39.292
edits
Changes
→Vəfatı
[[Kateqoriya:B]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış şair və yazıçılar]]{{Yazıçı
[[Kateqoriya:{{padleft:|1|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəxslər (familiya sırası ilə)|{{Əvvəlcə familiya|{{PAGENAME}}}}]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış görkəmli şəxslər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış şair və yazıçılar]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış alimlər]][[Kateqoriya:Şəkidən çıxmış pedaqoqlar]]{{Yazıçı
|Adı = Bəxtiyar Vahabzadə
|Adı = Bəxtiyar Vahabzadə
|Orijinal adı = Vahabzadə Bəxtiyar Mahmud oğlu
|Orijinal adı = Vahabzadə Bəxtiyar Mahmud oğlu
|Şəkil = Bəxtiyar Vahabzadə.jpg
|Şəkil = Bəxtiyar Vahabzadə.png
|Şəkil miqyası =
|Şəkil miqyası =
|Şəkil məlumat = Bəxtiyar Vahabzadə
|Şəkil məlumat = Bəxtiyar Vahabzadə.
|İlk adı =
|İlk adı =
|Təxəllüsü =
|Təxəllüsü =
|Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1925|8|16}}
|Doğum tarixi = {{doğum tarixi|1925|8|16}}
|Doğum yeri = [[Nuxa]], [[Şəki qəzası]], {{AzSSR}}, {{ZSFSR}}, {{SSRİ}}
|Doğum yeri = [[Nuxa]] (indiki Şəki), [[Şəki qəzası]], {{AzSSR}}, {{ZSFSR}}, {{SSRİ}}
|Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2009|2|13|1925|8|16}}
|Vəfatı = {{vəfat tarixi və yaşı|2009|2|13|1925|8|16}}
|Vəfat yeri = Bakı, {{AZE}}
|Vəfat yeri = Bakı, {{AZE}}
|Atası =
|Atası =
|Anası =
|Anası =
|Uşaqları =
|Uşaqları = [[İsfəndiyar Vahabzadə]]
|Təhsili =
|Peşəsi = şair, ədəbiyyatşünas
|Peşəsi = şair, ədəbiyyatşünas
|Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→<br/>{{AZE}}
|Vətəndaşlıq = {{SSRİ}}→{{AZE}}
|Milliyət = [[azərbaycanlı]]
|Milliyət = [[azərbaycanlı]]
|Təhsili =
|Təhsili = S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti, filologiya fakültəsi (1942–1947)
|İstiqamət =
|İstiqamət =
|Janr =
|Janr =
|Mükafatları ={{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1974}}{{Azərbaycan SSR dövlət mükafatı|1976}}{{Azərbaycan SSR xalq şairi|1984}}{{SSRİ dövlət mükafatı|1984}}<br> {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|1975}} {{"Oktyabr İnqilabı" ordeni|1984}} {{"Əmək veteranı" medalı}} {{"İstiqlal" ordeni|1995}} [[Şəkil:ROU Rib Ordinul Național Pentru Merit civil.png|60px|"Ləyaqət" ordeni (Rumıniya)|link=]] {{"Ləyaqət" ordeni (Rumıniya)}}
|Mükafatları ={{Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi|1974}}{{Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı|1976}}{{Azərbaycan SSR xalq şairi|1984}}{{SSRİ dövlət mükafatı|1984}}<br> {{"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|1975}} {{"Oktyabr İnqilabı" ordeni|1984}} {{"Əmək veteranı" medalı}} {{"İstiqlal" ordeni|1995}} [[Şəkil:ROU Rib Ordinul Național Pentru Merit civil.png|60px|"Ləyaqət" ordeni (Rumıniya)|link=]] {{"Ləyaqət" ordeni (Rumıniya)}}
|imdb_id =
|imdb_id =
|Saytı =
|Saytı =
|Commons = Bahtiyar_Vahapzade
|Commons = Bahtiyar_Vahapzade
}}
}}
'''Bəxtiyar Vahabzadə''' — [[Azərbaycan SSR xalq şairi]] (1984), SSRİ Dövlət mükafatı laureatı (1984), filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan MEA-nın həqiqi üzvü (2000). Bir dəfə Azərbaycan SSR Ali Sovetinə (1990), iki dəfə isə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə (1995, 2000) deputat seçilmişdir. 70-dən artıq şeir kitabının, 2 monoqrafiyanın, 11 elmi publisist kitabın və yüzlərlə məqalənin, eləcə də tarixi və müasir mövzuda 20-dən artıq iri həcmli poemanın müəllifidir. Əsərləri – şeir kitabları, dramları və publisistik yazıları dünyanın bir çox dillərinə, o cümlədən ingilis, fransız, alman, fars, türk, polyak, ispan, macar, keçmiş SSRİ xalqlarının dillərinə tərcümə edilmişdir.
'''Bəxtiyar Vahabzadə''' (1925–2009) — görkəmli Azərbaycan şairi, filoloq və ictimai xadim, [[Azərbaycan SSR xalq şairi]], [[SSRİ Dövlət mükafatı]] laureatı, filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü.
70-dən artıq şeir kitabının, 2 monoqrafiyanın, 11 elmi publisist kitabın və yüzlərlə məqalənin, eləcə də tarixi və müasir mövzuda 20-dən artıq iri həcmli poemanın müəllifidir. Əsərləri – şeir kitabları, dramları və publisistik yazıları dünyanın bir çox dillərinə, o cümlədən ingilis, fransız, alman, fars, türk, polyak, ispan, macar, keçmiş SSRİ xalqlarının dillərinə tərcümə edilmişdir.
== Haqqında məlumatlar ==
== Haqqında məlumatlar ==
16 avqust 1925-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]], fəhlə ailəsində anadan olub.
16 avqust 1925-ci il tarixdə [[Nuxa|Nuxada]] (indiki Şəki), fəhlə ailəsində anadan olub.
1934-cü ildə ailəsi valideynləri ilə birlikdə Bakıya köçüb.
1934-cü ildə ailəsi valideynləri ilə birlikdə Bakıya köçüb.
=== Təhsili ===
=== Təhsili ===
1942 – 1947-ci illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil alıb.
1942 – 1947-ci illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində təhsil alıb.
=== Əmək fəaliyyəti ===
1950 – 1990-cı illərdə S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin müasir Azərbaycan ədəbiyyatı kafedrasında əvvəl müəllim, sonra dosent, daha sonra isə professor vəzifəsində çalışıb.
1990-cı ildə təqaüdə çıxıb.
=== Elmi fəaliyyəti ===
=== Elmi fəaliyyəti ===
2000-ci ildə isə Azərbaycan MEA-nın həqiqi üzvü seçilib.
2000-ci ildə isə Azərbaycan MEA-nın həqiqi üzvü seçilib.
=== Bədii yaradıcılığı ===
=== Bədii yaradıcılığı ===
[[Fayl:Gülüstan3.JPG|400px|thumb|[[“Gülüstan” poeması]]; Nuxa fəhləsi, 23 oktyabr 1960-cı il, № 127 (1941); redaksiya adından qeyd olunub ki,
Şair Bəxtiyar Vahabzadə Azərbaycan xalqının milli istiqlaliyyət və azadlıq uğrunda mübarizə aparmasından bəhs edən poema üzərində işləyir. Həmin poemanın bir fəsli ilk dəfə olaraq “Nuxa fəhləsi” qəsetində dərc edilir. ]]
1943-cü ildə “Ana və şəkil” adlı ilk şeiri çap olunub.
1943-cü ildə “Ana və şəkil” adlı ilk şeiri çap olunub.
1960 – 2003-cü illərdə qələmə aldığı “İkinci səs”, “Vicdan”, “Yağışdan sonra”, “Yollara iz düşür”, “Fəryad” və “Hara gedir bu dünya”, “Özümüzü kəsən qılınc”, “Cəzasız günah”, “Dar ağacı”, “Rəqabət” pyesləri Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında tamaşaya qoyulub.
1960 – 2003-cü illərdə qələmə aldığı “İkinci səs”, “Vicdan”, “Yağışdan sonra”, “Yollara iz düşür”, “Fəryad” və “Hara gedir bu dünya”, “Özümüzü kəsən qılınc”, “Cəzasız günah”, “Dar ağacı”, “Rəqabət” pyesləri Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrında tamaşaya qoyulub.
1981-ci ildə SSRİ Yazıçılarının VII qurultayında SSRİ Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin üzvü seçilib. Həmçinin, 1991-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının İdarə Heyətinin və Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı Ağsaqqallar Şurasının üzvü olub.
=== İctimai aktivliyi ===
1981-ci ildə SSRİ Yazıçılarının VII qurultayında SSRİ Yazıçılar İttifaqı İdarə Heyətinin üzvü seçilib.
Bir dəfə Azərbaycan {{KP}} Bakı şəhər Komitəsinin üzvü və bir neçə çağırış Bakı Şəhər Xalq Deputatları Sovetinin deputatı olub.
Bir dəfə Azərbaycan {{KP}} Bakı şəhər Komitəsinin üzvü və bir neçə çağırış Bakı Şəhər Xalq Deputatları Sovetinin deputatı olub.
1990-cı ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilib. Ali Sovet 26 noyabr 1990-cı il tarixdə öz səlahiyyətini 50 deputatdan ibarət Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurasına verdikdə, Bəxtiyar Vahabzadə də Milli Şuranın üzvü olub.
1990-cı ildə Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı seçilib. Ali Sovet 26 noyabr 1991-cı il tarixdə öz səlahiyyətini 50 deputatdan ibarət Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Milli Şurasına verdikdə, Bəxtiyar Vahabzadə də Milli Şuranın üzvü olub.
1991-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının İdarə Heyətinin və Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı Ağsaqqallar Şurasının üzvü olub.
1995 və 2000-ci illərdə isə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin deputatı seçilib.
=== Təltif və mükafatları ===
=== Təltif və mükafatları ===
* “[[Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi]]” fəxri adı (1974).
* “[[Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi]]” fəxri adı (1974).
* [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|“Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni (SSRİ)]] (1975).
* [["Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)|“Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni (SSRİ)]] (1975).
* [[Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] (1976).
* [[Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı]] (1976).
===Vəfatı===
===Vəfatı===
[[Şəkil:Bəxtiyar Vahabzadənin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi.jpg|thumb|Bəxtiyar Vahabzadənin [[:az:Fəxri Xiyaban|Fəxri Xiyabanda]] qəbrüstü abidəsi. 2013-cü il]]
[[Şəkil:Bəxtiyar Vahabzadənin Fəxri Xiyabanda qəbrüstü abidəsi.jpg|thumb|200px|Bəxtiyar Vahabzadənin [[:az:Fəxri Xiyaban|Fəxri Xiyabanda]] qəbrüstü abidəsi. 2013-cü il.]]
13 fevral 2009-cu il tarixdə, 83 yaşında Bakıda vəfat edib. Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
13 fevral 2009-cu il tarixdə – 83 yaşında, Bakıda vəfat edib. Bakıda Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.
===Ailəsi===
===Ailəsi===
=== Kitabları ===
=== Kitabları ===
{{columns-list|2|
{{Hidden begin
| titlestyle = background:#d5ebe3;
| border = 1px solid #83c98a
| title = Siyahı
}}
# Mənim dostlarım. Bakı: Azərnəşr, 1949, 65 səh.
# Bahar. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1950, 49 səh.
# Ədəbi heykəl. Bakı: Azərnəşr, 1951, 60 səh.
# Dostluq nəğməsi. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1953, 63 səh.
# Çinar. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1956, 62 səh.
# Sadə adamlar (poema). Bakı: Azərnəşr, 1956, 124 səh.
# Xalq şairi Səməd Vurğun. Bakı: ADU-nun nəşriyyatı, 1956, 129 səh.
# Ceyran. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1957, 163 səh.
# Aylı gecə. Bakı: Azərnəşr, 1958, 127 səh.
# Şəbi hicran. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1959, 89 səh.
# Seçilmiş əsərləri. Bakı: Azərnəşr, 1961, 273 səh.
# Etiraf; Şəbi hicran. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1962, 187 səh.
# İnsan və zaman. Bakı: Azərnəşr, 1964, 228 səh.
# Bir ürəkdə dörd fəsil. Bakı: Azərnəşr, 1966, 236 səh.
# Seçilmiş əsərləri. Bakı: Gənclik, 1967, 411 səh.
# Səməd Vurğun. Bakı: Azərnəşr, 1968, 346 səh.
# Köklər-budaqlar. Bakı: Gənclik, 1968, 134 səh.
# Dəniz-sahil. Bakı: Gənclik, 1969, 142 səh.
# Dörd yüz on altı. Bakı: Gənclik, 1970, 133 səh.
# Bir baharın qaranquşu. Bakı: Gənclik, 1971, 168 səh.
# Dan yeri. Bakı: Gənclik, 1973, 260 səh.
# Seçilmiş əsərləri (2 cilddə). I c. Bakı: Azərnəşr, 1974, 283 səh.
# Seçilmiş əsərləri (2 cilddə). II c. Bakı: Azərnəşr, 1975, 250 səh.
# Sənətkar və zaman. Bakı: Gənclik, 1976, 298 səh.
# Açıq söhbət. Bakı: Gənclik, 1977, 173 səh.
# Sadəlikdə böyüklük. Bakı: Yazıçı, 1978, 335 səh.
# Açılan səhərlərə salam. Bakı: Yazıçı, 1979, 230 səh.
# Pyeslər. Bakı: Gənclik, 1980, 355 səh.
# Payız düşüncələri. Bakı: Yazıçı, 1981, 365 səh.
# Muğam. Bakı: Yazıçı, 1982, 132 səh (ərəb əlifbası ilə).
# Vətən ocağının istisi. Bakı: Gənclik, 1982, 181 səh.
# Seçilmiş əsərləri (2 cilddə). I c. Bakı: Yazıçı, 1983, 425 səh.
# Seçilmiş əsərləri (2 cilddə). II c. Bakı: Yazıçı, 1984, 448 səh.
# Səməd Vurğun. Bakı: Gənclik, 1984, 377 səh.
# Özümüzlə söhbət. Bakı: Azərnəşr, 1985, 264 səh.
# Dərin qatlara işıq (məqalələr). Bakı: Yazıçı, 1986, 318 səh.
# Axı dünya fırlanır. Bakı: Yazıçı, 1987, 204 səh.
# Gəlin açıq danışaq. Bakı: Azərnəşr, 1988, 210 səh.
# Lirika. Bakı: Azərnəşr, 1990, 214 səh.
# Ümidə heykəl qoyun. Bakı: Yazıçı, 1993, 124 səh.
# Vətəndaş. Bakı: Gənclik, 1994.
# Fəryad. Bakı: Azərbaycan, 1995.
# Körpü çaydan uzaq düşüb. Bakı: Azərbaycan, 1996.
# Bir ömür yuxu. Bakı: Azərbaycan, 1998.
# İstiqlal. Bakı: Gənclik, 1999.
# Ağıl başqa, ürək başqa. Bakı: Azərbaycan, 2000.
# Ağ atlı oğlan. Bakı: Təhsil, 2002.
# Əsərləri (I c.). Bakı: Azərbaycan, 2001, 544 səh.
# Əsərləri (II c.). Bakı: Azərbaycan, 2002, 576 səh.
}}
# Əsərləri (III c.). Bakı: Azərbaycan, 2002,512 səh.
# Əsərləri (IV c.). Bakı: Çaşıoğlu, 2002, 608 səh.
# Əsərləri (V c.). Bakı: Çaşıoğlu, 2002, 504 səh.
# Ana hədiyəsi
{{Hidden end}}
=== Filmoqrafiya ===
=== Filmoqrafiya ===
{{columns-list|2|
{{Hidden begin
| titlestyle = background:#d5ebe3;
| border = 1px solid #83c98a
| title = Siyahı
}}
* [[:az:Akademik Yusif Məmmədəliyev (film, 2005)|Akademik Yusif Məmmədəliyev (film, 2005)]].
* [[:az:Azərbaycan naminə (film, 2005)|Azərbaycan naminə (film, 2005)]].
* [[:az:Bakı bağları. Buzovna (film, 2007)|Bakı bağları. Buzovna (film, 2007)]].
* [[:az:Bəxtiyar Vahabzadə (film, 1987)|Bəxtiyar Vahabzadə (film, 1987)]].
* [[:az:Bəxtiyar Vahabzadə (film, 2003)|Bəxtiyar Vahabzadə (film, 2003)]].
* [[:az:Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)|Bizim qəribə taleyimiz (film, 2005)]].
* [[:az:Böyük ömrün anları (film, 2006)|Böyük ömrün anları (film, 2006)]].
* [[:az:Dünya şöhrətli məzun (film, 2003)|Dünya şöhrətli məzun (film, 2003)]].
* [[:az:Habil Kaman (film, 1984)|Habil Kaman (film, 1984)]].
* [[:az:İstiqlal şairi (film, 1996)|İstiqlal şairi (film, 1996)]].
* [[:az:Kamil (film, 1997)|Kamil (film, 1997)]].
* [[:az:Qəmbər Hüseynli (film, 2007)|Qəmbər Hüseynli (film, 2007)]].
* [[:az:Qisas (film, 1991)|Qisas (film, 1991)]].
* [[:az:Qızlar (film, 2007)|Qızlar (film, 2007)]].
* [[:az:Liderlik missiyası. 1-ci hissə (film, 2008)|Liderlik missiyası. 1-ci hissə (film, 2008)]].
* [[:az:Maestro. Özüm və zaman haqqında. Bəstəkar Xəyyam Mirzəzadə (film, 2011)|Maestro. Özüm və zaman haqqında. Bəstəkar Xəyyam Mirzəzadə (film, 2011)]].
* [[:az:Mətbuat fədaisi (film, 2007)|Mətbuat fədaisi (film, 2007)]].
* [[:az:Mirzə Babayev (film, 2001)|Mirzə Babayev (film, 2001)]].
* [[:az:Muğam (film, 1995)|Muğam (film, 1995)]].
}}
* [[:az:Muğamat var olan yerdə... (film, 2009)|Muğamat var olan yerdə... (film, 2009)]].
* [[:az:Toğrul Nərimanbəyov (film, 1966)|Toğrul Nərimanbəyov (film, 1966)]].
* [[:az:Türkün ulusu. Xəlil Rza Ulutürk (film, 2015)|Türkün ulusu. Xəlil Rza Ulutürk (film, 2015)]].
* [[:az:Zirvəyə doğru (film, 2007)|Zirvəyə doğru (film, 2007)]].
{{Hidden end}}
{{Wikiquote}}
{{Wikiquote}}
{{Yaxşı məqalə}}
== Ədəbiyyat ==
# {{ŞAZ|1|548-553}}
{{Yoxlanılmış məqalə}}
[[azb:بختیار وهابزاده]][[az:Bəxtiyar Vahabzadə]][[bn:বখতিয়ার ভাহাবযাদেহ]][[en:Bakhtiyar Vahabzadeh]][[fa:بختیار وهاب زاده]][[fr:Bakhtiyar Vahabzadeh]][[gag:Bahtiyar:Vahabzade]][[hy:Բախտիար Վահաբզադե]][[ka:ბახტიარ ვაჰაბზადე]][[kk:Бахтияр Махмуд оғлы Ваһабзаде]][[ru:Вагабзаде, Бахтияр Махмуд оглы]][[sr:Бахтијар Вагабзаде]][[tr:Bahtiyar Vahapzade]][[uk:Вагабзаде Бахтіяр Махмуд-огли]]
[[azb:بختیار وهابزاده]][[az:Bəxtiyar Vahabzadə]][[bn:বখতিয়ার ভাহাবযাদেহ]][[en:Bakhtiyar Vahabzadeh]][[fa:بختیار وهاب زاده]][[fr:Bakhtiyar Vahabzadeh]][[gag:Bahtiyar:Vahabzade]][[hy:Բախտիար Վահաբզադե]][[ka:ბახტიარ ვაჰაბზადე]][[kk:Бахтияр Махмуд оғлы Ваһабзаде]][[ru:Вагабзаде, Бахтияр Махмуд оглы]][[sr:Бахтијар Вагабзаде]][[tr:Bahtiyar Vahapzade]][[uk:Вагабзаде Бахтіяр Махмуд-огли]]