Sətir 1: |
Sətir 1: |
− | [[Kateqoriya:R]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış şair və yazıçılar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]] | + | [[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|Əfəndiyev Rəşid]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış şair və yazıçılar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkinin tarixi haqqında məlumat verən müəlliflər]] |
| {{Yazıçı | | {{Yazıçı |
| |Adı = Rəşid bəy Əfəndiyev | | |Adı = Rəşid bəy Əfəndiyev |
− | |Orijinal adı = Əfəndiyev Rəşid bəy İsmayıl bəy oglu | + | |Orijinal adı = ''Əfəndiyev Rəşid bəy İsmayıl bəy oglu'' |
| |Piktoqram = yazar | | |Piktoqram = yazar |
− | |Şəkil = Rashid bey Efendiyav.jpg | + | |Şəkil = Rəşid bəy Əfəndiyev, 1937.png |
| |Şəkil miqyası = | | |Şəkil miqyası = |
− | |Şəkil məlumat = Rəşid bəy Əfəndiyev | + | |Şəkil məlumat = Rəşid bəy Əfəndiyev, 1937-ci il. |
| |İlk adı = | | |İlk adı = |
| |Təxəllüsü = | | |Təxəllüsü = |
| |Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1863|5|24}} | | |Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1863|5|24}} |
− | |Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Bakı quberniyası, {{RUSEMP}} | + | |Doğum yeri = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], Bakı quberniyası, {{RUSEMP}} |
| |Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|1942|8|31|1863|5|24}} | | |Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|1942|8|31|1863|5|24}} |
− | |Vəfat yeri = [[Nuxa]], [[Nuxa rayonu]], {{AzSSR}}, {{SSRİ}} | + | |Vəfat yeri = [[Nuxa]], {{AzSSR}}, {{SSRİ}} |
− | |Vəfat səbəbi = | + | |Dəfn yeri = Xoçik qəbiristanlığı, [[Nuxa]] (indiki Şəki) |
| |Atası = | | |Atası = |
| |Anası = | | |Anası = |
Sətir 19: |
Sətir 19: |
| |Uşaqları = | | |Uşaqları = |
| |Peşəsi = müəllim, maarifçi, yazıçısı, etnoqraf | | |Peşəsi = müəllim, maarifçi, yazıçısı, etnoqraf |
− | |Vətəndaşlıq = {{SSRİ}} | + | |Vətəndaşlıq = |
| |Milliyət = [[azərbaycanlı]] | | |Milliyət = [[azərbaycanlı]] |
| |İxtisası = | | |İxtisası = |
− | |Təhsili = Nuxa qəza məktəbi (1873 – 1878), Qori seminariyası (1878 – 1882), Tiflis Aleksandrov Müəllimlər İnstitutu (1892 – 1895) | + | |Təhsili = {{*}}Qori seminariyası (1878–1882) |
| + | |
| + | {{*}}Tiflis Aleksandrov Müəllimlər İnstitutu (1892–1895) |
| |Fəaliyyəti = | | |Fəaliyyəti = |
| |Fəaliyyət illəri = | | |Fəaliyyət illəri = |
Sətir 34: |
Sətir 36: |
| |Sayt = | | |Sayt = |
| }} | | }} |
− | | + | '''Rəşid bəy Əfəndiyev''' (1863–1942) — məşhur Azərbaycan pedaqoqu və etnoqraf alimi. Azərbaycan məktəbləri üçün “Uşaq bağçası” adlı əlifba dərsliyinin (1889, İstanbul) və “Bəsirətül-Ətfal” adlı qiraət dərsliyinin (1901, Bakı) müəllifidir. Şeirlər, təmsillər, hekayələr və pyeslər də qələmə almış, həmçinin, rusca bədii ədəbiyyat nümunələrini azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir. |
− | '''Rəşid bəy Əfəndiyev''' (''Əfəndiyev Rəşid bəy İsmayıl bəy oğlu'' {{d.}} 24 may 1863-cü il, [[Nuxa]], [[Nuxa qəzası]], Bakı quberniyası, Rusiya İmperiyası – {{ö.}} 31 avqust 1942-ci il, Nuxa, Nuxa rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ) — azərbaycanlı pedaqoq və ilk etnoqraf alim. Azərbaycan məktəbləri üçün “Uşaq bağçası” adlı əlifba dərsliyinin (1889, İstanbul) və “Bəsirətül-Ətfal” adlı qiraət dərsliyinin (1901, Bakı) də müəllifidir. Şeirlər, təmsillər, hekayələr və pyeslər də qələmə almış, həmçinin, rusca bədii ədəbiyyat nümunələrini azərbaycan dilinə tərcümə etmişdir. | |
| | | |
| ==Haqqında məlumatlar== | | ==Haqqında məlumatlar== |
− | 1863-cü ildə Nuxa şəhərində, ruhani məmur ailəsində anadan olub. | + | 24 may 1863-cü il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki), ruhani məmur ailəsində anadan olub. |
| | | |
| ===Təhsili=== | | ===Təhsili=== |
− |
| |
| 1870 – 1873-cü illərdə molla məktəbində, | | 1870 – 1873-cü illərdə molla məktəbində, |
| | | |
Sətir 96: |
Sətir 96: |
| | | |
| ===Vəfatı=== | | ===Vəfatı=== |
− | 1942-ci il avqust ayının 31-də – 79 yaşında, Nuxada vəfat etmiş, Nuxadakı Xoçik qəbirstanlığında, həyat yoldaşı ilə eyni qəbirdə dəfn edilmişdir. | + | [[Fayl:Rəşəd_bəy_Əfəndiyev,_qəbir.JPG|200px|thumb|Rəşid bəy Əfəndiyevin qəbri]] |
| + | 31 avqust 1942-ci il tarixdə – 79 yaşında, [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) vəfat edib. Nuxadakı Xoçik qəbirstanlığında, həyat yoldaşı ilə eyni qəbirdə dəfn olunub. |
| | | |
| ===Xatirəsi=== | | ===Xatirəsi=== |
− |
| |
| Şəkidə ölkəşünaslıq muzeyi, məktəb, kitabxana və küçə onun adını daşıyır. | | Şəkidə ölkəşünaslıq muzeyi, məktəb, kitabxana və küçə onun adını daşıyır. |
| | | |
Sətir 105: |
Sətir 105: |
| | | |
| ===Ailəsi=== | | ===Ailəsi=== |
| + | [[Fayl:Rəşid bəy Əfəndiyevin ailəsi.jpg|350px|thumb|left|Rəşid bəy Əfəndiyevin ailə üzvləri; soldan: 1) Mahtaban xanım, 2) Cəmilə xanım, 3) [[Məmməd Əfəndiyev]], 4) Naimə xanım, 5) Maral xanım. Arxada: İzzət Nəbiyev.]] |
| 2 oğlu və 4 qızı olub; | | 2 oğlu və 4 qızı olub; |
| + | |
| ''Oğllanları:'' | | ''Oğllanları:'' |
| *[[Məmməd Əfəndiyev]] (1887 – 1977) – Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi analiz kafedrasının müdiri (1935-1965) və professor olub. | | *[[Məmməd Əfəndiyev]] (1887 – 1977) – Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi analiz kafedrasının müdiri (1935-1965) və professor olub. |
Sətir 111: |
Sətir 113: |
| | | |
| ''Qızları:'' | | ''Qızları:'' |
− | *Maral Əfəndiyeva-Nəbiyeva (1889-1967) – atası kimi bütün ömrünü xalq maarifi işinə həsr etmiş, Tərtərdə, Qarğabazarda (indiki Füzuli rayonu), Nuxada ilk Azərbaycan qız məktəblərinin yaradılmasında və pedaqoji fəaliyyəti ilə gənc nəslin təlim-tərbiyəsində mühüm rol oynamışdır. | + | *Maral Əfəndiyeva-Nəbiyeva (1889 – 1967) – atası kimi bütün ömrünü xalq maarifi işinə həsr etmiş, Tərtərdə, Qarğabazarda (indiki Füzuli rayonu), Nuxada ilk Azərbaycan qız məktəblərinin yaradılmasında və pedaqoji fəaliyyəti ilə gənc nəslin təlim-tərbiyəsində mühüm rol oynamışdır. |
− | *Mahtaban Əfəndiyeva-Rüstəmova (1900-1972) – 1915-ci ildə Nuxada açılmış “Müqəddəs Nina” qız gimnaziyasında müəllim işləmiş, 1920-ci ildə Nuxada açılmış Darülmüəllimatın (müəllimələr institutu) ilk müdiri olmuşdur, sonralar Vartaşendə rus və fransız dillərindən dərs demişdir. | + | *Mahtaban Əfəndiyeva-Rüstəmova (1900 – 1972) – 1915-ci ildə Nuxada açılmış “Müqəddəs Nina” qız gimnaziyasında müəllim işləmiş, 1920-ci ildə Nuxada açılmış Darülmüəllimatın (müəllimələr institutu) ilk müdiri olmuşdur, sonralar Vartaşendə rus və fransız dillərindən dərs deyib. |
| *Cəmilə Əfəndiyeva-İbrahimbəyli (1902-1978) – Nuxada və Bakıda pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. | | *Cəmilə Əfəndiyeva-İbrahimbəyli (1902-1978) – Nuxada və Bakıda pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. |
| + | *Nəymə (Naimə) Əfəndiyeva (1906 – 1980), Şəkidə, atasının qəbri yanında dəfn olunub. |
| | | |
| ===Əsərləri=== | | ===Əsərləri=== |
− | [http://anl.az/el/alf7/er_se.pdf ''Rəşid bəy Əfəndiyev''. Seçilmiş əsərləri. Bakı-2016]. | + | [http://anl.az/el/alf7/er_se.pdf ''Rəşid bəy Əfəndiyev''. Seçilmiş əsərləri. Bakı-2016] ([https://web.archive.org/web/20200114041215/http://anl.az/el/alf7/er_se.pdf Arxivləşdirilib]). |
− | {{Yaxşı məqalə}} | + | |
| + | ==Ədəbiyyat== |
| + | # {{ASE|4|245-246}} |
| + | # {{kitab3 |
| + | | müəllif = Mərdanov M, [[Ədalət Tahirzadə|Tahirzadə Ə.]] |
| + | | hissə = '''ƏFƏNDİZADƏ (Əbdür)rəşid bəy İsmayıl əfəndi oğlu''' |
| + | | hissənin linki = https://tahirzade.shaki.info/arxiv/r%C9%99%C5%9Fid-b%C9%99y-%C9%99f%C9%99ndizad%C9%99 |
| + | | başlıq = 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar. (Ensiklopedik soraq kitabı). |
| + | | orijinal = |
| + | | link = |
| + | | vikimənbə = |
| + | | cavabdeh = |
| + | | nəşr = |
| + | | yer = Bakı |
| + | | nəşriyyat = Təhsil |
| + | | il = 2019 |
| + | | cild = II |
| + | | səhifə = 245–252 |
| + | | sütunlar = |
| + | | səhifələr = |
| + | | seriya = |
| + | | isbn = |
| + | | doi = |
| + | | tiraj = |
| + | | archiveurl = https://web.archive.org/web/20210423090338/https://tahirzade.shaki.info/arxiv/r%C9%99%C5%9Fid-b%C9%99y-%C9%99f%C9%99ndizad%C9%99 |
| + | | archivedate = 23 Apr 2021 |
| + | | ref = |
| + | }} |
| + | # {{cite web |url=http://www.muallim.edu.az/www.old/arxiv/2015/37/31.htm |title=Rəşid bəy Əfəndiyev/Maarif fədailərimiz |author=Samirə Kərimova |date=10 Oktyabr 2015 |website=www.muallim.edu.az |publisher= Azərbaycan müəllimi |language=az |accessdate= |archiveurl = https://web.archive.org/web/20180615025303/https://www.muallim.edu.az/www.old/arxiv/2015/37/31.htm|archivedate =1 May 2017 - 27 Sep 2019 }} |
| + | # {{AME|8|218|ƏFƏNDİYEV (Əfәndizadә) Rәşid bәy İsmayıl bәy oğlu}} |
| + | # {{ŞAZ|2|82-83|Əfəndizadə (Əfəndiyev) Rəşid bəy İsmayıl oğlu}} |
| + | |
| + | {{Yoxlanılmış məqalə}} |
| + | |
| [[az:Rəşid bəy Əfəndiyev]][[ru:Эфендиев, Рашид-бек]] | | [[az:Rəşid bəy Əfəndiyev]][[ru:Эфендиев, Рашид-бек]] |
− | ==İstifadə edilmiş mənbələr==
| |
− | {{cite web |url=http://www.muallim.edu.az/www.old/arxiv/2015/37/31.htm |title=Rəşid bəy Əfəndiyev/Maarif fədailərimiz |author=Samirə Kərimova |date=10 Oktyabr 2015 |website=www.muallim.edu.az |publisher= |language=az |accessdate= |archiveurl = https://web.archive.org/web/20180615025303/https://www.muallim.edu.az/www.old/arxiv/2015/37/31.htm|archivedate =1 May 2017 - 27 Sep 2019 }}
| |