Changes

===Nadir şahın Şəkiyə ikinci yürüşü (mart, 1745)===

===Nadir şahın Şəkiyə ikinci yürüşü (mart, 1745)===

Nadir şah 1745-ci ilin yanvar ayının 10-da ordusunun bir hissəsini Cavad yaxınlığında Kür çayı üzərindəki körpüdən keçirib Dağıstana sürətli yürüşə başladı{{Sfn|Мухаммад-Казим|1966|с=137a}}{{Sfn|Козлова А.Н. (11b)|2011|с=105}}. Qış vaxtı hücum dağıstanlılar üçün gözlənilməz oldu və onlar, Nadir şahın tarixçilərinin yazdıqlarına görə, müqavimət göstərə bilmədilər və tabe olmağa məcbur oldular. Bundan sonra şah Dərbəndə getdi, Qurban bayramı günü – 14 yanvar 1745-ci il<ref name=Q1 group=qeyd/> tarixdə, Dağıstanda qənimət götürülmüş çoxlu mal-qara və qoyun-keçi ilə geri döndü{{Sfn|Мухаммад-Казим|1966|с=137a}}{{Sfn|Козлова А.Н. (12)|2011|с= 106}}. Martın 2-də yenidən Şəkiyə yürüş etdi{{sfn|Арунова М.Р. (2)|1958|сс=213-214}}.

Nadir şah 1745-ci ilin yanvar ayının 10-da ordusunun bir hissəsini Cavad yaxınlığında Kür çayı üzərindəki körpüdən keçirib Dağıstana sürətli yürüşə başladı{{Sfn|Мухаммад-Казим|1966|с=136a}}{{Sfn|Козлова А.Н. (11b)|2011|с=105}}. Qış vaxtı hücum dağıstanlılar üçün gözlənilməz oldu və onlar, Nadir şahın tarixçilərinin yazdıqlarına görə, müqavimət göstərə bilmədilər və tabe olmağa məcbur oldular. Bundan sonra şah Dərbəndə getdi, Qurban bayramı günü – 14 yanvar 1745-ci il<ref name=Q1 group=qeyd/> tarixdə, Dağıstanda qənimət götürülmüş çoxlu mal-qara və qoyun-keçi ilə geri döndü{{Sfn|Мухаммад-Казим|1966|с=136b}}{{Sfn|Козлова А.Н. (12)|2011|с= 106}}. Martın 2-də yenidən Şəkiyə yürüş etdi{{sfn|Арунова М.Р. (2)|1958|сс=213-214}}.

2 mart (Yuli təqvimi ilə 19 fevral) 1745-ci il tarixdə Vasili Bratişşev Nadir şahın Şəkidəki düşərgəsindən öz ölkəsinə göndərdiyi məktubunda göstərirdi ki, Nadir şah havanın kəskin pisləşməsinə, qalın qar yağmasına, çovğuna və ərzaq çatışmamazlığına baxmayaraq, ''“üsyankar Şəki camaatının toplaşdığı sığnaqlara, yaxud dağlardakı möhkəm yerlərə gedir''”. Ordunun ön dəstəsi meşəni təmizləmək üçün balta ilə hərəkət edir. “''İran düşərgəsi elə bir yoxsulluq və yorğunluq vəziyyətinə düşüb ki, bunu təsvir etmək mümkün deyil''”, yemək bahalaşdı “''və onu axtarmaq və tapmaq üçün bir yer də yoxdur''”.

2 mart (Yuli təqvimi ilə 19 fevral) 1745-ci il tarixdə Vasili Bratişşev Nadir şahın Şəkidəki düşərgəsindən öz ölkəsinə göndərdiyi məktubunda göstərirdi ki, Nadir şah havanın kəskin pisləşməsinə, qalın qar yağmasına, çovğuna və ərzaq çatışmamazlığına baxmayaraq, ''“üsyankar Şəki camaatının toplaşdığı sığnaqlara, yaxud dağlardakı möhkəm yerlərə gedir''”. Ordunun ön dəstəsi meşəni təmizləmək üçün balta ilə hərəkət edir. “''İran düşərgəsi elə bir yoxsulluq və yorğunluq vəziyyətinə düşüb ki, bunu təsvir etmək mümkün deyil''”, yemək bahalaşdı “''və onu axtarmaq və tapmaq üçün bir yer də yoxdur''”.

Kiçik Şəkidən bir neçə nəfər kəndxuda itaətlərini bildirmək üçün Nadir şahın düşərgəsinə gəldi. Nadir onlara xələt verdi və tapşırdı ki, “''Şəki kəndxudalarının başçısı Hacı Çələbini İran sarayına gəlməyə razı salsınlar''”. Bununla belə, Hacı Çələbi kifayət qədər azuqə və digər ləvazimatlara malik olmaqla möhkəm oturmuşdu və “''könüllü olaraq şaha tabe olmağa meylli deyildi''”{{sfn|Арунова М.Р. (2)|1958|сс=214-215}}.  

Kiçik Şəkidən bir neçə nəfər kəndxuda itaətlərini bildirmək üçün Nadir şahın düşərgəsinə gəldi. Nadir onlara xələt verdi və tapşırdı ki, “''Şəki kəndxudalarının başçısı Hacı Çələbini İran sarayına gəlməyə razı salsınlar''”. Bununla belə, Hacı Çələbi kifayət qədər azuqə və digər ləvazimatlara malik olmaqla möhkəm oturmuşdu və “''könüllü olaraq şaha tabe olmağa meylli deyildi''”{{sfn|Арунова М.Р. (2)|1958|сс=214-215}}.  

Çox güman ki, Nadir şahı Şəkiyə ikinci yürüşü qısamüddətli olmuşdur. Belə ki, Məhəmməd Kazım onun məhərrəm ayının sonunda – 4 martda, Bərdəyə qayıtdığını və 20 gün Bərdənin qərb tərəflərində olduğunu yazır{{Sfn|Мухаммад-Казим|1966|с=137a}}{{Sfn|Козлова А.Н. (12)|2011|с=106}}<ref name=Q1b group=qeyd/>.

Çox güman ki, Nadir şahı Şəkiyə ikinci yürüşü qısamüddətli olmuşdur. Belə ki Məhəmməd Kazım onun məhərrəm ayının sonunda – 4 martda, Bərdəyə qayıtdığını və 20 gün Bərdənin qərb tərəflərində olduğunu yazır{{Sfn|Мухаммад-Казим|1966|с=137a}}{{Sfn|Козлова А.Н. (12)|2011|с=106}}<ref name=Q1b group=qeyd/>.

===Nadir şahın Şəkiyə üçüncü yürüşü (29 mart – iyunun əvvəlləri 1745)===

===Nadir şahın Şəkiyə üçüncü yürüşü (29 mart – iyunun əvvəlləri 1745)===