Changes

Bu qeyri-adi quşun oxuması şahı xoşhal etdi. Quş üçün qəfəs axtaranda, vəzirlərindən biri dedi ki, «''qeyri-adi quşun qəfəsi də gərək qeyri-adi olsun, buna görə onun qəfəsini “div” sümüyündən düzəltdirmək lazımdır''».  

Bu qeyri-adi quşun oxuması şahı xoşhal etdi. Quş üçün qəfəs axtaranda, vəzirlərindən biri dedi ki, «''qeyri-adi quşun qəfəsi də gərək qeyri-adi olsun, buna görə onun qəfəsini “div” sümüyündən düzəltdirmək lazımdır''».  

Şah Danarebanı yanına çağırıb əmr etdi ki əcaib məxluq olan “divin” sümüklərini əldə etsin və ona hədiyyə etdiyi quş üçün həmin sümüklərdən qəfəs düzəltsin. Şahın bu əmri Danarebana çox ağır göründü və o, bu işin yerinə yetirməyin çətinliyini duyub hönkür-hönkür ağladı, həm də ona görə ağladı ki, əgər əmri yerinə yetirməzsə, şah onu edam etdirəcəyini demişdi.  

Şah Danarebanı yanına çağırıb əmr etdi ki əcaib məxluq olan “divin” sümüklərini əldə etsin və ona hədiyyə etdiyi quş üçün həmin sümüklərdən qəfəs düzəltsin. Şahın bu əmri Danarebana çox ağır göründü və o, bu işi yerinə yetirməyin çətinliyini duyub hönkür-hönkür ağladı, həm də ona görə ağladı ki, əgər əmri yerinə yetirməzsə, şah onu edam etdirəcəyini demişdi.  

Nə edə bilərdi? Danareban “div” sümükləri tapmaq adıyla ağlaya-ağlaya yola çıxdı. Yolda rast gəldiyi hər kəsə öz dərdini danışdı və ona qulaq asanların hamısı da bir ağızdan dedilər ki, şahın əmrini yerinə yetirmək mümkünsüzdür.

Nə edə bilərdi? Danareban “div” sümükləri tapmaq adıyla ağlaya-ağlaya yola çıxdı. Yolda rast gəldiyi hər kəsə öz dərdini danışdı və ona qulaq asanların hamısı da bir ağızdan dedilər ki, şahın əmrini yerinə yetirmək mümkünsüzdür.

Danareban az getdi, çox getdi, nəhayət, bir qarı ilə rastlaşdı və öz dərdini ona da danışdı. Qarının zavallı Danarebana yazığı gəldi, ona yolu göstərdi və dedi:  «''bu yol ilə düz get oğlum, amma geri dönmə. Bu yolda bir su quyusu görəcəksən, “divlər” su içmək üçün ora gəlirlər; quyunun yanında şüşə var. Bu “divin” gücüdür”; “div” quyudan su içməyə gələndə sən şüşəni sındır, “div” o saat öləcək''».  

Danareban az getdi, çox getdi, nəhayət, bir qarı ilə rastlaşdı və öz dərdini ona da danışdı. Qarının zavallı Danarebana yazığı gəldi, ona yolu göstərdi və dedi:  «''bu yol ilə düz get oğlum, amma geri dönmə. Bu yolda bir su quyusu görəcəksən, “divlər” su içmək üçün ora gəlirlər; quyunun yanında şüşə var. Bu “divin” gücüdür”; “div” quyudan su içməyə gələndə sən şüşəni sındır, “div” o saat öləcək''».  

Danareban deyiləni etdi, “divin” sümüklərini götürdü, onlardan qəfəs düzəltdi və qəfəsi apardı şaha.

Danareban deyilən kimi etdi, “divin” sümüklərini götürdü, onlardan qəfəs düzəltdi və qəfəsi apardı şaha.

Bir müddət sonra şahın qızını “div” qaçırır. Hamı bu məsələdə aciz olduğunu deyir. Şah yenidən Danarebanı yanına çağırır ki, o, şahzadə qızı “divin” əlindən xilas etsin; bunu əmr edən şah vəd edir ki, bu işi edərsə ona çoxlu mükafat verəcək, amma əgər onun qızını xilas etməzsə edam olunacaq.

Bir müddət sonra şahın qızını “div” qaçırır. Hamı bu məsələdə aciz olduğunu deyir. Şah yenidən Danarebanı yanına çağırır ki, o, şahzadə qızı “divin” əlindən xilas etsin; bunu əmr edən şah vəd edir ki, bu işi edərsə ona çoxlu mükafat verəcək, amma əgər onun qızını xilas etməzsə edam olunacaq.

Делать было нечего. Пришлось царице исполнить желание охотника. И после того, как она ему плюнула в рот, охотник приобрел способность превращать камень и куски дерева в чистое золото.

Делать было нечего. Пришлось царице исполнить желание охотника. И после того, как она ему плюнула в рот, охотник приобрел способность превращать камень и куски дерева в чистое золото.

===ЗМЕЯ И БЕДНЫЙ МУЖИК===

===ЗМЕЯ И БЕДНЫЙ МУЖИК===

Долго ждал больной отец возвращения с поля своего сына и никак не мог дождаться. Наконец он начал догадываться, что его, вероятно, ужалила змея и сын его умер. Оправившись от болезни, мужик пошел в поле и опять увидел там знакомую ему змею. Он хотел убить ее, чтобы отомстить за смерть сына, но побоявшись остановился и по прежнему стал кормить змею хлебом, но она, уходя не оставила мужику золота и сказала: «''Прощай, мы больше с тобой не друзья. Ты не забудешь о смерти сына твоего, а я об отсечении своего хвоста''».

Долго ждал больной отец возвращения с поля своего сына и никак не мог дождаться. Наконец он начал догадываться, что его, вероятно, ужалила змея и сын его умер. Оправившись от болезни, мужик пошел в поле и опять увидел там знакомую ему змею. Он хотел убить ее, чтобы отомстить за смерть сына, но побоявшись остановился и по прежнему стал кормить змею хлебом, но она, уходя не оставила мужику золота и сказала: «''Прощай, мы больше с тобой не друзья. Ты не забудешь о смерти сына твоего, а я об отсечении своего хвоста''».

===СКАЗКА О ПРЕКРАСНОЙ БЕЛОЙ ЗМЕЕ И О ЦАРСКОМ СЫНЕ===

===СКАЗКА О ПРЕКРАСНОЙ БЕЛОЙ ЗМЕЕ И О ЦАРСКОМ СЫНЕ===

– ''А вот теперь поедем!'' – и стал погонять палкой визиря.

– ''А вот теперь поедем!'' – и стал погонять палкой визиря.

Приехал бедняк к царю, вылечил его посредством данного змеею камня, женился на его дочери и стал наследником престола, так как сыновей у царя не было.

Приехал бедняк к царю, женился на его дочери и стал наследником престола, так как сыновей у царя не было и вылечил его посредством данного змеею камня.

===KASIB VƏ İLAN===

====KASIB VƏ İLAN (tərcümə)====

səh. 41-45

səh. 41-45

– ''Görürsən, insanlar da yaxşılığa yamanlıq edirlər! İlan, Kasıbı sanc!'' – İnək dedi.

– ''Görürsən, insanlar da yaxşılığa yamanlıq edirlər! İlan, Kasıbı sanc!'' – İnək dedi.

Hələ sual veriləcək üçüncü adam qalırdı, Kasıb və Kasıbın boynuna sarılmış İlan birlikdə həmin adamı axtarmağa getdilər. Uzun müddət yol getdilər, amma heç kimə rast gəlmədilər. Nəhayət, qaçan bir Tülkü gördülər və eyni sualı ona verməli oldular. Tülkü suala hələ tam qulaq asmamış cavab verdi ki, yaxşılığın əvəzini yamanlıqla çıxmaq lazımdır. Kasıbın ürəyi qopdu və ölümünə hazırlaşmağa başladı. Birdən ağlına gəldi ki tülkünü hədiyyə ilə ələ ala və öz tərəfinə çəkə bilər. Xəlvəti ona çatacaq hədiyyəsini göstərdi. Tülkü məsələdən agah oldu və dərhal İlanla danışığa başladı:

Hələ sual veriləcək üçüncü adam qalırdı, Kasıb və Kasıbın boynuna sarılmış İlan birlikdə həmin adamı axtarmağa getdilər. Uzun müddət yol getdilər, amma heç kimə rast gəlmədilər. Nəhayət, qaçan bir Tülkü gördülər və eyni sualı ona verməli oldular. Tülkü suala hələ tam qulaq asmamış cavab verdi ki, yaxşılığın əvəzini yamanlıqla çıxmaq lazımdır. Kasıbın ürəyi qopdu və ölümünü göz altına aldı. Birdən ağlına gəldi ki tülkünü hədiyyə ilə ələ ala və öz tərəfinə çəkə bilər. Xəlvəti ona çatacaq hədiyyəsini göstərdi. Tülkü məsələdən agah oldu və dərhal İlanla danışığa başladı:

– ''Ay İlan bacı, sən mənə bir de görüm sən haradan çıxdın?''

– ''Ay İlan bacı, sən mənə bir de görüm sən haradan çıxdın?''

– ''Bu mümkün deyil,'' – dedi Tülkü və sonra əlavə etdi: – ''sən o qədər böyüksən, sandıqça isə çox kiçikdir, ona necə sığa bilərsən?''

– ''Bu mümkün deyil,'' – dedi Tülkü və sonra əlavə etdi: – ''sən o qədər böyüksən, sandıqça isə çox kiçikdir, ona necə sığa bilərsən?''

Uzun müddət İlan Tülkünü inandırmağa çalışdı ki, həqiqətən də sandıqçadan çıxıb, ancaq onu inandıra bilmədi. Nəhayət, ilanın səbri tükəndi, Kasıbın boynundan düşüb sandıqçaya girdi, qıvrıldı və dedi:  

Uzun müddət İlan Tülkünü inandırmağa çalışdı ki, həqiqətən də sandıqçadan çıxıb, ancaq onu inandıra bilmədi. Nəhayət, İlanın səbri tükəndi, Kasıbın boynundan düşüb sandıqçaya girdi, qıvrıldı və dedi:  

– ''Bax, sandıqçaya belə yerləşirəm!''  

– ''Bax, sandıqçaya belə yerləşirəm!''  

Elə bunu demişdi ki, Tülkü dərhal sandıqçanın qapağını qapadı və İlan da qaldı sandıqçanın içində. İlandan canını qurtarmış Kasıb böyük bir daş götürdü və sandıqçanı əzmək istədi ki, içindəki İlanı öldürsün. İlan Kasıba yalvarmağa başladı ki onu bağışlayıb azadlığa buraxsın və bunun əvəzini yaxşılıqla çıxacağını vəd etdi. Uzun müddət Kasıb İlanın yalvarışlarına məhəl qoymadı, amma nəhayət, onu sandıqçadan buraxmaq qərarına gəldi. Axı o, ilanın vəd etdiyi kimi, həqiqətən varlı olmaq və daha sonra hətta padşah olmaq istəyirdi. Kasıb sandıqçanın qapağını açdıqdan sonra İlan sandıqçadan çıxdı. Sonra sürünə-sürünə Kasıba yaxınlaşdı və ona kiçik bir daş verib dedi:

Elə bunu demişdi ki, Tülkü dərhal sandıqçanın qapağını qapadı və İlan da qaldı sandıqçanın içində. İlandan canını qurtarmış Kasıb böyük bir daş götürdü və sandıqçanı əzmək istədi ki, içindəki İlanı öldürsün. İlan Kasıba yalvarmağa başladı ki onu bağışlayıb azadlığa buraxsın və bunun əvəzini yaxşılıqla çıxacağını vəd etdi. Uzun müddət Kasıb İlanın yalvarışlarına məhəl qoymadı, amma nəhayət, onu sandıqçadan buraxmaq qərarına gəldi. Axı o, ilanın vəd etdiyi kimi, həqiqətən varlı olmaq və daha sonra hətta padşah olmaq istəyirdi. Kasıb sandıqçanın qapağını açdıqdan sonra İlan sandıqçadan çıxdı, sürünə-sürünə Kasıba yaxınlaşdı və ona kiçik bir daş verib dedi:

– ''Bu gecə mən padşahın sarayına girəcəyəm və orada padşahın ayağını sancacağam; səhər bütün səltənətdə padşahı qaçılmaz ölümdən sağalda biləcək həkim axtaracaqlar, sən bütün məşhur həkimlərdən sonra padşahın yanına gedərsən, sənə verdiyim daşı yaranın üstünə qoyarsan, padşah dərhal sağalacaq. Ancaq əvvəlcə padşahı xəbərdar etməlisən ki, onu pula görə müalicə etməyəcəksən, yalnız qızını sənə ərə verdikdən sonra müalicə edəcəksən''.

– ''Bu gecə mən padşahın sarayına girəcəyəm və orada padşahın ayağını sancacağam; səhər bütün səltənətdə padşahı qaçılmaz ölümdən sağalda biləcək həkim axtaracaqlar, sən bütün məşhur həkimlərdən sonra padşahın yanına gedərsən, sənə verdiyim daşı yaranın üstünə qoyarsan, padşah dərhal sağalacaq. Ancaq əvvəlcə padşahı xəbərdar etməlisən ki, onu pula görə müalicə etməyəcəksən, yalnız qızını sənə ərə verdikdən sonra müalicə edəcəksən''.

Дервиш, конечно, не отказал царю в своем совете и предло­жил устроить так: “Сообщите мнимой красавице, что приходил дервиш и просил хлеба, который был бы испечен ею, так как она,  согласно установившемуся обычаю, изъявит согласие исполнить просьбу прикажите слуге, который будет помогать, чтобы он в то время, когда она наклонится в печь сажать хлеб, схватил бы ее за ноги и бросил в огонь,  в притворив при этом крепко-на-крепко дверь печи ”.  Слова дервиша были исполнены в точности и, таким об­разом, царевич избавился от своей жены, а вместе и от мучившей болезни. Царь щедро наградил дервиша и сделал его первым ви­зирем в своем царстве.

Дервиш, конечно, не отказал царю в своем совете и предло­жил устроить так: “Сообщите мнимой красавице, что приходил дервиш и просил хлеба, который был бы испечен ею, так как она,  согласно установившемуся обычаю, изъявит согласие исполнить просьбу прикажите слуге, который будет помогать, чтобы он в то время, когда она наклонится в печь сажать хлеб, схватил бы ее за ноги и бросил в огонь,  в притворив при этом крепко-на-крепко дверь печи ”.  Слова дервиша были исполнены в точности и, таким об­разом, царевич избавился от своей жены, а вместе и от мучившей болезни. Царь щедро наградил дервиша и сделал его первым ви­зирем в своем царстве.

====ŞAHZADƏ VƏ ONUN QIRXYAŞLI İLAN-ARVADI====

====ŞAHZADƏ VƏ ONUN QIRXYAŞLI İLAN-ARVADI (tərcümə)====

Hansısa bir səltənətdə və naməlum bir məmləkətdə bir padşah yaşayırmış və onun yalnız bir oğlu – taxt-tacının varisi, varmış, onu göz bəbəyi kimi qoruyub saxlayırmış. Bir dəfə şahzadə öz adamları ilə ova getmişdi. Uzun müddət ov etdilər, çox yoruldular və nəhayət, meşədə dincəlmək üçün dayandılar. Şahzadə bir az dincəldikdən sonra onu müşayiət edən saray əyanlarından ayrılıb meşəni gəzməyə çıxdı. O, səssiz-səmirsiz meşənin lap dərinliyinə qədər getdi, orada böyük bir kolun altında uzun saçları ilə gəncin nəzərindən gizlənən və kədərlə ona baxan yatmış gözəl bir qızı görüb çox təəccübləndi. Şahzadə çox fikirləşmədən öz adamlarının  yanına qaçdı və gördüklərini onlara danışdı. Hamısı dərhal tələsik o yerə getdilər və onların gözlərinin qarşısına elə bir gözəl qız çıxdı ki, onun gözəlliyini heç cürə təsvir etmək mümkün deyildi. Onlar qızdan ora necə düşdüyünü soruşmağa başladılar və qızın cavablarından bildilər ki, o, öz köçündən geri qalıbmış və azıbmış; yaxınlıqda gecələmək üçün yaşayış yeri olmadığından artıq üçüncü gündür ki, ac-yalavac bu kolun altında gecələyir. Şahzadənin ona yazığı gəldi və onu da özü ilə evə apardı. Bundan xəbər tutan padşah, oğlunun bu hərəkətinə çox təəccüblənməsə də, qızın özünü görəndə hədsiz gözəlliyinə görə çox təəccübləndi və özünü saxlaya bilməyib dedi: “Bu nə cazibədarlıq, bu nə gözəllikdir? Mənim oğlum! Onu Allah özü sənə arvad göndərdi, belə gözəllikdə qızı bu böyüklükdə məmləkətimdə sənə tapa bilməzdim. Şahzadə atasının sözlərini eşidəndə hədsiz sevindi, çünki elə ilk baxışdan qıza aşiq olmuşdu. Tezliklə qırx gün davam edən toy oldu və bu toy öz möhtəşəmliyinə görə bu məmləkətdə daha əvvəl olmuş bütün toyları üstələdi. Toydan bir müddət sonra padşah hiss etməyə başladı ki, sevimli oğlu gündən-günə əriyib-solur. Bütün məşhur həkimləri çağırdı, amma onlar şahzadəni nə qədər müalicə etsələr də, ona nə qədər dava-dərman versələr də, heç kim onu ​​naməlum xəstəlikdən sağalda bilmədi. Günlərin bir günü, sərgərdan bir yoxsul-dərviş padşahın sarayına daxil olur və o, nökərlərin söhbətindən öyrənir ki, şahzadə sağalmaz bir xəstəliyə dükar olmuşdur və buna görə də padşah çox kədərlidir və heç kimi yanına buraxmır. Sonra dərviş şahzadəni yoxlamaq üçün padşahdan icazə aldı. Padşahın oğluna baxan dərviş xəstəliyin nə olduğunu dərhal anladı və dedi: “Padşaha deyin ki, onun oğlu çox asanlıqla sağala bilər, əgər padşah məni asdırmasa, bütün həqiqəti ona söyləyə bilərəm”. Padşah, oğlunun sağalacağına ümidini itirsə də, yenə də dərvişə qulaq asmaq istədi və ona görə də əmr etdi ki, dərvişi onun yanına çağırsınlar. Dərviş içəri girəndə padşah ona dedi: “Məndən qorxma və bütün həqiqəti söylə, əgər sözün doğru çıxsa, sənə istədiyin hər şeyi verəcəyəm”.

Hansısa bir səltənətdə və naməlum bir məmləkətdə bir padşah yaşayırmış və onun yalnız bir oğlu – taxt-tacının varisi, varmış, onu göz bəbəyi kimi qoruyub saxlayırmış. Bir dəfə şahzadə öz adamları ilə ova getmişdi. Uzun müddət ov etdilər, çox yoruldular və nəhayət, meşədə dincəlmək üçün dayandılar. Şahzadə bir az dincəldikdən sonra onu müşayiət edən saray əyanlarından ayrılıb meşəni gəzməyə çıxdı. O, səssiz-səmirsiz meşənin lap dərinliyinə qədər getdi, orada böyük bir kolun altında uzun saçları ilə gəncin nəzərindən gizlənən və kədərlə ona baxan yatmış gözəl bir qızı görüb çox təəccübləndi. Şahzadə çox fikirləşmədən öz adamlarının  yanına qaçdı və gördüklərini onlara danışdı. Hamısı dərhal tələsik o yerə getdilər və onların gözlərinin qarşısına elə bir gözəl qız çıxdı ki, onun gözəlliyini heç cürə təsvir etmək mümkün deyildi. Onlar qızdan ora necə düşdüyünü soruşmağa başladılar və qızın cavablarından bildilər ki, o, öz köçündən geri qalıbmış və azıbmış; yaxınlıqda gecələmək üçün yaşayış yeri olmadığından artıq üçüncü gündür ki, ac-yalavac bu kolun altında gecələyir. Şahzadənin ona yazığı gəldi və onu da özü ilə evə apardı. Bundan xəbər tutan padşah, oğlunun bu hərəkətinə çox təəccüblənməsə də, qızın özünü görəndə hədsiz gözəlliyinə görə çox təəccübləndi və özünü saxlaya bilməyib dedi: “Bu nə cazibədarlıq, bu nə gözəllikdir? Mənim oğlum! Onu Allah özü sənə arvad göndərdi, belə gözəllikdə qızı bu böyüklükdə məmləkətimdə sənə tapa bilməzdim. Şahzadə atasının sözlərini eşidəndə hədsiz sevindi, çünki elə ilk baxışdan qıza aşiq olmuşdu. Tezliklə qırx gün davam edən toy oldu və bu toy öz möhtəşəmliyinə görə bu məmləkətdə daha əvvəl olmuş bütün toyları üstələdi. Toydan bir müddət sonra padşah hiss etməyə başladı ki, sevimli oğlu gündən-günə əriyib-solur. Bütün məşhur həkimləri çağırdı, amma onlar şahzadəni nə qədər müalicə etsələr də, ona nə qədər dava-dərman versələr də, heç kim onu ​​naməlum xəstəlikdən sağalda bilmədi. Günlərin bir günü, sərgərdan bir yoxsul-dərviş padşahın sarayına daxil olur və o, nökərlərin söhbətindən öyrənir ki, şahzadə sağalmaz bir xəstəliyə dükar olmuşdur və buna görə də padşah çox kədərlidir və heç kimi yanına buraxmır. Sonra dərviş şahzadəni yoxlamaq üçün padşahdan icazə aldı. Padşahın oğluna baxan dərviş xəstəliyin nə olduğunu dərhal anladı və dedi: “Padşaha deyin ki, onun oğlu çox asanlıqla sağala bilər, əgər padşah məni asdırmasa, bütün həqiqəti ona söyləyə bilərəm”. Padşah, oğlunun sağalacağına ümidini itirsə də, yenə də dərvişə qulaq asmaq istədi və ona görə də əmr etdi ki, dərvişi onun yanına çağırsınlar. Dərviş içəri girəndə padşah ona dedi: “Məndən qorxma və bütün həqiqəti söylə, əgər sözün doğru çıxsa, sənə istədiyin hər şeyi verəcəyəm”.