14.470
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Səhifəni 'Kateqoriya:Ş{{Musiqiçi | Adı = Şəfiqə Axundova | Orijinal adı = | Şəkil = Shafiqa Axundova.jpg | Şəkil başlığı...' ilə yarat
[[Kateqoriya:Ş]]{{Musiqiçi
| Adı = Şəfiqə Axundova
| Orijinal adı =
| Şəkil = Shafiqa Axundova.jpg
| Şəkil başlığı =
| Şəkil ölçüsü =
| Fəaliyyəti = ifaçı olmayan personal
| Doğum adı =
| Ləqəblər =
| Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1924|1|21}}
| Doğum yeri = Nuxa (Şəki)
| Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2013|7|26|1924|1|21}}
| Vəfat yeri = Şəki
| Dəfn yeri = II Fəxri Xiyaban
| Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→{{AZE}}
| Mənşə = azərbaycanlı
| Musiqi aləti =
| Səs tembri =
| Təhsili = Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyası
| Üslub = Klassik musiqi, opera
| Peşəsi = bəstəkar
| Fəaliyyət illəri =
| Əlaqələri =
| Albom şirkəti =
| Veb saytı =
| Mükafatları = Xalq artisti<br/>{{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı}}<br/>{{"Əmək veteranı" medalı}} {{"Şərəf Nişanı" ordeni}} {{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}}<br/>{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2004}}
| imdb_id =
| İmzası =
| Commons = Shafiga Akhundova
}}
'''Şəfiqə Qulam qızı Axundova''' — Şərqdə ilk opera yazan qadın bəstəkar, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1973), Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998).
== Həyatı ==
Şəfiqə Axundova 1924-cü ildə Nuxa (Şəki) şəhərində anadan olub. 1943-1944-cü illərdə A.Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində oxuyarkən Üzeyir Hacıbəyovdan dərs alıb. 1956-cı ildə Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bəstəkarlıq ixtisası üzrə B. Zeydmanın sinfini bitirib. 1998-ci ildə Azərbaycan Respublikasının xalq artisti adına layiq görülüb. 2004-cü ildə isə "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib.<ref>[http://www.iqtisadiyyat.com/test/print.php?id=1236343366&archive=1236849650 Onlarla qürur duyuruq]</ref>
O, 1972-ci ildə "Gəlin qayası" operasını yazmaqla Şərqin ilk opera yazan qadın bəstəkarı olmuşdur. Şəfiqə xanım həm də bir sıra gözəl mahnıların ("Leyla", "Bəxtiyar ellər" və s.), “Ev bizim, sirr bizim” operettasının (1965), simli kvartet üçün pyeslərin, dramatik teatr üçün "Aydın", "Əlvida Hindistan!", "Nə üçün yaşayırsan?" və s. tamaşaların, "Təlxəyin nağılı", "Dovşanın ad günü" və s. kimi uşaq tamaşalarının musiqisinin müəllifidir. Onun Azərbaycan şairlərinin şerlərinə bəstələdiyi gözəl lirik mahnıları və romansları xalq arasında çox məşhurdur.
Bəstəkar mahnı yazmaq ilə kifayətlənməyib mürəkkəb, eləcə də çətin bir janra müraciət edib və Şərqdə ilk opera yazan qadın kimi tarixə düşüb. 1971-ci ildə “Gəlin qayası” operası ilə musiqisevərləri valeh edib.
26 iyul 2013-cü ildə vəfat etmişdir<ref>[http://www.ann.az/az/159756/sefiqe-axundova-dnyasn-deyisdi/ Şəfiqə Axundova dünyasını dəyişdi]</ref>.
== Əsərləri ==
*“Gəlin qayası” operası;
*“Ev bizim, sirr bizim” operettası;
*BSO üçün süitalar;
*Xor üçün silsilələr;
*300-ə yaxın mahnı və romans.
== Video ==
* [http://www.youtube.com/watch?v=fk98EXETfO4 Elmira Rəhimova - Sənin nəğmən] - sözləri: [[Mirzağa Atəş]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=nqx8O1a-tLo Flora Kərimova - Çinar və mən] - sözləri: [[Nəbi Xəzri]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=VFj1fZ0A-CU Flora Kərimova - Həyat, sən nə şirinsən?!] - sözləri: [[Bəxtiyar Vahabzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=WkyCuzaPpl8 Flora Kərimova - "Sular qızı" romansı] - sözləri: [[Mustafa Isgəndərzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=Q26uf3XeFLY Flora Kərimova - Ötür illər] - sözləri: [[Zivər Ağayeva]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=dWeG2XD_2Sg Rübabə Muradova - Nədən oldu] - sözləri: [[Bəxtiyar Vahabzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=tbIbpasnuIA Gülağa Məmmədov - Bu torpağa borcluyam] - sözləri: [[Bəxtiyar Vahabzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=dIVKFiRi-bw Zaur Rzayev - İlhamını alar aşiq] - sözləri: [[Rüxsarə İbadova]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=HV2Y13wNIW0 Zaur Rzayev - Doğma diyarım] -sözləri: [[Məsum Əliyev]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=5e39TTKmGXk Səkinə İsmayılova - Neyçün gəlməz] - sözləri: [[Xurşidbanu Natəvan]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=S6LyF6r5fhU Şövkət Ələkbərova - Şəki] - sözləri: [[Şıxəli Qurbanov]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=JmCELkT5gvk Şövkət Ələkbərova - Yaşatdın elləri] - sözləri: [[Nəriman Həsənzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=u5uW8BiEayk Anatollu Qəniyev - Qəşəngdir, bəh, bəh] - sözləri: [[Salam Qədirzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=2OH12iDlxdg Almaz Orucova - Lay lay] - sözləri: [[Süleyman Rüstəm]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=a9qJ-jk-2as Baloğlan Əşrəfov - Gözlərimin işığı sənsən] - sözləri: [[Məsum Əliyev]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=oB7UYajunSk Gülyanaq Məmmədova - Gəl, ey səhər] - sözləri: [[Paşa Qəlbinur]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=TJcQ9cF0GSU Gülyaz və Gülyanaq Məmmədova bacıları - Mehriban olaq] - sözləri: [[İsgəndər Coşqun]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=yoeHpb8zxi8 Uşaq mahnısı "Pişik"] - sözləri: [[Xanımana Əlibəyli]]
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Filmoqrafiya ==
# [[Azərbaycan elləri (film, 1976)]]
# [[Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]]
# [[Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]]
== Ədəbiyyat ==
* Cəfərov, N. Onun üçün nəğmə həyat idi: Şəfiqə Axundova – 90 //Azərbaycan.- 2014.- 10 aprel.- S.10.
* Musiqidə yaşanan ömür: Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 90 illiyi qeyd edilib: [Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Mədəniyyət.- 2014.- 11 aprel.- S. 3.
* Şəfiqə Axundova – 90: [bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadiminin yubileyi münasibətilə] //Mədəni həyat.- 2014.- № 2.- S.25.
* Tofiq, H. Şəfiqə Axundovanın 90 illik yubileyi qeyd edilib: [M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Azad Azərbaycan.- 2014.- 11 aprel.- S.5.; Palitra.- 2014.-11 aprel.-S.13.; Şərq.- 2014.-11 aprel.-S.14.
== Xarici keçidlər ==
* [http://composers.musigi-dunya.az/az/composers_a.html#shafiqa Şəfiqə Axundova]
* [http://www.azadliq.org/content/article/25060185.html Azadlıq radiosu - Şəfiqə Axundova ilə vida mərasimi]
* [http://xeberle.com/az/view/19775/azerbaycan-tarixinde-iz-qoyan-qadnlar-siyahi/? Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar - SİYAHI]
* [https://www.youtube.com/watch?v=LfbycuqpCv8 “Gəlin qaya”nın gəlini]
[[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]]
[[Kateqoriya:Opera bəstəkarları]]
[[Kateqoriya:Qadın bəstəkarlar]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının xalq artistləri]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimləri]]
[[Kateqoriya:Şəkidə doğulanlar]]
[[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanlar]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimləri]]
| Adı = Şəfiqə Axundova
| Orijinal adı =
| Şəkil = Shafiqa Axundova.jpg
| Şəkil başlığı =
| Şəkil ölçüsü =
| Fəaliyyəti = ifaçı olmayan personal
| Doğum adı =
| Ləqəblər =
| Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1924|1|21}}
| Doğum yeri = Nuxa (Şəki)
| Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2013|7|26|1924|1|21}}
| Vəfat yeri = Şəki
| Dəfn yeri = II Fəxri Xiyaban
| Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→{{AZE}}
| Mənşə = azərbaycanlı
| Musiqi aləti =
| Səs tembri =
| Təhsili = Üzeyir Hacıbəyov adına Bakı Musiqi Akademiyası
| Üslub = Klassik musiqi, opera
| Peşəsi = bəstəkar
| Fəaliyyət illəri =
| Əlaqələri =
| Albom şirkəti =
| Veb saytı =
| Mükafatları = Xalq artisti<br/>{{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı}}<br/>{{"Əmək veteranı" medalı}} {{"Şərəf Nişanı" ordeni}} {{Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı}}<br/>{{"Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|2004}}
| imdb_id =
| İmzası =
| Commons = Shafiga Akhundova
}}
'''Şəfiqə Qulam qızı Axundova''' — Şərqdə ilk opera yazan qadın bəstəkar, Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (1973), Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998).
== Həyatı ==
Şəfiqə Axundova 1924-cü ildə Nuxa (Şəki) şəhərində anadan olub. 1943-1944-cü illərdə A.Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində oxuyarkən Üzeyir Hacıbəyovdan dərs alıb. 1956-cı ildə Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bəstəkarlıq ixtisası üzrə B. Zeydmanın sinfini bitirib. 1998-ci ildə Azərbaycan Respublikasının xalq artisti adına layiq görülüb. 2004-cü ildə isə "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib.<ref>[http://www.iqtisadiyyat.com/test/print.php?id=1236343366&archive=1236849650 Onlarla qürur duyuruq]</ref>
O, 1972-ci ildə "Gəlin qayası" operasını yazmaqla Şərqin ilk opera yazan qadın bəstəkarı olmuşdur. Şəfiqə xanım həm də bir sıra gözəl mahnıların ("Leyla", "Bəxtiyar ellər" və s.), “Ev bizim, sirr bizim” operettasının (1965), simli kvartet üçün pyeslərin, dramatik teatr üçün "Aydın", "Əlvida Hindistan!", "Nə üçün yaşayırsan?" və s. tamaşaların, "Təlxəyin nağılı", "Dovşanın ad günü" və s. kimi uşaq tamaşalarının musiqisinin müəllifidir. Onun Azərbaycan şairlərinin şerlərinə bəstələdiyi gözəl lirik mahnıları və romansları xalq arasında çox məşhurdur.
Bəstəkar mahnı yazmaq ilə kifayətlənməyib mürəkkəb, eləcə də çətin bir janra müraciət edib və Şərqdə ilk opera yazan qadın kimi tarixə düşüb. 1971-ci ildə “Gəlin qayası” operası ilə musiqisevərləri valeh edib.
26 iyul 2013-cü ildə vəfat etmişdir<ref>[http://www.ann.az/az/159756/sefiqe-axundova-dnyasn-deyisdi/ Şəfiqə Axundova dünyasını dəyişdi]</ref>.
== Əsərləri ==
*“Gəlin qayası” operası;
*“Ev bizim, sirr bizim” operettası;
*BSO üçün süitalar;
*Xor üçün silsilələr;
*300-ə yaxın mahnı və romans.
== Video ==
* [http://www.youtube.com/watch?v=fk98EXETfO4 Elmira Rəhimova - Sənin nəğmən] - sözləri: [[Mirzağa Atəş]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=nqx8O1a-tLo Flora Kərimova - Çinar və mən] - sözləri: [[Nəbi Xəzri]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=VFj1fZ0A-CU Flora Kərimova - Həyat, sən nə şirinsən?!] - sözləri: [[Bəxtiyar Vahabzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=WkyCuzaPpl8 Flora Kərimova - "Sular qızı" romansı] - sözləri: [[Mustafa Isgəndərzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=Q26uf3XeFLY Flora Kərimova - Ötür illər] - sözləri: [[Zivər Ağayeva]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=dWeG2XD_2Sg Rübabə Muradova - Nədən oldu] - sözləri: [[Bəxtiyar Vahabzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=tbIbpasnuIA Gülağa Məmmədov - Bu torpağa borcluyam] - sözləri: [[Bəxtiyar Vahabzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=dIVKFiRi-bw Zaur Rzayev - İlhamını alar aşiq] - sözləri: [[Rüxsarə İbadova]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=HV2Y13wNIW0 Zaur Rzayev - Doğma diyarım] -sözləri: [[Məsum Əliyev]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=5e39TTKmGXk Səkinə İsmayılova - Neyçün gəlməz] - sözləri: [[Xurşidbanu Natəvan]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=S6LyF6r5fhU Şövkət Ələkbərova - Şəki] - sözləri: [[Şıxəli Qurbanov]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=JmCELkT5gvk Şövkət Ələkbərova - Yaşatdın elləri] - sözləri: [[Nəriman Həsənzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=u5uW8BiEayk Anatollu Qəniyev - Qəşəngdir, bəh, bəh] - sözləri: [[Salam Qədirzadə]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=2OH12iDlxdg Almaz Orucova - Lay lay] - sözləri: [[Süleyman Rüstəm]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=a9qJ-jk-2as Baloğlan Əşrəfov - Gözlərimin işığı sənsən] - sözləri: [[Məsum Əliyev]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=oB7UYajunSk Gülyanaq Məmmədova - Gəl, ey səhər] - sözləri: [[Paşa Qəlbinur]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=TJcQ9cF0GSU Gülyaz və Gülyanaq Məmmədova bacıları - Mehriban olaq] - sözləri: [[İsgəndər Coşqun]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=yoeHpb8zxi8 Uşaq mahnısı "Pişik"] - sözləri: [[Xanımana Əlibəyli]]
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Filmoqrafiya ==
# [[Azərbaycan elləri (film, 1976)]]
# [[Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]]
# [[Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)]]
== Ədəbiyyat ==
* Cəfərov, N. Onun üçün nəğmə həyat idi: Şəfiqə Axundova – 90 //Azərbaycan.- 2014.- 10 aprel.- S.10.
* Musiqidə yaşanan ömür: Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 90 illiyi qeyd edilib: [Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Mədəniyyət.- 2014.- 11 aprel.- S. 3.
* Şəfiqə Axundova – 90: [bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadiminin yubileyi münasibətilə] //Mədəni həyat.- 2014.- № 2.- S.25.
* Tofiq, H. Şəfiqə Axundovanın 90 illik yubileyi qeyd edilib: [M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Azad Azərbaycan.- 2014.- 11 aprel.- S.5.; Palitra.- 2014.-11 aprel.-S.13.; Şərq.- 2014.-11 aprel.-S.14.
== Xarici keçidlər ==
* [http://composers.musigi-dunya.az/az/composers_a.html#shafiqa Şəfiqə Axundova]
* [http://www.azadliq.org/content/article/25060185.html Azadlıq radiosu - Şəfiqə Axundova ilə vida mərasimi]
* [http://xeberle.com/az/view/19775/azerbaycan-tarixinde-iz-qoyan-qadnlar-siyahi/? Azərbaycan tarixində iz qoyan qadınlar - SİYAHI]
* [https://www.youtube.com/watch?v=LfbycuqpCv8 “Gəlin qaya”nın gəlini]
[[Kateqoriya:Azərbaycan bəstəkarları]]
[[Kateqoriya:Opera bəstəkarları]]
[[Kateqoriya:Qadın bəstəkarlar]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan Respublikasının xalq artistləri]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimləri]]
[[Kateqoriya:Şəkidə doğulanlar]]
[[Kateqoriya:Bakıda vəfat edənlər]]
[[Kateqoriya:İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunanlar]]
[[Kateqoriya:Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimləri]]