Changes

T.Musəvi 1923 – 1930-cu illərdə Təbrizdə “Gülzar” adlı yeddiillik məktəbdə oxuyub. Sonra bir müddət Təbrizdəki xalça fabrikində fəhlə işləyib. 1934-cü ildə Təbrizdə “Ədib” adlı orta məktəbi, sonra isə əsgərlik məktəbini bitirib. Əsgərlik məktəbindən təhsilini davam etdirmək üçün Tehran Ali Hərbi Universitetinə göndərilib. 1941-ci ildə bu universitetin şturmanlıq fakültəsini bitirib və təyyarəçi-leytenant şturman olaraq xidmət etmək üçün İran Hərbi Hava Qüvvələrinin birinci alayına təyinat alıb. Eyni vaxtda İran Xalq Partiyasının (Tudə) sıralarına daxil olub. 1942-ci ildə xidmət etdiyi hərbi alay tərəfindən təyyarəçi ixtisası üzrə ixtisaslaşmaq üçün Tehran Təyyarəçilik Məktəbinə göndərilib. 1942 – 1945-ci illərdə əvvəl Tehranda, sonra İsfahanda, daha sonra Kirmanşahda və sonra yenidən Tehranda İran Hərbi Hava Qüvvələrinin təyyarəçi-şturmanı olaraq xidmət edib.

T.Musəvi 1923 – 1930-cu illərdə Təbrizdə “Gülzar” adlı yeddiillik məktəbdə oxuyub. Sonra bir müddət Təbrizdəki xalça fabrikində fəhlə işləyib. 1934-cü ildə Təbrizdə “Ədib” adlı orta məktəbi, sonra isə əsgərlik məktəbini bitirib. Əsgərlik məktəbindən təhsilini davam etdirmək üçün Tehran Ali Hərbi Universitetinə göndərilib. 1941-ci ildə bu universitetin şturmanlıq fakültəsini bitirib və təyyarəçi-leytenant şturman olaraq xidmət etmək üçün İran Hərbi Hava Qüvvələrinin birinci alayına təyinat alıb. Eyni vaxtda İran Xalq Partiyasının (Tudə) sıralarına daxil olub. 1942-ci ildə xidmət etdiyi hərbi alay tərəfindən təyyarəçi ixtisası üzrə ixtisaslaşmaq üçün Tehran Təyyarəçilik Məktəbinə göndərilib. 1942 – 1945-ci illərdə əvvəl Tehranda, sonra İsfahanda, daha sonra Kirmanşahda və sonra yenidən Tehranda İran Hərbi Hava Qüvvələrinin təyyarəçi-şturmanı olaraq xidmət edib.

1945-ci ildən 1946-cı ilədək gizli şəkildə partiya fəaliyyəti ilə məşğul olub və partizan dəstəsinə başçılıq edib. Cənubi Azərbaycanda Milli Hökumət qurulduqdan sonra 1946-cı ilin aprel ayında Milli Hökumət tərəfindən Azərbaycan SSR-ə ezam olunub, 1947-ci ilə qədər Kirovabad Hərbi Təyyarəçilik Məktəbində orta bombardmançı təyyarə kapitanı ixtisası üzrə ixtisaslaşıb və işləyib.

T.Musəvi  1945-ci ildən 1946-cı ilədək gizli şəkildə partiya fəaliyyəti ilə məşğul olub və partizan dəstəsinə başçılıq edib. Cənubi Azərbaycanda Milli Hökumət qurulduqdan sonra 1946-cı ilin aprel ayında Milli Hökumət tərəfindən Azərbaycan SSR-ə ezam olunub, 1947-ci ilə qədər Kirovabad Hərbi Təyyarəçilik Məktəbində orta bombardmançı təyyarə kapitanı ixtisası üzrə ixtisaslaşıb və işləyib. Sovet silahlı qüvvələrinin kapitanı hərbi rütbəsinə malik olub. Bəzi məlumatlara görə həm də Azərbaycan Milli Hökumətinin hərbi qüvvələrinin mayoru idi. 1947-ci ildə bir müddət Hacıkənddə 250 nəfərlik fədai dəstəsinə başçılıq edib. Bu dəstə şah qoşununa qarşı güman edilən partizan və müqavimət hərəkatı üçün hazırlanırdı.

1947 – 1951-ci illərdə Azərbaycan KP MK nəzdində Partiya Məktəbində təhsil alıb, sonra  1951 – 1952-ci illərdə Bakıda Azərbaycan Demokrat Partiyası MK-da təlimatçı vəzifəsində çalışıb. 1952 – 1956-cı illərdə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun marksizm-leninizm kafedrasının aspiranturasında təhsil alıb. 1956 – 1961-ci illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Radio Verilişləri və Televiziya Komitəsində radionun xarici verilişlər reaksiyasında redaktor və mütərcim, 1961 – 1980-cı illərdə Azərbaycan SSR EA Tarix İnstitutunda əvvəl kiçik elmi işçi, sonra isə baş elmi işçi vəzifəsində çalışıb.

T.Musəvi Azərbaycan və fars dilləri ilə yanaşı fransız və rus dillərini də bilirdi. 1947 – 1951-ci illərdə Azərbaycan KP MK nəzdində Partiya Məktəbində təhsil alıb, sonra  1951 – 1952-ci illərdə Bakıda Azərbaycan Demokrat Partiyası MK-da təlimatçı vəzifəsində çalışıb. 1952 – 1956-cı illərdə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun marksizm-leninizm kafedrasının aspiranturasında təhsil alıb. 1956 – 1961-ci illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Radio Verilişləri və Televiziya Komitəsində radionun xarici verilişlər reaksiyasında redaktor və mütərcim, 1961 – 1980-cı illərdə Azərbaycan SSR EA Tarix İnstitutunda əvvəl kiçik elmi işçi, sonra isə baş elmi işçi vəzifəsində çalışıb.

1979-cu ildə İranda islam inqilabının baş verməsindən sonra T.Musəvi İrana qayıdıb. Amma ailəsini İrana aparmayıb, özü tək gedib. 1981-ci ildə, Bakıda qalmış 1929-cu il təvəllüdlü həyat yoldaşı Tuğra Məmməd qızı Musəvinin ölümcül xəstə olması xəbərini alıb və Bakıya geri dönüb. Həyat yoldaşını ölümün pəncəsindən xilas etmək mümkün olmayıb, o, 52 yaşında Bakıda vəfat edib. T.Musəvi bundan sonra yenidən İrana qayıdıb. Lakin daha orada çox yaşaya bilməyib. Siyasi təqiblərə məruz qalıb. 1982-ci ildə dostlarının köməyi ilə Əfqanıstan tərəfdən SSRİ-yə qaçırılıb və bundan sonra yenidən Bakıda yaşamağa başlayıb. 1994-cü ildə insult keçirdikdən sonra isə İsveçin Lund şəhərində yaşayan qızı Azərin yanına gedib və ömrünün sonunadək onun yanında qalıb.

1979-cu ildə İranda islam inqilabının baş verməsindən sonra T.Musəvi İrana qayıdıb. Amma ailəsini İrana aparmayıb, özü tək gedib. 1981-ci ildə, Bakıda qalmış 1929-cu il təvəllüdlü həyat yoldaşı Tuğra Məmməd qızı Musəvinin ölümcül xəstə olması xəbərini alıb və Bakıya geri dönüb. Həyat yoldaşını ölümün pəncəsindən xilas etmək mümkün olmayıb, o, 52 yaşında Bakıda vəfat edib. T.Musəvi bundan sonra yenidən İrana qayıdıb. Lakin daha orada çox yaşaya bilməyib. Siyasi təqiblərə məruz qalıb. 1982-ci ildə dostlarının köməyi ilə Əfqanıstan tərəfdən SSRİ-yə qaçırılıb və bundan sonra yenidən Bakıda yaşamağa başlayıb. 1994-cü ildə insult keçirdikdən sonra isə İsveçin Lund şəhərində yaşayan qızı Azərin yanına gedib və ömrünün sonunadək onun yanında qalıb.