Diqqət! 4 aprel 2024-cü il tarixdən saytın yeni versiyası sheki.org domenində fəaliyyət göstərir. Bu köhnə versiyadır və yenilənməsi məhdudlaşdırılıb.
Şəki Ensiklopediyasına maliyyə dəstəyi göstərmək istəyən hər bir şəxs 4169 7388 5183 5607 (05/26 VISA) Kapital Bank kart hesabımıza istədiyi məbləğdə ianə köçürə bilər.   Daha ətraflı...

Changes

Jump to navigation Jump to search
Səhifəni 'Kateqoriya:Ş{{Qəbiristanlıq |Azərbaycanca adı = Xan qəbiristanlığı |Orijinal adı = |Şəkil = Sheki_khan_gebirista...' ilə yarat
[[Kateqoriya:Ş]]{{Qəbiristanlıq
|Azərbaycanca adı = Xan qəbiristanlığı
|Orijinal adı =
|Şəkil = Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg
|Şəkilaltı mətn = Şəki şəhərindəki [[Xan məscidi]] və Xan qəbristanlığı
|Şəklin eni =
|Status =
|Ölkə = Azərbaycan
|Ölkə2 =
|Yerləşdiyi yerin adı = Şəhər
|Yerləşdiyi yer = Şəki
|lat_dir = |lat_deg =41.202529 |lat_min = |lat_sec =
|lon_dir = |lon_deg =47.191714 |lon_min = |lon_sec =
|region =
|CoordScale =
|Yer xəritəsi =
|Yer xəritəsi 2 =
|Markerin ölçüsü1 =
|Yer xəritəsi 3 =
|Marker 2 =
|Markerin ölçüsü 2 =
|Marker 3 =
|Markerin ölçüsü 3 =
|Xəritənin ölçüsü 2 =
|Xəritənin ölçüsü 3 =
|Məzhəb =
|Bina tipi =
|Arxitektura stili =
|Layihə müəllifi =
|Memar =
|Heykəltəraş =
|İnşa edən =
|Xronologiya = {{Görməli yerlər/Tarixlər||||}}
|Ləğv edilib =
|Ən köhnə yazılı başdaşı = 1815
|Ən yeni yazılı başdaşı = 1920
|Vəziyyəti =
|Hündürlük =
|Material =
|Sayt =
|Plan =
|Planın izahı =
|Planın eni =
|Commons =
}}

'''Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr''' hal-hazırda [[Xan qəbiristanlığı|orada]] mövcud olan, yaxud vaxtilə orada mövcud olmuş yazılı başdaşılardan, yazılı başdaşı qəlpələrindən və bir yazılı qəbirüstü abidədən ibarətdir.

== Ümumi məlumat ==
[[Xan məscidi (Şəki)|Şəki Xan məscidinın]] şərq tərəfində yerləşən Şəki Xan qəbiristanlığında vaxtilə 15-20-yə qədər yazılı başdaşı olmuşdur{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=18-37}}. Hal-hazırda orada cəmi 10 yazılı başdaşı və bir yazılı qəbirüstü abidə var.

Qəbiristanlıqdakı 9 başdaşının kitabəsi haqqında [[Məşədixanım Nemət]] 1961-ci ildə elmi nəşrdə dərc olunmuş məqaləsində{{sfn|Nemətova M.S.|1961|p=18-37}}, bir neçə başdaşı haqqında isə 1984-cü və 2001-ci ildə çap olunmuş kitablarında{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=}}{{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}} məlumat vermişdir. Bir başdaşı hissəsi üzərindəki kitabəni 2009-cu ildə [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Aydın Məmmədov]] oxumuş və həmin başdaşının [[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xanın]] qızı Saadət bəyimə aid olduğunu ilk dəfə müəyyənləşdirmişdir{{sfn|Məmmədov A.S.|2009|p=4}}. 2018-ci ilin sonlarında isə [[AMEA Şəki Regional Elmi Mərkəzi]] qəbristanlıqdakı epiqrafik abidələrin kompleks tədqiqinə başlayıb.

Qəbiristanlıqda Şəki xanlarından cəmi birinin — [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xanın]], qəbrinin üzərində başdaşı var. Onun 1831-ci ildə Həştərxanda dünyasını dəyişmiş qardaşı [[Məhəmmədhəsən xan (Şəki xanı)|Məhəmmədhəsən xan]]ın da bu qəbiristanlıqda torpağa tapşırılması{{sfn|Tahirzadə Ə.Ş.|2005|p=277}}, atası [[Məhəmmədhüseyn xan Müştaq|Məhəmmədhüseyn xanın]] isə Xan məscidinin mehrabı içində dəfn edilməsi{{sfn|Salman Mümtaz|1925|p=}} məlum olsa da başdaşıları aşkar edilməmişdir.

Heç bir şübhə yoxdur ki, gəncəli [[Cavad xan|Cavad xanın]] arvadının da qəbri buradadır; mənbədə göstərilir ki, Cavad xan ruslarla döyüşdə öldürüldükdən sonra onun arvadı Nuxaya qayıtmış (Məhəmmədhəsən xanın bacısı idi) və 1830-cu ildə burada dünyasını dəyişmişdir{{sfn|AKAK, səh.: 905,|1875|p=}}.

2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bir bütöv başdaşı və bir neçə başdaşı hissəsi qəbristanlıqdan götürülərək R.B.Əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmışdır{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Xan qəbristanlığından götürülmüş bütöv başdaşı Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi [[Fətəli xan Xoyski]]nin atabir bacısı Səltənət bəyimə, başdaşı qəlpələrindən biri isə Səltənət bəyimin anası Səadət bəyimə ([[İsmayıl xan Xoyski]]nin qızı) aid idi.

== Siyahı ==




{| class="wikitable" style="width: 1000px"
|-
|-style="background:#808000"
| colspan=5 class="imageMapHighlighter"|{{#tag:imageMap|
Image:Sheki_khan_gebiristanligi,_umumi.jpg{{!}}1000px{{!}}Şəki Xan qəbiristanlığının ümumi görünüşü
rect 196 153 270 267 [[#Telli bəyimin başdaşı|Telli bəyimin başdaşı]]
rect 280 182 330 250 [[#Əbdülhəmid ağanın başdaşı|Əbdülhəmid ağanın başdaşı]]
rect 345 185 370 220 [[#Tutu ağanın başdaşı|Tutu ağanın başdaşı]]
rect 445 199 455 210 [[#Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı]]
rect 470 196 484 210 [[#Bulaq kitabəsi|Bulaq kitabəsi]]
rect 645 143 697 210 [[#Cəmilə xanımın başdaşı|Cəmilə xanımın başdaşı]]
rect 698 142 737 203 [[#Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı]]
rect 735 134 776 195 [[#Fətəli xanın başdaşı|Fətəli xanın başdaşı]]
rect 776 119 830 200 [[#Güllü xanımın başdaşı|Güllü xanımın başdaşı]]
rect 856 124 901 185 [[#Göyçək xanımın başdaşı|Göyçək xanımın başdaşı]]
rect 938 113 985 195 [[#Mustafa ağanın başdaşı|Mustafa ağanın başdaşı]]

desc bottom-right
}}
|-
| colspan=5 |
|-
!style="background: #808000; color:white"| Şəkil
!style="background: #808000; color:white"| Adı,<br>atasının adı,<br>və familiyası
!style="background: #808000; color:white"| Anadan<br> olduğu<br>il
!style="background: #808000; color:white"| Vəfat<br>tarixi
!style="background: #808000; color:white"| Əlavə qeyd
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Mustafa ağanın başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
| [[Şəkil:Mustafa aqa Shekikhanof.jpg|200px]] || [[Mustafa ağa Şuxi|Mustafa ağa]]<br>Kərim ağa oğlu<br>Şəkixanov|| ≈1831 || 1895, 5 noyabr <br> (Hicri 1313, cəmadiyəl-əvvəl ayının 17-si) ||
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Göyçək xanımın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Sheki khan gebiristanligi.jpg|200px]]|| Göyçək xanım<br> [[Məhəmmədhüseyn xan Müştaq|Məhəmmədhüseyn]] xan qızı|| ||1849, may/iyun ayı<br>(Hicri 1265-ci il ilin rəcəb ayı)
||
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Güllü xanımın başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Gullu khanim.jpg|200px]]|| Güllü xanım <br> [[Kərim ağa Fateh|Kərim ağa]] qızı <br>Şəkixanova|| ||19.11.1858-ci il<br>(Hicri 12.04.1275-ci il)
||
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Fətəli xanın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Feteli khan.jpg|200px]]|| [[Fətəli xan (Şəki xanı)|Fətəli xan]] <br> Məhəmmədhüseyn xan oğlu|| ||11.05.1815-ci il<br>(Hicri 02.05.1230-cu il)
||
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Kərim ağa Şəkixanovun başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Kerim aga.jpg|200px]] || Kərim ağa<br>Fətəli xan oğlu Şəkixanov|| ≈1788 ||10.12.1858-ci il<br>(Hicri 14.05.1275-ci il)
||
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Cəmilə xanımın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Camile khanim.jpg|200px]] ||Cəmilə xanım<br>Məhəmmədhüseyn xan qızı|| ||26.07.1835-ci il<br>(Hicri 02.01.1251-ci il)
||
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Telli bəyimin başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Telli beyim.jpg|200px]] || Telli bəyim <br>Əbdülhəmid ağa qızı|| ||1899/1900-ci il<br>(Hicri 1317-ci il)
||
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Əbdülhəmid ağanın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Abdulhemid aga.jpg|200px]]|| Əbdülhəmid ağa<br>Əbdülhəşım ağa oğlu|| ||1854/55-ci il<br>(Hicri 1271-ci il)
||
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Tutu ağanın başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Tuti aga.jpg|200px]]|| Tutu ağa<br>Məhəmmədhəsən xan qızı|| ||23.11.1859-ci il<br>(Hicri 23.04. 1276-cı il)
||
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Hacı Ağa Nigarın/Zeynəbin başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Sheki KQ-namelum.jpg|200px]]|| Hacı Ağa Nigarın/<br />Zeynəbin başdaşı|| ||1817/1818 <br> (Hicri 1233)
||Meşədixanım Neymət 2001-ci ildə çap olunmuş kitabında başdaşı üzərindəki adı "''şəkili Hacı Ağa bəyin qızı Zeynəb''" {{sfn|Нейматова М.С.|2001|p=108}} kimi göstərsə də, 1981-ci ildə çap olunan kitabında bu adı "''Hacı Ağa Nigar Hacı qızı''"{{sfn|Нейматова М.С.|1981|p=27}} kimi təqdim edib.
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#A1C54B" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səltənət bəyimin başdaşı}}
|-style="background:#CFFF9F"
|[[Şəkil:Seltenet beyim.jpg|200px]]|| Səltənət bəyim<br />[[İskəndər xan Xoyski|İskəndər xan]] qızı|| ||05.01.1869-cu il<br />(Hicri 22.09.1285-cı il)
|| 2010-cu ilin əvvəllərində salamat vəziyyətdə olan bu başdaşı bir neçə başdaşı hissəsi ilə birlikdə qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış{{sfn|Məmmədov A.S.|2010|p=}} və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səltənət bəyim Azərbaycanın görkəmli dövlət xadimi Fətəli xan Xoyskinin atabir bacısı idi.
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Səadət xanımın başdaşı}}
|-style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Saadet beyim.jpg|200px]]|| Səadət xanım <br />[[İsmayıl xan Xoyski|İsmayıl xan]] qızı||1819||24.07.1892-cu il<br />(Hicri 28.12.1309 -cu il)
|| 2010-cu ilin əvvəllərində qəbristanlıqdan götürülərək R.b.əfəndiyev adına Şəki Tarix-Diyarşünaslıq muzeyinə aparılmış və indiyə qədər orada saxlanılmaqdadır. Səadət xanımın anası Tuti ağa idi.
|-
| colspan=5 |
|-
|-style="background:#98CF99" align="center"
| colspan=5 |{{görünən haşiyə|Bulaq kitabəsi}}
|-style="background:#D0F0C0"
|[[Şəkil:Bulaq 1275.jpg|200px]]||Məhəmməd paşa <br />Əhməd xan oğlu||20 may <br />1859<br />(Hicri 17 şəvval 1275-ci il) ||5 oktyabr 1920-ci il<br />(Hicri 21 məhərrəm 1339-cu il)
|| Bulaq daşı üzərinə həkk olunmuş kitabə.
|}

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı|2}}

== İstifadə edilmiş mənbələr ==
*{{məqalə
|müəllif = [[Məşədixanım Nemətova|Nemətova M.S.]]
|başlıq = Nuxa “Xan qəbiristanlığı”ndakı başdaşıların kitabələri haqqında
|link = https://sites.google.com/site/shekitarixi/shekixanqebristanliqi
|dil = az
|nəşrin müəllifi =
|nəşr = Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Xəbərləri
|tip = İctimai elmlər seriyası
|yer = Bakı
|nəşriyyat =
|il = 1961
|nömrə = 6
|том =
|выпуск =
|страницы =
|isbn =
|issn =
|ref = Nemətova M.S.
|bibcode =
|arxiv =
|pmid =
}}
*{{kitab3
| müəllif = [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.Ş.]]
| hissə =
| hissənin linki =
| başlıq = Şəkinin tarixi qaynaqlarda
| orijinal =
| link = http://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxzaGVraXRhcml4aXxneDpiZTg2MTIzOTVhMmU3NDg
| vikimənbə =
| cavabdeh =
| nəşr =
| yer = Bakı
| nəşriyyat = “Master” nəşriyyatı
| il = 2005
| том =
| страницы =
| столбцы =
| страниц =
| seriya =
| isbn =
| doi =
| тираж =
| ref = Tahirzadə Ə.Ş.
}}

*{{kitab3
| müəllif = Нейматова М.С.
| hissə =
| hissənin linki =
| başlıq = Мемориальные памятники Азербайджана: XII-XIX века
| orijinal =
| link = http://www.ebooks.az/view/54pMRghU.pdf
| vikimənbə =
| cavabdeh =
| nəşr =
| yer =
| nəşriyyat = Элм
| il = 1981
| том =
| страницы =
| столбцы =
| страниц =
| seriya =
| isbn =
| doi =
| тираж =
| ref = Нейматова М.С.
}}
*{{kitab3
| müəllif = Неймат М.С.
| hissə =
| hissənin linki =
| başlıq = Корпус эпиграфических памятников Азербайджана
| orijinal =
| link =
| vikimənbə =
| cavabdeh = ред. З. М. Буниятов
| nəşr =
| yer = Баку
| nəşriyyat = XXI-YNE
| il = 2001
| том = II : Арабо-персо-тюркоязычные надписи Шеки-Закатальской зоны : ХIV век
| страницы =
| столбцы =
| страниц =
| seriya =
| isbn =
| doi =
| тираж = 1000
| ref = Нейматова М.С.
}}
*{{AKAK+|62|905|910}}
*{{məqalə
|müəllif = [[Aydın Məmmədov (jurnalist)|Məmmədov A.S.]]
|başlıq = F. x. Xoyskinin bacısının baş daşı Şəki Xan qəbristanlığından “yığışdırılmış”dır!
|link = https://sites.google.com/site/ipekchi/99/93
|dil = az
|nəşrin müəllifi =
|nəşr =
|tip = [[İpəkçi (qəzet)|“İpəkçi” qəzeti]]nin saytı
|yer =
|nəşriyyat =
|il = 2010
|nömrə =
|том =
|выпуск =
|страницы =
|isbn =
|issn =
|ref = Məmmədov A.S.
|bibcode =
|arxiv =
|pmid =
}}
*{{məqalə
|müəllif = Məmmədov A.S.
|başlıq = Ədalət Tahirzadənin “Şəkinin tarixi qaynaqlarda” kitabı
|link = https://sites.google.com/a/sheki.ws/tarix1/77
|dil = az
|nəşrin müəllifi =
|nəşr =
|tip = [[İpəkçi (qəzet)|“İpəkçi” qəzeti]]nin saytı
|yer =
|nəşriyyat =
|il = 2006
|nömrə =
|том =
|выпуск =
|страницы =
|isbn =
|issn =
|ref = Məmmədov A.S.
|bibcode =
|arxiv =
|pmid =
}}
*{{məqalə
|müəllif = Məmmədov A.S.
|başlıq = Şəki Xan qəbiristanlığı
|link = https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnx3d3dzaGVraW5pbnNlc2l8Z3g6NDBmMzkwYzdhNmRiZWRhOA
|dil = az
|nəşrin müəllifi =
|nəşr =
|tip = [[Şəkinin səsi (qəzet)|“Şəkinin səsi” qəzeti]]
|yer =
|nəşriyyat =
|il = 2009
|nömrə = 3 (436)
|том =
|выпуск =
|страницы =
|isbn =
|issn =
|ref = Məmmədov A.S.
|bibcode =
|arxiv =
|pmid =
}}
*{{kitab3
| müəllif =
| hissə =
| hissənin linki =
| başlıq = Məhəmmədhüseyn xan Müştaq
| orijinal =
| link =
| vikimənbə =
| cavabdeh = [[Salman Mümtaz]]ın redaktəsi ilə
| nəşr = Azərbaycanı tədqiq və təəbbö cəmiyyəti
| yer = Bakı
| nəşriyyat =
| il = 1925
| том =
| страницы =
| столбцы =
| страниц =
| seriya =
| isbn =
| doi =
| тираж =
| ref = Salman Mümtaz
}}




== Həmçinin bax ==

*[[Xan məscidi (Şəki)]]
{{Yaxşı siyahı}}
[[Kateqoriya:Şəki xan qəbiristanlığı| ]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan qəbiristanlıqları]]
[[az:Şəki Xan qəbiristanlığındakı epiqrafik abidələr]]
[[ru:Эпиграфические памятники на Ханском кладбище (Шеки)]]

Naviqasiya menyusu