Sətir 30: |
Sətir 30: |
| 1887-ci ildə Nuxada anadan olub. | | 1887-ci ildə Nuxada anadan olub. |
| | | |
− | 1908 – 1913-cü illərdə {{link-interwiki|az=Sank-Peterburq İmperator Universiteti|az_mətn=Sank-Peterburq İmperator Universitetinin|başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Императорский Санкт-Петербургский университет}} fizika-riyaziyyat fakültəsinə təhsil alıb. | + | 1908-ci ildə Tiflis giminaziyasını bitirib. |
| + | |
| + | 1908 – 1913-cü illərdə {{link-interwiki|az=Sank-Peterburq İmperator Universiteti|az_mətn=Sank-Peterburq İmperator Universitetinin|başqa_dil=ru|başqa_dildə_başlıq=Императорский Санкт-Петербургский университет}} mexanika-riyaziyyat fakültəsinə təhsil alıb. |
| [[Şəkil:Məmməd bəy Əfəndiyev2.jpg|thumb|left|Məmməd bəy Əfəndiyev tələbə libasında. 1911-ci il. MATM SMF № 306/4 ]] | | [[Şəkil:Məmməd bəy Əfəndiyev2.jpg|thumb|left|Məmməd bəy Əfəndiyev tələbə libasında. 1911-ci il. MATM SMF № 306/4 ]] |
− | 1913 – 1920-ci illərdə əvvəl Tiflisdə müəllim, sonra isə Nuxadakı gimnaziyada müəllim və direktor vəzifələrində çalışıb. | + | 1913 – 1915-ci illərdə Qori seminariyasında müəllim, |
| | | |
− | 1920-ci ildə Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Bakı şəhərində riyaziyyat üzrə ali pedaqoji kursların təşkilatçısı olub. | + | 1915 – 1920-ci illərdə isə Nuxada şəhər gimnaziyasında əvvəl müəllim, sonra isə müdir işləyib. |
| | | |
− | 1930 – 1934-cı illərdə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedoqoji İnstitutunun riyaziyyat kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışıb.
| + | 1920-ci ildə Bakıya – N.Nərimanovun təşəbbüsü ilə Bakıda təşkil olunmuş birillik kurslarda dərs deməyə dəvət olunur; bu kurslarda orta məktəblər üçün müəllimlər hazırlanırdı. |
| | | |
− | 1930 – 1936-ci illərdə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedoqoji İnstitutunun riyaziyyat və təbiyyat elmləri fakültəsinin,
| + | 1921 − 1926-cı illərdə fəaliyyət göstərmiş Ali Pedaqoji Kişi İnstitutunun əvvəl fizika-riyaziyyat fakültəsinin dekanı, sonra isə direktoru olub. |
| | | |
− | 1936 – 1965-ci illərdə isə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyaziyyat və təbiyyat elmləri fakültəsinin dekanı olub. | + | 1930 − 1936-cı illərdə Pedaqoji İnstitutun riyaziyyat kafedrasının müdiri, |
| | | |
| + | 1941-ci ildən S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin riyazi təhlil kafedrasının müdiri işləyib. |
| | | |
− | M.Əfəndiyev [[APİ]]-də Riyaziyyat və təbiyyat elmləri fakültəsinin dekanı (1934-1936), [[ADU]]-da Riyazi analiz kafedrasının müdiri (1935-1965), professor dərəcəsinə layiq görülmüşdür. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyin fondlarında şəxsi əşyaları, fotoşəkilləri, tarixi sənədləri mühafizə edilir. <ref> Əsədova Nüşabə. [[Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi|Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində]] qorunan eksponatlar [[Rəşid bəy Əfəndiyev|Rəşid bəy İsmayıl oğlu Əfəndizadə]] və Məmməd bəy Əfəndiyevin həyat və yaradıcılığının öyrənilməsində mənbə kimi. Bakı,səh,50."Azərbaycan tarixinin öyrənilməsində muzeylərin rolu" IV Respublika elmi konfransının materialları</ref>
| + | 1944-cü ildə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti nəzdində açılmış Fizika-Riyaziyyat Elmi-Tədqiqat İnstitutuna direktor təyin olunub. |
− | 1943-cü ildə [[Əməkdar elm xadimi]] fəxri adına layiq görülmüş, 1945-ci ildə professor elmi adı almışdır. Riyazi ifadələrin [[Yaxın Şərq]]də yayılmış yazılış formaları əvəzinə latınca yazılışını ilk dəfə Əfəndiyev işlətmişdir. O, ilk dəfə riyazi analiz, analitik həndəsə və riyaziyyatın tədrisi metodikası fənlərindən Azərbaycan dilində mühazirələr oxumuşdur.
| |
| | | |
− | Riyazi ifadələrin Yaxın Şərqdə yayılmış yazılış formaları əvəzinə latınca yazılışını Azərbaycanda ilk dəfə Əfəndiyev işlətmişdir. Əfəndiyev “Cəbrə aid proqram və tapşırıq ”, “Adi deferensial tənliklər” (1950) və.s. əsərlərin müəllifidir.
| + | 1 iyun 1977-ci ildə [[Bakı]] şəhərində vəfat etmişdir. |
− | Sovet hakimiyyəti illərində Lenin ordeni və iki Qırmızı əmək Bayrağı ordeni ilə təltif olunmuşdur.
| |
| | | |
− | Əfəndiyev Məmməd Rəşid oğlu 1 iyun 1977-ci ildə [[Bakı]] şəhərində vəfat etmişdir.
| + | Bakıda adına küçə vardır. |
| | | |
− | Bakıda adına küçə vardır.
| + | ===Elmi-pedaqoji fəaliyyəti=== |
| + | |
| + | 1933-cü ildə dosent, |
| + | |
| + | 1944-cü ildə professor elmi adını alıb. |
| + | |
| + | 1941 – 1956-cı illərdə Azərbaycan Riyaziyyat Cəmiyyətinin sədri olub. |
| + | |
| + | Azərbaycan dilində terminologiya tərtib etmiş, Yaxın Şərqdə o vaxtadək istifadə edilməkdə olan riyazi işarə və formulları latınlaşdırmışdır. Riyazi təhlil haqqında mühazirələr oxumuş, azərbaycan dilində “Sadə diferensial tənliklər” dərsliyini yazmışdır. |
| + | Riyazi ifadələrin Yaxın Şərqdə yayılmış yazılış formaları əvəzinə latınca yazılışını Azərbaycanda ilk dəfə Məmməd Əfəndiyev işlədib. Əfəndiyev “Cəbrə aid proqram və tapşırıq ”, “Adi deferensial tənliklər” (1950) və.s. əsərlərin müəllifidir. |
| + | |
| + | ===Mükafatları=== |
| + | |
| + | *“Azərbaycan SSR Əməkdar Elm xadimi” (1943) |
| + | *“Lenin” ordeni; |
| + | *“Qırmızı əmək Bayrağı” ordeni, 2 dəfə; |
| + | *“Böyük vətən müharibəsində şanlı əməyə görə” medalı; |
| + | * “Qafqazın müdafiəsinə görə” medalı |
| | | |
| == Mükafatları == | | == Mükafatları == |