Sətir 1: |
Sətir 1: |
| [[Kateqoriya:C]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]]{{Alim | | [[Kateqoriya:C]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]]{{Alim |
− | |Adı = Cəbrayıl Hüseynov | + | |Piktoqram = kimya <!--yalnız riyaziyyat, fizika, kimya, biologiya, tibb, tarix, arxeologiya və musiqi variantlarından birini seçin--> |
− | |Orijinal adı = ''Hüseynov Cəbrayıl Muxtar oğlu'' | + | |Adı = Cəbrayıl Hüseynov |
− | |Şəkil = Cəbrayıl_Hüseynov2.jpg | + | |Tam adı = ''Hüseynov Cəbrayıl Muxtar oğlu'' |
− | |Şəkil miqyası = | + | |Şəkil = Cəbrayıl_Hüseynov2.jpg |
− | |Şəkil məlumat = Cəbrayıl Hüseynov | + | |Şəklin ölçüsü = |
− | |Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1913|1|16}} | + | |Şəklin izahı = Cəbrayıl Hüseynov |
− | |Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}} | + | |Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1913|1|16}} |
− | |Vəfatı = {{Vəfat tarixi və yaşı|1974|12|14|1913|1|16}} | + | |Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}} |
− | |Vəfat yeri = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}} | + | |Vəfat tarixi = {{Vəfat tarixi və yaşı|1974|12|14|1913|1|16}} |
− | |Vətəndaşlıq = {{SSRİ}} | + | |Vəfat yeri = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}} |
− | |Milliyət = [[azərbaycanlı]] | + | |Vəfat səbəbi = |
− | |Elm sahəsi = | + | |Dəfn yeri = |
− | |Alma mater = | + | |Vətəndaşlığı = {{SSRİ}} |
− | |Təhsili =1934-cü ildə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu, aqronomluq fakültəsi (1934) | + | |Milliyyəti = |
− | |İş yeri =
| + | |Həyat yoldaşı = |
− | |Elmi dərəcəsi =aqrar elmlər doktoru | + | |Uşağı = |
− | |Elmi vəzifəsi = | + | |Atası = |
− | |Elmi rəhbəri = | + | |Anası = |
− | |Tanınmış yetirmələri = | + | |Elm sahəsi = |
− | |Tanınır = | + | |Elmi dərəcəsi =aqrar elmlər doktoru |
− | |Mükafatları = {{"Şərəf Nişanı" ordeni}} | + | |Elmi adı =professor |
− | |İmzası = | + | |İş yeri = |
− | |İmzanın eni = | + | |Alma-mater = <!--Qədim təhsil ocaqları--> |
− | |Sayt = | + | |Təhsili =1934-cü ildə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu, aqronomluq fakültəsi ( – 1934) |
| + | |
| + | Ümumittifaq Elmi Tədqiqat Gübrələmə və Aqrotorpaqşünaslıq İnstitutu, aspirantura (1936 – 1939) |
| + | |Elmi rəhbəri = |
| + | |Tanınmış yetirmələri = |
| + | |Tanınır = <!--Alimə fəaliyyətinə görə verilən ləqəb--> |
| + | |Mühüm layihələri = |
| + | |Üzvlüyü = Azərbaycan SSR EA, həqiqi üzv |
| + | |Mükafatları ={{"Stalin" mükafatı}}<br>{{"Şərəf Nişanı" ordeni}} {{"Şərəf Nişanı" ordeni}} |
| + | |İmzası = |
| + | |Sayt = |
| + | |Commons = |
| }} | | }} |
− | '''Cəbrayıl Hüseynov'''– | + | |
| + | '''Cəbrayıl Hüseynov'''– aqrar elmlər doktoru, professor, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, [["Stalin" mükafatı|“Stalin” mükafatı]] laueratı. |
| | | |
| | | |
Sətir 33: |
Sətir 45: |
| ===Təhsili=== | | ===Təhsili=== |
| 1934-cü ildə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun aqronomluq fakültəsini bitirib. | | 1934-cü ildə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun aqronomluq fakültəsini bitirib. |
| + | |
| + | 1936 – 1939-cu illərdə Ümumittifaq Elmi Tədqiqat Gübrələmə və Aqrotorpaqşünaslıq İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb. |
| + | |
| + | ===Əmək fəaliyyəti=== |
| + | 1934 – 1936-cı illərdə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunda assistent və Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pambıqçılıq İnstitutunda baş elmi işçi işləyib. |
| + | |
| + | 1940 – 1944-cü illərdə SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan filialının Torpaqşünaslıq sektorunda baş elmi işçi, |
| + | |
| + | 1944 – 1945-cü illərdə isə SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan filialının Torpaqşünaslıq və Aqrokimya bölməsində direktor vəzifəsində işləyib. |
| + | |
| + | 1945 – 1952-ci və 1963 – 1974-cü illərdə Azərbaycan SSR EA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunun direktoru olub. |
| + | |
| + | 1952 – 1969-cu illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetində işləyib. |
| | | |
| ===Elmi fəaliyyəti=== | | ===Elmi fəaliyyəti=== |
Sətir 41: |
Sətir 66: |
| 1948-ci ildə isə rofessor elmi adını alıb. | | 1948-ci ildə isə rofessor elmi adını alıb. |
| | | |
− | 1949-cu ildə azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü, | + | 1949-cu ildə Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü, |
| | | |
| 1961-ci ildə isə həqiqi üzvü seçilib. | | 1961-ci ildə isə həqiqi üzvü seçilib. |
| | | |
− | ===Əmək fəaliyyəti===
| + | Mineral və üzvi gübrələrin, o cümlədən, fosfor gübrəsinin istehsalı sahəsində alimin mühüm tədqiqatları olmuşdur. |
− | | |
− | Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunda assistent və Azərbaycan ET Pambıqçılıq İnstitutunda baş elmi işçi işləmişdir (1934-1936). Ümumittifaq Elmi Tədqiqat Gübrələmə və Aqrotorpaqşünaslıq İnstitutunda aspirant olmuşdur (1936-1939). SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan filialının Torpaqşünaslıq sektorunda baş elmi işçi (1940), Torpaqşünaslıq və Aqrokimya Bölməsində direktor işləmişdir (1944-1945). Azərbaycan SSR EA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunun ilk direktoru olmuş (1945) və bu vəzifədə 1952-ci ilə kimi çalışmışdır. ADU-nun Biologiya fakültəsinin professoru olmuşdur (1952-1969). 1963-cü ildə yenidən İnstitutun direktoru vəzifəsinə seçilmiş və ömrünün axırına kimi (1974) bu vəzifədə çalışmışdır.
| |
| | | |
− | Respublikada mineral və üzvi gübrələrin, o cümlədən, fosfor gübrəsinin istehsalı sahəsində alimin mühüm tədqiqatları olmuşdur. Onun təklifi ilə Sumqayıt şəhərində neft sənayesinin tullantısı olan işlənmiş sulfat turşusundan superfosfat istehsal edən zavod tikilmişdir. C.Hüseynov ilk dəfə neft sənayesinin tullantısı olan turş qudrondan superfosfat istehsal edilməsinin nəzəri əsaslarını vermiş, onun bilavasitə istehsalatda tətbiq edilməsinə nail olmuşdur. 1958-1963-cü illərdə akademik C.Hüseynov tərəfindən neft emalı sənayesi tullantılarından alınan neft-boy maddəsi (NBM) nəinki Respublikamızda, həm də dünya miqyasında geniş marağa səbəb olmuşdur. Böyük təsərrüfat əhəmiyyəti nəzərə alınaraq NBM o illərdə respublikamızın əkinçilik zonalarında müxtəlif kənd təsərrüfatı bitkiləri əkinində (127 min hektar) fəal üzvi təsiredici maddə kimi istifadə edilmişdir. Son tədqiqatları əsasən neft sənaye tullantılarından alınmış yeni üzvi-mineral gübrələrin, eləcə də respublikada böyük ehtiyatı olan bitumlu süxurun və yanar şistin kənd təsərrüfatında geniş tətbiqinə həsr edilmişdir.
| + | 200 elmi əsərin, o cümlədən, 6 monoqrafiya və 12 müəlliflik şəhadətnaməsinin müəllifidir. 50-dən artıq elmlər namizədinin, 4 elmlər doktorunun elmirəhbəri olub. |
| | | |
− | C.Hüseynov 200 elmi əsərin, o cümlədən, 6 monoqrafiya və 12 müəlliflik şəhadətnaməsinin müəllifidir. Onun rəhbərliyi altında 50-dən artıq fəlsəfə doktoru, 4 elmlər doktoru elm aləminə vəsiqə almışdır.
| + | ===Mükafatları=== |
| + | *[["Stalin" mükafatı|“Stalin” mükafatı]] − (1950). |
| + | *[["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]] − (1943, 1951). |
| + | *5 medal. |
| | | |
− | C.Hüseynov SSRİ Dövlət Mükafatı almış (1950), 2 dəfə «Şərəf nişanı» ordeni (1943, 1951), 5 müxtəlif medalla təltif edilmişdir.
| + | ===Vəfatı=== |
| + | 1974-cü ildə Bakıda vəfat edib. |
| | | |
− | Akademik Cəbrayıl Hüseynov 1974-cü ildə Bakıda vəfat etmişdir.
| |
| ==İstifadə edilmiş mənbələr== | | ==İstifadə edilmiş mənbələr== |
| *{{ŞAZ|1|242 – 244}} | | *{{ŞAZ|1|242 – 244}} |
| *{{ASE|10|290|Hüseynov Cəbrayıl Muxtar oğlu}} | | *{{ASE|10|290|Hüseynov Cəbrayıl Muxtar oğlu}} |
| *{{cite web | last =|url=http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3284 |title= Vəfat etmiş həqiqi üzvlər/Hüseynov Cəbrayıl Muxtar oğlu|author= |date= |website=http://science.gov.az/ |publisher=Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası |language=az |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20200923070033/http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3284 |archivedate =28 Mar 2018 - 23 Sep 2020 |ref = harv}} | | *{{cite web | last =|url=http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3284 |title= Vəfat etmiş həqiqi üzvlər/Hüseynov Cəbrayıl Muxtar oğlu|author= |date= |website=http://science.gov.az/ |publisher=Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası |language=az |accessdate= |archiveurl =https://web.archive.org/web/20200923070033/http://science.gov.az/forms/skonchavshiesya-deystvitelnyie-chlenyi/3284 |archivedate =28 Mar 2018 - 23 Sep 2020 |ref = harv}} |
− | [[az:Cəbrayıl Hüseynov (akademik)]] | + | [[az:Cəbrayıl Hüseynov (akademik)]][[ru:Гусейнов, Джебраил Мухтар оглы]] |