции-5|1866|s=|loc=}}, Məhəmmədhəsən xan tərəfindən vaxtilə satın alınmış torpaqlardan Yaramar və Çarxana kəndlərindəki çəltik sahələrindən{{Sfn|Описание Шекинской провинции-6|1866|s=|loc=}}{{Sfn|Описание Шекинской провинции-7|1866|s=|loc=}} gələn gəlir də Tuti ağaya çatırdı. 5 avqust 1819-cu il tarixdə İsmayıl xanın vəfat etməsindən sonra ruslar xan üsul-idarəsini dərhal ləğv etdilər, Tuti ağaya müəyyən məbləğdə maaş kəsərək, əvəzində əvvəlki gəlirlərindən məhrum etdilər. Bununla yanaşı İsmayıl xanın bütün qohum qardaşını Nuxadan çıxarıb Yelizavetpola (indiki) köçürdülər. Lakin bu zaman Tuti ağa inad göstərərək nəinki Nuxada qala bildi, hətta İsmayıl xandan doğduğu iki qızını da Nuxada saxladı. O, Gürcüstanın mülki işlərini idarə edən general-leytenant İvan Velyaminova məktub yazaraq Nuxada qalmalı olduğunu əsaslandırmış və Nuxada qalmağa icazə istəmiş{{Sfn|AKAK2|1874|s=758–759}}, İvan Velyaminov isə ona xahişinə 7 noyabr (25 oktyabr) tarixdə müsbət cavab vermişdir{{Sfn|AKAK1|1874|s=759}}. Bunun dalınca İsmayıl xanın anası Şərəfnisə bəyim də İvan Velyaminova məktub yazaraq gəlininin və iki nəvəsinin Yelizavetpola göndərilməsini xahiş etmiş{{Sfn|AKAK3|1874|s=762–763}}, lakin İvan Velyaminov 4 dekabr (22 noyabr) 1819-cu il tarixdə ona rədd cavabı vermişdir{{Sfn|AKAK4|1874|s=763}}.

===Vəfatı===

===Vəfatı===

23 noyabr 1859-cu il tarixdə Maran (indiki {{link-interwiki|az=Marani|az_mətn=Marani |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Марани (Абашский муниципалитет)}}) ilə Tiflis (indiki Tbilisi) arasındakı Suram çaparxanasında (indiki  {{link-interwiki|az=Surami|az_mətn=Surami |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Сурами}} şəhər tipli qəsəbəsi) vəfat etmişdir. Nəşi üç günə Tiflisə, oradan isə dörd günə Nuxaya (indiki Şəki) gətirilmiş, 30 noyabr 1859-cu il tarixdə, çərşənbə axşamı günü [[Xan məscidi|Xan məscidinin]] qabağındakı [[Xan qəbiristanlığı|Xan qəbiristanlığında]], atasının qəbrinin yanında dəfn olunmuşdur{{Sfn|ŞTQ|2005|s=223|loc=№ 87}}.

23 noyabr 1859-cu il tarixdə Maran (indiki {{link-interwiki|az=Marani|az_mətn=Marani |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Марани (Абашский муниципалитет)}}) ilə Tiflis (indiki Tbilisi) arasındakı Suram çaparxanasında (indiki  {{link-interwiki|az=Surami|az_mətn=Surami |başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Сурами}} şəhər tipli qəsəbəsi) vəfat etmişdir. Nəşi üç günə Tiflisə, oradan isə dörd günə Nuxaya (indiki Şəki) gətirilmiş, 30 noyabr 1859-cu il tarixdə, çərşənbə axşamı günü [[Xan məscidi|Xan məscidinin]] qabağındakı [[Xan qəbiristanlığı|Xan qəbiristanlığında]], atasının qəbrinin yanında dəfn olunmuşdur{{Sfn|ŞTQ|2005|s=223|loc=№ 87}}.

===Ailəsi===

===Uşaqları===

'''Səadət bəyim''' (1819–1892), [[İsgəndər xan Xoyski|İsgəndər xan Xoyskiyə]] ərə gedib.

 

 

Birnci əri: '''[[İsmayıl xan]]''' (?–1819), 1814–1819-cu illərdə Şəki xanı olmuşdur. Tuti ağa ilə İsmayıl kəbini 15 iyun 1814-cü il tarixdə [[Üçmüqəddəs kilsəsi (Nuxa)|Xan məscidində]] kəsilmiş{{Sfn|Məmmədov A.S.|2021|s=6|loc=}} və bu nikahdan onların '''Səadət bəyim''' (1819–1892) və '''Səkinə bəyim''' (1815-1818-ci illər arasında — ?) adlı iki qızları doğulmuşdur: Səadət bəyim [[İsgəndər xan Xoyski|İsgəndər xan Xoyskiyə]] ərə getmiş, Səkinə bəyim isə 21 mart 1869-cu il tarixdə özündən 20 yaş kiçik [[Zaman bəy Şeyxəlibəyov]] ilə<ref name=Q1 group=qeyd/>, 13 mart 1878-ci il tarixdə isə Mirzə bəy Sultanovun oğlu Həsən xanla ailə qurmuşdur{{Sfn|Qazıxana dəftəri-5|2008|s=102|loc=}}.

İkinci əri: '''[[Kərim ağa Şəkixanov]]''' (1788–1858), Tuti ağanın əmisi oğlu idi, evlilikləri davamlı olmamış, uşaqları da olmamışdır{{Sfn|Описание Шекинской провинции1|2005|s=91|loc=}}.

'''Səkinə bəyim''' (1815-1818-ci illər arasında — ?), 21 mart 1869-cu il tarixdə özündən 20 yaş kiçik [[Zaman bəy Şeyxəlibəyov]] ilə<ref name=Q1 group=qeyd/>, 13 mart 1878-ci il tarixdə isə Mirzə bəy Sultanovun oğlu Həsən xanla ailə qurub{{Sfn|Qazıxana dəftəri-5|2008|s=102|loc=}}.

====Nəsil şəcərəsi====

====Nəsil şəcərəsi====