Şəki Ensiklopediyası

Changes

Əşrəf Həsənov (başlanğıc kodu nəzərdən keçir)

18:02, 23 yanvar 2024 versiyası

2.108 bayt əlavə edildi ,  23 yanvar
Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
Sətir 1: Sətir 1: −
[[Kateqoriya:Ə]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış musiqiçilər]]
+
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış musiqiçilər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]]
 
{{Musiqiçi
 
{{Musiqiçi
−
| Adı                =
+
|Adı                = Əşrəf Həsənov
−
| Orijinal adı       = Əşrəf Həsən oğlu Həsənov
+
|Tam adı             = ''Həsənov Əşrəf Həsən oğlu''
−
| Şəkil              = Əşrəf_Həsənov.jpg
+
|Şəkil              = Əşrəf Həsənov.png
−
| Şəkil məlumat      = Oturan: Üzeyir Hacıbəyov; Soldan sağa: Qara Qarayev, Səid Rüstəmov, Niyazi və  Əşrəf Həsənov — 1941-ci il
+
|Şəklin izahı        = Əşrəf Həsənov, 1941-ci il.
−
| Şəklin ölçüsü      =  
+
|Şəklin ölçüsü      =
−
| Fəaliyyəti          = dirijor <!-- 'solo ifaçı', 'vokal ifa etməyən çalğıçı', 'ifaçı olmayan personal', 'dirijor' və 'müvəqqəti' variantlarından uyğun gələni seçin. -->
+
|Fəaliyyəti          = dirijor <!-- 'solo ifaçı', 'vokal ifa etməyən çalğıçı', 'ifaçı olmayan personal', 'dirijor' və 'müvəqqəti' variantlarından uyğun gələni seçin. -->
−
| Doğum adı          =  
+
|Doğum adı          =  
−
| Doğum tarixi        = {{doğum tarixi|1909|1|24}}
+
|Doğum tarixi        = {{doğum tarixi|1909|1|24}}
−
| Doğum yeri          = Nuxa, [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, Rusiya İmperiyası
+
|Doğum yeri          = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Nuxa qəzası]], Yelizavetpol quberniyası, {{Rusİmp}}
−
| Vəfat tarixi        = {{vəfat tarixi və yaşı|1983|8|9|1909|1|24}}
+
|Vəfat tarixi        = {{vəfat tarixi və yaşı|1983|8|9|1909|1|24}}
−
| Vəfat yeri          = Bakı
+
|Vəfat yeri          = Bakı, {{AzSSR}}, {{SSRİ}}
−
| Dəfn yeri          =  
+
|Dəfn yeri          =  
−
| Vətəndaşlıq        = {{SSRİ}}
+
|Vətəndaşlığı        = {{SSRİ}}
−
| Peşəsi              = dirijor
+
|Peşəsi              = dirijor
−
| Həyat yoldaşı      =  
+
|Həyat yoldaşı      =  
−
| Uşağı              =  
+
|Uşağı              =  
−
| Partnyoru          =  
+
|Partnyoru          =  
−
| Atası              =  
+
|Atası              =  
−
| Anası              =  
+
|Anası              =  
−
| Mənşə              =  
+
|Mənşə              =  
−
| Üslub              =  
+
|Üslub              =  
−
| Ləqəbi              =  
+
|Ləqəbi              =  
−
| Musiqi aləti        =  
+
|Musiqi aləti        =  
−
| Səs tembri          =  
+
|Səs tembri          =  
−
| Fəaliyyət illəri    =  
+
|Fəaliyyət illəri    =  
−
| Albom şirkəti      =  
+
|Albom şirkəti      =  
−
| Əlaqələri          =  
+
|Əlaqələri          =  
−
| Təhsili            = Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının orkestr sinfi (1932); Moskva Dövlət Konservatoriyasının dirijorluq sinfi (1938)  
+
|Təhsili            = {{*}}Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası, orkestr sinfi (–1932);  
−
| Üzvlüyü            =  
+
 
−
| Mükafatları        = {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1959}} {{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1940}}
+
{{*}}Moskva Dövlət Konservatoriyası, dirijorluq sinfi (–1938)  
−
| İmzası              =  
+
|Üzvlüyü            =  
−
| Saytı              =  
+
|Mükafatları        = {{Azərbaycan SSR xalq artisti|1959}}{{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1940}}<br/>{{"Şərəf Nişanı" ordeni}}
−
| Vikianbar          =  
+
|İmzası              =  
 +
|Sayt                =  
 +
|Commons            =  
 
}}
 
}}
−
'''Əşrəf Həsən oğlu Həsənov''' — peşəkar təhsil almış ilk azərbaycanlı dirijorlardan biri, Azərbaycan SSR-in Əməkdar İncəsənət Xadimi (1940) və Azərbaycan SSR-in xalq artisti (1959).
+
'''Əşrəf Həsənov''' (1909–1983) — tanınmış dirijor, [[Azərbaycan SSR xalq artisti]], musiqişünas pedaqoq və dosent. Peşəkar təhsil almış ilk azərbaycanlı dirijorlardan biridir.
   −
== Həyat və fəaliyyəti ==
+
== Haqqında məlumatlar ==
 +
24 yanvar 1909-cu il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki) anadan olub.
   −
24 yanvar 1909-cu il tarixdə Nuxada anadan olub. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının orkestr (1932) və Moskva Dövlət Konservatoriyasının dirijorluq (1938) siniflərini bitirib. 1932-1979-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının dirijoru olmuş, 1949-1962-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının opera hazırlığı sinifinə rəhbərlik etmişdir.
+
===Təhsili ===
 +
[[Fayl:Əşrəf Həsənov2.jpg|150px|thumb|left|Əşrəf Həsənov, 1930-cu illər.]]
 +
1932-ci ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının orkestr sinfini,
   −
Hələ Moskva Konservatoriyasının son kursunda oxuyarkən – Moskvada keçirilən Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti ongünlüyündə, Üzeyir Hacıbəyovun “Koroğlu” operası onun drijorluğu ilə Böyük Teatrın səhnəsində tamaşaya qoyulmuşdu. Bu hadisəni sonralar özü belə xatırlayırdı:  
+
1938-ci ildə isə Moskva Dövlət Konservatoriyasının dirijorluq sinfini bitirib.
 +
 
 +
===Əmək fəaliyyəti===
 +
[[Fayl:Əşrəf_Həsənov.jpg|300px|thumb|left|Oturan: Üzeyir Hacıbəyov; Soldan sağa: Qara Qarayev, Səid Rüstəmov, Niyazi və  Əşrəf Həsənov — 1941-ci il.]]
 +
1932 – 1979-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının dirijoru olub.
 +
 
 +
1938 – 1950-ci illərdə Azərbaycan Radio Komitəsi nəzdində sinfonik orkestrə rəhbərlik edib.
 +
 
 +
1949 – 1962-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının opera hazırlığı sinfinə rəhbərlik edib. O cümlədən,
 +
 
 +
1960-cı ildən dosent vəzifəsində çalışıb.
 +
 
 +
===Digər===
 +
Hələ Moskva Konservatoriyasının son kursunda oxuyarkən – Moskvada keçirilən Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti ongünlüyündə, Üzeyir Hacıbəyovun “Koroğlu” operası onun dirijorluğu ilə Böyük Teatrın səhnəsində tamaşaya qoyulmuşdu. Bu hadisəni sonralar özü belə xatırlayırdı:  
    
{{sitat2|...Ongünlüyə hazırlıqla əlaqədar, Üzeyir Hacıbəyov, incəsənət işləri idarəsinin rəisi Ruhulla Axundov və operanın direktoru Müseyib Şahbazov Moskvaya gəlmişdilər. Mən Moskva Konservatoriyasının son kursunda oxuyurdum. Moskvada Üzeyir bəylə görüşdük. Görüş zamanı Üzeyir bəy mənə dedi ki, – “Əşrəf, ongünlüklə əlaqədar yaxşı olar ki, Bakıya gələsən və “Koroğlu” operasını yenidən hazırlayasan. Operanın ongünlükdə dirijorluğunu sənə tapşırıram”. Mən Bakıya gəldim və böyük həvəslə məşqlərə başladım. Nəhayət, opera Moskvada, Böyük Teatrın səhnəsində çox böyük müvəffəqiyyətlə üç dəfə tamaşaya qoyuldu.}}
 
{{sitat2|...Ongünlüyə hazırlıqla əlaqədar, Üzeyir Hacıbəyov, incəsənət işləri idarəsinin rəisi Ruhulla Axundov və operanın direktoru Müseyib Şahbazov Moskvaya gəlmişdilər. Mən Moskva Konservatoriyasının son kursunda oxuyurdum. Moskvada Üzeyir bəylə görüşdük. Görüş zamanı Üzeyir bəy mənə dedi ki, – “Əşrəf, ongünlüklə əlaqədar yaxşı olar ki, Bakıya gələsən və “Koroğlu” operasını yenidən hazırlayasan. Operanın ongünlükdə dirijorluğunu sənə tapşırıram”. Mən Bakıya gəldim və böyük həvəslə məşqlərə başladım. Nəhayət, opera Moskvada, Böyük Teatrın səhnəsində çox böyük müvəffəqiyyətlə üç dəfə tamaşaya qoyuldu.}}
Sətir 47: Sətir 65:  
Əşrəf Həsənov Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında Üzeyir bəy Hacıbəyovun “Koroğlu”, “Leyli və Məcnun”, Müslüm Maqomayevin “Şah İsmayıl”, Reynqold Qilierin “Şahsənəm”, Mixail Qlinkanın “İvan Susanin”, Cüzeppe Verdinin “Traviata”, “Aida”, “Riqoletto”, Nikolay Rimski-Korsakovun “Çar gəlini” və “Qar qız”, Jorj Bizenin “Karmen”, Rucero Leonkovallonun “Məzhəkəçilər”, Sergey Raxmaninovun “Aleko”, Aleksandr Darqomıjskinin “Su pərisi”, Pyotr Çaykovskinin “Yevgeni Onegin”, “İolanta” , “Motsart və Salyeri” operalarına, Nikolay Rimski-Korsakovun “Şəhrizad”, İqor Morozovun “Doktor Aybolit” baletlərinə də dirijorluq edib.
 
Əşrəf Həsənov Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrında Üzeyir bəy Hacıbəyovun “Koroğlu”, “Leyli və Məcnun”, Müslüm Maqomayevin “Şah İsmayıl”, Reynqold Qilierin “Şahsənəm”, Mixail Qlinkanın “İvan Susanin”, Cüzeppe Verdinin “Traviata”, “Aida”, “Riqoletto”, Nikolay Rimski-Korsakovun “Çar gəlini” və “Qar qız”, Jorj Bizenin “Karmen”, Rucero Leonkovallonun “Məzhəkəçilər”, Sergey Raxmaninovun “Aleko”, Aleksandr Darqomıjskinin “Su pərisi”, Pyotr Çaykovskinin “Yevgeni Onegin”, “İolanta” , “Motsart və Salyeri” operalarına, Nikolay Rimski-Korsakovun “Şəhrizad”, İqor Morozovun “Doktor Aybolit” baletlərinə də dirijorluq edib.
   −
9 avqust 1983-cü il tarixdə Bakida vəfat etmişdir.
+
=== Təltif və mükafatları ===
 +
* [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|“Azərbaycan SSR-in əməkdar incəsənət xadimi”]]  fəxri adı —  23 fevral 1940;
 +
* [[Azərbaycan SSR xalq artisti|“Azərbaycan SSR-in xalq artisti”]] fəxri adı —  10 iyun 1959;
 +
* [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]];
 +
* medallar;
 +
* [[Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanı]] — 23 yanvar 1979.
 +
 
 +
===Vəfatı===
 +
9 avqust 1983-cü il tarixdə – 74 yaşında, Bakıda vəfat edib.
 +
 
 +
== Ədəbiyyat ==
 +
# {{Sayta istinad|url=http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf|author = |authorlink= |title=Fərman və sərəncamlar|subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190402152340/http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf |archivedate=5 Dec 2010 - 12 Jan 2022 |lang=az |showlang=|responsible=  |website=Azərbaycan Milli Kitabxanası |websiteurl=http://www.anl.az/ |type= |date= |accessdate= 23.01.2022|quote= |quoteup= |description= |ref= }}
 +
# {{ASE|10|213}}
 +
# {{ŞAZ|1|235-236}}
 +
# {{məqalə
 +
| müəllif        = Ələsgərova G.
 +
| başlıq          = Unudulmayan on gün: Moskvada ilk Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti dekadasının 80 illiyi münasibətilə
 +
| orijinal        =
 +
| link            = http://www.anl.az/down/meqale/medeniyyet/2018/aprel/588469.htm
 +
| dil            = az
 +
| cavabdeh        =
 +
| nəşrin müəllifi =
 +
| nəşr            = Mədəniyyət
 +
| tip            = qəzet
 +
| yer            =
 +
| nəşriyyat      =
 +
| il              = 2018
 +
| cild            =
 +
| buraxılış      = 27 aprel
 +
| nömrə          =
 +
| səhifələr      = 10
 +
| isbn            =
 +
| issn            =
 +
| doi            =
 +
| bibcode        =
 +
| arxiv          =
 +
| pmid            =
 +
| ref            =
 +
| archiveurl      = https://web.archive.org/web/20180917121916/http://www.anl.az/down/meqale/medeniyyet/2018/aprel/588469.htm
 +
| archivedate    = 15 May 2018 - 17 Sep 2018
 +
}}
 +
# {{Sayta istinad|url=http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=106&dt=225 |author = |authorlink= |title=Əşrəf Həsənov |subtitle= |deadlink= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210123101549/http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=106&dt=225 |archivedate=16 Aug 2019 - 23 Jan 2021 |lang=az |showlang=|responsible=  |website=Musiqi Dünyası |websiteurl=http://musigi-dunya.az/ |type= |date= |accessdate= 23.01.2022|quote= |quoteup= |description= |ref= }}
   −
== Mükafatları ==
+
==Həmçinin, bax:==
 +
<youtube width="300" height="180">H-MqenDfyE4</youtube>
   −
* Azərbaycan SSR-in Əməkdar İncəsənət Xadimi  fəxri adı —  23 fevral 1940;
+
{{Yoxlanılmış məqalə}}
−
* Azərbaycan SSR-in Xalq Artisti fəxri adı —  10 iyun 1959;
  −
* Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı — 23 yanvar 1979.
     −
== İstifadə edilmiş əsas mənbələr ==
+
[[az:Əşrəf Həsənov]][[en:Ashraf Hasanov]][[es:Ashraf Hasanov]]
−
* [https://web.archive.org/save/http://azteatr.musigi-dunya.az/file?id=106&dt=225 Musiqi Dünyası:Əşrəf Həsənov]
  −
* [https://web.archive.org/web/20190402152340/http://www.anl.az/down/he_serencamlar.pdf Ə.H.Həsənov yoldaşın Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 23 yanvar 1979-cu il tarixli '''Fərmanı'''] — '''anl.az''' saytı
  −
* [https://web.archive.org/web/20180917121916/http://www.anl.az/down/meqale/medeniyyet/2018/aprel/588469.htm ''Gülnarə Ələsgərova''. Unudulmayan on gün: Moskvada ilk Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti dekadasının 80 illiyi münasibətilə. Mədəniyyət. – 2018.– 27 aprel. – S.10.]
 
Mənbə — "https://shaki.info/wiki/Xidməti:MobileDiff/7787...60874"