40.798
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Sətir 2:
Sətir 2: − + − − Şəki üsyanı 1743-cü ilin payızında başlasa da Nadir şah yalnız 1745-ci ilin mart ayının sonunda, yaxud aprel ayının əvvəlində bu işlə ciddi məşğul olmağa imkan tapdı və həmin ilin mart ayının 29-da Kür çayını keçərək Şəkiyə yürüş etdi{{sfn|Левиатов В.Н (Е.Сенюков)|1948|с=99}}{{Bax|#Y.Senyukovun məlumatı|2}}. Onun ordusunda 100 min adam vardı, lakin döyüşçülərin sayı 30 – 35 mindən çox deyildi{{sfn|Левиатов В.Н (Юсуп Касымов)|1948|с=100-101}}{{Bax|#Yusup Qasımovun məlumatı|2}} və bu yürüş Rusiya İmperiyası tərəfindən diqqətlə izlənilirdi{{sfn|Бутков П.Г. (часть первая 36) |1869|сс=231-232}}{{Bax|#Rusiyanın narahatçılığı|2}}, {{Bax|#General-leytenant Dmitri Yeropkinin cəsusları|2}}.
→Haqqında məlumatlar
==Haqqında məlumatlar==
==Haqqında məlumatlar==
1743-cü ildə Şəkidə Nadir şaha qarşı üsyanın başlaması barədə Məhəmməd Kazımın, Molla Məhəmməd əl-Carinin, Kərim ağa Şəkixanovun və digər müəlliflərin əsərlərində məlumat var. Lakin sonuncu bu üsyanı Şəki məliyi Məlik Nəcəfqulu ilə vəkil Hacı Çələbi arasındakı ziddiyyətlərin inikası kimi təqdim edirsə{{Sfn|Kərim ağa Fateh|1958|s=17}}, birinci və ikinci müəlliflər isə 1743-cü ildə Şirvanda və ətrafında baş vermiş Səfi mirzə (Sam mirzə) üsyanının Şəkini də əhatə etdiyini göstərirlər{{sfn|Мухаммад-Казим|1966|с=131b}}{{sfn|Козлова А.Н. (11)|2011|с=99}}<sup>,</sup>{{sfn|Molla Məhəmməd əl-Cari (1)|1997|s=42}}. 20 dekabr 1743-cü il tarixdə Sam mirzənin ordusu Şamaxı yaxınlığında şah ordusuna məğlub oldu. Bundan sonra Sam mirzənin müxtəlif yerlərdəki, o cümlədən Qəbələdəki və Şəkidəki tərəfdarlarının ailəvi məhv edilməsinə şahdan göstəriş gəldi. Şirvanda çox adam öldürüldü{{sfn|Мухаммад-Казим|1966|сс=131a-131b}}{{sfn|Козлова А.Н. (11)|2011|с=99}}, lakin cəza dəstəsinin Şəkiyə gəlib çıxıb-çıxmaması məlum deyil.
1743-cü ildə Şəkidə Nadir şaha qarşı üsyanın başlaması barədə Məhəmməd Kazımın, Molla Məhəmməd əl-Carinin, Kərim ağa Şəkixanovun və digər müəlliflərin əsərlərində məlumat var. Lakin sonuncu bu üsyanı Şəki məliyi Məlik Nəcəfqulu ilə vəkil Hacı Çələbi arasındakı ziddiyyətlərin inikası kimi təqdim edirsə{{Sfn|Kərim ağa Fateh|1958|s=17}}, birinci və ikinci müəlliflər isə 1743-cü ildə Şirvanda və ətrafında baş vermiş Səfi mirzə (Sam mirzə) üsyanının Şəkini də əhatə etdiyini göstərirlər{{sfn|Мухаммад-Казим|1966|с=131b}}{{sfn|Козлова А.Н. (11)|2011|с=99}}<sup>,</sup>{{sfn|Molla Məhəmməd əl-Cari (1)|1997|s=42}}. 20 dekabr 1743-cü il tarixdə Sam mirzənin ordusu Şamaxı yaxınlığında şah ordusuna məğlub oldu. Bundan sonra Sam mirzənin müxtəlif yerlərdəki, o cümlədən Qəbələdəki və Şəkidəki tərəfdarlarının ailəvi məhv edilməsinə şahdan göstəriş gəldi. Şirvanda çox adam öldürüldü{{sfn|Мухаммад-Казим|1966|сс=131a-131b}}{{sfn|Козлова А.Н. (11)|2011|с=99}}, lakin cəza dəstəsinin Şəkiyə gəlib çıxıb-çıxmaması məlum deyil. Yalnız məlumdur ki, 1745-ci ilin mart ayının 29-da Nadir şah Kür çayını keçərək Şəkiyə yürüşə başladı{{sfn|Левиатов В.Н (Е.Сенюков)|1948|с=99}}{{Bax|#Y.Senyukovun məlumatı|2}}. Onun ordusunda 100 min adam vardı, lakin döyüşçülərin sayı 30 – 35 mindən çox deyildi{{sfn|Левиатов В.Н (Юсуп Касымов)|1948|с=100-101}}{{Bax|#Yusup Qasımovun məlumatı|2}} və bu yürüş Rusiya İmperiyası tərəfindən diqqətlə izlənilirdi{{sfn|Бутков П.Г. (часть первая 36) |1869|сс=231-232}}{{Bax|#Rusiyanın narahatçılığı|2}}, {{Bax|#General-leytenant Dmitri Yeropkinin cəsusları|2}}.
21 apreldə şah Şəki, yaxud Nuxa sığnağına hücum etdi, lakin əks-tərəfin güclü müqaviməti ilə qarşılaşdı və ordusunu geri çəkməyə məcbur oldu. Bu döyüşdə üsyançılardan cəmi 40 nəfər, onun ordusundan isə 100-dən çox adam həlak oldu. Sığnağı ala bilməyən şah, öz adamlarına evlərin yandırılmasını, həyətlərindəki ağacların kəsilməsini əmr etdi. Bununla yanaşı, şirin vədlərlə üsyançıların könlünü ələ almağa və öz tərəfinə çəkməyə də çalışırdı. Lakin şahın nə cəza tədbirləri, nə də ki şirin vədləri sığnağı ələ keçirməsinə kömək etmədi{{sfn|Левиатов В.Н (Василий Братищев)|1948|с=99}}{{Bax|#Vasili Bratişşevin məlumatı|2}}.
21 apreldə şah Şəki, yaxud Nuxa sığnağına hücum etdi, lakin əks-tərəfin güclü müqaviməti ilə qarşılaşdı və ordusunu geri çəkməyə məcbur oldu. Bu döyüşdə üsyançılardan cəmi 40 nəfər, onun ordusundan isə 100-dən çox adam həlak oldu. Sığnağı ala bilməyən şah, öz adamlarına evlərin yandırılmasını, həyətlərindəki ağacların kəsilməsini əmr etdi. Bununla yanaşı, şirin vədlərlə üsyançıların könlünü ələ almağa və öz tərəfinə çəkməyə də çalışırdı. Lakin şahın nə cəza tədbirləri, nə də ki şirin vədləri sığnağı ələ keçirməsinə kömək etmədi{{sfn|Левиатов В.Н (Василий Братищев)|1948|с=99}}{{Bax|#Vasili Bratişşevin məlumatı|2}}.