14.470
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Sətir 28:
Sətir 28: − + − + − + Sətir 53:
Sətir 53: − + − + Sətir 61:
Sətir 61: − + − + − + − Sətir 87:
Sətir 86: − + − + − + − − Sətir 105:
Sətir 102: − + − Sətir 122:
Sətir 118: − + + + + + + + + + + + + + +
Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
|Janr = lirika, dramaturgiya
|Janr = lirika, dramaturgiya
|İlk əsəri = “Zəmanədən şikayət”
|İlk əsəri = “Zəmanədən şikayət”
|Mükafatları = {{III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}} {{II dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni}} {{III dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni}}
|Mükafatları = {{III dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni}} {{II dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni}} {{III dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni}}{{Медаль В память войны 1853—1856 гг.|tip=из светлой бронзы на Георгиевской ленте}}{{Крест За службу на Кавказе}}{{II dərəcəli “Şiri-Xurşid” ordeni}}{{III dərəcəli “Şiri-Xurşid” ordeni}}{{4-cü dərəcəli “Məcidiyə” ordeni}}
|imdb_id = 1597632
|imdb_id = 1597632
|İmzası =
|İmzası =
|Sayt =
|Sayt =
}}
}}
[[Şəkil:Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı.jpg|thumb|302x302px|Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı <ref>''Opera in Azerbaijan by Azer Rezayev , Winter 1997 (5.4'') P. 70-71</ref>]]
[[Şəkil:Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı.jpg|thumb|302x302px|Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrı <ref>''Opera in Azerbaijan by Azer Rezayev , Winter 1997 (5.4'') P. 70-71</ref>]]
'''Mirzə Fətəli Axundov''' (''Axundov (Axundzadə) Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu''; {{lang-az2|میرزا فتحعلی آخوندزاده}}; {{d.}}12 iyul 1812-ci il, [[Nuxa]], [[Şəki xanlığı]], Rusiya İmperiyası – {{ö.}}10 mart 1878-ci ildə, Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya İmperiyası) — azərbaycanlı mütəfəkkür, dramarurq, yazıçı, şair, maarifçi, materialist filosof, ictimai xadim; Rusiya İmperator Coğrafiya cəmiyyətinin üzvü; Azərbaycan dramaturgiyasının və Azərbaycan ədəbiyyatında ədəbi-tənqidin banisi; zamanəsinin «müsəlman Molyer»i hesab olunub<ref>{{kitab3
'''Mirzə Fətəli Axundov''' (''Axundov (Axundzadə) Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu''; {{lang-az2|میرزا فتحعلی آخوندزاده}}; {{d.}}12 iyul 1812-ci il, [[Nuxa]], [[Şəki xanlığı]], Rusiya İmperiyası – {{ö.}}10 mart 1878-ci ildə, Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya İmperiyası) — azərbaycanlı mütəfəkkir, dramaturq, yazıçı, şair, maarifçi, materialist filosof, ictimai xadim; Rusiya İmperator Coğrafiya cəmiyyətinin üzvü; Azərbaycan dramaturgiyasının və Azərbaycan ədəbiyyatında ədəbi-tənqidin banisi; zəmanəsinin «müsəlman Molyer»i hesab olunub<ref>{{kitab3
|müəllif = [[Крымский, Агафангел Ефимович|Крымский А. Е.]]
|müəllif = [[Крымский, Агафангел Ефимович|Крымский А. Е.]]
|hissə =Тюркские литературы
|hissə =Тюркские литературы
1814-cu ildə – 3 yaşında, ailəsi ilə birlikdə Nuxa şəhərindən atasının Təbrizin yaxınlığındakı Xamnə kəndində yerləşən ata-baba yurduna köçüb.
1814-cu ildə – 3 yaşında, ailəsi ilə birlikdə Nuxa şəhərindən atasının Təbrizin yaxınlığındakı Xamnə kəndində yerləşən ata-baba yurduna köçüb.
1821-ci ildə anası Nənəxanım əri Mirzə Məhəmməd Tağıdan boşanıb və oğlu Fətəli ilə birlikdə İranın Qaradağ mahalındakı Horanid kəndində yaşayan əmisi Axund Ələsgərin himayəsinə sığınıb.
1821-ci ildə anası Nanəxanım əri Mirzə Məhəmməd Tağıdan boşanıb və oğlu Fətəli ilə birlikdə İranın Qaradağ mahalındakı Horanid kəndində yaşayan əmisi Axund Ələsgərin himayəsinə sığınıb.
1823-cü ildə Hacı Ələsgərlə İranın Eləngut mahalının Vəlibəyli kəndinə,
1823-cü ildə Hacı Ələsgərlə İranın Elənqut mahalının Vəlibəyli kəndinə,
1825-ci ildə Gəncəyə,
1825-ci ildə Gəncəyə,
1826-ci ildə Nuxaya köçüblər.
1826-ci ildə Nuxaya köçüblər.
1834-cü ildən ömrünün sonunadək Tüflisdə yaşayıb.
1834-cü ildən ömrünün sonunadək Tiflisdə yaşayıb.
=== Təhsili ===
=== Təhsili ===
1832-ci ildə Gəncəyə gedib, şair və müəllim Mirzə Şəfi Vazehdən nəstəliq xəttilə yazmağı öyrənib.
1832-ci ildə Gəncəyə gedib, şair və müəllim Mirzə Şəfi Vazehdən nəstəliq xəttilə yazmağı öyrənib.
1833-cü ildə, 21 yaşında ikən, Nuxa şəhərində açılan “Rus-tatar” məktəbinə daxil olub və cəmi bir il həmin məktəbdə təhsil alıb.
1833-cü ildə, 21 yaşında ikən, Nuxada açılan “Rus-tatar” məktəbinə daxil olub və cəmi bir il həmin məktəbdə təhsil alıb.
=== İş yerləri və vəzifəsi ===
=== İş yerləri və vəzifəsi ===
1834-cü ildə Tiflisə gedib, Qafqaz canişininin baş dəftərxanasında mülki işlər sahəsində Şərq dilləri üzrə mütərcim təyin olunub və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışıb.
1834-cü ildə Tiflisə gedib, Qafqaz canişininin baş dəftərxanasında mülki işlər sahəsində Şərq dilləri üzrə mütərcim təyin olunub və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışıb.
1836-cı ildə Qafqaz idarəsinin baş dəftərxanasında işləməklə bərabər, Tiflis qəza məktəbinə azərbaycan
1836-cı ildə Qafqaz idarəsinin baş dəftərxanasında işləməklə bərabər, Tiflis qəza məktəbinə azərbaycan dili müəllimi təyin edilib.
dili müəllimi təyin edilib.
1858-ci ildə Qafqaz canişini dəftərxanasının yenidən təşkili ilə əlaqədar olaraq, yenidən canişin baş idarəsinin mütərcimi təyin olunub.
1858-ci ildə Qafqaz canişini dəftərxanasının yenidən təşkili ilə əlaqədar olaraq, yenidən canişin baş idarəsinin mütərcimi təyin olunub.
1851-ci ildə “Hekayəti Müsyo Jordan həkimi nəbatat və Dərviş Məstəli şah cadukuni-məşhur” komediyası ilk dəfə Tiflisdə “Kavkaz” qəzetində rus dilində hissə-hissə çap olunub, komediya ilk dəfə Peterburqda rus dilində oynanılıb.
1851-ci ildə “Hekayəti Müsyo Jordan həkimi nəbatat və Dərviş Məstəli şah cadukuni-məşhur” komediyası ilk dəfə Tiflisdə “Kavkaz” qəzetində rus dilində hissə-hissə çap olunub, komediya ilk dəfə Peterburqda rus dilində oynanılıb.
1852-ci ildə “Hekayəti - xırs quldurbasan” və “Sərgüzəştimərdi-xəsis” (Hacı Qara) komediyalarını yazıb. - Yanvar ayının 31-də “Hekayəti -xırs quldurbasan” komediyası Tiflis teatrında rus dilində oynanılmışdır.
1852-ci ildə “Hekayəti - xırs quldurbasan” və “Sərgüzəştimərdi-xəsis” (Hacı Qara) komediyalarını yazıb. Yanvar ayının 31-də “Hekayəti – xırs quldurbasan” komediyası Tiflis teatrında rus dilində oynanılıb.
1855-ci ildə “Mürafiə vəkillərinin hekayəti” komediyasını,
1855-ci ildə “Mürafiə vəkillərinin hekayəti” komediyasını,
1857-ci ildə “Aldanmış kəvakib” povestini yazmışdır.
1857-ci ildə “Aldanmış kəvakib” povestini yazıb.
1859-cu ildə komediyalarını və “Aldanmış kəvakib” povestini “Təmsilat” başlığı altında Qafqaz canişinliyinin Tiflisdəki nəşriyyatında kitab halında çap etdirib.
1859-cu ildə komediyalarını və “Aldanmış kəvakib” povestini “Təmsilat” başlığı altında Qafqaz canişinliyinin Tiflisdəki nəşriyyatında kitab halında çap etdirib.
1863 – 1864-cü illərdə İstanbulda olmuş (tərtib etdiyi əlifbanın dəstəklənməsi üçün), Mirzə Məlkümxan ilə
1863 – 1864-cü illərdə İstanbulda olmuş (tərtib etdiyi əlifbanın dəstəklənməsi üçün), Mirzə Məlküm xan ilə görüşmüş, “Çeşmə kitabəsi”, “Səidə xitab”, “Fuad Paşanın mədhi” adlı mənzumələri və “Kəmalüddövlə məktubları” adlı məşhur fəlsəfi əsərini yazmışdır.
görüşmüş, “Çeşmə kitabəsi”, “Səidə xitab”, “Fuad Paşanın mədhi” adlı mənzumələri və “Kəmalüddövlə məktubları” adlı
məşhur fəlsəfi əsərini yazmışdır.
1865-ci ildə “Həcvi-Əbdürrəsülxan” adlı əsərini,
1865-ci ildə “Həcvi-Əbdürrəsülxan” adlı əsərini,
1869-ci ildə “Yeni əlifba haqqında mənzumə” adlı əsərini yazıb.
1869-ci ildə “Yeni əlifba haqqında mənzumə” adlı əsərini yazıb.
1873-cü ildə “Hekayəti vəziri-xani-Lənkəran” və “Hacı Qara” pyesləri Bakıda tamaşaya
1873-cü ildə “Hekayəti vəziri-xani-Lənkəran” və “Hacı Qara” pyesləri Bakıda tamaşaya qoyulub.
qoyulub.
=== Elmi-yaradıcı fəaliyyəti ===
=== Elmi-yaradıcı fəaliyyəti ===
1861-ci ildə mayor,
1861-ci ildə mayor,
1873 -cü ildə polkovnik rütbəsi verilib
1873-cü ildə polkovnik rütbəsi verilib
=== Təltif və mükafatları ===
=== Təltif və mükafatları ===
1842-ci ildə Rusiya ilə İran hökumətləri arasında danışıqlarda iştirak etdiyi üçün İran şahı tərəfindən
1842-ci ildə Rusiya ilə İran hökumətləri arasında danışıqlarda iştirak etdiyi üçün İran şahı tərəfindən
üçüncü dərəcəli “Şiri-Xurşid” nişanı ilə təltif olunub.
üçüncü dərəcəli “Şiri-Xurşid” nişanı ilə təltif olunub.
* '''Rusiya:'''
** [[III dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni]] (1856).
** 3-cü dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni (1859).
** II dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni (1865).
* '''İran:'''
** III dərəcəli [[Şiri-Xurşid ordeni]], almazla bəzədilmiş (1846).
** II dərəcəli [[Şiri-Xurşid ordeni]], ulduzlu (1868)
* '''Osmanlı:'''
** 4-cü dərəcəli [[“Məcidiyə” ordeni]].
=== Vəfatı ===
=== Vəfatı ===