6.411
edits
Changes
Nəzərə çarpan dəyişiklik yoxdur.
| Commons = Shafiga Akhundova
| Commons = Shafiga Akhundova
}}
}}
'''Şəfiqə Axundova''' (Axundova Şəfiqə Qulam qızı; {{d.}}21 yanvar 1924-cü ildə, [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ – {{ö.}}26 iyul 2013-cü ildə, Bakı, Azərbaycan Respublikası) — azərbaycanlı bəstəkar, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998). Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar<ref name="bbc"/>.
'''Şəfiqə Axundova''' (Axundova Şəfiqə Qulam qızı; {{d.}}21 yanvar 1924-cü ildə, [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], Azərbaycan SSR, ZSFSR, SSRİ – {{ö.}}26 iyul 2013-cü ildə, Bakı, Azərbaycan Respublikası) — azərbaycanlı bəstəkar, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998). Şərqdə opera yazmış ilk qadın bəstəkar.
== Haqqında məlumatlar ==
== Haqqında məlumatlar ==
21 yanvar 1924-cu il tarixdə Nuxada, tanınmış mədəniyyət xadimi Qulam Axundovun ailəsində anadan olub<ref name="1news"/>.
21 yanvar 1924-cu il tarixdə Nuxada, tanınmış mədəniyyət xadimi Qulam Axundovun ailəsində anadan olub.
=== Təhsili ===
=== Təhsili ===
1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi məktəbində ilk musiqi təhsilini alıb.
1943 – 1944-cü illərdə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi məktəbində ilk musiqi təhsilini alıb.
1956-cı ildə təhsilini Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında davam etdirməyə başlayıb və Boris Zeydmanın sinfini bitirib<ref name="biography">{{Kitab3|başlıq=Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание)|hissə=Ахундова, Шафига Гулам-кызы|nəşr=Версия 3.0|yer=М.|nəşriyyat=Бизнессофт, ИДДК|il=2007}}</ref>.
1956-cı ildə təhsilini Üzeyir Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında davam etdirməyə başlayıb və Boris Zeydmanın sinfini bitirib.
=== Yaradıcılığı ===
=== Yaradıcılığı ===
1972-ci ildə «[[:az:Gəlin qayası (opera)|Gəlin qayası]]» operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera idi<ref name="bbc">[http://www.bbc.co.uk/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib]. // [[:az:BBC]]. 26.07.2013 {{ref-az}}</ref>.
1938-ci ildə – yeddinci sinifdə oxuyarkən, “Röya” və “Qəlbimiz” mahnılarını bəstələyib.
Nizami Gəncəvinin 800 illik yubileyi ərəfəsində isə “Nə gözəlsən” və “Ay nigar” romanslarını yazıb.
1944-cü ildə Üzeyr Hacıbəyovun məsləhəti ilə Azərbaycan SSR-in himninin yaradılması üçün keçirilən müsabiqədə iştirak edib və Azərbaycan SSR himnini Dövlət Flarmoniyasında dövlət komissiyası qarşısında ilk dəfə o, ifa edib.
Daha sonra “Balam”, “Sevgilim”, “Vətən məhəbbəti”, “Nə gözəlsən”, “Çiçək”, “Hind qızı”, “Nə gözəldir kəndimiz” və s. mahnıları bəstələyib.
1948-ci ildə Moskvada keçirilən plenumda onun da vokal əsərləri ifa olunub.
Şəfiqə Axundova orkestr üçün “Cahanda”, “Mənim qəlbim”, “Sənin məhəbbətin”, “Qələbə bizimdir”, simfonik orkestr üçün isə və s. əsərlər yaradıb. , “Nuxa rapsodiyası”, “Üç pyes”, “Qəzəl” (M.Rahimin sözlərinə) melodiyalarını bəstələyib. Həmçinin, C.Cabarlının “Aydın”, B.Vahabzadənin “Vicdan”, H.Seyidbəylinin “Böyük ürək” tamaşalarının, “Ev bizim, sirr bizim” musiqili komediyasının da musiqisini bəstələyib.
1972-ci ildə isə [[:az:Gəlin qayası (opera)|“Gəlin qayası”]] operasını yazıb (Süleyman Rəhimovun eyniadlı povestinin motivləri əsasında). Bu bütün Şərqdə qadın tərəfindən yazılmış ilk opera olub.
=== Vəfatı ===
=== Vəfatı ===
Həyatının son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11 iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən daha da pisləşmiş, əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, növbəti günlərdə vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində vəfat etmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir<ref>{{cite news |last= |first= |title=Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой |date=27 июля 2013 16:07 |publisher=news.day.az |work= |location= |url=https://news.day.az/society/418498.html|language=ru |accessdate= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200323232244/https://news.day.az/society/418498.html |archivedate=29 Jul 2013 - 23 Mar 2020 }}</ref>.
Həyatının son illərində Şəfiqə Axundovanın səhhəti xeyli pisləşmişdi. Ayaqlarında, nitqində və yemək qəbulunda problemlər yaranmışdı. 11 iyul 2013-cü il tarixdə Şəkidə olarkən səhhəti qəflətən daha da pisləşmiş, əvvəl Şəki Mərkəzi rayon Xəstəxanasının, sonra isə 1 saylı Bakı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilmiş, növbəti günlərdə vəziyyəti bir qədər yaxşılaşsa da, 26 iyul tarixdə saat 12 radələrində reanimasiya şöbəsində vəfat etmişdir. 27 iyul tarixdə Rəşid Behbudov adına Mahnı Teatrında təşkil olunmuş vida mərasimindən sonra Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.
=== Təltif və mükafatları ===
=== Təltif və mükafatları ===
* [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 1959.
* [["Şərəf Nişanı" ordeni|“Şərəf Nişanı” ordeni]], 1959.
* [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]], 1973<ref name="biography"/>.
* [[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]], 1973.
* [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], 1998.
* [[Azərbaycan Respublikasının xalq artisti]], 1998.
* [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət ordeni]], 2004<ref name="1news">[http://1news.az/culture/20130726125758859.html Скончалась композитор Шафига Ахундова.]</ref>.
* [["Şöhrət" ordeni (Azərbaycan)|Şöhrət ordeni]], 2004.
== Filmoqrafiya ==
=== Filmoqrafiya ===
# [[:az:Azərbaycan elləri (film, 1976)|Azərbaycan elləri (film, 1976)]].
# [[:az:Azərbaycan elləri (film, 1976)|Azərbaycan elləri (film, 1976)]].
# [[:az:Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)|Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]].
# [[:az:Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)|Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)]].
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}
== Ədəbiyyat ==
*{{ŞAZ|1|53 – 55}}
*{{cite news |last= |first= |title=Состоялась церемония прощания с композитором Шафигой Ахундовой |date=27 июля 2013 16:07 |publisher=news.day.az |work= |location= |url=https://news.day.az/society/418498.html|language=ru |accessdate= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200323232244/https://news.day.az/society/418498.html |archivedate=29 Jul 2013 - 23 Mar 2020 }}
*{{cite news |last= |first= |title=Şərqdə ilk opera bəstələyən qadın- Şəfiqə Axundova vəfat edib |date= 26 İyul 2013|publisher=www.bbc.com |work= |location= |url=https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml |language=az |accessdate= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200329025402/https://www.bbc.com/azeri/azerbaijan/2013/07/130726_composer_first_opera.shtml |archivedate= 29 Mar 2020}}
*{{Kitab3|başlıq=Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание)|hissə=Ахундова, Шафига Гулам-кызы|nəşr=Версия 3.0|yer=М.|nəşriyyat=Бизнессофт, ИДДК|il=2007}}
[[ar:شفيقا أخوندوفا]][[az:Şəfiqə Axundova]][[en:Shafiga Akhundova]][[es:Shafiga Akhundova]][[fa:شفیقه آخوندوا]][[hy:Շաֆիղա Ախունդովա]][[ru:Ахундова, Шафига Гулам кызы]][[tr:Şefika Ahundova]][[uk:Шафіга Гулам кизи Ахундова]]
[[ar:شفيقا أخوندوفا]][[az:Şəfiqə Axundova]][[en:Shafiga Akhundova]][[es:Shafiga Akhundova]][[fa:شفیقه آخوندوا]][[hy:Շաֆիղա Ախունդովա]][[ru:Ахундова, Шафига Гулам кызы]][[tr:Şefika Ahundova]][[uk:Шафіга Гулам кизи Ахундова]]
{{Yaxşı məqalə}}
{{Yaxşı məqalə}}